1. Loku hi alakanyela munhu wa wuxinji, hi wona munhu wa matshamela muni?

LOKU hi alakanyela munhu wa wuxinji, hi nga wona munhu wa mu nene, wa lirandzo, wo zwela wusiwana, ni wo hana. Hi nga alakanya mufananiso wa muSamariya mu nene lowu Jesu a nga hlawutela. A muSamariya loye, i ‘mu mahele wuxinji’ a muJudha loyi a nga hlakatilwe hi zvigevenga. I no “mu zwela wusiwana” a kombisa lirandzo hi ku maha lezvi zvi nga laveka kasi a khatalelwa. (Luka 10:29-37) A mufananiso lowu wu khanyisa tshamela go saseka nguvhu ga Nungungulu wa hina — a wuxinji. A tshamela lego yin’we ya tindlela leti Jehovha a kombisako hi tona lirandzo ka hina, niku i gi kombisa siku ni siku ka hina ka lezvi a hi mahelako.

2. Zvini zvin’wani a nga mahako munhu wa wuxinji?

² Ku na ni zvin’wani a nga mahako munhu wa wuxinji. A ku mahela wuxinji munhu zvi patsa ku nga mu tsayisi loku a mahile nchumu wu ringanako ku tsayisiwa, loku ku hi ni cigelo ca ku nga mu tsayisi. Mhakeni leyi, hi nga wula na hi nga kanakani hiku Jehovha wa hi mahela wuxinji futsi. A mutsali wa tisimu i te Jehovha a ‘nga hi maheli nchumu hi lipimo la zviwonho zva hina’. (Lis. 103:10) Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani Jehovha a nga mu tsayisa futsi loyi a nga wonha.

3. Zviwutiso muni hi to hlamula ka ndzima leyi?

³ Ka ndzima leyi, hi ta hlamula zviwutiso lezvi zva zvinharu: Hikuyini Jehovha a hi mahelako wuxinji? Zva koteka ku tsayisa munhu lezvo na u mu mahela wuxinji kambe? Cini ci nga hi vhunako kuva ni wuxinji ka van’wani? A hi woneni lezvi a Mhaka ya Nungungulu yi hlamulisako zvona zviwutiso lezvi.

4. Hikuyini Jehovha a hi mahelako wuxinji?

⁴ Jehovha i hi mahela wuxinji hi ku zvi randza. Mupostoli Pawule i pimiselwe ku tsala ku Nungungulu ‘i tele hi wuxinji’. Ka mongo wa vhesi legi, Pawule i wa wula wuxinji legi Nungungulu a nga gi maha hi ku va nyika kutsumba ka kuva ni wutomi ga pindzukelwa a vanhu vo kala kumbhelela, a malandza yakwe ma totilweko. (Efe. 2:4-7) Kanilezvi, a wuxinji ga Jehovha a gi gami laho. Dhavhidha, a mutsali wa tisimu, i tsalile lezvi: ‘Jehovha mu nene ka vontlhe, i ni wuxinji hi mitiro yakwe yontlhe.’ (Lis. 145:9) Lezvi Jehovha a va randzako vanhu, i va mahela wuxinji contlhe cikhati a zvi wonako na zvi ringana.

5. Jesu i zvi tivisile kuyini ku Jehovha i na ni wuxinji?

⁵ Jesu hi yena yece a zvi tivako khwatsi lezvi Jehovha a zvi randzisako zvona ku va mahela wuxinji van’wani. Jesu ni Papayi wakwe va hanyile malembe ya tsandza-vahlayi le tilweni na a nga seta laha misaveni. (Mav. 8:30, 31) Jesu i wonile Papayi wakwe makhati yo tala na a va mahela wuxinji a vanhu va nga wonhile. (Lis. 78:37-42) Ka lezvi Jesu a nga gondzisa, i gi khanyisile nguvhu a tshamela legi go saseka ga Papayi wakwe.

