1. Jehovha i ti zwisa kuyini hi malandza yakwe?

 ZVINI lezvi Jehovha a zvi wonako loku a cuwuka malandza yakwe laha misaveni? I wona litsako la hina ni kubayisa ka hina. (Lis. 37:18) A cikhati leci Jehovha a hi wonako na hi mu tirela hi ntamu wa hina wontlhe hambu loku hi karatekile zvi mu tsakisa nguvhu! A ku hundza lezvo, i zvi xuva nguvhu a ku hi vhuna ni ku hi chavelela.

2. Zvini lezvi Jehovha a mahako hi lava va tshovekileko timbilu, niku hi nga vhunekisa kuyini hi kukhatala kakwe?

² A Lisimu 147:3 li wula lezvaku Jehovha wa “bhandicha a zvilondza” zva lava va tshovekileko timbilu. A mutsalo lowu wu tlhamusela lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi lirandzo hi lava va karatekileko. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi vhuneka hi kukhatala ka Jehovha? Ehleketa hi mufananiso lowo: A dhokodhela wa wutlhari a nga maha zvotala kasi ku vhuna munhu a bayisilweko. Hambulezvo, kasi a munhu loye a vhuneka i fanele ku landzela khwatsi a zvileletelo zva dhokodhela. Ka ndzima leyi, hi ta wona lezvi Jehovha a wulako lomu ka Mhaka yakwe a byela lava va karatekileko ni lezvi hi nga gi tirisisako zvona a wusungukati gakwe ga lirandzo.

JEHOVHA WA HI TIYISEKISA LEZVAKU HI VA LISIMA

3. Hikuyini a vokari va ti zwako na va nga hi va lisima?

³ Hi hanya ka tiko go kala gi nga hi na lirandzo ni ku a ya hava hi ku a vanhu vo tala va tizwa na va nga hi va lisima. A makabye wo kari wa ku hi Helen a i wulile lezvi: “Ndzi kulile ka ngango wu nga kala wu nga hi na lirandzo. Papayi i wa hi munhu wa tihanyi niku i wa tshamela ku hi byela ku a hi sizi nchumu.” Kuzvilava wenawu a ku fana na Helen u khomiwa hi ndlela ya hava, u solasoliwa hi kukhandzakanya kutani ku va ku maha u tizwa na u  nga randziwi. Loku zvi tshamisile lezvo kuzvilava zvi nga ku karatela a ku kholwa lezvaku ku na ni munhu a khatalako nguvhu hi wena.

4. Hi kuya hi Lisimu 34:18, citiyisekiso muni leci Jehovha a hi nyikako?

⁴ Hambu loku a van’wani va ku khoma hi ndlela ya hava tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku randza ni ku wa ku nyika lisima. “Jehovha i kusuhani ni lava va pandzekileko timbilu”. (Lera Lisimu 34:18.) Loku u tizwa na u hi ni “moya wu tshovekileko” alakanya lezvaku Jehovha i wonile zvilo zva zvinene mbilwini ya wena niku hi yena a ku kokileko u tshinela kakwe. (Joh. 6:44) Jehovha contlhe cikhati i tshama na a longile ku ku vhuna hakuva u wa lisima kakwe.

5. Zvini hi nga gondzako ka ndlela leyi Jesu a nga va khoma yi yona lava va nga wonelwa hasi hi van’wani?

⁵ Hi nga tiva lezvi Jehovha a ti zwisako zvona hi ku gondza hi cikombiso ca Jesu. Ndzeni ka ntiro wakwe wa laha misaveni, Jesu i wa chela kota hi lava va nga wonelwa hasi hi van’wani a tlhela a va kombisa wuxinji. (Mat. 9:9-12) A cikhati leci a wasati wo kari a nga tsumba lezvaku i ta hanyisiwa mababyi yakwe ya hombe a nga henya tinguwo takwe, Jesu i no mu chavelela a tlhela a mu dzundza hi kukholwa kakwe. (Mar. 5:25-34) Jesu i pimanyisile hi kumbhelela a matshamela ya Papayi wakwe. (Joh. 14:9) Hikwalaho, u nga tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku nyika lisima ni ku wa ma wona a matshamela ya wena ya manene a ku patsa ni kukholwa ka wena ni lirandzo leli u nga nalo hi yena.

