NDZIMA YA CIGONDZO N.° 46
LISIMU 49 Tsakisa a mbilu ya Jehovha
Vamakabye, xana ma ti karatela kuva malandza yo vhunetela?
“Loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako.” — MITI. 20:35.
LEZVI HI TO GONDZA
A ndzima leyi yi ta kuca vamakabye va cinuna va bhabhatisilweko lezvaku va ringanelwa hi kuva malandza yo vhunetela.
1. Mupostoli Pawule i wa ti zwisa kuyini hi malandza yo vhunetela?
A MALANDZA yo vhunetela ma maha ntiro wa lisima lomu mabandleni. Mupostoli Pawule i wa va bonga nguvhu a vavanuna lavo vo tsumbeka. Hi cikombiso, a cikhati leci a nga ma tsalela papilo a maKristu ya le Filipi, i losile nguvhunguvhu a malandza yo vhunetela ni madhota. — Filp. 1:1.
2. A makabye wo kari wa ku hi Luís i ti zwisa kuyini hi ku tira kota nandza go vhunetela?
2 Kani vaswa kutani va kulile, a kutala ka vamakabye va cinuna va bhabhatisilweko va tsaka hi kuva malandza yo vhunetela. Hi cikombiso, Devan i wa hi ni 18 wa malembe a cikhati leci a ngava nandza go vhunetela. Kanilezvi a makabye wo kari wa ku hi Luís makunu i wa hundzile ka 50 wa malembe a cikhati a ngava nandza go vhunetela. Luís i songile lezvi a votala va ti zwisako zvona a cikhati leci a nga ku: “I thomo ga hombe nguvhu ka mina a ku tira kota nandza go vhunetela, nguvhunguvhu loku ndzi ehleketa hi lirandzo leli a bandla gi ndzi kombisako!”
3. Zviwutiso muni hi to bhula hi zvona?
3 Loku u bhabhatisilwe kanilezvi na u nga hi nandza go vhunetela, xana u nga ti vekela mixuvo leyo? Cini ci nga ku kucako ku maha lezvo? Zvini lezvi a Mitsalo yi wulako ku u fanele ku maha kasi u ringanelwa? Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi mihlamulo ya zviwutiso lezvi. Kanilezvi, a kusangula hi ta bhula hi ku hi wihi a ntiro wa malandza yo vhunetela.
HI WIHI A NTIRO WA MALANDZA YO VHUNETELA?
4. Hi wihi a ntiro wa malandza yo vhunetela? (Wona ni mufota.)
4 A nandza go vhunetela makabye a bhabhatisilweko a yimisiwako hi moya wo basa kasi a vhuna madhota hi ku khatalela zvilo zvo tala zva lisima lomu bandleni. A malandza yo kari yo vhunetela ma ti karatela ku a vamakabye vava ni cipandze co enela ca ku chumayela kona ni mabhuku ya ku ma tirisa kuchumayeleni. A malandza man’wani ma vhunetela ku basisa ni ku hlayisa tiSalawu ta Mufumo. A malandza yo vhunetela kambe ma tlhela ma tira kota vakombeteli ni ku tira ka michini ya som ni tivhidhio mitlhanganweni ya bandla. A kutala ka mitiro leyi yi mahiwako hi malandza yo vhunetela yi vhuna nguvhu. A ca lisima nguvhu hi ku a malandza yo vhunetela vavanuna va mu randzako nguvhu Jehovha va tlhela va hanya hi ndlela leyi yi mu tsakisako. Niku va va randza nguvhu a vamakabye vabye va maKristu va cinuna ni va cisati. (Mat. 22:37-39) Zvini lezvi a makabye wa cinuna a nga mahako kasi ava nandza go vhunetela?
A malandza yo vhunetela ma pimanyisa Jesu hi ku ti nyikela kasi ma tirela van’wani (Wona paragrafo 4)
5. Zvini lezvi a makabye a nga mahako kasi a tatisa mixuvo yakwe ya kuva nandza go vhunetela?
5 A Bhibhiliya gi tlhamusela lezvi a munhu a faneleko ku maha kasi ava nandza go vhunetela. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Loku u lava ku vhuna van’wani hi kuva nandza go vhunetela ti karatele ku gondza lezvi a Bhibhiliya gi zvi wulako hi kuva nandza go vhunetela u tlhela u ti karatela ku maha lezvo. Kanilezvi a ku ranga, hlola khwatsi leci ci ku kucako ku maha lezvo.
