1. Zvini lezvi a vapswali va xuvelako a vana vabye?

 VAPSWALI, ha zvi tiva lezvaku ma zvi lava a ku vhuna vana va n’wina a ku tiva Jehovha ni ku mu randza. Lezvi zvi kalako zvi nga koteki a ku mu wona Nungungulu, mu nga va vhunisa kuyini a vana va n’wina a ku va zvi wona ku i kona futsi ni ku maha wunghana naye? — Jak. 4:8.

2. A vapswali va nga va vhunisa kuyini vana vabye a ku tiva matshamela ya Jehovha?

² A ndlela ya lisima ya ku vhuna vana a ku vava ni wunghana na Jehovha ku gondza navo Bhibhiliya. (2 Tim. 3:14-17) Hambulezvo, a Bhibhiliya ga komba ndlela yin’wani leyi a vana va nga gondzako hi yona va tiva Jehovha. Lomu ka bhuku ga Mavingu, zvi wonekisa ku a mupswali wo kari i alakanyisa n’wana wakwe lezvaku a nga tsiki ku wona matshamela ya Jehovha, ma wonekako lomu ka zvivangwa. (Mav. 3:19-21) Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi tindlela to kari ta ku a vapswali va tirisa zvivangwa kasi ku vhuna vana vabye a ku tiva matshamela ya Jehovha.

3. Zvini lezvi a vapswali va faneleko ku vhuna vana vabye a ku va zvi wona?

³ A Bhibhiliya gi wula lezvaku a “matshamela [ya Nungungulu] ma nga wonekiko, . . . ma woneka maku dlunya kusukela kuvangiweni ka tiko, hakuva ma kombisiwa hi zvilo lezvi a zvi mahileko.” (Rom. 1:20) N’wina vapswali, kuzvilava ma zvi randza ku famba mu paseyara le handle ni vana va n’wina. Loku zvi hi lezvo, londzowotani cikhati leco kasi ku va vhuna ku wona lezvi a “zvilo lezvi [Jehovha] a zvi mahileko” zvi yelanisako zvona ni matshamela yakwe. Mhakeni leyi, a hi woneni lezvi a vapswali va nga gondzako ka cikombiso ca Jesu.

4. Jesu i zvi tirisisile kuyini a zvivangwa kasi ku gondzisa vapizani vakwe? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Wona lezvi Jesu a nga gondzisisa zvona hi ku tirisisa zvivangwa. Ka khati go kari, i no byela vapizani vakwe lezvaku va cuwuka zvikunguwa ni citsangi ci vitaniwako ku i khon’wa. (Lera Luka 12:24, 27-30.) Loku Jesu i wa no zvi lava, na a tirisile ni cihi cihari kutani sinya; kanilezvi i no hlawula ku tirisa cinyanyani ni citsangi leci a vapizani vakwe va nga ci tiva khwatsi. Kuzvilava a vapizani vakwe va wa zvi wona zvikunguwa na zvi haha ni zvitsangi na zvi baleka lomu khwatini. Hi nga alakanyela Jesu na a kombeta zvilo lezvo, andzhako ka lezvo a va gondzisa nchumu wa lisima nguvhu xungetano hi kuhana ni wunene ga Papayi wabye! I no va gondzisa lezvi: A ku fana ni lezvi Jehovha a bohisako zvitsangi zva khwati a tlhela a zvi nyika zvakuga zvikunguwa, i ta ma bohisa a tlhela a ma vhuna ku kuma ca kuga a malandza yakwe yo tsumbeka.

5. Zvivangwa muni lezvi a vapswali va nga zvi tirisako kasi ku gondzisa vana vabye xungetano hi Jehovha?

⁵ Vapswali, zvi ngo yini ku pimanyisa magondzisela ya Jesu? U nga bhulela n’wana wa wena a civangwa co kari ci ku tsakisako, ci ngava cihari kutani sinya. A cikhati u mahako lezvo, u nga rivali ku mu tlhamusela lezvi a nchumu lowo wu kombako xungetano hi Jehovha. U nga guma u wutisa n’wana wa wena a ku cihari muni kutani sinya yi mu tsakisako. Loku u tirisa civangwa leci ci mu tsakisako, kuzvilava i ta ingisela khwatsi a cikhati u to wulawula hi matshamela ya Jehovha.

