NDZIMA YA CIGONDZO N.° 14
“Loku mu randzana, a vanhu vontlhe va ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina”
“Loku mu randzana, a vanhu vontlhe va ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina.” — JOH. 13:35.
LISIMU 106 A hi ti karateleni kuva ni lirandzo
LEZVI HI TO GONDZA a
A votala va nga hiko Vakustumunyu va khumbisilwe kuyini hi lirandzo leli va nga li wona ka vanhu va Jehovha? (Wona paragrafo 1)
1. Zvini zvi tsakisako vanhu vo tala loku vata mitlhanganweni? (Wona ni mufota.)
HI NGA alakanyela a nuna ni sati va tako mutlhanganweni wa hina hi khati go sangula lomu Salawini ya Mufumo. Loku va ku swe, vo hoyozelwa hi ndlela ya lirandzo va tlhela va wona ku vontlhe lomu bandleni va kombisana lirandzo. Loku makunu va tlhela kaya, a sati a byela nuna wakwe aku: ‘A vanhu lava va hambene ni vontlhe hi va wonileko! A ndzi no ku tsaka hi kuva zvin’we navo.’
2. Zvini a vokari va mahileko hi kota ya ku wona zvihoxo zva van’wani?
2 A lirandzo hi nga nalo hina Vakustumunyu va Jehovha la hlamalisa! Hambulezvo, a hi mbhelelangi. (1 Joh. 1:8) Hi cigelo leco, laha hi yako hi va tiva khwatsi a vamakabye lomu bandleni ga wuKristu, hi taya hi wona zvihoxo zvabye. (Rom. 3:23) A ya hava hi ku a van’wani va tsikile ku tirela Jehovha hi kota ya ku wona zvihoxo lezvo.
3. Cini ci tivekisako maKristu ya lisine? (Johani 13:34, 35)
3 Hi nga tlhela u wu wona kambe a mutsalo-tshinya wa ndzima leyi. (Lera Johani 13:34, 35.) Cini ci tivekisako maKristu ya lisine? Ku kombisana lirandzo; a hi ku nga mahi zvihoxo. Wona kambe lezvaku Jesu a nga wulangi ku: ‘Loku mu randzana, mu ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina.’ Kanilezvi i te: “Loku mu randzana, a vanhu vontlhe va ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina.” Hi ndlela leyo, Jesu i no komba lezvaku a vapizani vakwe ni vanhu va le handle ka bandla ga wuKristu va wa ta tiva maKristu ya lisine hi lirandzo leli va kombisanako.
4. Zvini lezvi a vokari va nga ti wutisako xungetano hi maKristu ya lisine?
4 A vokari va kalako va nga hi Vakustumunyu va Jehovha va nga ti wutisa ku: ‘Kasi a lirandzo li hi vhunisa kuyini ku tiva maKristu ya lisine? Jesu i kombisile kuyini lirandzo ka vapostoli vakwe? Kona hi nga zvi kotisa kuyini ku pimanyisa cikombiso ca Jesu nyamutlha?’ A Vakustumunyu va Jehovha va maha khwatsi hi ku ehleketa hi mihlamulo ya zviwutiso lezvi. Lezvo zvi nga hi vhuna ku li kombisa khwatsi a lirandzo, nguvhunguvhu loku a van’wani va hi wonhela. — Efe. 5:2.
KUYINI A LIRANDZO LI NGA LONA LI HI VHUNAKO KU TIVA MAKRISTU YA LISINE?
5. Ma wula yini a magezu ya Jesu ma nga ka Johani 15:12, 13?
5 Jesu i zvi vekile kubaseni lezvaku ku ni lirandzo lo kari li nga wa ta tivekisa lava va nga vapizani vakwe. (Lera Johani 15:12, 13.) Wona ku Jesu i va layile lezvi: “Randzanani, khwatsi hi lezvi mina ndzi mu randzileko.” Zvi wula yini lezvo? Jesu i tlhamusele, a komba lezvaku lirandzo la ku nga ti laveli zva wena — a lirandzo li kucako muKristu lezvaku a fela muKristu-kuloni, loku zvi laveka. b
