1. A muSamariya loyi a nga hanyisiwa hi Jesu i kombisile kubonga hi ndlela muni?

KU WA hi ni 10 wa vavanuna va nga hi ni hlokonho; laha va nga hi kona va wa nga ha ci tivi ni co maha. Ne va wa nga rindzeli ku va nga tshuka va hanyisiwa. Kanilezvi ka siku go kari, va no wona Mugondzisi wa Hombe Jesu na a hi le kule. Va wa zwile lezvaku Jesu wa hanyisa mababyi wontlhe, niku va wa kholwa a ku vonawu a nga va hanyisa. Hikwalaho, va no banguleka vaku: “Jesu, Mugondzisi, hi mahele wuxinji!” A vavanuna lavo va 10 va no hanyiswa. A zvi kanakanisi lezvaku vontlhe va 10 va wa mu bonga Jesu hi wunene gakwe. Hambulezvo, a mun’we wabye i mahile zvo hundza ku bonga mbilwini — i no tlhela ka Jesu a ya kombisa kubonga *. A muSamariya loye a nga hanyisilwe, i kucekile ku dhumisa Nungungulu “hi gezu ga hombe”. — Luka 17:12-19.

2-3. a) Cini ci nga mahako ku hi rivakelwa ku kombisa kubonga? b) Hi ta wulawula hi yini ka ndzima leyi?

² A ku fana ni muSamariya loyi a nga kombisa kubonga, i chukwana ku hinawu hi kombisa kubonga ka lava va kombisako wu nene kutani ku hi mahela zva zvi nene. Kanilezvi ka zvikhati zvin’wani, hi nga tshuka hi rivakelwa ku kombisa a kubonga ka hina hi magezu ni zvimaho.

³ Ka ndzima leyi, hi ta wona ku hikuyini zvi nga zva lisima a ku  kombisa kubonga hi magezu ni zvimaho. Hi ta wulawula hi vanhu vo kari va lomu ka Bhibhiliya va nga kombisa kubonga, ni lava va nga kala ku kombisa. Hi ta guma hi wona tindlela to kari ta ku kombisa kubonga.

4-5. Hikuyini hi faneleko ku kombisa kubonga?

⁴ Jehovha i hi vekele cikombiso ci nene mhakeni ya ku kombisa kubonga. A yin’we ya tindlela a ti tirisako ku chachazela lava va mahako lezvi zvi mu tsakisako. (2 Sam. 22:21; Lis. 13:6; Mat. 10:40, 41) Wena wa zvi tiva ku a Mitsalo yi hi kuca ku ‘pimanyisa Nungungulu, kota lezvi hi nga vana vakwe vo randzeka’. (Efe. 5:1) Makunu, a cigelo-tshinya ci mahako ku zviva zva lisima a ku hi kombisa kubonga, hi ku hi lava ku pimanyisa Jehovha.

⁵ Wona cigelo cin’wani ci mahako ku zviva zva lisima a ku hi kombisa kubonga ka van’wani. A zvakuga zva zvi nene zvi nandziha nguvhu hi kuga ni van’wani — a kubonga konawu ku tshamisile zvezvo. Loku le mbilwini ka hina hi bonga, ha tsaka. Loku hi guma hi kombisa ka van’wani lezvaku ha bonga, vonawu va tsaka. Loyi hi mu bongako, zvi mu vhuna ku wona lezvaku lezvi a nga hi nyika kutani ku hi mahela a nga hi vhunangi mahala. Lezvo zvi maha ku a wunghana ga hina na yena gi tiya.

6. A magezu yo bonga ma fanisa kuyini ni maçã ya ouro?

⁶ A ku kombisa kubonga zva lisima nguvhu. A Bhibhiliya gi li: “A mhaka yi wuliwako hi cikhati yi lavekako hi cona, yi fanana ni maçã ya ouro lomu ka cibya ca prata.” (Mav. 25:11, NM) Hi nga alakanyela lezvi ma sasekisako zvona a maçã ya ouro lomu ka cibya ca prata! Phela ma wa tava ya lisima nguvhu kambe! U wa ta ti zwisa kuyini loku a wokari i wo ku nyika a prezente leyo? A magezu ya wena ya kubonga, wonawu ma ngava ya lisima ku chikela laho. Ku ni mhaka leyi ya lisine kambe: A maçã yo mahiwa hi  ouro ma nga tshama cikhati co leha nguvhu. Ni magezu ya wena ya kubonga u byelako wokari, wonawu a nga ma nyika lisima a tlhela a ma alakanya wutomini gakwe gontlhe.

