NDZIMA YA CIGONDZO N.° 43
LISIMU 90 A hi tiyisaneni
U nga ku hlulisa kuyini a kukanakana?
“Hlolani a zvilo zvontlhe”. — 1 TES. 5:21.
LEZVI HI TO GONDZA
Hi ta wona lezvi hi nga ku hlulisako zvona a kukanakana loku ku khumbako a ntiro wa hina ka Jehovha.
1-2. a) Zvini zvi nga kanakanisako malandza yo kari ya Jehovha? b) Zvini hi to gondza ka ndzima leyi?
A VANHU va titanga tontlhe va tshuka va kanakana a ka zvikhati zvin’wani. Hi cikombiso, hi nga alakanyela muswa wo kari wa Kustumunyu a ti wutisako lezvaku xana Jehovha wa khatala hi yena hakunene? Lezvo zvi nga mu maha ku a kanakanela ku bhabhatisiwa. Hi nga ehleketa kambe hi muswa wo kari a hlawulileko ku rangisa zvilaveko zva Mufumo wutomini gakwe wutshan’wini ga ku ti lavela ntiro wa timali tikweni legi. Lezvi makunu a kulileko ova ni malana yi tsongwani ya ku khatalela ngango wakwe. Hikwalaho, i ti wutisa ku i mahile ciboho ca cinene a cikhati leci a nga hi muswa. Hi nga alakanyela kambe a makabye wo kari wa cisati a khosaheleko a kalako a nga ha hi na ntamu. Kuzvilava a nga mbhela nguvhu ntamu hi ku alakanya lezvaku a nga ha zvi koti ku maha zvotala a ku fana ni kale. U tshuka u ti maha zviwutiso lezvi: ‘Xana Jehovha wa ndzi wona hakunene? A kutikarata loku ndzi mahelako Jehovha ku na ni lisima? Ndzi nga zvi kota ku simama ndzi mu mahela zvokari Jehovha?’
2 Loku a zviwutiso lezvi ho zvi tsikisa zvezvo, hi nga luza kutsumba ka hina ka Jehovha hambu hi ku nyima ku mu khozela futsi. Ka ndzima leyi, hi ta wona lezvi a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ma nga hi vhunisako zvona loku hi kanakana 1) lezvaku Jehovha wa khatala hi hina, 2) lezvaku a zviboho lezvi hi zvi mahileko kale zvi wa hi zvinene, kutani 3) lezvaku hi nga simama hi mu mahela zvokari Jehovha.
U NGA KU HLULISA KUYINI A KUKANAKANA KA WENA?
3. Hi yihi a yin’we ya tindlela ta ku hlula a kukanakana ka hina?
3 A yin’we ya tindlela ta ku hlula kukanakana ka hina ku gondza Mhaka ya Nungungulu kasi hi kuma mihlamulo ya zviwutiso zva hina. Loku hi maha lezvo zvi ta hi tiyisa hi tlhela hi kula hi tlhelo ga moya ni ku hi ta zvi kota ku ‘tiya hi ku nde kukholweni’. — 1 Kor. 16:13.
4. Hi nga ‘hlola a zvilo zvontlhe’ hi ndlela muni? (1 Va Le Tesalonika 5:21)
4 Lera 1 Va Le Tesalonika 5:21. Wona lezvaku a Bhibhiliya gi hi kuca ku hi ‘hlola a zvilo zvontlhe’. Hi nga zvi mahisa kuyini lezvo? Hi nga tiyiseka lezvaku lezvi hi zvi kholwako lisine hi ku zvi fananisa ni lezvi a Bhibhiliya gi wulako. Hi cikombiso, ehleketa hi muswa loyi a ti wutisako lezvaku xana wa lisima ka Jehovha ke. Xana i fanele ku tsutsumela ku alakanya lezvaku lezvi a nga ni maalakanyo lawo zvi komba ku Jehovha o kala a nga khatali hi yena? Ahihi, i fanele ku ‘hlola a zvilo zvontlhe’ hi ku gondza Bhibhiliya a tiva maalakanyo ya Jehovha hi mhaka leyi.
5. “Hizwa” Jehovha na a hlamula zviwutiso zva hina hi ndlela muni?
5 A cikhati leci hi lerako Mhaka ya Nungungulu “hizwa” Jehovha na a wulawula na hina. Kanilezvi kasi hi kuma maalakanyo ya Jehovha ka ciwutiso co kari co kongoma zvi lava ku hi ti karata. Ka kulera ka hina ka Bhibhiliya hi fanele ku veka kupima ka lezvi zvi hi karatako. Hi nga kambisisa xungetano hi mhaka leyo hi ku tirisa tiferamenta to hambanahambana leti a hlengeletano ya Jehovha yi hi nyikako. (Mav. 2:3-6) Hi nga khongela ka Jehovha kasi a hi rangela ka kukambisisa loko a tlhela a hi vhuna ku hi kuma maalakanyo yakwe ka zviwutiso zva hina. Andzhako ka lezvo hi nga hlota matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ni mahungu ma tirako ka ciyimo ca hina. Hi nga vhuneka kambe hi ku gondza matimu ya Bhibhiliya ya vanhu va kumeneko ni zviyimo zvo fana ni lezvi zva hina.