6. A Mhaka ya Nungungulu yi kombisa kuyini lezvaku a lirandzo la lisima nguvhu?
6 A Mhaka ya Nungungulu yi hi gondzisa lezvaku a lirandzo la lisima nguvhu. Ka mavhesi yo kari lawa a votala va ma randzako, ma patsa lawa: “Nungungulu lirandzo.” (1 Joh. 4:8) “Randza muakelani wa wena a ku fana ni lezvi u ti randzisako zvona.” (Mat. 22:39) “A lirandzo li khubhunyeta a zviwonho zvo tala.” (1 Ped. 4:8) “A lirandzo li nga ta fuva.” (1 Kor. 13:8) A mavhesi lawa ni man’wani, ma zvi veka kubaseni lezvaku zva lisima nguvhu a ku ti karatela kuva ni tshamela legi go saseka hi tlhela hi gi kombisa.
7. Hikuyini Sathani a to kala a nga zvi koti a ku tshuka a patsa vanhu misaveni yontlhe va zwanana va tlhela va randzana?
7 A vanhu vo tala va ti wutisa ku: ‘Hi nga gi tivisa kuyini a wukhongeli ga lisine? A wukhongeli gontlhe gi ti byela lezvaku gi gondzisa lisine. Kanilezvi, gin’we ni gin’we gi gondzisa zvilo zvo hambana xungetano hi Nungungulu.’ Sathani i juja kupima ka vanhu hi ku vanga wukhongeli go tala ga mawunwa. Lezvo zvi maha ku zvi va karatela ku tiva legi gi nga ga lisine. Kanilezvi, a nga ta tshuka a zvi kota ku patsa vanhu misaveni yontlhe ka wukhongeli gin’we va tlhela va randzana. Hi Jehovha basi a zvi kotako lezvo. Lezvo zva zwala, hakuva ntsena lava va nga ni moya wa Jehovha va tlhela va katekisiwa hi yena, hi vona va nga randzanako hi mbilu yontlhe. (1 Joh. 4:7) Hikwalaho, a zvi hlamalisi lezvi Jesu a ngaku a lirandzo — a lirandzo la ku nga ti laveli zva wena — hi lona li nga wa ta tivekisa maKristu ya lisine.
8-9. A votala va khumbisilwe kuyini hi lirandzo leli va nga li wona ka Vakustumunyu va Jehovha?
8 Khwatsi hi lezvi Jesu a nga wula na ka hi mahlweni, a vanhu vo tala va va pola lava va nga maKristu ya lisine hi ku wona lirandzo leli va kombisanako. Hi cikombiso, a makabye wo kari wa ku hi Ian, wa ha wu alakanya a gotsovanyano wo sangula a vileko ka wona, wu mahilweko ka kampu ya bhola yi nga hi kusuhani ni laha kaya kabye. Ku wo hundza tihweti ti tsongwani Ian na a yile ka kampu leyo a ya sixtira bhola. I wulile lezvi: “A vanhu va nga hi ka gotsovanyano lowo va hambene nguvhu ni lava va nga hi kona a cikhati ku nga belwa bhola. A Vakustumunyu va wa hi ni cichavo, va boha tinguwo ta cichavo; ni vanana va kona va wa nga phungeli.” I no engetela aku: “A ca lisima ka zvontlhe, ndzi wa va wonisa ku va na ni litsako ni kurula — zvi nga zvilo ndzi nga zvi lava nguvhu. Ne a kanelo yin’we a ndzi yi alakanyi. Kanilezvi, a hanyela gabye gi ndzi khumbile nguvhu.” c A lisine hi ku hi na ni hanyela lego hi kota ya lirandzo la lisine leli hi kombisanako. Kota lezvi hi randzako vamakabye va hina, hi va mahela zva zvi nene hi tlhela hi va kombisa cichavo.
9 A makabye wo kari wa ku hi John yenawu i ti zwisile lezvo a cikhati leci a nga sangula kuya mitlhanganweni; i wulile lezvi: “Ndzi tsakisilwe nguvhu hi cinghana . . . leci vontlhe va nga hi naco. Ndzi wa ti byela ku a va mahi zvihoxo. A lirandzo labye la lisine li ndzi kholwisile lezvaku ndzi gi kumile a wukhongeli ga lisine.” d A matshango lawa ni man’wani, ma komba lezvaku a Vakustumunyu va Jehovha maKristu ya lisine.