CINI CI KU KUCAKO KUVA NANDZA GO VHUNETELA?
6. Cini ci faneleko ku ku kuca ku maha ntiro wo kari kasi ku vhuna vamakabye va wena? (Matewu 20:28; wona ni wa kapa.)
6 Jesu Kristu, a cikombiso ca hina ca hombe, i wa kuciwa hi lirandzo — lirandzo hi Papayi wakwe ni vanhu. A lirandzo lelo li mu kucile ku a tira hi kutikarata a tlhela a maha mitiro leyi a van’wani va nga yi wona yi hi ya lahasi. (Lera Matewu 20:28; Joh. 13:5, 14, 15) Loku u kuciwa hi lirandzo, Jehovha i ta ku katekisa a tlhela a ku vhuna ku tatisa mixuvo ya wena ya ku u ringanelwa hi kuva nandza go vhunetela. — 1 Kor. 16:14; 1 Ped. 5:5.
Hi ku tirisa cikombiso cakwe, Jesu i gondzisile a vapostoli vakwe lezvaku va tirela van’wani hi kutikoramisa, wutshan’wini ga ku lava zvikhundla zva nduma (Wona paragrafo 6)
7. Hikuyini zvi bihileko a ku lava kuva nandza go vhunetela hi kota ya ku lava ku dzundziwa hi van’wani?
7 A kutala ka zvikhati tikweni legi, a vanhu va va tlhatlhela cihuko lava va ti kulisako hi lezvi va mahako. Kanilezvi a zvi tshamisangi lezvo ka hlengeletano ya Jehovha. A makabye loyi a kuciwako hi lirandzo, a ku fana na Jesu, a nga lavi ku fumela van’wani, a nga ti laveli wudzundzo ne a nga lavi ku woniwa a hi wa lisima nguvhu. Loku a munhu wa tshamela lego i wo nyikiwa malungelo lomu bandleni, kuzvilava i wa ta ala ku maha mitiro yo kari yi lavekako kasi ku khatalela tiyivhu ta lisima ta Jehovha ya ku yi lava kutikoramisa kasi ku yi maha. A nga alakanya ku a nga ringani ku maha mitiro leyo. (Joh. 10:12) Jehovha a nga katekisi a kutikarata ka munhu loyi a kokiwako hi matshandza ni ku lava wudzundzo. — 1 Kor. 10:24, 33; 13:4, 5.
8. Wusungukati muni legi Jesu a nyikileko vapostoli vakwe?
8 Hambu a vanghana va hombe va Jesu, ka zvikhati zvin’wani va wa ti karatela kuva ni malungelo hi zvigelo zva hava. Ehleketa hi ciyimo co kari ci patsako a vapostoli vambiri va Jesu — Jakobe na Johani. Va no kombela Jesu lezvaku a va nyika zvitshamu zvo hlawuleka Mufun’weni wakwe. Jesu a nga va dzundzangi hi lezvi va nga kombela. Wutshan’wini ga lezvo, i no tlhamusela vapostoli vontlhe va 12, aku: “Ni wihi loyi a lavako kuva wahombe cikari ka n’wina i fanele kuva citiri ca n’wina, ni loyi a lavako kuva wo sangula cikari ka n’wina i fanele kuva khumbi ya vontlhe”. (Mar. 10:35-37, 43, 44) A vamakabye lava va ti karatelako kuva malandza yo vhunetela hi zvigelo zva zvinene — ku nga ku tirela vamakabye — va tava makatekwa ka bandla. — 1 Tes. 2:8.
ZVINI ZVI NGA KU VHUNAKO KU U LAVA KU TIRELA VAN’WANI?