6. A mitlhangano yi nga hi vhunisa kuyini lezvaku hi hlula a kukanakana ka hina?
6 Hi “ngazwa” Jehovha kambe na a wulawula na hina mitlhanganweni ya bandla. Loku hiya mitlhanganweni hi kukhandzakanya, hi ngazwa zvokari ka kanelo kutani ka hlamulo wa makabye zva ku hi zvalezvi hi zvi lavako kasi hi hlula kukanakana ka hina. (Mav. 27:17) Zvezvi a hi woneni lezvi zvi nga hi vhunako a ku hlula kukanakana ko kari ko kongoma.
LOKU U KANAKANA LEZVAKU JEHOVHA WA KHATALA HI WENA
7. Ciwutiso muni hi nga ti mahako?
7 U tshuka u ti wutisa ku: ‘Xana Jehovha wa ndzi wona hakunene?’ Loku u tizwa na u nga hi wa lisima kuzvilava u nga alakanya ku a zvi koteki kuva munghana wa Muvangi wa wuako gontlhe. Hosi Dhavhidha kuzvilava i vile ni maalakanyo yo fana ni lawo. I wa hlamalisiwa nguvhu hi lezvi Jehovha a khatalako hi vanhu, niku i no wutisa lezvi: “O Jehovha, cini munhu wo kala u mu cuwuka, ni n’wana wa munhu wo kala u mu khatalela ke?” (Lis. 144:3) U nga wu kuma kwihi hlamulo wa ciwutiso leci?
8. Hi kuya hi 1 Samuweli 16:6, 7, 10-12, zvini lezvi Jehovha a zvi wonako ka vanhu?
8 A Bhibhiliya gi gondzisa lezvaku Jehovha wa va wona a vanhu lava va wonekisako ku khwatsi a hi va lisima ka van’wani. Hi cikombiso, Jehovha i no ruma Samuweli lezvaku a ya mutini wa Jese aya tota mun’we wa vana vakwe lezvaku ava hosi ya Izrayeli. Ka vana vakwe va 8, Jese i no vitana 7 wa vona kasi va ta wonana na Samuweli kanilezvi a nga vitanangi Dhavhidha loyi wa ndzisana. b Hambulezvo, ku wa hi Dhavhidha a nga hlawulilwe hi Jehovha. (Lera 1 Samuweli 16:6, 7, 10-12.) Jehovha i wa wona lezvi Dhavhidha a nga tshamisile zvona hi le ndzeni — a jaha gi nga nyika lisima a zvilo zva moya.
9. U nga tiyisekisa kuyini lezvaku Jehovha wa khatala hi wena? (Wona ni mufota.)
9 Ehleketa hi lezvi Jehovha a sinako a kombisile zvona lezvaku wa khatala hi wena. I ku nyika wusungukati ga ginene ka zviyimo zvo kongoma. (Lis. 32:8) I wa ta zvi kotisa kuyini ku maha lezvo loku i wa nga ku tivi khwatsi? (Lis. 139:1) A cikhati leci u tirisako wusungukati ga Jehovha u tlhela u wona lezvi gi ku vhunisako zvona, wa tiyiseka lezvaku Jehovha wa khatala hi wena. (1 Kro. 28:9; Miti. 17:26, 27) Jehovha wa ku wona a kutikarata ka wena. Wa ma wona a matshamela ya wena ya le ndzeni ni ku lezvo zvi mu kuca lezvaku a ku vhuna. (Jer. 17:10) Jehovha i lava lezvaku hi vhumela konvhite yakwe ya ku hiva vanghana vakwe. — 1 Joh. 4:19.
“Loku u mu hlota [Jehovha] u ta mu kuma”. — 1 Kro. 28:9 (Wona paragrafo 9) c
LOKU U KANAKANA LEZVAKU A ZVIBOHO LEZVI U ZVI MAHILEKO KALE ZVI WA HI ZVA WUTLHARI
10. Ciwutiso muni ci nga vhukako a cikhati leci hi ehleketako hi zviboho lezvi hi zvi mahileko kale?
10 Hi ndzhako ka cikhati, a vokari va nga sangula ku ti wutisa lezvaku xana a zviboho lezvi hi zvi mahileko kale zvi wa hi zvinene ke. Kuzvilava va ngava va tsikile ntiro wo kari wa timali kutani mabhindzu yo kari ya manene kasi va mu tirela nguvhu Jehovha. Lezvo zvi ngava zvi mahekile ka malembe yo tala ma hundzileko. Lezvi makunu ku hundzako malembe yo tala, va nga wona lezvaku a vanhu vo kari va va tivako, va mahileko zviboho zvo hambana ni lezvi zvabye, zvezvi va wonekisa ku khwatsi va na ni mali yo tala ni ku va hanya wutomi ga ginene. Hi kota ya lezvo, va nga ti wutisa ku: ‘Xana a kutikarata loku ndzi maheleko Jehovha ku wa hi ka lisima kutani ku ndzi mahile ndzi luza zvokari?’
