A Tratado de Versalhes gi tlhelile gi yimisa a hlengeletano yi vitaniwako ku i Liga das Nações. A kungo ku wa hi ku “vhuvhumisa a kutirisana ku tlhela kuva ni kurula misaveni yontlhe”. A wukhongeli go tala ga mawunwa gi no seketela a hlengeletano leyo. A Conselho Federal das Igrejas de Cristo le América yi kombile lezvaku ya seketela a ma Liga das Nações hi ku wula lezvaku i “hlengeletano ya politika yi yimelako a Mufumo wa Nungungulu laha misaveni”. Yi tlhelile yi kombisa a kuseketela ka yona hi ku rumela a vanhu vaya Mutlhanganweni wa kurula le Paris. A mun’we wa lava va nga rumelwe i wulile lezvaku a mutlhangano lowo “ku wa hi kusangula ka nguva yiswa matin’wini ya vanhu”.

Ku wa sangulile a nguva yiswa, kanilezvi yi wa nga sanguliwangi hi vavanuna lava va nga hi ka mutlhangano lowo wa kurula. Hi 1919, ku no sangula a nguva yiswa ntirweni wa kuchumayela, a cikhati leci Jehovha a nga nyika a ntamu a vanhu vakwe wa lezvaku va chumayela zva ku cima va wa nga se tshuka va chumayelisa lezvo. Kanilezvi mahlweni ka ku lezvo zvi maheka, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi wa fanele ku cica zva hombe.

A kuvhotiwa ka varangeli va Sociedade Torre de Vigia de Bíblias e Tratados ka lembe ni lembe ku wa lava ku mahiwa hi Mulongiso wa dhiya 4 ka Janeiro wa 1919. Ka cikhati leco, Joseph F. Rutherford loyi a nga hi yena a murangeli wa vanhu va Jehovha, i wa vhalelwe ni vamakabye van’wani va 7 na va nga hi na nandzu le Atlanta, Georgia, le Estados Unidos da América. Makunu a vamakabye va wa fanele ku maha a ciboho ca lezvaku ku wa ta tlhela ku vhotiwa a vamakabye lava va nga hi le paxweni kutani ku wa ta vhotiwa van’wani.

Na a hi kwalomu paxweni, makabye Rutherford i wa ti wutisa ku zvini zvi to humelela a hlengeletano cikhatini ci tako. I wa zvi tiva ku a vamakabye vo kari va wa alakanya ku i chukwana ku vhotiwa a murangeli mun’wani. Hi cigelo leco, i no va tsalela papilo a vamakabye na a wula lezvaku va wa fanele ku vhota Evander J. Coward kota murangeli. Rutherford i wulile lezvaku Coward i wa hi “munhu wo rula”, “wo tlhariha” ni wa “kutsumbeka Hosini”. Hambulezvo, a kutala ka vamakabye va wa hi ni mawonela ya ku a mavhoto ma thindiwa, ma gumesa ma mahiwa andzhako ka 6 wa tihweti. A vaadhivhogadho va vamakabye lava va nga hi paxweni va no vhumela a mawonela lawo. Na va ha bhula hi  lezvi va nga fanele ku maha, a vamakabye vokari va no zangara.

Ku gumesa ku humelela lezvi makabye Richard H. Barber a zvi wulileko lezvaku zvi wa ku khwatsi ku chela mati laha hehla ka pato. A mun’we wa vamakabye lava va nga hi laho i no suka ni gezu aku: “A ndzi adhivhogadho kanilezvi loku zvi yelana ni nayo, ndza tiva zvokari xungetano hi nayo wa kutsumbeka. Nungungulu i lava ku hi tsumbeka. A ndzi alakanyi lezvaku ku ni yin’wani ndlela ya yi nene hi nga kombisako hi yona a kutsumbeka ka hina a ku hundza ku maha mavhoto hi tlhela hi vhota makabye Rutherford kota murangeli.” — Lis. 18:25.