7. Hi kuya hi lezvi hi zvi wonako ka Lisimu 27:4, Dhavhidha i kombisile kuyini a kubonga? Ahati vatsali van’wani va tisimu va kombisile kuyini a kubonga?

⁷ A malandza yo tala ya Nungungulu cikhatini ci nga hundza ma kombisile kubonga. A mun’we wa vona hi Dhavhidha. (Lera Lisimu 27:4.) I wa gi nyika nguvhu lisima a wukhozeli ga lisine a tlhela a zvi kombisa zvi ku dlunya. I nyikele titshomba to tala nguvhu kasi a vhunetela kuakiwa ka tempeli. A vana va Asafa va kombisile kubonga hi ku tsala tisimu ta ku dhumisa Nungungulu. Ka yin’we ya tisimu leto, va bongile Jehovha va tlhela komba lezvi va nga zvi nyikisa zvona lisima a ‘zvirewukiso’ kutani mitiro yakwe yo hlamalisa. (Lis. 75:1) Zvi la su dlunya lezvaku Dhavhidha ni vana va Asafa va wa lava ku kombisa lezvi va nga ma bongisa zvona a makatekwa wontlhe va nga nyikilwe hi Jehovha. Ku ni tindlela to kari u ti alakanyako ta ku wenawu u kombisa kubonga, a ku fana ni vatsali lava va tisimu ke?

8-9. Pawule i kombisile kuyini kubonga hi vamakabye vakwe, niku give gihi wuyelo ga kona?

⁸ Mupostoli Pawule i wa va nyika nguvhu lisima a vamakabye a tlhela a zvi kombisa hi lezvi a nga wulawula hi vona. Ka mikhongelo yakwe, contlhe cikhati i wa bonga Nungungulu hi vamakabye lavo. I wa kombisa kubonga kakwe kambe loku a va tsalela mapapilo. Ka cipimo 16 ca Va Le Roma, i kumbuka 27 wa mavito ya vamakabye ka 15 wa mavhesi yo sangula. I kumbukile Priska na Akwila a ku va ‘vekile wutomi gabye mhangweni’ hi kota ya yena; a tlhela a ku Febhe “i vhunetele votala”, a ku patsa na yena. I no dzundza a vamakabye lavo vo randzeka, vo tira yi nga chayi. — Rom. 16:1-15.

⁹ Pawule i wa zvi tiva ku a vamakabye vakwe a va mbhelelangi. Kanilezvi, laha a nga gemeta papilo gakwe ka va le Roma, i zvi wonile zvi hi chukwana ku veka kupima ka matshamela yabye ya ma nene. Hi nga alakanyela lezvi a vamakabye lavo va nga tiyisa zvona hi kuzwa a magezu ya Pawule yo va dzundza na ma leriwa hi gezu ga hombe laha bandleni! Handle ko kanakana, lezvo zvi mahile ku a wunghana gabye na Pawule gi tiya nguvhu. Wa zvi randza ku kombisa kubonga hi zvilo zva zvi nene lezvi a vamakabye laha bandleni ga wena va wulako ni ku zvi maha ke?

10. Hi nga gondza yini ka lezvi Jesu a nga kombisisa zvona kubonga ka vapizani vakwe?

¹⁰ Ka mahungu ma ngaya ka mabandla yo kari ya le Ásia Menor, Jesu i kombisile kubonga hi ntiro wa vapizani vakwe. Hi cikombiso, ka mahungu lawa ma ngaya ka bandla ga Tiyatira, i sangulisile lezvi: “Ndza yi tiva a mitiro ya wena, ni lirandzo la wena, ni kukholwa ka wena, ni ntiro wa wena, ni kutimisela ka wena, ni lezvaku a mitiro ya wena leyi yo gumesa yi hundza leyi u yi mahileko kusanguleni.” (Kuv. 2:19) A nga kumbukangi a kuandza ka ntiro wabye basi, i tlhelile a va dzundza hi matshamela yabye lawa ma nga va ku kuca ku maha mitiro ya yi nene. Hambu lezvi Jesu a nga lava ku nyika wusungukati ka vokari le Tiyatira, i sangulile a tlhela a gemeta mahungu yakwe hi ku va tiyisa. (Kuv. 2:25-28) Phela Jesu hi yena a rangelako mabandla wontlhe ya wuKristu! A zvizi zvi lava ku a hi bonga hi ntiro lowu hi mu mahelako. Hambulezvo, a nga tsiki ku kombisa kubonga. Leco cikombiso ci nene nguvhu a vekeleko madhota!

