1-2. Wusungukati muni hi gi kumako ka Mavingu 4:25? Nyika cikombiso.

EHLEKETA hi zvikombiso lezvi. A makabye wo kari wa cisati a khosaheleko i pimisa a zvilo zva zvi nene a zvi hanyileko kale. Hambu lezvi ka masikwana lawa a kumanako ni zvikarato, i simama ku mahela Jehovha zvontlhe a zvi kotako. (1 Kor. 15:58) Siku ni siku i ti alakanyela na a hi zvin’we ni maxaka ni vanghana vakwe paradhesini. A makabye mun’wani wa cisati i alakanya lezvaku i wa gohelwe nguvhu hi makabye wa lomu bandleni kanilezvi i boha ku nga mu vekeli civiti. (Kol. 3:13) A makabye wo kari wa cinuna i alakanya zvihoxo a zvi mahileko kale kanilezvi i veka kupima ka lezvi a nga mahako kasi a simama a tsumbekile ka Jehovha. — Lis. 51:10.

² Zvini lezvi a vamakabye lava va vanharu va fanako hi zvona? Vontlhe va zvi alakanya a zvilo zvi va humeleleko kale, kanilezvi a va veki nguvhu kupima ka zvona. Wutshan’wini ga lezvo va “cuwuka . . . mahlweni” ka lezvi zva ha tako. — Lera Mavingu 4:25.

3. Hikuyini hi faneleko ku “cuwuka . . . mahlweni” ka lezvi zvi tako?

³ Hikuyini zvi nga zva lisima a ku “cuwuka . . . mahlweni” ka lezvi zvi tako? Loku a munhu a famba na a cuwuka ndzhako a nga fambi zvo lulama. Lezvo zva fana ni lezvi zvi humelelako ntirweni wa Jehovha. A hi nge zvi koti ku simama hi mu tirela khwatsi Jehovha loku contlhe cikhati hi alakanyela a zvilo hi zvi hanyileko kale. — Luka 9:62.

4. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

⁴ Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi mitlhamu yinharu yi nga hi mahako hi tshamela ku alakanyela a zvilo zva kale. Ku nga leyi: 1) ku rila wutomi ga kale, 2) civiti, ni 3) ku tizwa nandzu wo hundza mpimo. Ka ciyimo cin’we ni cin’wani, hi ta wona lezvi a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ma nga hi vhunisako zvona lezvaku hi nga veki kupima ka “zva lendzhako” kanilezvi ka “zva le phambeni”. — Filp. 3:13.

5. I ntlhamu muni lowu Mutshawuteli 7:10 a hi tlharihisako ka wona?

⁵ Lera Mutshawuteli 7:10. Wona lezvaku a vhesi legi a gi wuli ku zvi bihile ku wutisa aku: “Hikuyini a masiku ya kale ma nga hi ma nene?” A ku alakanya zvilo cinyikiwo hi nyikilweko hi Jehovha. Kanilezvi a vhesi legi gi: ‘U nga wuli, uku: Hikuyini a masiku ya kale ma nga hi chukwana ku hundza lawa ke?’ Hikwalaho a hi faneli ku fananisa a wutomi ga hina ga kale ni legi hi hanyako nyamutlha hi gumesa hi alakanya ku a zvilo makunu zvi bihile nguvhu. Ka Bhibhiliya go kari a vhesi legi gi: “U nga wutisi uku: ‘Kasi hikuyini a zvilo zvi nga hi chukwana nguvhu masikwini ya kale?’ Leci a hi cihi ciwutiso ca wutlhari.”

6. Hikuyini zvi kalako zvi nga hi wutlhari a ku tshamela ku alakanya lezvaku a kale a wutomi ga hina gi wa hi chukwana? Nyika cikombiso.