10. Hi cihi cikhati ca ku kombisa lezvaku hakunene ha va randza a vamakabye va hina? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)
10 Kota lezvi hi zvi wonileko kusanguleni, hontlheni a hi mbhelelangi. A vamakabye va hina va ta tshuka va wula kutani ku maha zvilo zvi to hi swira. e (Jak. 3:2) Loku lezvo zvi maheka, cikhati ca ku kombisa lezvaku hakunene ha va randza a vamakabye va hina, hi lezvi hi wulako kutani ku maha. Mhakeni leyi, zvini hi nga gondzako ka cikombiso ca Jesu? — Joh. 13:15.
LEZVI JESU A NGA KOMBISISA ZVONA LIRANDZO KA VAPOSTOLI VAKWE
Jesu i va kombisile lirandzo a vapostoli vakwe a cikhati leci va nga kombisa matshamela yo kala ma nga hi manene (Wona paragrafo 11-13)
11. Matshamela muni yo kala ma nga hi ma nene lawa Jakobe na Johani va nga ma kombisa? (Wona ni mufota.)
11 Jesu i wa nga rindzeli ku a vapostoli vakwe va nga mahi zvihoxo. Kanilezvi, i no va vhuna ku va cica matshamela yabye yo kala ma nga hi ma nene kasi va tsakelwa hi Jehovha. Ka khati go kari, Jakobe na Johani, va no ruma mamani wabye lezvaku aya ka Jesu a ya kombela ku a va veka ka zvitshamu zva lisima nguvhu Mufun’weni. (Mat. 20:20, 21) Lezvi Jakobe na Johani va nga maha zvi kombile ku va wa hi ni matshandza niku va wa lava kuva va lisima ku hundza van’wani. — Mav. 16:18.
12. Jakobe na Johani hi vona voce va nga kombisa matshamela yo kala ma nga hi ma nene? Tlhamusela.
12 Ka khati lego, a hi Jakobe na Johani basi va nga kombisa matshamela yo kala ma nga hi ma nene. Wona lezvi va nga maha a vapostoli lava van’wani. A Bhibhiliya gi: “A cikhati leci lava van’wani va 10 va nga zvizwa, va no zangarela a va ka makabye lava va vambiri.” (Mat. 20:24) Zva koteka ku ku vhukile vhunyi cikari ka Jakobe na Johani ni vapostoli lava van’wani. Kuzvilava a vapostoli lava van’wani va te: ‘Hevasa, mova ciro muni laha ka huku, a kuza mu ya kombela zvitshamu zva lisima Mufun’weni? Kova n’wina n’wece mu ringanelwako hi kuva zvitshan’wini zva lisima? Phela hinawu hi tirile yi nga chayi na Jesu!’ Kani zvini zvi nga humelela, ka khati lego a vapostoli va rivakelwe lezvaku contlhe cikhati va wa fanele ku kombisana lirandzo.
13. Zvini a nga maha Jesu laha a vapostoli vakwe va nga maha zvihoxo? (Matewu 20:25-28)
13 Zvini a nga maha Jesu ka ciyimo leco? A nga zangarangi. A nga wulangi ku i ta va cica, a lavetela vapostoli van’wani va va nene, a vanhu vo ti koramisa, lava va nga wa ta kombisana lirandzo contlhe cikhati. Kanilezvi, i no kombisa lihlazva-mbilu, a bhula navo a va vhuna, hakuva i wa zvi tiva ku va zvi lava ku maha zva zvi nene. (Lera Matewu 20:25-28.) I no simama ku hanyisana navo hi lirandzo, hambu lezvi ka khati gin’wani va nga holovisana xungetano hi loyi a nga wa hombe laha kabye. — Mar. 9:34; Luka 22:24.