6. Jesu i hi vhunisile kuyini a ku zwisisa a wuxinji ga Papayi wakwe?

⁶ Kota lezvi zvi wulilweko ka ndzima yi nga hundza, Jesu i hlawutele mufananiso wa n’wana a nga pengile kasi ku komba lezvi Jehovha a zvi randzisako zvona ku va mahela wuxinji van’wani. A n’wana loye i wa sukile laha kaya a ya “hangalasa a tshomba yakwe yontlhe hi ku hanya wutomi go biha”. (Luka 15:13) Hi ndzhako ka cikhati i no ti sola hi zvilo zvo biha lezvi a nga maha, a ti koramisa a wuya kaya. Zvini a nga wa ta maha a papayi wa kona? A n’wana ne a nga hlwelangi ku zvi tiva! Jesu i te: “Na a ha hi kule, a papayi wakwe i no mu wona a mu zwela wusiwana, a tsutsuma a ya mu bharasara a mu pswopswa.” A Madhala wa kona a nga mu dhanisangi a n’wana wakwe. I no mu mahela wuxinji a mu tsetselela a tlhela a mu amukela hi mandla mambiri laha ngangweni wakwe. Phela a n’wana loye i wa wonhile zva tanani mu ta wona. Hambulezvo, lezvi a nga ti solile, papayi wakwe i mu tsetselele. A papayi loye wa tipswalo laha ka mufananiso lowu i yimela Jehovha. Hi mufananiso lowo wo khumba mbilu, Jesu i kombile zvi ku dlunya lezvaku Jehovha i tshama a longile ku tsetselela lava va ti solako hi mbilu yontlhe loku va wonhile. — Luka 15:17-24.

7. Lezvi Jehovha a mahelisako zvona wuxinji zvi kombisa kuyini a ku i ni wutlhari ga hombe?

⁷ Jehovha i hi mahela wuxinji hi kota ya wutlhari gakwe ga hombe nguvhu. A wutlhari ga Jehovha a hi wutivi ntsena go kala a nga hi na mhaka ni munhu.  Kanilezvi, a Bhibhiliya gi wula lezvaku “a wutlhari ga le hehla” gi “tele hi wuxinji ni mihandzu yi nene”. (Jak. 3:17) A kufana ni papayi a nga ni lirandzo, Jehovha wa zvi tiva ku a vana vakwe va vhuneka hi wuxinji gakwe. (Lis. 103:13; Isa. 49:15) Hambu lezvi va nga kala ku mbhelela, va rindzela ku kuma zva zvi nene cikhatini ci tako hi kota ya wuxinji gakwe. Hikwalaho, a wutlhari go kala kugumelwa legi Jehovha a nga nago gi maha ku a hi mahela wuxinji contlhe cikhati zvi ringanako. Hambulezvo, Jehovha wa zvi tiva ku nga mu maheli wuxinji munhu laha zvi nga ringaniko. Hi kota ya wutlhari gakwe, a nga tshuki a mahela wuxinji munhu loku a wona ku a ku mu mahela wuxinji munhu loye zvi ta ku khwatsi a nga na mhaka ni lezvi a wonileko.

8. Ka zvikhati zvin’wani zvini zvi lavekako ku mahiwa niku hikuyini?

⁸ A hi zvi veke laha ka ku a nandza go kari ga Jehovha gi ti mahela ciboho ca ku hanya wutomi go biha. Zvini hi faneleko ku maha? Pawule i pimiselwe ku tsala lezvi: “Tsemani wuxaka naye.” (1 Kor. 5:11) Lava va mahako ciwonho va nga ti soli vo susiwa bandleni. Lezvo zva laveka kasi ku vhikela vamakabye lava va simamako ku tsumbeka niku a bandla gi simama gi basile, khwatsi hi lezvi Jehovha a zvi lavisako zvona. Hambulezvo, loku a munhu a susiwa a van’wani va zvi wonisa ku Jehovha a nga mu mahelangi wuxinji. Ku ngava lezvaku a nga mu mahelangi wuxinji futsi? A hi zvi woneni.

9-10. Hi kuya hi Mahebheru 12:5, 6, hikuyini hi nga wulako lezvaku a ku susa munhu bandleni i ndlela yo kari ya ku kombisa wuxinji? Mufananiso muni wu hi vhunako ku zwisisa lisine lelo?

⁹ Loku hizwa citiviso bandleni ca ku a wokari hi mu randzako i susilwe bandleni, zvi ya hi ku hi pandza mbilu. Hi nga tshuka hi karateka hi ti wutisa ku a ku zvi wa laveka futsi a ku a susiwa bandleni? Hi nga wula futsi ku a ku susa munhu bandleni zvi kombisa wuxinji? Ina, wuxinji lego! A ku nga tsayisi loyi zvi lavako ku a tsayisiwa a hi zvi nene, a zvi kombisi ku ha mu randza, ne a hi ku mu mahela wuxinji lezvo. (Mav. 13:24) A ku mu susa bandleni loyi a nga wonha zvi nga mu vhuna ku a cica mahanyela yakwe ke? Ina, zvi nga mu vhuna. A vamakabye vo tala va nga susilwe hi lezvi va nga kari va maha ciwonho ca hombe, va wula lezvaku hi zvalezvo futsi zvi nga laveka kasi ku va vhuna ku zwisisa khwatsi a kubiha ka lezvi va nga zvi maha, zvi va kuca ku ti sola va cica mahanyela yabye ni ku wuya ka Jehovha. — Lera Mahebheru 12:5, 6.