⁶ Hikuyini zvi kalako zvi nga hi wutlhari a ku tshamela ku alakanya lezvaku a kale a wutomi ga hina gi wa hi chukwana? A ku rila wutomi ga kale zvi nga hi maha hi alakanyela basi hi zvilo zva zvi nene zvi humeleleko. Kutani ku hi maha hi alakanya ku a zvikarato lezvi hi nga kumana nazvo kale zvi wa nga hi zva hombe nguvhu. Wona a cikombiso ca vaIzrayeli. Neti va nga huma Gibhite, va no rivakelwa lezvi a wutomi gi nga va bindzelisa zvona seyo. Kanilezvi, va no veka kupima ka zvakuga zva zvi nene lezvi va ngaga le Gibhite. Va te: ‘Hina ha alakanya a zvidluwani lezvi hi nga kari higa kota kurandza ka hina le Gibhite, a mariwa, a makhalavatla, ni soboya, ni sobolinya, ni timbura.’ (Mitse. 11:5) Kanilezvi, hakunene va waga a zvakuga lezvo “kota kurandza” kabye? Ahihi. A vaIzrayeli va wa hakhela kudhura; ka cikhati leco va wa xanisiwa nguvhu kota tikhumbi le Gibhite. (Ekso. 1:13, 14; 3:6-9) Hambulezvo, va no gumesa va rivakelwa a tixanisa leto ti tekileko malembe yo tala. Va no veka kupima ka masiku ya ma nene lawa ma nga hundzile, wutshan’wini ga ku veka kupima ka zvilo zva zvi nene lezvi Jehovha a nga ha hi ku va mahela. Jehovha a nga tsakangi hi lezvi a vaIzrayeli va nga maha. — Mitse. 11:10.

7. Zvini zvi vhunileko makabye wo kari wa cisati lezvaku a nga phasiwi hi ntlhamu wa ku rila wutomi ga kale?

⁷ Hi nga maha yini kasi hi nga phasiwi hi ntlhamu wa ku rila wutomi ga kale? Wona a cikombiso  ca makabye wo kari wa cisati a sangulileko ku tira Bheteli ya Brooklyn hi 1945. Andzhako ka malembe yo kari, i no chadha ni makabye loyi yenawu a nga tira Bheteli. Va simamile va tira Bheteli hi malembe yo tala. Hambulezvo hi 1976 a nuna wakwe i no sangula ku babya. A makabye loyi i wulile lezvaku a cikhati leci a nuna wakwe a nga hi kusuhani ni kufa i no mu nyika a wusungukati legi gi nga wa ta mu vhuna ku timisela ku felwa hi nuna. I mu byelile lezvi: “Hi vile ni wukati go tsakisa. A vanhu vo tala a va zvi koti lezvo.” I no tlhela a mu kuca, aku: “U nga ta zvi rivala a zvilo zva zvi nene hi zvi mahileko zvin’we kanilezvi u nga veki kupima ka zvona. Laha a cikhati ci toya ci hundza, a kubayisa ka wena ku ta hunguka. U nga zangari u tlhela u tizwa nandzu. Xalala hi makatekwa ni zvilo zvo tsakisa hi zvi mahileko zvin’we ntirweni wa Jehovha. . . . A ku alakanya zvilo cinyikiwo hi nyikilweko hi Nungungulu.” Legi gi vile wusungukati ga gi nene!

8. A makabye wa hina i vhunekisile kuyini hi wusungukati ga nuna wakwe?

⁸ A makabye wa hina i no ingisa a wusungukati ga nuna wakwe. I no simama ku tirela Jehovha hi kutsumbeka kala a yafa na a hi 92 wa malembe. Ka malembe yo kari mahlweni ka ku afa, i te: “Loku ndzi ehleketa hi 63 wa malembe ni hundza lawa ndzi tirileko ntirweni wa cikhati contlhe, ndzi nga wula lezvaku ndzi vile ni wutomi go tsakisa.” Hikuyini? I tlhamusela lezvi: “Leci ci mahako a wutomi ga hina gi tsakisa hakunene wumakabye ga hina ni kutsumba ka ku hanya ni vamakabye paradhiseni laha misaveni, hi tirela a Muvangi wa hina wa Hombe, a Nungungulu wa lisine, Jehovha, kala kupindzuka.” * A hi kusaseka ka cikombiso ca makabye loyi a vekileko kupima kakwe ka lezvi zva ha tako!

