1. Hi kuya hi Matewu 7:13, 14, hikuyini hi nga wulako ku hi lomu lipfhumbeni?

HONTLHENI hi ti karatela ku tirela Jehovha kasi hi hanya misaveni yiswa, hasi ka mufumo wa lirandzo wa Nungungulu. Siku ni siku hi ti karatela ku famba ndleleni yi yako wutomini. Kota lezvi Jesu a wulileko, a ndlela leyi yi manyene niku ka zvin’wani zvikhati zva karata ku famba hi yona. (Lera Matewu 7:13, 14.) Kota lezvi hi nga mbhelelangiko, zva vevuka ku hambuka ndleleni leyi. — Gal. 6:1.

2. Zvini hi to zvi wona ka ndzima leyi? (Wona kwadru gi nge “ A kutikoramisa ka hi vhuna ku lulamisa mazambo ya hina”.)

² Loku hi lava ku simama ndleleni yi manyeneko yi yako wutomini, hi fanele ku vhumela ku cica kupima ka hina, mahanyela ya hina, ni ku cica mitiro ya hina. Mupostoli Pawule i kucile maKristu ya le Korinte lezvaku ma simama ku ‘lulamisa kupima ka wona’. (2 Kor. 13:11) A wusungukati legi ga tira ni ka hina nyamutlha. A ndzima leyi yi ta hi komba lezvi a Bhibhiliya gi nga hi vhunisako zvona ku lulamisa mazambo ya hina ni lezvi a maKristu ma buvhileko hi tlhelo ga moya ma nga hi vhunisako zvona ku simama ndleleni yi yako wutomini. Hi ta wona kambe ku zvini zvi nga mahako ku zvi hi karatela ku ingisa a zvileletelo hi nyikiwako hi hlengeletano ya Jehovha. Hi ta tlhela hi wona lezvi a kutikoramisa ku nga hi vhunisako zvona ku cica lezvi zvi lavekako na hi nga luzi a litsako la ku tirela Jehovha.

3. A Mhaka ya Nungungulu yi nga ku vhunisa kuyini?

³ Zvin’wani zvikhati zvi nga tshuka zvi hi karatela ku hlola kupima ni kutizwa ka hina. Hikuyini? Hakuva a mbilu ya hina yi khohlakele, niku zvi nga tshuka zvi hi karatela ku tiva lezvaku yi hi yisa kwihi. (Jer. 17:9) Zva vevuka a ku hi ti kanganyisa hi “maalakanyo ya hava”. (Jak. 1:22) Hikwalaho, hi fanele ku ti hlola hi ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu. A Bhibhiliya ga zvi kota ku komba khwatsi  lezvi hi tshamisileko zvona hi lomu ndzeni, ku nga “maalakanyo ni mixuvo” ya mbilu ya hina. (Mah. 4:12, 13) A ku fana ni muchini wa raio-X, a Bhibhiliya ga hi komba lezvi hi tshamisileko zvona hi lomu ndzeni. Kanilezvi kasi hi vhuneka hi wusungukati hi nyikiwako hi Bhibhiliya ni madhota ma tirisiwako hi hlengeletano ya Jehovha, hi fanele ku ti koramisa.

4. Cini ci kombako lezvaku Sawule i ti mahile munhu wa matshandza?

⁴ Lezvi zvi nga humelela Hosi Sawule zvi komba khwatsi lezvi zvi humelelako loku hi nga ti koramisi. Sawule i wa hi ni matshandza laha ka kuza a nga vhumeli lezvaku a kupima kakwe ni mitiro yakwe zvi wa fanele ku cica. (Lis. 36:1, 2; Hab. 2:4) Lezvo zvi wonekile khwatsi a cikhati leci Jehovha a nga mu nyika zvileletelo zvo kongoma xungetano hi lezvi a nga fanele ku maha andzhako ka ku hlula vaAmaleki. Sawule a nga mu ingisangi Jehovha. A cikhati leci Samuweli a nga ya mu kawuka hi kota ya lezvo, Sawule a nga vhumelangi cihoxo cakwe. Wutshan’wini ga lezvo, yena i no lavetela zvigelo zva ku ti yimelela a tlhela a yisa nandzu wa kungaingisi kakwe ka van’wani. (1 Sam. 15:13-24) Legi gi wa nga hi khati go sangula ku maha lezvo. (1 Sam. 13:10-14) Sawule i tsikile mbilu yakwe yi ti kukumukisa. Yena a nga cicangi kupima kakwe. Hikwalaho Jehovha i no mu kawuka a tlhela a mu tsukula.