6. Zvini hi nga gondzako ka cikombiso ca mamani wa Cristóvão?

⁶ Ku ngava lezvaku a vapswali va fanele ku ranga hi ku mbheta cikhati co leha na va kambisisa cihari kutani sinya yo kari na va nga se bhula ni vana vabye xungetano hi lezvi a civangwa leco ci hi gondzisako xungetano hi Jehovha? A zvi tshamisangi lezvo. Jesu a nga tlhamuselangi zvotala xungetano hi magela ya zvikunguwa kutani hi makulela ya makhon’wa. Lisine ku kuzvilava a n’wana wa wena a nga tsaka hi ku mu bhulela zvilo zvo eta xungetano hi ntumbuluko; kanilezvi ka zvikhati zvin’wani ko laveka mitlhamuselo ya yitsongwani basi kutani ciwutiso cin’we basi kasi ku mu vhuna ku zwisisa lezvi u lavako ku mu gondzisa. Wona lezvi a makabye wo kari wa ku hi Cristóvão b a nga wula xungetano hi lezvi zvi nga kari zvi maheka wun’wananeni gakwe. I wula lezvi: “Mamani i wa randza ku wula zvilo zva zvitsongwani kasi ku ndzi vhuna ku zvi nyika lisima a zvivangwa lezvi hi zvi wonako. Hi cikombiso, loku hi hi kusuhani ni zvitsunga, i wa tolovela ku: ‘Hi nga wona kukula ni kusaseka ka zvitsunga lezvi! Jehovha wa hlamalisa, a hi zvo?’ Loku hi hi kusuhani ni bimbi, i wa tolovela ku: ‘Hi nga wona ntamu wa mavingo lawa! Ma komba ku Nungungulu i na ni ntamu, a hi zvo?’” Cristóvão i wula lezvi: “A magezu lawo ya matsongwani, kanilezvi ya ku ndzi kuca ku ndzi ehleketa, ma ndzi vhunile nguvhu.”

7. U nga va gondzisisa kuyini vana va wena a ku ehleketa nguvhu hi zvivangwa zva Jehovha?

⁷ Laha a vana va wena va yako va kula, u nga va gondzisa ku va ehleketa nguvhu hi zvivangwa ni ku pola matshamela yo kari ya Jehovha ka zvona. U nga kumbuka civangwa co kari ca Jehovha, u gumesa u wutisa n’wana wa wena ku: “A civangwa leci ci ku gondzisa yini hi Jehovha?” Phela u nga tshuka u hlamala u tlhela u tsaka hi lezvi a n’wana wa wena a to wula. — Mat. 21:16.

8. Laha a vaIzrayeli va nga kari va ‘famba’ lomu ruweni, zvini va nga wa ta londzowota ku maha?

⁸ A vaIzrayeli va wa kucilwe ku gondzisa vana vabye a milayo ya Jehovha “lomu kufambeni.” (Deut. 11:19) Le Izrayeli, a maruwa ma wa famba kala le handle ka dhoropa. Ka matshamu  lawo, zvi wa koteka ku wona zvihari, zvinyanyani ni zvitsangi zvo hambanahambana. Laha a vaIzrayeli va nga kari va famba lomu ruweni, a vapswali va wa hi ni cikhati ca ku kuca vana vabye lezvaku va tsakela zvivangwa zva Jehovha. N’winawu vapswali nyamutlha, kuzvilava ma kuma zvikhati zvo khwatsi hi lezvo zva ku tirisa zvivangwa kasi ku gondzisa vana va n’wina. Wona lezvi a vapswali vo kari va mahisako zvona.