9. Zvini zvi nga ku vhunako ku u lava ku tirela van’wani?
9 A zvi kanakanisi lezvaku wa mu randza Jehovha niku u lava ku tirela van’wani. Hambulezvo, zvi nga maha na u nga hi na kuxuva ka ku maha mitiro yo engeteleka yi mahiwako hi malandza yo vhunetela. Zvini zvi nga ku vhunako ku u lava ku tirela van’wani? Ehleketa hi litsako leli u nga li kumako hi ku tirela vamakabye va wena. Jesu i te: “Loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako.” (Miti. 20:35) Jesu wutsumbu i wa hanya hi tshinya legi ga nayo. I wa kuma litsako la lisine hi ku tirela van’wani niku hinawu hi nga kuma litsako lelo.
10. Jesu i zvi kombisile kuyini lezvaku i wa tsaka hi ku tirela van’wani? (Marku 6:31-34)
10 Wona cikombiso ca lezvi Jesu a kombisileko zvona lezvaku i wa tsaka hi ku tirela van’wani. (Lera Marku 6:31-34.) Ka khati go kari, Jesu ni vapostoli vakwe va wa karele nguvhu. Va noya ka wutshamu go kari kasi vaya tshama voce va humula. Kanilezvi a citshungu ci no ranga ciya seyo na ci lava ku gondzisiwa hi Jesu. Kuzvilava Jesu na a alile ku va gondzisa. Phela yena ni vanghana vakwe va wa “vhumala ni cikhati ca kuga zvakuga”. Kutani ku Jesu na a tlhelisile vanhu andzhako ka ku va gondzisa zvitsongwani basi. Kanilezvi kota lezvi a nga kuciwa hi lirandzo “i no sangula ku va gondzisa zvilo zvo tala”. Niku i no simama ku va gondzisa kala ‘giya kuphumeni’. (Mar. 6:35) I mahile lezvo na ku nga hi ku khwatsi i wo sindzisiwa kanilezvi hi kota ya lezvi a nga “va zwela wusiwana”. I wa lava ku va gondzisa hakuva i wa va randza. A ku tirela van’wani zvi wa mu nyika litsako la hombe Jesu.
11. Jesu i va vhunisile kuyini lava a nga va gondzisa? (Wona ni mufota.)
11 A cikhati leci Jesu a nga tirela van’wani i wa maha zvo hundza ku va gondzisa basi. I wa tlhela a khatalela zvilaveko zvabye zva nyama. I no maha lezvaku kuva ni zvakuga hi cihlamaliso a gumesa a nyika vapizani kasi va avela citshungu. (Mar. 6:41) Hi ku maha lezvo, i wo gondzisa vapizani vakwe a ndlela ya ku tirela van’wani. Jesu i no tlhela a va komba lezvaku a mitiro leyo — yo kota leyi yi mahiwako hi malandza yo vhunetela — ya lisima. Hi nga alakanyela a litsako leli a vapizani va vileko nalo hi ku vhuna Jesu ka cihlamaliso leco ca ku avela zvakuga kala ‘vontlhe vaga va xura’! (Mar. 6:42) Kunene, a hi khati legi basi Jesu a nga rangisa zvilaveko zva van’wani. Jesu i tirisile wutomi gakwe gontlhe ga laha misaveni kasi ku tirela van’wani. (Mat. 4:23; 8:16) Jesu i wa kuma litsako ni kuxalala hi ku gondzisa van’wani ni ku ti koramisa a khatalela zvilaveko zvabye. A zvi kanakanisi lezvaku wenawu u ta tsaka nguvhu laha u ti karatelako kuva nandza go vhunetela hi ku kuciwa hi lirandzo.
A ku randza Jehovha ni ku xuva ku tirela van’wani zvi ta ku kuca ku maha ni cihi kasi ku tirela bandla (Wona paragrafo 11) a
12. Hikuyini ne mun’we wa hi hina a nga faneliko ku alakanya lezvaku a nge mahi nchumu lomu bandleni?
12 Loku u wona lezvaku a wu na wutlhari go kari go hlamalisa, u nga mbheli ntamu. Handle ko kanakana, u na ni matshamela lawa ma nga vhunako nguvhu a bandla. Ehleketa hi lezvi Pawule a nga wula ka 1 Va Le Korinte 12:12-30 u tlhela u kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku wona lezvi u nga zvi tirisisako zvona. A magezu ya Pawule ma zvi veka kubaseni lezvaku a ku fana ni malandza man’wani ya Jehovha, u na ni ntiro wa lisima kasi ku wu maha lomu bandleni. Loku ka cikhati leci u nga ringanelwi hi kuva nandza go vhunetela, u nga mbheli ntamu. Wutshan’wini ga lezvo, maha zvontlhe u zvi kotako kasi u tirisiwa hi Jehovha ni vamakabye. Tiyiseka lezvaku a madhota ma ta chela kota hi lezvi u zvi kotako ku maha ma ku nyika ciavelo wu to ci kota. — Rom. 12:4-8.