5. Zvini hi gondzako ka lezvi zvi nga humelela Sawule?

⁵ Loku hi lava ku gondza hi lezvi zvi nga humelela Sawule, hi fanele ku ti maha zviwutiso lezvi: ‘Loku ndzi kuma wusungukati lomu ka Bhibhiliya, ndza ti lavela zvigelo zva ku nga cici kupima ka mina ke? Ndza ti byela ku lezvi ndzi mahako a zvi hoxekangi? Ndza yisa a nandzu wa kungaingisi ka mina ka van’wani?’ Loku ku hi ku a hlamulo wa cin’we ca zviwutiso lezvi i ina, hi fanele ku cica kupima ni matshamela ya hina. Loku hi nga mahi lezvo, a mbilu ya hina yi nga ti kukumukisa laha ka kuza Jehovha a hi tsukula hi nga ha mahi vanghana vakwe. — Jak. 4:6.

6. Hi kwihi kuhambana ka Hosi Sawule na Hosi Dhavhidha?

⁶ Wona kuhambana ka Hosi Sawule na Hosi Dhavhidha. Dhavhidha, loyi a nga vhaleta Sawule cikhundleni ca wuhosi, i wa hi munhu a nga randza ‘a nayo wa Jehovha’. (Lis. 1:1-3) Yena i wa zvi tiva lezvaku Jehovha wa ponisa lava va ti koramisako kanilezvi wa venga lava va ti kukumukisako. (2 Sam. 22:28) Hikwalaho Dhavhidha i vhumele ku a nayo wa Nungungulu wu cica kupima kakwe. Yena i tsalile lezvi: ‘Ndzi ta bonga Jehovha, hakuva wa ndzi nyika wusungukati, ina, a mbilu ya mina ya ndzi luleka ni laha wusikwini.’ — Lis. 16:7.

7. Zvini hi to maha loku hi ti koramisa?

⁷ Loku hi ti koramisa, hi ta tsika Mhaka ya Nungungulu yi cica kupima ka hina ku hoxekileko na hi nga se maha zvilo zva kubiha. A Mhaka ya Nungungulu yi ta ku khwatsi i gezu gi hi byelako ku: ‘A ndlela hi leyi, famba hi yona.’ Yona yi ta hi tlharihisa a cikhati leci hi humako ndleleni hiya cibhabheni kutani cineneni. (Isa. 30:21) Loku hi ingisa Jehovha, hi ta vhuneka hi tindlela to hambanahambana. (Isa. 48:17) Hi cikombiso, hi ta potsa a tingana ta ku kawukiwa hi mun’wani munhu. A cin’wani kambe hi ku hi ta tshinela ka Jehovha hakuva ha zvi tiva lezvaku yena i hi khoma kota n’wana wo randzeka. — Mah. 12:7.