9. Zvini u nga gondzako ka Rifate na Katiya?

⁹ A mamani wo kari wa ku hi Rifate, a tshamako ka dhoropa ga hombe le Índia, i wulile lezvi: “Loku hi ya vhuxela maxaka le tlhaveni, hi ci wona ci hi cikhati ca ku gondzisa vana va hina xungetano hi zvivangwa zvo hlamalisa zva Jehovha. Ndzi wona ku a vana va mina va gondza zvotala ka zvivangwa loku va hi tlhaveni a ku hundza loku va hi lomu maruweni ya dhoropa ma teleko hi vanhu ni mimovha.” Vapswali, phela a vana va n’wina va nga tshuka va nga ci rivali a cikhati leci mu tshamako navo ka matshamu yo saseka. A makabye wo kari wa ku hi Katiya, wa le Moldova, i wulile lezvi: “A cikhati ndzi ci alakanyako khwatsi ci tlhela ci ndzi tsakisa nguvhu, hi leci ndzi ngaya tlhaveni ni vapswali va mina. Ndza va bonga nguvhu hi lezvi kusukela wun’wananeni va nga ndzi gondzisa ku nyima ndzi cuwukisela lezvi Jehovha a zvi vangileko ni ku wona matshamela yakwe ka zvona.”

10. Zvini lezvi a vapswali va nga mahako loku zvi va karatela ku endza va ya le handle ka dhoropa? (Wona kwadru “ Kasi ku vhuna vapswali.”)

¹⁰ Ahati loku zvi nga koteki a ku u endza uya tlhaveni ke? Amol, loyi yenawu a tshamako le Índia, i wulile lezvi: “Lomu ndzi tshamako kona, a vapswali va mbheta cikhati co tala le ntirweni niku a ku ya tlhaveni zva dhura nguvhu. Kanilezvi, loku mu hi lomu parki yo kari kutani laha vharandeni, mu nga wona zvivangwa zva Jehovha mu bhula hi zvona.” Phela loku u cuwuka khwatsi lomu mu tshamako kona, u nga tshuka u kuma nchumu wo kari wa ntumbuluko u nga kombako n’wana wa wena. (Lis. 104:24) U nga kuma cinyanyani, cidodwani co kari, byanyi kutani  sinya yo kari, kutani zvin’wani. Karina wa le Alemanya, i wulile lezvi: “Mamani i zvi randza nguvhu a zvitsangi. Na ndza hi n’wanana, contlhe cikhati hi nga famba zvin’we hi minenge, i wa tolovela ku ndzi komba zvitsangi zvo saseka.” N’wina vapswali, mu nga tirisa tivhidhio kambe ni mabhuku yo tala ma wulawulako hi zvivangwa ma humesiwako hi hlengeletano ya Jehovha kasi ku gondzisa vanana. Kani mu ka ciyimo muni, mu nga vhuna vana va n’wina a ku wona lezvi Nungungulu a zvi vangileko. Zvezvi a hi woneni matshamela yo kari ya Jehovha lawa mu nga vhunako vana va n’wina a ku ma wona ka zvivangwa.

11. A vapswali va nga va vhunisa kuyini vana vabye a ku wona lirandzo la Jehovha?

¹¹ Kasi ku vhuna vana va n’wina a ku wona a lirandzo la Jehovha, mu nga va komba lezvi a zvihari zvo tala zvi khatalisako zvona hi vana va zvona. (Mat. 23:37) Mu nga va komba a kuhambanahambana ka zvilo zva ntumbuluko lezvi hi ti buzako hi zvona. Karina, loyi hi mu kumbukile, i wulile lezvi: “Loku mina na mamani hi famba hi paseyara, i wa tolovela ku ndzi kuca ku nyima ndzi wona kuhambanahambana ka zvitsangi ni lezvi a kusaseka ka zvona ku kombisako zvona a lirandzo la Jehovha. Ni lezvi ku hundzako malembe yo tala, ndza ha zvi cuwuka khwatsi a zvitsangi — ndzi wona kuhambanahambana ka zvona, tshamela ga zvona ni mivala ya zvona. Zva ha simama ku ndzi alakanyisa ku Jehovha wa hi randza nguvhu.”