9. Kota lezvi zvi wuliwako ka Levi 19:18, hi rini zvi nga hi karatelako a ku hi nga veki civiti?

⁹ Lera Levi 19:18. A kutala ka zvikhati zva hi karatela a ku hi nga veki civiti loku loyi a nga hi gohela a hi mukholwa-kuloni, munghana wa hina wa hombe kutani xaka. Hi cikombiso, a  makabye wo kari i lumbetilwe hi mun’wani a ku i mu yivele mali. Hi ndzhako ka cikhati, a makabye loyi a nga mu lumbetile i no kombela rivalelo, kanilezvi yena i no veka kupima ka lezvi zvi nga mahekile. U tshuka u ti zwisa lezvo? Hambu loku hi nga se tshuka hi kumana ni ciyimo co fana ni leci, a kutala ka hina kuzvilava hi tshukile hi veka civiti hi tlhela hi ti byela ku hi nga ta zvi tsika zvi hundza.

10. Cini ci nga hi vhunako loku hi hi ni civiti?

¹⁰ Cini ci nga hi vhunako loku hi hi ni civiti? A cin’we ca zvilo ku alakanya lezvaku Jehovha i wona zvilo zvontlhe. Wa zvi tiva zvontlhe lezvi hi kumanako nazvo, a ku patsa ni kubiha loku hi mahelwako. (Mah. 4:13) Wa bayiseka loku hi xaniseka. (Isa. 63:9) Niku i tsumbisa lezvaku i ta susa a kubayisa kontlhe ku vangiwako hi zvilo lezvi zvi humelelako. — Kuv. 21:3, 4.

11. Hi vhunekisa kuyini loku hi nga veki civiti?

¹¹ A cin’wani hi faneleko ku ci alakanya hi lezvaku loku hi nga veki civiti zvi vhuna hina. Lezvo hi lezvi a makabye loyi a nga lombetilwe ku yiva mali a nga zvi pola. Hi ku famba ka cikhati, i no zvi kota ku tsika civiti ci hundza. I no pola ku loku hi tsetselela van’wani, Jehovha yenawu wa hi tsetselela. (Mat. 6:14) A hi ku khwatsi i no tsongahata lezvi a nga mahelwe kutani ku alakanya ku a makabye loyi a nga mu lumbetile i wa hi ni cigelo, kanilezvi i no hlawula a ku tsika civiti ci hundza. Hi kota ya lezvo, a makabye wa hina i no kuma litsako a tlhela a veka kupima ntirweni wa Jehovha.

12. Hi gondza yini ka 1 Johani 3:19, 20?

¹² Lera 1 Johani 3:19, 20. Ka zvikhati zvin’wani ha tshuka hi tizwa nandzu. Hi cikombiso, a vokari va tizwa nandzu hi lezvi va zvi mahileko na va nga se gondza lisine. A van’wani va tizwa nandzu hi zvihoxo va zvi mahileko andzhako ka kubhabhatiswa. Lezvo a zvi hlamalisi. (Rom. 3:23) Hi lava ku maha zva zvi nene. Kanilezvi “hontlheni ha phazama makhati yo tala”. (Jak. 3:2; Rom. 7:21-23) Hambu lezvi zvi nga tsakisiko a ku tizwa nadzo, zvi nga hi vhuna. Hikuyini? Hiku loku hi tizwa nandzu zvi hi kuca ku cica mahanyela ya hina hi tlhela hi ti yimisela ku nga ha phinda a zvihoxo zvalezvi zva zvin’we. — Mah. 12:12, 13.