6. Zvini u nga mahako loku u tizwa na u nga hi wa lisima?

⁶ Zvini u nga mahako loku u simama u tizwa na u nga hi wa lisima? Lera mavhesi ya Bhibhiliya ma ku tiyisekisako lezvaku u wa lisima ka Jehovha u tlhela u ehleketa hi wona. b (Lis. 94:19) Loku u tsandzeka ku tatisa mixuvo yo kari kutani loku u mbhelile ntamu hi kota ya lezvi  u kalako u nga zvi koti ku maha zvotala a ku fana ni van’wani, u nga ti lamuli hi ndlela ya hava. Jehovha i na ni kuringanisela hi lezvi hi nga zvi kotako ku maha. (Lis. 103:13, 14) Loku u xakelwe u nga ti nyiki nandzu hi kota ya lezvi a munhu loye a mahileko. Lezvo a hi nandzu wa wena! Alakanya lezvaku lava va to ti hlamulela ka Jehovha hi lava va mahako zvilo zva kubiha na ku nga hi lava va mahelwako kubiha. (1 Ped. 3:12) Sandra, loyi a xanisilweko nguvhu a cikhati leci a nga hi n’wanana, i wula lezvi: “Ndzi kombela Jehovha hi kukhandzakanya lezvaku ndzi ti wona hi ndlela yo ringanisela, ku nga lezvi yena a ndzi wonisako zvona.”

7. Lezvi hi zvi hanyileko zvi nga tirisisiwa kuyini ntirweni wa Jehovha?

⁷ U nga tshuki u kanakana lezvaku Jehovha a nga ku tirisa kasi ku vhuna van’wani. Jehovha i hi nyika wudzundzo ga ku hiva zvitiri-kuloni naye ntirweni wa kuchumayela. (1 Kor. 3:9) Lezvi u zvi hanyileko kuzvilava zvi nga maha ku u va zwela nguvhu wusiwana van’wani kutani ku zwisisa lezvi va ti zwisako zvona. U nga zvi kota ku maha zvotala kasi ku va vhuna. Helen, loyi hi mu kumbukileko, i vhunilwe hi van’wani niku makunu yenawu wa zvi kota ku vhuna van’wani. I wula lezvi: “Ndzi wa tizwa na ndzi nga hi wa lisima kanilezvi Jehovha i mahile ku ndzi tizwa na ndzi randziwa a tlhela a ndzi tirisa kasi ku vhuna van’wani.” Helen wa tsaka hi ku tira kota phayona ga cikhati contlhe.

JEHOVHA I LAVA LEZVAKU HI VHUMELA A KUTSETSELELA KAKWE

8. Citiyisekiso muni hi ci kumako ka Isaya 1:18?

⁸ A malandza yo kari ya Jehovha ma ti sola nguvhu hi zviwonho lezvi ma zvi mahileko kale, kani hi mahlweni ka loku ma nga se bhabhatisiwa kutani hi ndzhako ka loku ma bhabhatisilwe. Kanilezvi hi maha khwatsi hi ku alakanya lezvaku Jehovha i humesile hakhelo ya kutlhatlhisa hi kota ya lezvi a hi randzako nguvhu. Handle ko kanakana, i lava lezvaku hi vhumela a cinyikiwo leco. Jehovha i hi tiyisekisa lezvaku andzhako ka loku hi ‘lulamisile timhaka’ c naye i hi tsetselela hi kumbhelela. (Lera Isaya 1:18.) A ho ku bonga hi lezvi a Papayi wa hina wa lirandzo, Jehovha, a rivalako zviwonho zva hina! Hambulezvo, a nga tshuki a rivala zvilo zva zvinene lezvi hi zvi mahako. — Lis. 103:9, 12; Mah. 6:10.

