1. Zvini lezvi a malandza wontlhe ya Nungungulu ma zvi lavako ku maha, niku hikuyini? (Wona mufota wa kapa.)

JESU KRISTU i rumile vapizani vakwe aku: “Fambani mu va maha vapizani a vanhu va matiko wontlhe.” (Mat. 28:19) Wontlhe a malandza ya Nungungulu yo tsumbeka ma lava ku gondza ndlela ya ku wu maha hi “kumbhelela” a ntiro lowu ma nyikilweko. (2 Tim. 4:5) Lezvo zva zwala hakuva a ntiro lowu wa lisima nguvhu, wa vhuna nguvhu, niku wa cihatla a ku hundza ni wihi ntiro wutomini. Hambulezvo, zvi nga tshuka zvi hi karatela ku chumayela hi cikhati co leha hi laha hi lavako hi kona.

2. Zvikarato muni hi kumanako nazvo laha hi mahako ntiro wa Nungungulu?

² Ku na ni mitiro yin’wani ya lisima yi londzako cikhati ca hina ni ntamu wa hina. Kuzvilava hi fanele ku tira tihora to tala hi siku kasi hi kuma zva ku hi ti hanyisa hina ni va ngango wa hina. Zva koteka a ku na hi kari hilwa ni mitiro yin’wani ya laha ngangweni kambe. Kuzvilava ha babya, hi ni gome, kutani hi xanisiwa hi zvikarato zva kukhosahala. Hi nga zvi kotisa kuyini ku maha ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela na hi lwisana ni zvikarato lezvo?

3. A magezu ya Jesu ma nga ka Matewu 13:23 ma hi vhuna ku zwisisa yini?

³ Loku a zviyimo zva hina zvi hi tsandzekisa ku mbheta cikhati co leha ntirweni wa Jehovha, hi nga mbheli ntamu. Jesu i wa zvi tiva ku hi wa nga ta zvi kota ku pswala mihandzu ya Mufumo yo fana. (Lera Matewu 13:23.) Jehovha wa zvi nyika nguvhu lisima zvontlhe lezvi hi mu mahelako — leci ci lavekako ku kala hi nga ti feleli basi. (Mah. 6:10-12) Hi tlhelo gin’wani, hi nga wona ku ciyimo ca hina ca hi vhumelela ku maha zvotala. Ka ndzima leyi, hi ta wulawula hi tindlela ta ku rangisa a ntiro wa Nungungulu wutomini ga hina, ta ku olovisa wutomi, ni ta ku  engetela wutlhari ga ku chumayela ni ga ku gondzisa. Hambulezvo, a hi rangeni hi ku tiva ku zvi wula yini a ku wu maha hi kumbhelela a ntiro lowu hi nyikilweko hi Nungungulu.

4. Zvi wula yini ku maha ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela?

⁴ Hi magezu matsongwani, a ku maha ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela zvi wula ku chumayela ni ku gondzisa nguvhu hi laha hi zvi kotako hi kona. Kanilezvi, a ku maha ntiro lowu hi kumbhelela, a zvi wuli ku mbheta cikhati co leha basi. Leci ci hi kucako ku maha ntiro lowu conawu ca lisima ka Jehovha. Hi tira hi muhefemulo wontlhe ntirweni wa hina kota maKristu * hi ku randza Jehovha ni muakelani. (Mar. 12:30, 31; Kol. 3:23) A ku tirela Nungungulu hi muhefemulo wontlhe zvi wula ku nga ti popari; kanilezvi hi ti tsitsirita, hi tirisa ntamu wa hina wontlhe, ni wutlhari ga hina gontlhe ntirweni wakwe. Loku a ntiro wa kuchumayela hi wu wona kota thomo, hi ta zama ku chumayela mahungu ya ma nene ka vanhu vo tala hi laha hi zvi kotako hi kona.

5-6. Tlhamusela hi mufananiso lezvi a munhu a nga ni cikhati citsongwani a nga rangisisako zvona a ntiro wa kuchumayela wutomini gakwe.

⁵ Hi nga ehleketa hi jaha go kari gi randzako ku chaya vhiyola. Gi randza ku chaya contlhe cikhati gi kumako mole. A jaha legi gi guma gi kuma a ntiro wa ku chaya vhiyola hi kumbhela ka vhiki laha ka citolo va nwelako kona khafi. Kanilezvi a muholo wa kona a wu xavi zvontlhe gi zvi lavako. Hikwalaho, gi tlhela gi kuma ntiro wa wumbiri wa ku xavisa lomu ka citolo co kari, kusukela Muvhulo kala Wazihlanu — wu nga ntiro wu nga holeliko mali ya nchumu. Hambu lezvi gi mbhetako cikhati co tala na gi xavisa, a mbilu ya gona yi le kuchayeni. Gi zvi lava nguvhu a ku engetela wutlhari ga gona ga ku chaya, ni ku kuma thomo ga ku tira kota muchayi hi cikhati contlhe. Hambulezvo, gi tsaka nguvhu khati ni khati gi kumako cikhatanyana ca ku chaya, hambu cova cikhati citsongwani nguvhu.