12. A vapswali va nga va vhunisa kuyini vana vabye a ku wona wutlhari ga Nungungulu? (Lisimu 139:14) (Wona ni mufota.)

¹² Vhunani vana va n’wina ku wona wutlhari ga Jehovha Nungungulu. Jehovha i na ni wutlhari ga hombe nguvhu a ku hundza legi ga hina. (Rom. 11:33) Hi cikombiso, u nga tlhamusela n’wana wa wena lezvi a mati ma yisako zvona tilweni ma ya maha marefu ni lezvi a marefu lawo ma fambisako zvona maya ka wutshamu gin’wani. (Joba 38:36, 37) U nga mu vhuna ku wona lezvi a miri wa hina kambe wu nga mahiswa zvona hi ndlela yo hlamalisa. (Lera Lisimu 139:14.) Wona lezvi a papayi wo kari wa ku hi Vladimir a nga zvi mahisa zvona. I wulile lezvi: “Ka khati go kari, a n’wana wa hina i nowa hi bhasikeni a ti bayisa. Andzhako ka masiku matsongwani, ku no hola. Mina ni sati wa mina hi no mu tlhamusela ku Jehovha i vangile miri wa hina hi ndlela ya ku wu ti hanyisa hi woce. Hi no mu tlhamusela ku a zvilo zvi mahilweko hi vanhu a zvi zvi koti ku  maha lezvo. Hi cikombiso, loku a movha wu chayisa, a wu ti lungisi hi woce. Lezvo zvi vhunile n’wana wa hina ku zwisisa lezvaku Jehovha i na ni wutlhari.”

13. A vapswali va nga va vhunisa kuyini a vana vabye a ku wona ntamu wa Nungungulu? (Isaya 40:26)

¹³ Jehovha i hi kuca ku hi tlakusa mahlo hi cuwuka tilweni hi ehleketa hi lezvi a ntamu wakwe wu khomisako zvona a tinyeleti tontlhe ti nga suki wutshan’wini ga tona. (Lera Isaya 40:26.) Mu nga kuca vana va n’wina lezvaku va cuwuka tilweni va ehleketa hi lezvi va zvi wonako. A makabye wo kari wa cisati wa wa ku hi Tatiana wa le Taiwan, i wulile lezvi xungetano hi wun’wanana gakwe: “Ka khati go kari, mamani i no ndzi teka hiya tlhaveni, hi ya cuwuka le tilweni ni wusiku, lomu ko kala magezi khwatsi. Ka nguva leyo, ndzi wa kari ndzi karateka hi kota ya kucetelo wa vaswa-kuloni, niku ndzi wa ti wutisa ku ndzi ta zvi kota ku simama ndzi tirela Jehovha ke. Mamani i no ndzi kuca ku ehleketa hi ntamu lowu Jehovha a nga wu tirisa kasi ku vanga tinyeleti tontlhe leti hi nga kari hi ti wona, ni ku ndzi ti alakanyisa lezvaku i ta ndzi vhuna ku lwisana ni ciringo ca mina hi ku tirisa ntamu wakwe. Andzhako ka ku wona zvivangwa ka liendzo lelo, zvi no ndzi kuca ku ndzi zama ku mu tiva khwatsi Jehovha zvi tlhela zvi ndzi maha ndzi ti yimisela ku simama ndzi mu tirela.”

14. A vapswali va nga zvi tirisisa kuyini a zvivangwa kasi ku vhuna vana vabye a ku wona lezvaku Jehovha i Nungungulu wo tsaka?

¹⁴ A zvivangwa zva Jehovha zvi komba lezvaku munhu wo tsaka niku i lava ku hinawu hi tsaka. A titlhari ta siyensiya ti polile lezvaku a kutala ka zvihari — a kupatsa ni zvinyanyani ni tinjhanjhi — zva hlakana. (Joba 40:20) Wa tshuka u wona vana va wena na va hleka hi ku wona cihari co kari na ci hlakana ke? Kuzvilava va tshuka va wona cimbutana na ci hlakana hi ku noma, kutani mbyana na yi bela bhola. Zvi ngo yini ku a siku u to wona vana va wena na va hlekisiwa hi zvokari zvi mahiwako hi cihari, u va alakanyisa ku hi tirela Nungungulu wo tsaka? — 1 Tim. 1:11.