9. Hikuyini hi faneleko ku ti karatela ku veka kupima ka cikhati leci ni cikhatini ci tako wutshan’wini ga ku veka kupima ka lezvi zvi hundzileko?

⁹ Loku u ti sola hi kota ya lezvi u zvi mahileko kale, maha zvontlhe u zvi kotako kasi u veka kupima ka cikhati leci ni cikhatini ci tako, wutshan’wini ga ku veka kupima ka lezvi zvi hundzileko. Ehleketa hi cikombiso ca mupostoli Pawule. I wa ti sola hi lezvi a nga xanisile nguvhu a maKristu, kanilezvi i wa zvi tiva lezvaku Jehovha i mu tsetselele. (1 Tim. 1:12-15) Xana i wa simama ku gayela zviwonho lezvi a zvi mahileko kale? A zvi kanakanisi ku a nga mahangi lezvo, a ku fana ni lezvi a nga kala ku veka kupima ka lezvi a nga zvi mahile kota mukhozeli wo hiseka wa ciJudha. (Filp. 3:4-8, 13-15) Wutshan’wini ga lezvo, Pawule i no maha ntiro wakwe wa kuchumayela a tlhela a veka kupima ka cikhati ci tako. A ku fana na Pawule wenawu a wu nge zvi koti ku cica lezvi zvi hundzileko. Kanilezvi u nga mu nyika wudzundzo Jehovha ka cikhati leci u tlhela u veka kupima ka wumandziko go saseka legi Jehovha a hi tsumbisako.

10. Zvini hi nga mahako loku lezvi hi mahileko kale zvi swirile van’wani?

¹⁰ Kuzvilava wa karateka hi zvilo zvo kari u zvi mahileko cikhatini ci hundzileko zvi swirileko  van’wani. Zvini zvi nga ku vhunako? Maha lezvi u zvi kotako kasi u lulamisa lezvi zvi wonhekileko, a ku patsa ni ku kombela rivalelo na zvi huma mbilwini. (2 Kor. 7:11) Kombela Jehovha lezvaku a vhuna lava va khumbilweko hi lezvi u nga maha. Jehovha a nga vhuna wena ni lava u va swirileko lezvaku mu timisela mu tlhela mu kuma kurula.

11. Zvini hi nga gondzako ka cikombiso ca muphrofeti Jona? (Wona ni wa kapa.)

¹¹ Gondza ka zvihoxo zva wena u tlhela u ti yimisela ku tsika Jehovha a ku tirisa ni kwihi laha yena a ku lavako. Wona cikombiso ca muphrofeti Jona. Wutshan’wini ga ku aya Ninivha kota lezvi Nungungulu a nga mu layile, Jona i no tsutsuma aya ka tlhelo go hambana nguvhu ni Ninivha. Jehovha i no kawuka Jona, niku Jona i gondzile ka cihoxo cakwe. (Jona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Jehovha a nga mu tsukulangi Jona. I no tlhela a mu nyika lungelo gin’wani ga ku aya Ninivha, niku ka khati legi Jona i no tekela ku vhumela. Jona a nga tsikangi lezvaku a kutisola hi cihoxo cakwe ca kale ku mu vhalela ku amukela ciavelo leci ci ngata hi ka Jehovha. — Jona 3:1-3.

JEHOVHA WA HI CHAVELELA HI KU TIRISA MOYA WO BASA

12. Jehovha i hi nyikisa kuyini kurula a cikhati leci hi kumanako ni zvilo zvo tshisa kutani ku luza zvokari? (Va Le Filipi 4:6, 7)

¹² Hi ku tirisa moya wakwe wo basa Jehovha wa hi chavelela a cikhati leci hi kumanako ni zvilo zvo tshisa kutani ku luza zvokari. Wona tshango ga Ron na Carol. A n’wana wabye wa wanuna a nga hi ni 39 wa malembe i no ti daya. Va wula lezvi: “Hambu lezvi hi nga kumene ni zvikarato cikhatini ci hundzileko, leci ci vile cikarato ca hombe nguvhu. A masiku yo tala hi wa nga kumi wurongo; hikwalaho, hi wa khongela ka Jehovha niku hi kumile kurula loku ku tlhamuselwako ka Va Le Filipi 4:6, 7.” (Lera.) Loku u kumana ni cikarato ci ku pandzako mbilu, chulula kukarateka ka wena ka Jehovha ni cihi cikhati u zvi lavako. (Lis. 86:3; 88:1) Kombela Jehovha hi ku phindaphinda lezvaku a ku nyika moya wakwe wo basa. Jehovha a nga ta tshuka a nga cheli kota hi mikhongelo ya wena. — Luka 11:9-13.