⁶ Hi kufanana, kuzvilava wenawu u ni cikhati citsongwani ca ku chumayela. Hambulezvo, lowu hi wona ntiro u wu randzako. U ti karatela ku engetela wutlhari ga wena kasi u zvi kota ku khumba timbilu ta vanhu hi mahungu ya ma nene. Lezvi ku nga ni zvilo zvo tala zvi lavako  wena, kuzvilava wa ti wutisa ku u nga wu rangisisa kuyini a ntiro wa kuchumayela wutomini ga wena ke.

7-8. Hi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu ntirweni wa kuchumayela?

⁷ Jesu i hi vekele cikombiso ca ci nene nguvhu ka lezvi a nga wu wonisa zvona a ntiro wa kuchumayela. A ca lisima nguvhu wutomini gakwe ku wa hi ku chumayela Mufumo wa Nungungulu. (Joh. 4:34, 35) I fambile mipfhuka yo leha kasi a chumayela vanhu vo tala nguvhu hi laha a nga zvi kota hi kona. I londzowotile ni wihi mole kasi a chumayela lomu ko tala vanhu kutani lomu mitini yabye. Jesu i rangisile kuchumayela wutomini gakwe.

⁸ Hi nga pimanyisa Jesu hi ku hlota tindlela ta ku bhula ni vanhu hi mahungu ya ma nene, ku ngava ni ka cihi cikhati kutani ku ngava kwihi hi laha zvikotekako. Hi ti yimisele ku tsika kutshamiseka ka hina kasi hi chumayela zvi zwala. (Mar. 6:31-34; 1 Ped. 2:21) A vokari lomu bandleni zva koteka ku va tira kota maphayona yo hlawuleka, ya cikhati contlhe kutani ya ku vhunetela. A van’wani va gondzile lirimi liswa kutani va rurile vaya ka wutshamu ku nga ni cilaveko ca vahuweleli. Kanilezvi, a ntiro wa hombe kuchumayeleni wu mahiwa hi vahuweleli laha va yileko, lava va mahako zvontlhe va zvi kotako kasi ku chumayela. Kani ha chumayela nguvhu kutani kutsongwani, Jehovha a nga hi kombele ku maha zvilo zvi nga hiko ntan’wini wa hina. I lava ku hontlheni hi ti buza hi ku mu tirela laha hi chumayelako “mahungu ya ma nene yo ngangamela ya Nungungulu wo tsaka”. — 1 Tim. 1:11; Dhewu. 30:11.

9. a) Pawule i rangisile ntiro wa kuchumayela hi ndlela muni hambu a cikhati leci a nga tira kasi ku ti hanyisa? b) Hi kuya hi Mitiro 28:16, 30, 31, Pawule i wa wu wonisa kuyini a ntiro wa kuchumayela?

⁹ Mupostoli Pawule i vekile cikombiso ci nene mhakeni ya ku rangisa ntiro wa kuchumayela wutomini gakwe. A cikhati leci a nga hi le Korinte, ka liendzo lakwe la wumbiri kota murumiwa, i no cona zvi lava ku a mbheta cikhati co kari na a tira ku maha matenda. Hambulezvo a ntiro wa ku maha matenda, i wa nga wu woni kota wo ranga wutomini gakwe. I wa maha ntiro lowo kasi a kuma mali ya ku ti hanyisa, na a chumayela mahungu ya ma nene ka va le Korinte na a nga va “hakhelisi nchumu”. (2 Kor. 11:7) Hambu lezvi zvi nga lava ku Pawule a tiranyana kasi a ti hanyisa, i simamile ku rangisa ntiro wa kuchumayela a tlhela a wu maha hi maSabhadho wontlhe. Andzhako ka loku a ciyimo cakwe ci chukwatile, Pawule i wa hi ni cikhati ca ku maha khwatsi a ntiro wa kuchumayela. “I no ti tsitsirita nguvhu kugondziseni ka mhaka, a kustumunya ka vaJudha a va komba lezvaku Jesu hi Kristu”. (Miti. 18:3-5; 2 Va Le Kor 11:9) A cikhati leci a nga vhalelwe laha kaya le Roma hi malembe mambiri, i wa chumayela lava va nga kari va mu vhuxela a tlhela a tsala mapapilo. (Lera Mitiro 28:16, 30, 31.) Pawule i wa ti yimisele ku nga tsiki nchumu wuva wa lisima wutomini gakwe a ku hundza ntiro wa kuchumayela. I tsalile lezvi: “Kota lezvi hi nga ni ntiro lowu . . . , a hi mbheli ntamu.” (2 Kor. 4:1) Na hinawu, hambu loku zvi lava ku hi mbheta cikhati co kari na hi hi ntirweni wa ku ti hanyisa, hi nga zvi kota ku rangisa ntiro wa Mufumo wa Nungungulu wutomini ga hina.