13. Hikuyini a ku ti karatela ku ringanelwa hi kuva nandza go vhunetela zvi kalako zvi nga hi zvilo zvo karata?
13 Wona cigelo cin’wani ci kombako ku hikuyini u faneleko ku ti karatela ku ringanelwa hi kuva nandza go vhunetela: A kutala ka lezvi zvi lavekako zvi tira ka maKristu wontlhe. Hi lisine, a maKristu wontlhe ma fanele kuva ni wunghana ga hombe na Jehovha, ma kuma litsako hi ku nyika, ma tlhela ma veka cikombiso ca cinene ca mahanyela ya wuKristu. Zvini lezvi khwatsi khwatsi a makabye a nga mahako?
ZVINI U NGA MAHAKO?
14. Zvi wula yini a ‘kuva munhu wo chela kota’? (1 Timote 3:8-10, 12)
14 A hi woneni zvilo zvo kari zvi lavekako zvi xaxametilweko ka 1 Timote 3:8-10, 12. (Lera.) A malandza yo vhunetela ma fanele “kuva vanhu vo chela kota”. A magezu lawa ma nga ha hundzuluselwa kambe kota “munhu a ringanelwako hi ku kombisiwa cichavo” kutani a “dzundzekako”. Lezvo a zvi wuli lezvaku u nga tshuki u hleka kutani ku hlakana. (Mutsh. 3:1, 4) Hambulezvo, u fanele ku chela kota hi zviavelo zva wena zvontlhe. Loku u tiviwa hi kuva munhu wo tsumbeka ni wo kala ku ti tsumba, a vamakabye lomu bandleni va ta ku kombisa cichavo.
15. Zvi wula yini a ku ngavi ni “tirimi timbiri” ni ku nga “naveli bhindzu go biha”?
15 A ku ngavi ni ‘tirimi timbiri’ zvi wula kuva munhu wa ku wulawula lisine ni wo tsumbeka. U fanele ku maha lezvi u wulako u tlhela u nga kanganyisi van’wani. (Mav. 3:32) A ku nga “naveli bhindzu go biha” zvi wula ku u tsumbeka ka mabhindzu ya wena ni ka ndlela leyi u yi tirisako hi yona mali. U nga londzowoti a wunghana legi u nga nago ni vamakabye laha bandleni kasi u kuma mali.
16. a) Zvi wula yini a ku nganwi “nguvhu byala”? b) Zvi wula yini a kuva ni “livhalo li basileko”?
16 A ku nganwi “nguvhu byala” zvi wula ku u nga dhakwi kutani ku tiviwa kota civilelo. A kuva ni “livhalo li basileko” zvi wula ku hanya hi kuyelana ni milayo ya Jehovha. Hambu lezvi u nga munhu wo kala kumbhelela, u nga kuma kurula ku kumiwako hi kuva ni wunghana ga ginene na Nungungulu.