¹⁰ Ehleketa hi mufananiso lowu: A hi zvi veke laha ka ku a murisi wo kari i wona ku a yivhu yo kari ya babya. A murisi wa zvi tiva khwatsi ku kasi ku tira a yivhu leyi i fanele ku yi hambanisa ni tiyivhu leti tin’wani. Hambulezvo, a tiyivhu a ti zvi randzi ku tshama toce. Ti randza ku tshama laha ntlhambini. Ta tshuka ti ngagi gi relela loku ti hambene ni ntlhambi. Makunu, a ku hi nga wula ku a murisi loyi a nga na tipswalo loku a zvi wona na zvi hi chukwana a ku ya tira yivhu leyo na yi hambene ni leti tin’wani? Ne ni kutsongwani! Wa zvi tiva ku loku a tsika yivhu leyi ya ku babya yi patsana ni leti tin’wani, a wubabyi gi ta hangalaka, leti tin’wani ti ta babyawo. Loku a yi susa laha ka leti tin’wani, i vhikela ntlhambi wontlhe. — Wona mongo wa Levi 13:3, 4.

11. (a) Loyi a nga susiwa bandleni i fana ni yivhu yi babyako hi ndlela muni? (b) Zvini zvi kotekako ku a maha loyi a nga susiwa niku civhuno muni zvi kotekako ku a ci kuma?

¹¹ Loku a makabye wo kari a susiwa bandleni, hi nga mu fananisa ni yivhu yi babyako yi nga hambanisiwa ni tiyivhu leti tin’wani. Wa babya hi tlhelo ga moya. (Jak. 5:14) A kufana ni mababyi yo kari ya miri, a mababyi hi tlhelo ga moya wonawu ma thapela. Hi cigelo leco, ka zvikhati zvin’wani zva laveka ku loyi a babyako hi tlhelo ga moya a tsawukana ni bandla. A tsayisela legi cikombiso ca lirandzo la Jehovha hi tiyivhu leti ti simamako ku tsumbeka laha ntlhambini wakwe, niku lezvo zvi nga khumba mbilu ya loyi a nga wonha zvi tlhela zvi mu kuca ku a ti sola. Loyi a susilweko  a ngata mitlhanganweni, laha a to taga hi tlhelo ga moya a tiyisa kukholwa kakwe. Zva koteka kambe a ku a nyikiwa mabhuku kasi a gondza ni ku sixtira tivhidhio ta JW Broadcasting^®. Laha a madhota ma wonako ku wa cica wutomi gakwe, ma ngata na ma mu nyika wusungukati ni ku mu vhuna ku vhuxa wuxaka gakwe na Jehovha kasi a wuyela bandleni kota Kustumunyu ya Jehovha. *

12. Hi yihi ndlela ya ku a madhota ma kombisa lirandzo ka loyi a wonhileko a nga ti soli?

¹² A mhaka ya lisima hi faneleko ku yi tiva hi ku lomu bandleni ku susiwa loyi a wonhako a nga ti soli basi. A madhota ma zvi tiva khwatsi ku leyo a hi mhaka yo hlakana. Ma fanele ku ehleketa khwatsi na ma nga se maha ciboho ca ku susa munhu. Ma zvi tiva ku Jehovha i tsayisa “hi nongameto” — a nga hundzeleti, ne a nga nyenyeleti — niku i lava ku wonawu ma maha lezvo. (Jer. 30:11) Ma va randza vamakabye niku ma wa nga ta tsaka hi ku maha nchumu wu nga wa ta wonha wunghana legi a makabye a nga nago na Jehovha. Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani a ku na ndlela yin’wani ya ku kombisa lirandzo ni ku mu mahela wuxinji wokari, ahandle ka ku mu susa bandleni kala a ti sola.

13. Hikuyini zvi nga lava ku a muKristu wo kari le Korinte a susiwa bandleni?

¹³ Wona lezvi Pawule a nga maha hi munhu a nga wonha a nga ti soli. A muKristu wo kari le Korinte i wa maha wubhayi ni sati wa papayi wakwe. A hi ku tshisa ka zvona! Xungetano hi mhaka leyi, Jehovha i wa byelile vaIzrayeli aku: ‘Loku wanuna a etlela ni sati wa papayi wakwe, a funungula wumbyiri ga papayi wakwe, va ta dawa hi wumbiri gabye.’ (Levi 20:11) Lisine ku Pawule i wa nga ta laya ku a wanuna loye a dawa. Kanilezvi, i byelile maKristu ya le Korinte lezvaku va mu susa bandleni. A wutomi go biha ga wanuna loye gi wa wonhile vokari lomu bandleni laha ka ku a van’wani va zvi wonhisa ku lezvi a nga kari a maha ci wa nga hi ciwonho ca hombe! — 1 Kor. 5:1, 2, 13.