14. A vapostoli va Jesu va kulele cikari ka vanhu va tshamela muni?
14 Handle ko kanakana, Jesu i ehleketile hi ciyimo ca lomu a vapostoli vakwe va nga kulela kona. (Joh. 2:24, 25) Lomu va nga kulela kona, a varangeli va wukhongeli va wa yi nyika nguvhu lisima a nduma ni zvikhundla. (Mat. 23:6; wona vhidhio Primeiros assentos na sinagoga ka mitlhamuselo ya Matewu 23:6, lomu ka Bhibhiliya ga Cigondzo, hi ciPutukezi.) A varangeli va wukhongeli ga ciJudha kambe va wa ti wona na va hi vanhu va va nene ku hundza van’wani. f (Luka 18:9-12) Jesu i wa zvi tiva ku zvi wa koteka ku a mawonela lawo wontlhe ma khumba lezvi a vapostoli vakwe va nga ti wonisa zvona ni lezvi va nga va wonisa zvona van’wani. (Mav. 19:11) I wa zvi tiva ku a vapostoli vakwe va ta maha zvihoxo, niku loku va maha i wa kombisa lihlazva-mbilu. I wa zvi tiva ku va zvi lava ku maha zva zvi nene. Hikwalaho, i no kombisa lihlazva-mbilu, a va vhuna ku susa matshandza ni ku navela zvikhundla, va zvi vhaleta hi lirandzo.
HI NGA CI PIMANYISISA KUYINI A CIKOMBISO CA JESU?
15. Zvini hi nga gondzako ka lezvi zvi mahilweko hi Jakobe na Johani?
15 Hi nga gondza zvotala ka lezvi zvi mahilweko hi Jakobe na Johani. Zvi wa nga hi zvi nene a ku va kombela kuva ka zvitshamu zva lisima Mufun’weni. Kanilezvi, a vapostoli lava van’wani vonawu a va mahangi khwatsi hi ku tsika ciyimo leco ci wonha kuzwanana kabye. Hambulezvo, Jesu i no hanyisana ni vontlhe va 12 hi ndlela ya yi nene ni ya lirandzo. Hi gondza yini? A cikarato a ci laha ka lezvi a van’wani va hi mahelako basi; kanilezvi hinawu hi fanele ku ti wonela ka lezvi hi wulako kutani hi mahako loku va hi wonhela kutani loku hi tiva zvihoxo zvabye. Cini ci to hi vhuna? Loku hi swirilwe hi makabye wo kari, hi nga ti wutisa lezvi: ‘Hikuyini lezvi a nga maha zvi ndzi karatako nguvhu? Zvi komba ku ndzi ni tshamela go kari ga hava ndzi faneleko kulwa nago? Ku ngava lezvaku loyi a nga ndzi swira i lwisana ni cikarato cokari? Hambu loku ndzi hi ni cigelo ca ku swireka, ndzi nga kombisa lirandzo hi ku zvi tsika zvi hundza ke?’ Laha hi tirisanako ni van’wani hi ndlela ya lirandzo, hi kombisa khwatsi lezvaku hi maKristu ya lisine.
16. Zvini kambe hi nga gondzako ka cikombiso ca Jesu?
16 A cikombiso ca Jesu kambe ci hi gondzisa ku zama ku zwisisa maKristu-kuloni. (Mav. 20:5) Lisine ku Jesu i wa zvi kota ku wona lezvi zvi nga timbilwini ta vanhu. Hina a hi zvi koti. Kanilezvi, hi nga kombisa lihlazva-mbilu ka vamakabye va hina loku va hi mahela zva hava. (Efe. 4:1, 2; 1 Ped. 3:8) Lezvo zva olova loku hi tivanyana matimu yabye. Wona cikombiso co kari.
17. A muwoneleli wo kari wa cipandze i vhunekisile kuyini hi ku zama ku tiva khwatsi a makabye wo kari?
17 A muwoneleli wo kari wa cipandze a tirako Mutsuwuka-gambo wa Afrika i tivile makabye wo kari a nga kari a mu wonisa ku a hi mu nene. Zvini a nga maha a muwoneleli loyi? I wula lezvi: “Wutshan’wini ga ku potsa makabye loye, ndzi no zvi wona zvi hi chukwana ku zama ku mu tiva khwatsi.” Laha a nga maha lezvo, i no pola zvokari xungetano hi lezvi a makabye loye a nga wundliswa zvona, lezvi zvi nga maha ku ava lezvi a nga hi zvona. A muwoneleli loye wa cipandze i tlhavinyeta aku: “Laha ndzi nga tiva mizamo leyi a makabye loye a yi mahileko kasi a hlula matshamela yo kari, ndzi no sangula ku mu randza. Hi nova vanghana va hombe.” Hakunene, a kutala ka zvikhati, loku hi zama ku va tiva khwatsi a vamakabye va hina, zva hi olovela ku va kombisa lirandzo.