17. A makabye a nga kombisa kuyini lezvaku wa tsumbeka a cikhati leci a ‘hloliwako’? (1 Timote 3:10; wona ni mufota.)
17 A ku ‘ranga u hloliwa’ zvi wula ku u sina u kombisile lezvaku wa ringanelwa hi ku nyikiwa zviavelo. Hikwalaho, loku a madhota ma ku nyika ciavelo, ti karatele a ku landzela a zvileletelo lezvi ma ku nyikako ni lezvi zvi nyikiwako hi hlengeletano. Ti karatele a ku zwisisa khwatsi lezvi zvi patsekako ka ciavelo ca wena ni ku hi rini u faneleko ku mbheta ku maha ciavelo leco. Laha u khatalelako a ciavelo cin’we ni cin’wani hi kutikarata, a van’wani lomu bandleni va ta zvi wona va tlhela va tsaka hi ku kula ka wena. Madhota, ti karateleni a ku gondzisa vamakabye lava va bhabhatisilweko. (Lera 1 Timote 3:10.) Laha bandleni ga n’wina ku na ni vanana kutani vaswa va bhabhatisilweko? Xana va na ni programa ya yinene ya cigondzo ca munhu wutsumbu ni ku va longisela khwatsi a mitlhangano? Va tolovela ku hlamula hi kukhandzakanya mitlhanganweni ni kuya kuchumayeleni? Loku ku hi lezvo, va nyikeni zviavelo zvi ringanako a tanga yabye ni zviyimo zvabye. Hi ndlela leyo, a vaswa lavo va ta ‘hloliwa kuranga kasi ku wona lezvaku va ringanelwa ke’. Makunu loku va kulilenyene va nga ringanelwa hi kuva malandza yo vhunetela.
Loku a madhota ma va nyika zviavelo a vamakabye va bhabhatisilweko mo va ‘hlola kuranga kasi ku wona lezvaku va ringanelwa ke’ (Wona paragrafo 17)
18. Zvi wula yini a ku nga “soleki”?
18 A ku nga “soleki” zvi wula ku u nga hi na nchumu wa ku a munhu a ku lumbeta hi wona zvilo zvo biha. Kunene, a maKristu ma nga lumbetiwa mawunwa. Jesu i lumbetilwe mawunwa niku i phrofetile lezvaku a valandzeli vakwe va wa ta kumana ni ciyimo co fana. (Joh. 15:20) Hambulezvo, loku u simama ni mahanyela ma basileko, a ku fana na Jesu, a van’wani lomu bandleni va ta ku wona na u hi munhu wa munene. — Mat. 11:19.
19. Zvini zvi patsekako laha ka kuva “vanuna va sati mun’we”?
19 “Vanuna va sati mun’we”. Loku u chadhile u fanele ku namarela ka nayo wa Jehovha lowu a wu vekileko kusanguleni, wa wanuna mun’we ni wasati mun’we. (Mat. 19:3-9) A wanuna wa muKristu a nga faneli ku tshuka a maha wubhayi. (Mah. 13:4) Kanilezvi a zvi nyimi laho basi. I fanele ku tsumbeka ka sati wakwe a tlhela a nga tshuki a navela wasati mun’wani. — Joba 31:1.
20. A wanuna a nga wu “rangela khwatsi” a ngango wakwe hi ndlela muni?
20 “Ma rangela khwatsi a vana vabye ni ngango wabye”. Loku u hi hloko ya ngango, u fanele ku gi nyika nguvhu lisima a wutihlamuleli ga wena. Fambisa wukhozeli ga ngango hi kukhandzakanya. Tira hi kukhandzakanya ni zviro zvontlhe zva ngango wa wena kuchumayeleni. Vhuna vana va wena lezvaku vava ni wunghana na Jehovha. (Efe. 6:4) A wanuna loyi a khatalelako a ngango wakwe i komba lezvaku a nga zvi kota ku khatalela bandla. — Fananisa na 1 Timote 3:5.
21. Loku u nga seva nandza go vhunetela, zvini u nga mahako?
21 Vamakabye, loku mu nga seva malandza yo vhunetela yi gondzeni khwatsi a ndzima leyi mu tlhela mu khongela ka Jehovha hi zvona. Gondzani lezvi zvi lavekako kasi a munhu a ringanelwa hi kuva nandza go vhunetela mu tlhela mu ti karatela a ku zvi maha. Ehleketani hi lezvi mu mu randzisako zvona Jehovha ni vamakabye va n’wina. Engetelani a kuxuva ka n’wina ka ku lava ku tirela vamakabye. (1 Ped. 4:8, 10) Zwanani litsako li kumiwako hi ku tirela ngango wa n’wina wa moya. Ngha Jehovha a katekisa nguvhu a kutikarata ka n’wina ka ku lava kuva malandza yo vhunetela! — Filp. 2:13.
LISIMU 17 I wa vhumela hi mbilu
a TLHAMUSELO WA MUFOTA: Cibhabheni: Hi Jesu a ti koramisako a tirela vapizani vakwe; cineneni: I nandza go vhunetela gi vhunako makabye a kulileko wa laha bandleni.