10-11. Hi nga mahisa kuyini a ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela hambu loku hi kari hi babya?

¹⁰ Loku zvi hi karatela ku chumayela hi muti ni muti hi kota ya kukhosahala kutani mababyi, hi nga chumayela hi tindlela tin’wani. A maKristu ya zana ga malembe go sangula, ma wa chumayela vanhu ni kwihi va nga hi kona. Ni kwihi ma nga “kuma” vanhu, ma wa londzowota ni wihi mole va chumayela lisine — hi muti ni muti, lomu ko tala vanhu, ni hi citshuketi.  (Miti. 17:17; 20:20) Loku hi nga ha zvi koti a ku famba nguvhu, hi nga tshama lomu ko tala vanhu hi chumayela lava va hundzako. Kuzvilava hi nga chumayela hi citshuketi kambe, hi mapapilo, kutani hi telefone. A vahuweleli vo tala va kalako va nga zvi koti ku chumayela hi muti ni muti hi kota ya mababyi ni zvikarato zvin’wani, va nga simama va kuma litsako hi ku chumayela hi tindlela leti tin’wani.

¹¹ Hambu loku u nga mahi zvotala hi kota ya mababyi, u nga maha ntiro wa wena hi kumbhelela. Ehleketa kambe hi cikombiso ca mupostoli Pawule. I te: “Zvilweni zvontlhe ndzi na ni ntamu hi kota ya loyi a ndzi tiyisako.” (Filp. 4:13) Pawule i lavile ntamu lowo a cikhati a nga babya ka yin’we ya tiendzo takwe kota murumiwa. I tlhamusele va le Galatiya aku: “Ndzive ni thomo ga ku kanela mahungu ya ma nene ka n’wina hi khati go sangula hi lezvi ndzi nga kari ndzi babya.” (Gal. 4:13) A zvikarato zva wenawu zvi nga ku nyika thomo ga ku chumayela mahungu ya ma nene ka van’wani, vo fana ni vadhokodhela, va enfermeiro ni lava va hlayisako vababyi. A kutala ka vona, va le ntirweni a cikhati leci a vahuweleli lava van’wani va yako mitini yabye.

12. Zvi wula yini ku a tihlo ga wena gi “potiyela ka nchumu wun’we”?

¹² Jesu i te: “A kandiya ya miri i tihlo. Hikwalaho loku a tihlo ga wena gi potiyela ka nchumu wun’we, a miri wa wena wontlhe wu ta wonekela.” (Mat. 6:22) I wa lava ku wula yini? I wa lava ku wula ku hi fanele ku olovisa a wutomi ga hina, hi veka kupima ka nchumu wun’we, kutani kungo, hi nga tsiki nchumu wu hi colopetela kutani  ku hi hambukisa. Yena Jesu i ve cikombiso ci nene hi ku veka kupima ka nchumu wun’we wutomini gakwe — ku nga ku chumayela. I tlhelile a gondzisa vapostoli vakwe lezvaku va simama va veka kupima ntirweni wa Jehovha ni Mufumo wakwe. Hi pimanyisa Jesu hi ku rangisa ntiro wa kuchumayela wutomini ga hina, ni “ku lava a Mufumo wa [Nungungulu] kuranga ni kululama kakwe”. — Mat. 6:33.

13. Zvini zvi to hi vhuna ku veka ku pima kuchumayeleni kota maKristu?

¹³ A yin’we ya tindlela ta ku potiyela kutani ku veka ku pima ntirweni wa Nungungulu, ku olovisa wutomi ga hina kasi hi zvi kota ku mbheta cikhati co leha na hi vhuna van’wani lezvaku va tiva Jehovha va tlhela va mu randza. * Hi cikombiso, xana hi nga hungula tihora hi mbhetako ntirweni wa ku ti hanyisa kasi hi chumayela nguvhu cikari ka vhiki? Hi nga hungula zvihungato zvo kari zvi hi gelako cikhati co leha ke?