18. Loku hi khunguvanyisilwe hi makabye wo kari, zviwutiso muni hi nga ti mahako? (Mavingu 26:20)
18 Ka zvikhati zvin’wani, hi nga zvi wonisa ku i chukwana hi tshinelela makabye wokari a hi khunguvanyisileko. Hambulezvo, i chukwana hi ranga hi ku ti wutisa lezvi: ‘Ndza zvi zwisisa khwatsi lezvi zvi mahekileko’ (Mav. 18:13) ‘A nga no phazama?’ (Mutsh. 7:20) ‘Kona mina a ndzi se maha zvo fana ni lezvi a nga maha?’ (Mutsh. 7:21, 22) ‘Loku ndzi mu lava hi bhula, a cikarato leci ci nga ta bindza ku hundza lezvi ci nga zvona ke?’ (Lera Mavingu 26:20.) Loku hi ti nyika cikhati ca ku ehleketa hi zviwutiso lezvi, a lirandzo la hina hi makabye loye li nga tshuka li hi kuca ku hi zvi mita ni mari.
19. Zvini u ti yimiseleko ku maha?
19 Kota ntlawa, a Vakustumunyu va Jehovha va kombisa lezvaku maKristu ya lisine. A mun’we ni mun’wani wa hina i kombisa lezvaku muKristu wa lisine hi ku kombisa lirandzo ka vamakabye, hambu loku va hi mahele zva hava. Loku hi maha lezvo, hi nga vhuna van’wani a ku tiva wukhongeli ga lisine, va tlhela va ti patsa na hina hi khozela Jehovha, a Nungungulu wa lirandzo. A hi ti yimiseleni ku simama hi kombisa lirandzo leli li tivekisako a maKristu ya lisine.
LISIMU 17 I wa vhumela hi mbilu
a A vanhu vo tala loku va wona lirandzo la lisine leli hi nga nalo, zvi va kuca ku lava ku gondza zvotala xungetano hi Jehovha. Hambulezvo, a hi mbhelelangi. Hi cigelo leco, zvi nga tshuka zvi hi karatela ku kombisana lirandzo ni makabye wo kari. A hi woneni a ku hikuyini a ku kombisana lirandzo zvi nga zva lisima ni lezvi hi nga ci pimanyisisako zvona a cikombiso ca Jesu loku a van’wani va hi wonhela.
b Wona bhuku “Ngona U Nzi Lanzela”, cip. 17, par. 10-11.
c Wona ndzima “Finalmente, minha vida tem objetivo,” ka Murindzeli wa 1 ka Novembro wa 2012, paj. 13-14, hi ciPutukezi.
d Wona ndzima “Minha vida parecia muito boa,” ka Murindzeli wa 1 ka Maio wa 2012, paj. 18-19, hi ciPutukezi.
e A ndzima leyi a yi wulawuli hi zviwonho zva hombe lezvi zvi faneleko ku khatalelwa hi madhota, zvo kota lezvi zvi nga ka 1 Va Le Korinte 6:9, 10.
f Ku wuliwa lezvaku hi ndzhako ka cikhati, a rabhi wo kari i wulile lezvi: “Lomu tikweni a vanhu vo lulama ku fana na Abrahama a va hundzi 30. Loku ku hi 30, mina ni n’wana wa mina hi vambiri va kona; loku va hi 10, mina ni n’wana wa mina hi vambiri va kona; loku va hi 5, mina ni n’wana wa mina hi vambiri va kona; loku va hi vambiri, hi mina ni n’wana wa mina; kanilezvi loku ku hi mun’we basi, hi mina.”