14. Pawule i kombisile kuyini wuxinji ka loyi a nga susilwe le Korinte? Hikuyini a nga maha lezvo? (2 Va Le Korinte 2:5-8, 11)

¹⁴ Hi ndzhako ka cikhati, Pawule i nozwa lezvaku a wanuna loye i cicile nguvhu. I wa ti sola hi mbilu yontlhe! Hambu lezvi a nga chakisile bandla, Pawule i byelile madhota a ku i wa nga lavi ku tsayisa wanuna loye hi ndlela ya xapi. I no va byela lezvi: ‘Mu tsetseleleni mu mu chavelela.’ Wa zvi tiva ku hikuyini Pawule a nga va byela ku va maha lezvo? I te: “Kasi a nga reriwi hi kubayiseka kakwe ka hombe.” I no mu zwela wusiwana a wanuna loye a nga ti solile. Pawule i wa nga lavi ku  a wanuna loye a karateka ku hundza mpimo laha ka kuza a tsika ni ku zama ku vhuxa wunghana gakwe na Jehovha. — Lera 2 Va Le Korinte 2:5-8, 11.

15. Hi yihi ndlela ya ku a madhota ma maha wuxinji lezvo na ma nga tsiki ku tsayisa loyi a faneleko ku tsayisiwa?

¹⁵ A ku fana na Jehovha, a madhota ma zvi randza nguvhu a kuva ni wuxinji. A ma tsiki ku tsayisa loku zvi laveka, kanilezvi ma maha wuxinji laha zvi kotekako — loku ku hi ni cigelo ca ku maha lezvo. Loku ma nga tsayisi loyi a faneleko ku tsayisiwa, a hi wuxinji lego. Kanilezvi, ma komba lezvaku a ma na mhaka hambu loku a munhu a wonha. Hambulezvo, a ku madhota basi ma faneleko kuva ni wuxinji?

16. Hi kuya hi Mavingu 21:13, zvini a mahako Jehovha ka lava va nga va maheliko wuxinji van’wani?

¹⁶ A maKristu wontlhe ma ti karatela ku pimanyisa Jehovha, ma mahela wuxinji van’wani. Hikuyini? A cin’we ca zvigelo hi ku Jehovha a nga tazwa kurila ka lava va nga maheliko wuxinji van’wani. (Lera Mavingu 21:13.) Handle ko kanakana, a hi zvi lavi ku Jehovha a ngazwi mikhongelo ya hina! Hikwalaho, hi ti karatela kuva vanhu vo khatala hi van’wani. Wutshan’wini ga ku nga cheli kota hi muKristu-kuloni loku a xaniseka, hi fanele ku tshama hi longile kuzwa ‘kurila ka zvisiwana’. Ahandle ka lezvo, hi chela kota hi wusungukati legi ga mitsalo kambe, gaku: “Loyi a nga mahiko wuxinji, a nga ta mahelwa wuxinji kulamulweni.” (Jak. 2:13) Loku hi ehleketa hi lezvi zvi lavekisako zvona a ku hi mahelwa wuxinji, zvi tolovela ku hi kuca ku hi va mahela wuxinji van’wani. Nguvhunguvhu loku a wokari a ti sola a wuyela bandleni, zva laveka a ku hi mu mahela wuxinji.

17. Hosi Dhavhidha i mu mahele wuxinji Sawule hi ndlela muni?

¹⁷ A zvikombiso zva vanhu va kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya zvi nga hi vhuna kuva vanhu va wuxinji. Hi nga ehleketa hi cikombiso ca Dhavhidha. I wa tolovela ku va mahela wuxinji van’wani na zvi huma mbilwini. Hambu lezvi Sawule a nga lava ku mu daya, i yi mahele wuxinji a hosi leyi yi totilweko ya Nungungulu. A nga tshukangi a zama ku ti photela kutani ku mu mahela zvo biha. — 1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Tlhamusela lezvi zvi nga maheka ka makhati mambiri lawa Dhavhidha a nga kombisa moya wo kala wuxinji.