11. Zvini zvi nga karata a mutsali wa Lisimu 73?
11 Loku wenawu u tshuka u ti wutisa zvo fana ni lezvo, ehleketa hi lezvi a mutsali wa Lisimu 73 a nga ti zwisa zvona. I wa wona van’wani na va ti buza hi wutomi gi nga wonekisa ku khwatsi gi nene, ni kuganya, ni ku va wa nga karateki. (Lis. 73:3-5, 12) A cikhati leci a nga wona lezvaku a wutomi gabye zvo khwatsi gi famba khwatsi i wa zvi wonisa ku a kutikarata kakwe ka ku tirela Jehovha ku wa nga sizi nchumu. I wa “karateka siku gontlhe” hi kota ya maalakanyo lawo yo mbheta ntamu. (Lis. 73:13, 14) I ku hlulisile kuyini a kukarateka loko?
12. Hi kuya hi Lisimu 73:16-18, zvini zvi vhunileko a mutsali wa Lisimu leli lezvaku a hlula a kukanakana kakwe?
12 Lera Lisimu 73:16-18. A mutsali wa Lisimu leli i noya wutshan’wini go rula go basa ga Jehovha. Seyo i wa zvi kota ku ehleketa khwatsi. I no zwisisa lezvaku hambu lezvi a vokari va nga wonekisa ku khwatsi va hanya khwatsi va wa nga hi na kutsumba. Hikwalaho, i no kuma kurula ka maalakanyo a tlhela a tiyiseka lezvaku a ku tirela Jehovha ci wa hi cona ciboho ca cinene. Hi kota ya lezvo, i no ti yimisela ku simama a tirela Jehovha. — Lis. 73:23-28.
13. U nga ku kumisa kuyini a kurula ka maalakanyo loku u kanakana hi zviboho lezvi u zvi mahileko kale? (Wona ni mufota.)
13 Wenawu u nga kuma kurula ka maalakanyo ko fana ni loko hi ku vhuniwa hi Mhaka ya Nungungulu. Hi ndlela muni? Ehleketa hi lisima la lezvi u nga nazvo, a ku patsa ni makatekwa ya Jehovha, u zvi fananisa lezvi zvi to humelela lava a nchachazelo wabye wu nga ntsena lezvi a tiko legi gi va nyikako. A vanhu lavo va nga tsumba hi kumbhelela lezvi va zvi kotako ku maha wutomini legi hakuva a va na kutsumba ka cikhatini ci tako. Hambulezvo, wena, Jehovha i ku tsumbisa makatekwa ya ku hundza lawa u zvi kotako ku ma alakanyela. (Lis. 145:16) A cin’wani kambe, ehleketa hi lezvi: Xana ha zvi tiva ku a wutomi ga hina hakunene na gi tshamisile kuyini loku hi wa no maha zviboho zvo hambana? A mhaka yo tiya hi leyi: Lava va mahako zviboho na va kuciwa hi ku randza Nungungulu ni muakelani a va tshuki va vhumala ni nchumu wun’we wa wunene.
Alakanyela a makatekwa lawa Jehovha a tsumbisako (Wona paragrafo 13) d
LOKU U KANAKANA LEZVAKU JEHOVHA A NGA KU TIRISA
14. Zvini zvi nga mahako lezvaku a vokari va mbhelelwa hi kutsumba, niku ciwutiso muni va nga ti wutisako?
14 A malandza yo kari ya Jehovha ma khosahele, a man’wani ma babya kutani ma na ni wulima go kari. Lezvo zvi nga maha lezvaku ma kanakana ku ma na ni lisima ka Jehovha. Kuzvilava ma nga ti wutisa ku: ‘Ndzi nga zvi kota ku simama ndzi mu mahela zvokari Jehovha?’
15. Zvini lezvi a mutsali wa Lisimu 71 a nga tiyiseka ka zvona?
15 A mutsali wa Lisimu 71 yenawu i wa ti zwisa lezvo. I khongele, aku: “U nga ndzi tsiki a cikhati leci ndzi to mbhela ntamu.” (Lis. 71:9, 18) Hambulezvo, a mutsali wa Lisimu leli i wa simama ku tiyiseka lezvaku loku a tirela Nungungulu hi kutsumbeka, Jehovha i wa ta mu rangela ni ku mu seketela. A khwatsi hi lezvi a mutsali wa Lisimu leli a zvi gondzileko, Jehovha wa tsaka hi lava va ku hambu loku va hi ni kugumelwa ko kari va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku mu tirela. — Lis. 37:23-25.