11. Hi kuya hi lezvi zvi wuliwako hi Mahebheru 12:16, Esawu i wa hi ni mawonela muni hi zvilo zvo basa?

¹¹ A ya hava, hi ku a vanhu vo kari va kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya a va kombisangi kubonga.  Hi cikombiso, Esawu i wundlilwe hi vapswali va nga randza Jehovha va tlhela va mu kombisa cichavo. Hambulezvo, a nga zvi nyikangi lisima a zvilo zvo basa. (Lera Mahebheru 12:16.) Zvi wonekisile kuyini lezvaku i wa nga zvi nyiki lisima? I tsutsumele ku xavisa wutewula gakwe ka ndzisana yakwe Jakobe, hi ku fela a ngelo wa tinyawa basi. (Gen. 25:30-34) Hi kufamba ka cikhati, i no ti laya zva cima hi ciboho cakwe. Kanilezvi, kota lezvi a nga xavisa hi ku kala ku zvi nyika lisima, i wa nga hi na cigelo ca ku khala a cikhati a nga kala ku nyikwa makatekwa ya wutewula.

12-13. A vaIzrayeli a va kombisangi kubonga hi ndlela muni? Give gihi wuyelo ga kona?

¹² A vaIzrayeli va wa hi ni zvigelo zvontlhe zva ku kombisa kubonga. Jehovha i wa va ponisile le Gibhite hi ku tirisa 10 wa Mitungu. A guma a va ponisa le Bimbini go Pswhuka hi ku lovisa a masochwa wontlhe ya vaGibhite. Ka cikhati leco, a vaIzrayeli va no mu bonga nguvhu Jehovha laha ka kuza va yimbelela tisimu ta ku mu dhumisa. Hambulezvo, xana va simamile ku mu bonga hi cikhati co leha?

¹³ Laha va nga kumana ni zvikarato zvin’wani, va no hatla ku rivala zvilo zva zvi nene lezvi Jehovha a nga va mahele. A va ha kombisangi kubonga. (Lis. 106:7) Hi ndlela muni? “A hlengeletano yontlhe ya vanana va ka Izrayeli yi no zangarela Mosi na Aroni” — hi lisine, va wa ngurangurela Jehovha. (Ekso. 16:2, 8) Jehovha i no swireka hi moya wo kala kubonga lowu va nga wu kombisa. Hi kufamba ka cikhati, i no phrofeta lezvaku contlhe a cizukulwana leco ca vaIzrayeli ci wa ta lova lomu ciwuleni, ku sala Joxuwa na Kalebhi basi. (Mitse. 14:22-24; 26:65) Zvezvi, a hi woneni lezvi hi nga mahako kasi hi nga pimanyisi a zvikombiso lezvi zvo biha; kanilezvi, hi pimanyisa lezvi zva zvi nene.

14-15. a) A nuna ni sati va nga zvi kombisa kuyini lezvaku va nyikana lisima? b) Hi yihi ndlela ya ku a vapswali va gondzisa vana vabye a ku kombisa kubonga?

¹⁴ Laha ngangweni. Vontlhe laha ngangweni va vhuneka loku a mun’we ni mun’wani a kombisa kubonga. Loku a nuna ni sati va kombisana nguvhu kubonga, va randzana nguvhu. Zvi tlhela zvi va olovela ku rivalelana zvihoxo zvabye. A nuna loyi a mu nyikako lisima sati wakwe, i wona zvilo zva zvi nene lezvi a mahako ni lezvi a wulako, a tlhela a ‘mu dzundza’. (Mav. 31:10, 28) A sati a tlharihileko, i byela nuna wakwe lezvi a zvi bongako ka yena.