Makabye A. H. Macmillan, ku nga mun’we wa lava va nga vhalelwe, i wulile lezvaku ka siku gi nga landzela, Rutherford i no gongondza laha khurisini ga lomu yena a nga vhalelwe kona, a mu nyika a papilo ga lezvi a mavhoto ma nga fambisile zvona, legi a vamakabye va nga rumelele makabye Rutherford. Macmillan i no tekela ku zvi tiva ku zvini zvi nga lomo ka papilo lego. A papilo lego gi wa wula lezvaku a varangeli vontlhe va wa tlhelile va vhotiwa kambe, hikwalaho makabye Joseph Rutherford, na William Van Amburgh va wa ta simama va rangela, niku makabye Rutherford i wa ta simama ava yena murangeli.

A cikhati leci a vamakabye lava va 8 va nga vhalelwe paxweni, a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no kombela vanhu lezvaku va sinara cikombelo ca ku a mufumo wu humesa a vamakabye lavo paxweni. A ku kombela vanhu vo kala va nga hi Zvigondzani zva Bhibhiliya lezvaku va sinara a cikombelo leco zvi wa lava kutiya-hlanha ka hombe. Kanilezvi ku no sinara a 700 000 wa vanhu ni ku hundza. Hi Wazithathu wa dhiya 26 ka Março wa 1919, a cikombelo leco na ci nga se yisiwa mufun’weni, makabye Rutherford ni vamakabye van’wani va nga hi ni wutihlamuleli va no humesiwa paxweni.

Na a bhula ni lava va ngaya mu hoyozela a cikhati a nga humesiwa paxweni, makabye Rutherford ite: “Ndza tiyiseka lezvaku lezvi zvi nga hi humelela zvo hi longisela ntsena lezvaku hi ta yimisana ni zviyimo zvo karata. . . . A yimpi ya n’wina yi wa nga hi ya ku humesa a vamakabye va n’wina paxweni. Ku ni zvin’wani zvi nga patseka ka mhaka leyi. . . . A kungo ga yimpi leyi mu yi lwako ku chumayela a Lisine niku lava va mahako a ntiro lowu va kuma a makatekwa yo tala.”

A zviyimo lezvi a vamakabye va nga kumana nazvo ndzeni ka zvikarato zvi wa komba lezvaku Jehovha i wa va rangela. Hi 14 ka Maio wa 1919 a tribhunali ya ku hlolisisa timhaka yite: “A vanhu lava a va lamuliwangi khwatsi. . . hi ndlela leyi va nga fanele ku lamuliwa ha yona yo kala cihlawulela, hikwalaho a ciboho leci ci nga mahilwe ci no ciciwa.” A vamakabye va wa lumbetiwa a zviwonho zvo tala. Loku va wa no tsetselelwa basi kutani ku hungulelwa a zvixaniso zvabye, na va simamile ni minandzu lomu matin’wini. Hambulezvo, lezvi a ciboho ci nga cicilwe, ku wa ta cica zvotala kambe; ku vhinyiwa a minandzu leyi va nga lumbetiwa. Kota wuyelo ga kona, makabye Rutherford * i no tirisa a tifanelo  takwe kasi a yimela a vanhu va Jehovha mahlweni ka Tribhunali ya Hombe ya le Estados Unidos, ku nga zvilo a zvi mahileko a makhati yo tala andzhako ka loku a humesilwe paxweni.

Makabye Macmillan i wulile lezvi: “A hi kondlangi mawoko hi rindzela ku a Hosi yi ta hi teka hiya tilweni. Hi wa zvi tiva lezvaku hi wa fanele ku maha co kari kasi hi pola lezvi hakunene zvi nga hi kurandza ka Hosi.”

Kanilezvi a vamakabye le Tsindza ga Misava Yontlhe, va wa nga zvi koti ku simama ni ntiro lowo va nga wu maha hi malembe. Hikuyini? Hakuva a cikhati leci va nga hi paxweni a michini yontlhe ya ku gandla mabhuku leyi yi nga tirisiwa yi no hohloliwa. Lezvo zvi wa mbheta ntamu, niku a vamakabye vo kari va wa ti wutisa ku a ntiro wa kuchumayela wo no gumesa ke?

I kona a nga wa ha ta tsakela a mahungu ya Mufumo lawa ma nga chumayelwa hi Zvigondzani zva Bhibhiliya? Kasi ku hlamula a ciwutiso leci, makabye Rutherford i no boha ku veka kanelo, leyi ku nga rambiwa vanhu vontlhe. Makabye Macmillan ite: “Loku ku ngati munhu ka mutlhangano lowu, hi ta zvi tiva lezvaku a ntiro wa kuchumayela wu gumesile.”