13. A moya wo basa wu nga hi vhunisa kuyini a ku hi simama hi khozela Jehovha hi kutsumbeka? (Va Le Efesusi 3:16)

¹³ Xana a zvikarato zvi ku mbhetile ntamu? A moya wo basa wu nga ku nyika ntamu wa ku simama u khozela Jehovha hi kutsumbeka. (Lera Va Le Efesusi 3:16.) Wona tshango ga makabye wo kari wa ku hi Flora. Yena ni nuna wakwe va wa tira kota varumiwa a cikhati leci a nuna wakwe a nga kala ku tsumbeka kakwe va tlhela va tlhatlha wukati. I wula lezvi: “A kubayisa loku ndzi ku zwileko hi kota ya kungatsumbeki kakwe ku wa ndziga. Ndzi khongele ka Jehovha ndzi kombela moya wakwe wo basa kasi ndzi kota ku timisela. Jehovha i ndzi nyikile lezvi ndzi nga zvi lava kasi ndzi hanya ni ku timisela lezvi kusanguleni zvi nga wonekisa ku khwatsi a ku na ku zvi hlula.” Flora wa zvi wona lezvaku Nungungulu i mu vhunile ku a mu tsumba nguvhu niku wa tiyiseka lezvaku i ta mu seketela ka zvikarato zvakwe zvontlhe. Flora i engeta aku: “A magezu ya Lisimu 119:32 ma tira ka mina: ‘Ndzi ta hatlisela ku famba ndleleni ya zvileletelo zva wena hakuva wa zvi vhululela wutshamu mbilwini ya mina.’”

14. Zvini hi nga mahako kasi a moya wa Nungungulu wu tira ka hina?

¹⁴ Andzhako ka loku u khongele u kombela moya wo basa, zvini u faneleko ku maha? Maha mitiro leyi yi to maha ku a moya wa Nungungulu wu tira ka wena. Lezvo zvi patsa kuya mitlhanganweni ni ku chumayela van’wani. Tata kupima ka wena hi maalakanyo ya Jehovha hi ku  lera Mhaka yakwe siku ni siku. (Filp. 4:8, 9) Laha u lerako Bhibhiliya, veka kupima ka lava va kumeneko ni zvikarato u tlhela u ehleketa hi lezvi Jehovha a va vhunisileko zvona ku timisela. Sandra, loyi hi mu kumbukileko, i kumene ni zvikarato zva hombe zvo landzelana. I wula lezvi: “A matimu ya Josefa ma ndzi khumbile nguvhu. Josefa a nga tsikangi a zvikarato ni kungalulami loku a nga mahelwa zvi hungula wunghana gakwe na Jehovha.” — Gen. 39:21-23.

JEHOVHA WA HI CHAVELELA HI KU TIRISA VAMAKABYE

15. Hi vamani va nga hi chavelelako, niku va nga hi vhunisa kuyini? (Wona ni mufota.)

¹⁵ A cikhati leci hi kumanako ni zvikarato, a vamakabye va hina va ngava “cibuka ca kuchavelela ka hombe”. (Kol. 4:11) Kunene, a vamakabye va hina cikombiso ci hanyako ca lirandzo la Jehovha hi hina. A vamakabye va hina va nga hi chavelela hi ku hi ingisela hi zwela-wusiwana, kutani ku hi seketela hi ku tshama zvin’we na hina. A vamakabye va hina kambe va nga hi komba vhesi go kari go tiyisa kutani ku va khongela na hina. d (Rom. 15:4) Ka zvikhati zvin’wani, a makabye wo kari a nga hi alakanyisa maalakanyo yo kari ya Jehovha lawa ma nga hi vhunako ku hi simama ni mawonela yo ringanisela. A vamakabye va hina va nga hi vhuna kambe hi tindlela to kongoma, to kota ku hi nyika zvakuga a cikhati leci hi karatekileko.