¹⁸ Hambulezvo, a hi contlhe cikhati Dhavhidha a nga zvi kota ku va mahela wuxinji van’wani. Hi cikombiso, a cikhati leci Nabhali, a wanuna wa xapi hi ntumbunuko wakwe, a nga wulawula chaka a tlhela a ala ku mu nyika zvakuga Dhavhidha ni masochwa yakwe, Dhavhidha i no zangara a lava ku daya Nabhali ni va ngango wakwe vontlhe. Lambi Abhigayili, a sati wa Nabhali wa mu nene ni wa lihlazva-mbilu, a nga tekela ku ya mu nyika zvakuga Dhavhidha ni masochwa yakwe. Loku i wa nga mahangi lezvo, Dhavhidha na a dele Nabhali ni vontlhe va ngango wakwe.— 1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Ka khati gin’wani, muphrofeti Natani i no bhula na Dhavhidha xungetano hi wanuna wo ganya a nga teka ciyivhana ca wanuna wa cisiwana a nga ci randza nguvhu. Dhavhidha i no zangara, aku: ‘Ndzi hlambanya hi Jehovha a hanyako, a munhu loye a mahileko lezvo i fanele kufa!’  (2 Sam. 12:1-6) Phela Dhavhidha i wa wu tiva a Nayo wa Mosi, wu nga wula lezvaku loku a munhu a yiva yivhu i wa fanele ku riha yivhu leyo hi ntlhanu wa tiyivhu. (Ekso. 22:1) Makunu yena i waku a wanuna loye i wa dawe! Lego gi wa nga hi wuxinji ne ni kutsongwani. A ya hava hi ku Natani i wa hlawutela mufananiso lowo kasi ku vhuna Dhavhidha a ku zwisisa lezvaku i mahile zviwonho zva hombe ku hundza leco! Kanilezvi, Jehovha i mu mahele wuxinji ga hombe nguvhu Dhavhidha a ku hundza legi yena a nga wa ta mahela loyi a nga yiva yivhu ka mufananiso wa Natani!— 2 Sam. 12:7-13.

20. Zvini hi nga gondzako ka cikombiso ca Dhavhidha?

²⁰ Wona lezvaku a cikhati leci Dhavhidha a nga zangara nguvhu, i no maha ciboho ca ku daya Nabhali ni va ngango wakwe wontlhe. Hi ndzhako ka cikhati, laha a ngazwa mufananiso wa Natani, i te a wanuna loyi a nga yiva ciyivhana i fanele ku dawa. Phela Dhavhidha i wa hi munhu wa mu nene! Makunu hikuyini a ngaku a wanuna loye i fanele ku dawa? Alakanya lezvaku ka cikhati leco Dhavhidha i wa kari a biwa hi livhalo. Loku a munhu a nga hi na wuxinji ni van’wani, zvi komba ku wa fevera hi tlhelo ga moya. Jesu i layile vapizani vakwe aku: “Tsikani ku lamula, kasi mu nga lamulwi; hakuva lezvi mu va lamulisako zvona van’wani, n’winawu mu ta lamuliswa zvalezvo.” (Mat. 7:1, 2) Hikwalaho, a hi ti woneleni kasi hi ngavi vanhu va xapi. Kanilezvi hi ti karatela ku ‘tala hi wuxinji’, a ku fana na Jehovha, a Nungungulu wa hina.

21-22. Hi tihi tindlela to kari ta ku va mahela wuxinji van’wani?

²¹ A munhu wa wuxinji, a ngo va zwela wusiwana van’wani basi zvi gama kwalaho. A munhu wa wuxinji i maha zvilo kasi ku vhuna van’wani. Hikwalaho, hontlheni hi nga zama ku cuwuka lava va lavako ku vhuniwa laha ngangweni wa hina, laha bandleni, ni lomu cipandzeni. Loku hi maha lezvo, a zvi kanakanisi ku hi ta kuma vanhu vo tala nguvhu. Hi cikombiso, hi nga kuma wokari a lavako ku chavelelwa. Hi nga kuma munhu a lavako ku vhuniwa hi zvokari, zvo fana ni zvakuga kutani zvin’wani. Kuzvilava hi nga kuma makabye a nga wuyela bandleni a lavako munghana wa ku mu tiyisa. Hi nga wona vanhu va lavako ku chavelelwa hi ku chumayelwa mahungu ya ma nene. Leto tindlela to kari ta ku va mahela wuxinji van’wani.— Joba 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Jak. 1:27.

²² Loku hi chela kota hi zviyimo lezvo, hi ta zvi wona lezvaku ku ni vanhu vo tala nguvhu va ku hi nga va mahela wuxinji. Phela loku hi va mahela wuxinji van’wani, Jehovha Papayi wa hina wa le tilweni, a Nungungulu “a teleko hi wuxinji,” i tsaka zva ku lomu kaya ku hava!