8. Hi kuya hi lezvi zvi wuliwako lomu ka Jakobe 1:22-25, a Mhaka ya Nungungulu hi nga yi tirisisa kuyini kota woni?

⁸ A Mhaka ya Nungungulu yi nga tira kota woni ka hina. (Lera Jakobe 1:22-25.) A kutala ka hina ha ti wona laha ka woni ni mixo na hi nga se suka laha kaya. Hi ku maha lezvo, ha wona lezvi hi faneleko ku cica na hi nga se woniwa hi van’wani. Hi ndlela yo fana, loku hi lera Bhibhiliya siku ni siku, hi ta wona lezvi hi nga cicisako zvona kupima ni matshamela ya hina. A votala va zvi wona na zvi hi ni civhuno ku kambisisa a mutsalo wa siku ni mixo na va nga se suka laha kaya. Vona va tsika lezvi va zvi gondzako zvi khumba kupima kabye. Laha a siku gi fambako, vona va lavetela  tindlela ta ku tirisa wusungukati va gi kumileko lomu ka Bhibhiliya. Ahandle ka lezvo, hi fanele kuva ni tilovelo wa ku gondza, lowu wu patsako ku lera ni ku ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu siku ni siku. Lezvo zvi nga ha woneka kota nchumu wo olova, kanilezvi cin’we ca zvilo zva lisima hi faneleko ku maha kasi hi simama ndleleni yi manyeneko yi yako wutomini.

9. Hikuyini makabye wo kari a nga ha ku kawukako?

⁹ U wa tshukile u sangula ku maha nchumu wu nga wa ta wonha a wunghana ga wena na Jehovha? (Lis. 73:2, 3) Loku makabye wo kari a kulileko hi tlhelo ga moya a tiyile hlanha a ku kawuka, u mu ingisile u tlhela u tirisa a wusungukati a ku nyikileko? Loku u mahile lezvo, u mahile khwatsi, niku hi lisine wa bonga hi lezvi a makabye loye a ku tlharihisileko. — Mavi. 1:5.

10. Zvini u faneleko ku maha loku munghana a ku kawuka?

¹⁰ A Bhibhiliya gi hi byela lezvi: “A timbanga ti vangiwako hi munghana ti kombisa kutsumbeka kakwe”. (Mav. 27:6) Hikuyini lezvo zvi nga lisine? Hi nga alakanyela lezvi: Hi nga ti alakanyela na u hi laha mbhirini ya citarato ku fambako mimovha yo tala, na u lava ku tsemakanya uya ka tlhelo gin’wani. Kanilezvi wena u jujiwa kupima hi fone ya wena u nghena laha citaratweni na u nga rangangi hi ku cuwuka seno ni seno. Laha u tlakusako nenge kasi ku nghena, a munghana wa wena i tekela ku ku khoma hi woko a ku koka u wuya ndzhako. Yena i ku khoma hi ntamu laha ka kuza a woko ga wena gi bayisa, kanilezvi a ku ponisa mhangweni ya ku biwa hi movha. Hambu loku a kubayisa loko ku simama hi masiku yo tala, xana u ta mu zangarela munghana wa wena hi lezvi a nga ku khoma a ku koka? Ne ni kutsongwani! U wa ta mu bonga hi lezvi a nga ku vhuna. Hi ku fanana, kuzvilava kusanguleni u ngazwa kubayisa loku a munghana wa wena a ku byela ku lezvi u nga wula kutani ku maha a zvi yelani ni milayo yo lulama ya Nungungulu. Kanilezvi u nga bayiseki kutani ku mu zangarela. Lezvo zvi wa tava wupumbu. (Mutsh. 7:9) Wutshan’wini ga lezvo, bonga hi lezvi munghana wa wena a nga tiya hlanha a ku tlharihisa.

11. Cini ci mahako munhu a ala wusungukati a nyikiwako hi munghana wakwe?

¹¹ Cini ci mahako munhu a ala wusungukati ga gi nene a nyikiwako hi munghana a mu randzako? Matshandza. Vanhu va matshandza va randza ku ‘nyangalatelwa tindleve’. Vona kambe va “fularela lisine”. (2 Tim. 4:3, 4) Va alakanya ku vona wutsumbu ni mawonela yabye va lisima nguvhu. Kanilezvi, mupostoli Pawule i tsalile lezvi: “Loku a wokari a alakanya lezvaku wa nchumu kuveni a hi wa nchumu, wa ti kalavela”. (Gal. 6:3) Hosi Solomoni i yi songile khwatsi a mhaka leyi. Yena i te: ‘I chukwana a jaha gi nga cisiwana na gi hi ni wutivi ku hundza a hosi ya cipumbu yi kumbileko, leyi yi nga zvi kotiko ku lulekwa.’ — Mutsh. 4:13.