13. Hikuyini hi nga faneliko ku tizwa nandzu wo hundza mpimo?

¹³ Hi tlhelo gin’wani, hi nga tizwa nandzu wo hundza mpimo, ku nga ku simama hi tizwa nandzu hambu loku hi ti solile, Jehovha a tlhela a komba lezvaku i hi tsetselele. A ku tizwa nandzu wo kota lowo zvi na ni mhango. (Lis. 31:10; 38:3, 4) Hikuyini? Wona a cikombiso ca makabye wo kari wa cisati loyi a nga tizwa nandzu wo hundza mpimo hi cigoho a nga ci mahile kale. I: “Ndzi wa zvi wona na zvi nga sizi nchumu a ku ndzi ti karata ntirweni wa Jehovha hi lezvi ndzi nga alakanya ku kuzvilava ndzi nga ta pona.” A kutala ka hina kuzvilava hi ti zwisa lezvo. Hikwalaho zva lisima ku hi ti wonela ka ntlhamu lowu wa ku tizwa nandzu wo hundza mpimo. A ca lisima nguvhu ku ehleketa hi lezvi Sathani a to tsakisa zvona loku hi nyima ku tirela Jehovha hambu loku yena a ha simama ku hi randza! — Ringanisa na 2 Va Le Korinte 2:5-7, 11.

14. Cini ci nga hi tiyisekisako lezvaku Jehovha i lava ku hi tsetselela?

¹⁴ Hambulezvo, hi nga simama ku ti wutisa lezvi: ‘Ndzi nga tiyisekisa kuyini lezvaku hakunene Jehovha i ndzi tsetselele?’ Loku hi ti maha a ciwutiso leci, zvi komba ku Jehovha a nga hi tsetselela. Ka malembe yo tala ma hundzileko, A Murindzeli i wulile lezvi: “Hi nga pola lezvaku ha phazama hi tlhela hiwa makhati yo tala ka nchumu wo biha lowu wu zimileko mitsu ka mahanyela ya hina ya kale a ku hundza lezvi hi nga zvi alakanya. . . . U nga mbheli ntamu. U nga pimisi ku u mahile cigoho ci nga kotekiko ku tsetselelwa. Lezvo hi lezvi Sathani a lavako ku u zvi  alakanya. Lezvi u karatekako u tlhela u swireka hi lezvi u zvi mahileko, cikombiso ca lezvaku Jehovha a nga ku tsetselela. U nga tshuki u karala ku ti koramisa u tlhelela ka Nungungulu, u kombela lezvaku a ku tsetselela, a ku basisisa a tlhela a ku vhuna. Tshinela kakwe kota n’wanana a tshinelako ka papayi wakwe loku a kumana ni zvikarato. Hambu loku u tshinela kakwe makhati yo tala hi kota ya gome galegi ga gin’we, Jehovha i ta ku nyika a civhuno ca hombe hi kota ya wuxinji gakwe.”

15-16. A vokari va ti zwisa kuyini hi ku tiva lezvaku Jehovha a nga va tsukulangi?

¹⁵ A kutala ka vanhu va Jehovha va chavelelwa hi ku tiva lezvaku Jehovha a nga va tsukulangi. Hi cikombiso, ka malembe ma hundzileko, makabye wo kari wa cinuna i kucilwe nguvhu hi matimu ma nga ka yin’we ya tindzima “A Bhibhiliya ga cica wutomi ga vanhu”. Ka ndzima leyo, a makabye wo kari wa cisati i hlawutele lezvaku hi kota ya zvilo zvo biha zvi nga mahekile wutomini gakwe, zvi wa mu karatela a ku kholwa lezvaku Jehovha a nga mu randza. I simamile alwa ni maalakanyo lawo hambu andzhako ka loku a bhabhatisilwe. Hambulezvo, a cikhati a nga ehleketa hi hakhelo ya kutlhatlhisa i no sangula ku wona zvilo hi ndlela yin’wani. *