16. Zvini hi nga mahako kasi hi kuma civhuno ca van’wani?

 ¹⁶ Kasi hi vhuniwa hi van’wani kuzvilava zvi nga lava ku hi va kombela. A vamakabye va hina va hi randza niku va zvi lava ku hi vhuna. (Mav. 17:17) Kanilezvi va nga tshuka va nga zvi tivi lezvi hi ti zwisako zvona kutani lezvi hi zvi lavako. (Mav. 14:10) Loku u karatekile, byela vanghana va wena vo buvha lezvi u ti zwisako zvona. Va byele lezvi zvi nga ku vhunako. A cin’wani kambe, u nga boha ku hlawutela dhota gin’we kutani mambiri lawa u ti zwako na u tlhatlhekile ku bhula nawo. A vamakabye vo kari va cisati va chavelelwe hi ku hlawutela vamakabye van’wani va cisati lezvi va nga ti zwisisa zvona.

17. Zvini zvi nga hi vhaleleko ku hi tiyisiwa hi van’wani, niku hi nga zvi hlulisa kuyini?

¹⁷ Potsa ku ti tsawukanisa ni van’wani. Hi kota ya kukarateka kuzvilava zvi nga kala zvi nga ku tsakisi a ku tshama ni van’wani. Ka zvikhati zvin’wani, a vamakabye va nga kala va nga ku zwisisi khwatsi kutani ku va wula magezu yo kala ma nga hi manene. (Jak. 3:2) U nga tsiki zvikarato lezvo zvi ku vhalela ku kuma kutiyisiwa loku u ku lavako. A dhota go kari ga ku hi Gavin, gi nga ni depressão, gi wulile lezvi: “A kutala ka zvikhati a ku tshama zvin’we ni vanghana va mina hi wona nchumu wo kala wu nga ndzi tsakisi.” Hambulezvo, Gavin a nga tsiki a kutizwa loku ku mu fumela niku wa vhuneka hi ku tshama ni van’wani. A makabye wo kari wa cisati wa ku hi Amy i wulile lezvi: “Hi kota ya lezvi ndzi zvi hanyileko wutomini ga mina zva ndzi karatela a ku tsumba van’wani. Kanilezvi ndzi gondza a ku randza ni ku tsumba vamakabye va mina a ku khwatsi hi lezvi Jehovha a mahako. Ndza zvi tiva lezvaku lezvo zvi maha ku Jehovha a tsaka, niku zvi tlhela zvi maha ku minawu ndzi tsaka.”

CHAVELELWA HI ZVITSUMBISO ZVA JEHOVHA ZVA CIKHATINI CI TAKO

18. Zvini hi zvi rindzelako cikhatini ci tako, niku zvini hi nga mahako zvezvi?

¹⁸ Hi nga rindzela hi kutsumba lezvi zvi to maheka cikhatini ci tako, na hi tiva lezvaku zvezvanyana Jehovha i ta fuvisa zvontlhe zvi hi mahako hi karateka ni kubayisa loku hi ku zwako. (Kuv. 21:3, 4) Ka cikhati leco, a zvilo zvo bayisa lezvi hi mahelweko zvi nga ta ha “wuya lomu mbilwini”. (Isa. 65:17) Kota lezvi hi zvi wonileko, Jehovha wa ‘bhandicha zvilondza zva hina’ hambu zvezvi. Londzowota khwatsi a malulamiselo ya lirandzo ya Jehovha ya ku ku chavelela ni ku ku vhuna. U nga tshuki u kanakana ne ni kutsongwani lezvaku yena wa ‘khatala hi wena’. — 1 Ped. 5:7.