12. Hi kuya hi lezvi zvi tsalilweko lomu ka Va Le Galatiya 2:11-14, hi gondza yini ka cikombiso hi vekelweko hi mupostoli Pedro?

¹² Wona cikombiso hi vekelweko hi mupostoli Pedro a cikhati leci a nga kawukiwa lomu ka vanhu hi mupostoli Pawule. (Lera Va Le Galatiya 2:11-14.) Kuzvilava Pedro na a mu vekele civiti Pawule hi kota ya lezvi a nga wulawulisa zvona ni laha a nga zvi wulela kona. Kanilezvi Pedro i kombisile wutlhari. Yena i vhumele a wusungukati lego a tlhela a nga mu vekeli civiti Pawule. Hi ndzhako ka cikhati Pedro i vitanile Pawule ku ‘makabye wo randzeka’. — 2 Ped. 3:15.

13. Zvini hi faneleko ku zvi alakanya loku hi nyika wusungukati?

¹³ Ahati loku u wona lezvaku u fanele ku nyika wusungukati makabye wa wena, zvini u faneleko ku zvi alakanya? Na u nga se tshinelela makabye wa wena, ti wutise lezvi: ‘Xana ndzi ti maha “loyi a lulamileko ku hundzisa”?’ (Mutsh. 7:16) Munhu loyi a ti mahako wo lulama nguvhu i lamula van’wani hi ku tirisa mawonela yakwe na ku nga  hi milayo ya Jehovha, niku kuzvilava kambe a nga zweli wusiwana. Kanilezvi loku u ti hlolile, u wona lezvaku zva laveka futsi ku ya wulawula ni makabye wa wena, dlunyatisa khwatsi a cikarato ca kona u tlhela u maha ziwutiso zva mawonela lezvi zvi to vhuna makabye wa wena a ku wona cihoxo cakwe. Tlhatakumbiri, lezvi u zvi wulako a zvi seketelwe ka Mitsalo, na u alakanya lezvaku makabye wa wena i ti hlamulela ka Jehovha, na ku nga hi ka wena. (Rom. 14:10) Tirisa wutlhari gi nga lomu ka Bhibhiliya, niku laha u nyikako wusungukati, zwela wusiwaBna, a ku fana na Jesu. (Mav. 3:5; Mat. 12:20) Hikuyini? Hakuva Jehovha i ta hi khoma hi ndlela leyi hi khomako hi yona van’wani. — Jak. 2:13.

14. Zvini lezvi a hlengeletano ya Jehovha yi hi nyikako?

¹⁴ Jehovha i hi rangela ndleleni yi yako wutomini hi ku tirisa cipandze ca laha misaveni ca hlengeletano yakwe, leci ci hi nyikako tivhidhio, mabhuku ni mitlhangano zvi hi vhunako ku tirisa wusungukati gi nga lomu ka Bhibhiliya. A wusungukati lego ga tsumbeka hakuva gi seketelwa ka Mitsalo. A Hubye yi Fumako yi rangelwa hi moya wa kubasa a cikhati yi mahako zviboho xungetano hi ntiro wa hina wa kuchumayela. Hambulezvo, a Hubye yi Fumako yita na yi hlola zviboho lezvi yi zvi mahileko hi ntiro lowu. Hikuyini? Hakuva “a matshamela ya tiko legi ma cica”; hikwalaho a hlengeletano ya Jehovha yi fanele ku ti zwananisa ni zviyimo. — 1 Kor. 7:31.