¹⁶ A cikombiso cakwe ci mu vhunisile kuyini a makabye loyi wa cinuna? I tsalile lezvi: “A cikhati ndzi nga hi n’wanana, ndzi wa wona mifota ya vanhu va nga ambalangiko nchumu niku zvi wa ndzi karatela ku zvi tsika. Ka malembana lawa ndzi no tlhela ndzi vhuxetela. Ndzi no kombela madhota ma ndzi vhuna, niku ndziya ndzi hlula a cikarato ca mina. A madhota ma no ndzi tiyisekisa lezvaku Nungungulu wa ndzi randza niku i lava ku ndzi tsetselela. Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani ndza tizwa ndzi nga hi wa nchumu ndzi tlhela ndzi alakanya ku a zvi nge koteki ku Jehovha a ndzi randza. A matimu ya makabye loyi wa cisati ma ndzi vhunile nguvhu. Zvezvi ndza zvi tiva lezvaku loku ndzi alakanya ku a zvi koteki ku Jehovha a ndzi tsetselela, zvi wula ku ndzi kholwa lezvaku a hakhelo ya kutlhatlhisa ya N’wana wakwe a yi nge zvi koti ku fenengeta a zvigoho zva mina. Ndzi tsemile a ndzima leyi ndzi yi veka kasi ndzi lera ni ku ehleketa hi yona ni ka cihi cikhati a maalakanyo yaku a ndzi vhuni nchumu ma vhukako.”

17. Zvini zvi vhunileko Pawule ku a nga tizwi nandzu wo hundza mpimo?

 ¹⁷ A matimu yo kota lawa ma hi alakanyisa mupostoli Pawule. Na a nga seva muKristu, i mahile a zvigoho zvo tala zva hombe. Pawule i wa zvi alakanya lezvi a nga mahile, kanilezvi i wa nga tshameli ku ehleketa hi zvona. (1 Tim. 1:12-15) I wa wona hakhelo ya kutlhatlhisa kota cinyikiwo ci nyikilweko yena. (Gal. 2:20) Hikwalaho Pawule i wa nga tizwi nandzu wo hundza mpimo kanilezvi i wa veka kupima ka ku mahela Jehovha zvontlhe zvi nga hi ntan’wini wakwe.

18. Zvini hi zvi gondzileko ka ndzima leyi?

¹⁸ Zvini hi zvi gondzileko hi ku kambisisa mitlhamu leyi ku wulawulilweko hi yona ka ndzima leyi? 1) A ku alakanya a zvilo zva kale zva zvi nene makatekwa hi nyikilweko hi Jehovha. Kanilezvi hambu loku cikhatini ci hundzileko a wutomi ga hina gi vile gi nene nguvhu, misaveni yiswa gi ta hundza lego. 2) A van’wani va nga hi maha hi swireka, kanilezvi loku hi va tsetselela hi ta simama hi tirela Jehovha. 3) A ku tizwa nandzu wo hundza mpimo zvi nga hi tsandzekisa a ku tirela Jehovha na hi tsakile. Hikwalaho, a ku fana na Pawule, hi fanele ku kholwa lezvaku Jehovha i hi tsetselele.

19. Hi zvi tivisa kuyini lezvaku misaveni yiswa a zvilo zva kale zvi hi vangeleko kubayisa zvi nga ta ha alakanyiwa?

¹⁹ Hi na ni kutsumba ka ku hi ta hanya kala kupindzuka. Niku misaveni yiswa ya Nungungulu hi nga ta ha zvi alakanya a zvilo lezvi zvi hi vangeleko kubayisa cikhatini ci hundzileko. Xungetano hi cikhati leco, a Bhibhiliya gi: ‘A zvilo zva kale zvi nga ta ha alakanyiwa.’ (Isa. 65:17) Hi nga zvi alakanyela: A vokari va khosahele na va tirela Jehovha, kanilezvi misaveni yiswa va ta tlhela va va vaswa. (Joba 33:25) Hikwalaho, a hi ti yimiseleni ku rivala zvilo zva kale, hi veka kupima ka misava yiswa leyi yi tako hi tlhela hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hiva seyo!