A mutlhangano lowo wu mahilwe hi Sonto ya dhiya 4 ka Maio wa 1919 le Los Angeles, Califórnia. Makabye Rutherford i no veka kanelo na a babya, yi nga hi ni hloko mhaka yaku: “A kutsumba ku nga kumiwako hi vanhu lava va karatekileko.” A vanhu va ku ringana 3500 va no ingisela a kanelo leyo, niku ku wa hi ni van’wani vo tala va nga tlhela kaya hi kota ya ku vhumaleka ka wutshamu. Ka siku gi nga landzela ku nota van’wani vanhu va 1500. Makunu a vamakabye va wa wu kumile a hlamulo wa ciwutiso cabye — a vanhu va wa ha zvi tsakela!

Lezvi a vamakabye va zvi mahileko hi ku landzela zvi vekile cikombiso ka ntiro wa kuchumayela wa Vakustumunyu va Jehovha kala nyamutlha.

A Murindzeli wa 1 ka Agosto wa 1919, wu no tivisa lezvaku a gotsovanyano wa vanhu vontlhe wu wa ta mahiwa kusanguleni ka Setembro le Cedar Point, Ohio. A cin’we ca Zvigondzani zva Bhibhiliya ca jaha ca ku hi Clarenc B. Beaty ca le Missouri, ci  wulile lezvi: “Hontlheni hi wa zvi rindzela hi mahlo yo pswhuka a kuya seyo.” A vamakabye va 6000 ni kuhundza va noya ka gotsovanyano lowo; ku wa hi ntsengo wa ku hundza lowu hi nga wu rindzele. Leci ci nga engetela nguvhu a litsako ka gotsovanyano lowo, kubhabhatisiwa ka 200 wa vanhu ni ku hundza, lava va nga bhabhatisiwa lomu tiveni ga Erie gi nga hi laha kusuhani ni laho.

Hi dhiya 5 ka Setembro wa 1919, ka siku ga wutlhanu ga gotsovanyano, na a kari a veka a kanelo yaku: “Gezu ka vatiri-kulori”, makabye Rutherford i no tivisa ku humesiwa ka revhista giswa, gi nga hi ni hloko mhaka yaku: The Golden Age. * A revhista lego gi wa tava ni “mahungu ya lisima gi tlhela gi tlhamusela hi ku tirisa Mitsalo a ku hikuyini a zvimaho lezvo zva hombe zvi humelelako.”

A Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no kuciwa ku chumayela hi ku tiya hlanha na zvi tirisa a revhista lego ga giswa. A papilo legi gi nga tlhamusela lezvi a ntiro wu nga fanele ku mahisiwa zvona gite: “A mun’we ni mun’wani wa hina hi ti tsalelisileko [bhabhatisilweko] i wa zvi tive lezvaku i thomo ga hombe a ku maha a ntiro lowu, niku hi fanele ku khoma zvi tiya ka lungelo legi hi nga nago hi tlhela hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku chumayela misaveni yontlhe.” A vanhu vo tala va no vhumela a cirambo leco ca ntiro wa kuchumayela! Hi Dezembro wa 1919, a vahuweleli vo hiseka va Mufumo va wa kumile a vanhu va 50 000 ni kuhundza va nga kombelile a revhista lego ga giswa.

Kumbheleni ka 1919, a vanhu va Jehovha va wa xaxametilwe va tlhela va nyikiwa ntamu. Niku a kutala ka zviphrofeto zvi nga yelana ni masiku yo gumesa zvi wa tatisekile. A ku ringiwa ni kubasisiwa ka vanhu va Nungungulu loku ku phrofetilweko ka Malaki 3:1-4 ku wa mbhelile, a vanhu va Jehovha va wa tlhatlhisilwe wukhumbini gabye go fananisa ga “Bhabhuloni wa hombe”, niku Jesu makunu i wa yimisile a “nandza go tsumbeka ni go tlhariha”. * (Kuv. 18:2, 4; Mat. 24:45) Makunu a Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi wa longile ku maha ntiro lowo Jehovha a zvi nyikileko.