15. Zvikarato muni lezvi a vahuweleli vo kari va kumeneko nazvo?

¹⁵ Hina ha tekela ku vhumela ni ku tirisa a mazwisisela ya maswa xungetano hi lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako ni loku hi amukela zvileletelo zvi yelanako ni mahanyela ya hina. Kanilezvi zvini hi mahako loku a hlengeletano ya Jehovha yi cica zvilo zvi khumbako zvin’wani zvipandze zva wutomi ga hina? Hi cikombiso, ka malembanyana lawa, a mitsengo ya ku aka ni ku hlayisa matshamu hi ma tiriselako ku khozela Jehovha yi engetele nguvhu. Hikwalaho a Hubye yi Fumako yi leletele lezvaku a tiSalawu ta Mufumo ti tirisiwa hi mabandla yo tala. Hi kota ya cileleletelo leco, a mabandla yo kari ma patsilwe niku a tiSalawu to kari ti xavisilwe. A mali ya kona yi tiriselwa ku aka tisalawu matikweni lawa ma nga ni cilaveko ca hombe. Loku u hanya lomu a tisalawu ti xavisiwako ni mabandla ma patsiwako, kuzvilava zvi nga ku karatela ku ti zwananisa ni zviyimo lezvi zva zviswa. Zvezvi zvi boha ku a vahuweleli vo kari va famba mipfhuka yo leha kasi kuya mitlhanganwini. A vokari va tirileko hi kutikarata  kasi ku aka kutani ku hlayisa a Salawu ya Mufumo va nga ha ti wutisa ku hikuyini a salawu leyo yi xavisiwako makunu. Va nga ha zvi wonisa ku khwatsi va no xakela cikhati ni ntamu wabye. Hambulezvo va landzela cileletelo leci ca ciswa niku, hi kota ya lezvo, va fanele ku dzundziwa.

16. A ku tirisa wusungukati gi nga ka Va Le Kolosi 3:23, 24 zvi hi vhunisa kuyini ku simama hi tsakile?

¹⁶ Hi ta simama ku tsaka loku hi alakanya lezvaku hi tirela Jehovha niku yena hi yena a rangelako a hlengeletano yakwe. (Lera Va Le Kolosi 3:23, 24.) Hosi Dhavhidha i hi vekele cikombiso ca ci nene a cikhati leci a nga maha minyikelo kasi ku aka tempeli. Yena i te: ‘Ndzi maniwo, ni vanhu va mina zvini, ko kala hi zvi kota ku nyikela a zvilo lezvi ke? Hakuva zvontlhe zvita hi ka wena; lezvi hi ku nyikileko hi zvi kumile canjeni ga wena’. (1 Kro. 29:14) Loku hi maha minyikelo, hinawu hi tlhelisa ka Jehovha lezvi yena a hi nyikileko. Hambulezvo, Jehovha wa tsaka hi cikhati, ntamu ni titshomba hi nyikelako kasi ku vhunetela a ntiro lowu yena a lavako ku wu mahiwa. — 2 Kor. 9:7.

17. Hikuyini u nga faneliko ku mbhela ntamu loku zvi kombela ku u cica zvo kari?

¹⁷ Kasi ku simama ndleleni yi manyeneko yi yako wutomini, hontlheni hi fanele ku landzela khwatsi a cikombiso ca Jesu. (1 Ped. 2:21) Loku zvi kombela ku u cica lezvi zvi lavekako, u nga mbheli ntamu. Hi lisine, leco ci ngava cikombiso ca ci nene caku u ti yimisele ku landzela cileletelo ca Jehovha. Alakanya lezvaku, kota vanhu vo kala kumbhelela, Jehovha a nga rindzeli lezvaku hi pimanyisa Jesu hi kumbheleleko.

18. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi kuma litsako zvezvi ni wutomi misaveni yiswa?

¹⁸ Hontlheni a hi vekeni kupima ka lezvi zvi tako hi tlhela hi ti yimisela ku cica kupima ka hina, mahanyela ya hina ni mitiro ya hina. (Mav. 4:25; Luka 9:62) A hi simameni ku ti koramisa, hi ‘simama ku tsaka ni ku lulamisa kupima ka hina’. (2 Kor. 13:11) Loku hi maha lezvo, ‘a Nungungulu wa lirandzo ni wa kurula i tava na hina.’ Yena i ta hi vhuna ku kuma litsako a tlhela a hi nyika wutomi misaveni yiswa.