14. Zvini a dhota go kari ni sati wa gona va nga maha kasi va va ni cikhati co tala ca ku chumayela?

¹⁴ Hi zvezvo gi nga maha a dhota go kari ga ku hi Elias zvin’we ni sati wa gona. I tlhamusele lezvi: “Ka cikhati leco, zvi wa nga koteki a ku hi phayona; hambulezvo, hi no sangula ku maha cokari. Hi noba mazambo yo kari kasi hi engetelanyana cikhati ntirweni wa kuchumayela. Hi cikombiso, hi no sangula ku popara mali, hi hungula lezvi zvezvi hi zvi wonako ku zvihungato zvo xakela cikhati, hi tlhela hi kombela valungu va hina lezvaku hi hungula cikhati ca ntiro, kasi hi zvi kota ku chumayela nguvhu. Lezvo zvi hi vhunile ku hi zvi kota kuya kuchumayeleni ni gambo, hi fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya zvo tala, hi tlhela hi zvi kota kuza hi chumayela makhati mambiri hi hweti lomu cikari ka vhiki. A hi no ku tsaka!”

15-16. Hi kuya hi 1 Timote 4:13, 15, hi nga simamisa kuyini ku engetela wutlhari ga hina kota vahuweleli? (Wona ni kwadru: “ Ndzi xuva ku maha ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela . . . ”)

¹⁵ A ndlela yin’wani ya ku maha ntiro wa Nungungulu hi kumbhelela, ku engetela wutlhari ga hina ntirweni wa kuchumayela. A vatiri vo kari va tolovela ku ta na va gondzisiwa matirela maswa kasi va engetela wutivi ni wutlhari gabye. Zvi tshamisile zvezvo ni ka vahuweleli va Mufumo. Hi fanele ku simama hi gondza tindlela ta ku engetela wutlhari ga hina kuchumayeleni. — Mav. 1:5; lera 1 Timote 4:13, 15.

¹⁶ Maku, hi nga simamisa kuyini hi kula ntirweni wa kuchumayela? Hi ku landzela hi laha kusuhani a zvileletelo zvontlhe hi zvi kumako vhiki ni vhiki mutlhanganweni wa Ntiro ni Mahanyela. A mutlhangano lowu wu hi gondzisa zvilo zva lisima zvi hi vhunako ku engetela wutlhari ga hina ntirweni wa kuchumayela. Hi cikombiso, a cikhati leci a mukhomi wa citshamu a nyikelako wusungukati ka lava va ngava ni zvipandze zva zvi gondzani, hi nga kola wusungukati go kari ga ku gi nga hi vhuna ku chukwatisa zvo kari kuchumayeleni. Hi nga tekela ku tirisa wusungukati lego zvalezvi hi to chumayela mahungu ya ma nene ka wokari. Hi nga kombela muwoneleli wa ntlawa wa hina wa simu lezvaku a hi vhuna kutani kutira naye kuchumayeleni. Hi nga ha tira kambe ni muhuweleli mun’wani a nga ni wutlhari kuchumayeleni, phayona kutani muwoneleli wa cipandze. Laha hi yako hiva ni wutlhari ga ku tirisa feramenta yontlhe ya ku gondzisa hi yona, hi taya hi tsaka nguvhu hi ntiro wa hina wa kuchumayela ni ku gondzisa.

17. Zvini zvi to humelela loku u maha ntiro wa wena hi kumbhelela?

¹⁷ I thomo ga hombe a ku Jehovha a vhumela ku hiva “zvitiri-kulobye” na yena! (1 Kor. 3:9) Loku u “tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu” u tlhela u veka kupima ka ntiro wa wena kota muKristu, u ta ‘tirela Jehovha hi kutsaka.’ (Filp. 1:10; Lis. 100:2) Kota mun’we wa mutiri wa Nungungulu, tiyiseka lezvaku i ta ku nyika ntamu wu lavekako kasi u chumayela hi kumbhelela, hambu wo kumana ni zvikarato zvo kota kwihi. (2 Kor. 4:1, 7; 6:4) Kani a ciyimo ca wena ca vhumela ku u chumayela nguvhu kani a ci vhumeli, u nga “kuma cigelo ca ku ti dzundza” loku u tira hi muhefemulo wontlhe kuchumayeleni. (Gal. 6:4) Loku u maha ntiro wa wena hi kumbhelela, u komba ku wa mu randza Jehovha zvin’we ni vanhu-kuloni. Hi ndlela leyo, “u ta ti ponisa wena u tlhela u ponisa ni lava va ku zwako”. — 1 Tim. 4:16.