16. Lava va khosaheleko va nga tirisiwa hi Jehovha hi tindlela muni? (Lisimu 92:12-15)
16 Vamakabye mu khosaheleko, wonani ciyimo ca n’wina hi kuya hi mawonela ya Jehovha. Jehovha a nga mu vhuna lezvaku mu mu tirela hambu loku mu hi ni kugumelwa ko kari. (Lera Lisimu 92:12-15.) Wutshan’wini ga ku veka kupima ka lezvi mu kalako mu nga ha zvi koti ku maha vekani kupima ka lezvi mu zvi kotako ku maha. Hi cikombiso, u nga tiyisa van’wani hi cikombiso ca wena co tsumbeka ni kukhatala hi van’wani. U nga wulawula hi lezvi Jehovha a ku vhunisileko zvona hi kufamba ka malembe ni kutsumba ka wena ko tiya ka zvitsumbiso zvakwe. A cin’wani kambe, u nga rivali lezvaku a mikhongelo ya wena yo huma mbilwini yi nga va vhuna nguvhu a van’wani. (1 Ped. 3:12) Kani hi cihi ciyimo hi nga ka cona, hontlheni hi nga mu nyika cokari Jehovha ni van’wani.
17. Hikuyini hi faneleko ku ala maalakanyo ya ku ti fananisa ni van’wani?
17 Loku u karateka hi kota ya lezvi u kalako u nga zvi koti ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha, tiyiseka lezvaku Jehovha wa ci nyika lisima ni cihi leci u ci kotako ku maha. Kuzvilava u nga fananisa lezvi u mahako ni lezvi a van’wani va mahako. Kanilezvi ala maalakanyo lawo! Hikuyini? Hakuva Jehovha a nga hi fananisi ni van’wani. (Gal. 6:4) Hi cikombiso, Mariya i nyikile Jesu a cinyikiwo ca mafura yo nuhela yo dhura nguvhu. (Joh. 12:3-5) Kanilezvi, a noni yo kari ya cisiwana yi no maha munyikelo lomu tempeleni hi zvingerengere zvimbiri zva zvitsongwani zva ntsengo wa lahasi. (Luka 21:1-4) Hambulezvo, Jesu i wonile a zvinyikiwo lezvo zva zvimbiri kota zvikombiso zva kukholwa. A Papayi wakwe, Jehovha, wa zvi nyika nguvhu lisima lezvi u zvi mahako hi ku kuciwa hi kukholwa ni lirandzo hi yena, hambu loku wena u zvi wonisa ku khwatsi zvitsongwani.
18. Zvini zvi to hi vhuna ku hlula kukanakana ka hina? (Wona ni kwadru “ A Mhaka ya Jehovha yi nga ku vhuna ku hlula kukanakana”.)
18 Hontlheni ha tshuka hi kanakana ka zvikhati zvin’wani. Hambulezvo, kota lezvi hi zvi wonileko, a Mhaka ya Nungungulu yo tsumbeka ya lisine, a Bhibhiliya, yi nga hi vhuna kulwa hi kukanakana loko. Hikwalaho, ti yimisele ku hlula kukanakana ka wena u tlhela u vhaleta kukarateka hi kutsumba. Handle ko kanakana, Jehovha wa ku wona. Wa ku nyika lisima a kutikarata ka wena ni ku i ti yimisele ku ku chachazela. Tiyiseka lezvaku Jehovha i wona malandza yakwe wontlhe yo tsumbeka na ma ringanelwa hi lezvaku a ma randza ni ku ma khatalela.
LISIMU 111 Zvigelo zva kutsaka ka hina
a TLHAMUSELO: Ka ndzima leyi, hi wulawula hi kukanakana loku ku nga hi mahako hi nga tiyiseki lezvaku hi va lisima ka Jehovha kutani ku hi kanakanela zviboho zva wutlhari lezvi hi zvi mahileko. A kukanakana loko a hi kona loku ku wulawuliwako hi kona lomu ka Bhibhiliya loku ku nga vako cikombiso ca ku a hi na kukholwa ka Jehovha ni ka zvitsumbiso zvakwe.
b Hambu lezvi a Bhibhiliya gi kalako gi nga hi byeli lezvaku Dhavhidha i wa hi ni malembe mangani hi kukongoma a cikhati leci a nga hlawuliwa hi Jehovha, kuzvilava i wa ha hi muswa. — Wona A Sentinela ga 1 ka Setembro wa 2011, paj. 29, par. 2.