15. Zvini zvi nga vhunako vapswali a ku tiva lezvi zvi nga timbilwini ta vana vabye? (Mavingu 20:5) (Wona ni mufota.)

¹⁵ Ka zvikhati zvin’wani, a vapswali zvi nga va karatela a ku kuca vana vabye lezvaku va va bhulela  zvikarato lezvi va kumanako nazvo. Loku lezvo zvi ku humelela, zvi nga lava ku u zama tindlela ta kukha maalakanyo ya vana va wena. (Lera Mavingu 20:5.) A vapswali vo kari va polile ku lezvo zva olova ku zvi maha a cikhati leci va nga lomu ko ti buza hi ku wona ntumbuluko ni vana vabye. Hikuyini? A cin’we ca zvigelo hi ku ka cikhati leco a ku na leci ci colopetelako vana ni vapswali. A mupswali wo kari le Taiwan, wa ku hi Masahiko, i kombile cigelo cin’wani. I wulile lezvi: “A cikhati leci hi ti hungatako le handle ka dhoropa — na hi kwela zvitsunga kutani ku famba laha praya — a vanana va ngana na va tlhatlhekile. Ka cikhati leco zva olova ku va kuca ku va ti phofula hi tiva lezvi zvi nga timbilwini tabye.” Katiya, loyi hi mu kumbukileko, i wulile lezvi: “Loku ndzi huma cikoleni, mamani i wa ndzi teka hiya lomu parki yo saseka. Ka wutshamu lego go rula, zvi wa ndzi olovela ku mu byela lezvi zvi nga humelela cikoleni ni lezvi zvi ndzi karatako.”

16. A mingango yi nga zvi tirisisa kuyini a zvivangwa zva Jehovha kasi ku hlakana ni kuva ka ciyimo ca kutlhatlheka?

¹⁶ A ku wona zvivangwa zva Jehovha kambe kota ngango zvi nga maha ku vontlhe va tlhatlheka va tlhela va tsaka. Lezvo zvi maha ku va randzana. A Bhibhiliya gi wula ku ku na ni cikhati ca “ku hleka” ni cikhati ca “ku kina.” (Mutsh. 3:1, 4) Jehovha i mahile matshamu yo saseka laha misaveni hi nga tshamako kona hi maha lezvi hi zvi randzako. A mingango yo tala yi randza kuya maparki, ku ya wona zvitsunga, kuya praya ni ka matshamu man’wani ya le handle ka dhoropa. A vanana vo kari va randza ku tsutsuma-tsutuma ni ku hlakana lomu parki, ku wona zvihari, ku hlamba lomu congweni, ka tiva kutani lomu bimbini. Phela loku hi hi le handle ka dhoropa, cikhati ca ci nene nguvhu ca ku ti buza hi ku wona a zvivangwa zva Jehovha!

17. Hikuyini a vapswali va faneleko ku vhuna vana vabye a ku ti buza hi zvivangwa zva Nungungulu?

¹⁷ Misaveni yiswa ya Nungungulu, a vapswali ni vana va ta ti buza hi zvivangwa zva Jehovha hi ndlela ya ku cima va wa nga se tshuka va ti buza hi yona. Ka cikhati leco, a zvihari hi nga ta ha zvi chava, zvonawu zvi nga ta ha hi chava. (Isa. 11:6-9) Hi tava ni cikhati co tala nguvhu ca ku ti buza hi lezvi Jehovha a zvi vangileko. (Lis. 22:26) Hambulezvo, n’wina vapswali, mu nga rindzeli ku kala ka cikhati leco hi kona mu to sangula ku vhuna vana va n’wina a ku va ti buza hi ku wona zvivangwa zva Jehovha. Laha mu tirisako zvivangwa kasi ku gondzisa vana va n’wina xungetano hi Jehovha, zva koteka ku vonawu va wula lezvi Hosi Dhavhidha a wulileko, zvaku: Jehovha, “a yi kona mitiro yi fananako ni ya wena.” — Lis. 86:8.