¹⁵ Vapswali, xana a vana va n’wina mu nga va gondzisisa kuyini a ku kombisa kubonga? Alakanyani lezvaku a vana va n’wina va ta pimanyisa lezvi mu zvi wulako ni lezvi mu zvi  mahako. Hikwalaho, va vekeleni cikombiso ci nene hi ku va bonga loku va mu mahela zvokari. Ahandle ka lezvo, va gondziseni a ku bonga van’wani loku va va mahela zvilo. Va vhuneni ku tiva lezvaku va fanele ku bonga na zvi huma mbilwini, niku a magezu yabye ya kubonga ma nga vhuna van’wani. Hi cikombiso, a wasati wokari wa ku hi Clary i li: “Mamani i siyilwe ni vana vanharu na a hi ni 32 wa malembe a va wundla yece. Laha ndzi ngava ni 32 wa malembe, ndzi no ehleketa hi lezvi zvi nga mu karatelisa zvona ku hi wundla na a hi ni tanga leyo. Maku, ndzi no mu byela ku ndza mu bonga nguvhu hi lezvi a nga ti karatisa zvona a wundla mina ni vamakabye va mina. Zvezvinyana i ndzi byelile ku a magezu lawo ndzi nga mu byela ma ha mu khumba nguvhu, a nga ma rivali niku ma mu nyika litsako.”

16. Nyika cikombiso ca lezvi a ku kombisa kubonga zvi nga va tiyisisako zvona van’wani.

¹⁶ Lomu bandleni. Loku hi kombisa kubonga ka vamakabye va hina, ha va tiyisa. Hi cikombiso, a dhota go kari ga 28 wa malembe ga ku hi Jorge gi no babya nguvhu. I no mbheta hweti na a ngayi mitlhanganweni. Hambu cikhati a nga sangula kuya, i wa nga veki tikanelo, i wo tshama basi. Jorge i li: “Ndzi wa tizwa na ndzi nga vhuni nchumu hi lezvi ndzi nga kala ndzi nga zvi koti ku khatalela mitiro ya mina laha bandleni ne ku maha nchumu. Kanilezvi, ka siku go kari andzhako ka mutlhangano, a makabye wo kari i no ndzi byela lezvi: ‘Ndza ku bonga makabye hi cikombiso ci nene leci u vekeleko ngango wa mina. Phela hi vhunekile nguvhu hi tikanelo ta wena u nga veka ka malembe wontlhe ma hundzileko. Ti hi vhunile ku kula hi tlhelo ga moya. Ne u nge kholwi.’ Ndzi no khumbeka nguvhu, ndzi huma ni mihloti. Lezvi a nga wula, hi zvezvi ndzi nga lava ku zvizwa futsi.”

17. Hi kuya hi lezvi zvi wuliwako ka Va Le Kolosi 3:15, hi nga kombisa kuyini lezvaku ha mu bonga Jehovha hi wuhana gakwe?

¹⁷ Ku bonga Nungungulu wa hina wo hana. Jehovha i hi nyika zvakuga zvo tala nguvhu hi tlhelo ga moya. Hi cikombiso, hi vhuneka nguvhu hi lezvi hi gondzisiwako mitlhanganweni, lomu ka marevhista ya hina, ni lomu ka saite. Xana wa tshuka uzwa kanelo, u gondza ndzima yo kari, kutani ku sixtira broadcasting yo kari, u guma uku: ‘Vakahina! Hi zvalezvo ndzi nga kari ndzi zvi lava futsi’? Hi nga zvi kombisa kuyini lezvaku ha mu bonga Jehovha? (Lera Va Le Kolosi 3:15.) A yin’we ya tindlela ku tolovela ku mu bonga ka mikhongelo ya hina hi zvilo lezvo. — Jak. 1:17.

18. Hi nga zvi kombisa kuyini ku ha yi nyika lisima a Salawu ya hina ya Mufumo?

¹⁸ Hi kombisa ku ha mu bonga Jehovha kambe  hi ku hlayisa lomu hi mu khozelako kona ku tshama ku basile ku ku pa. Hi ku basisa a Salawu ya hina ya Mufumo hi tlhela hi khatalela zvilo na zvi nga se wonheka, hi lungisa lezvi zvi nga wonheka. Lava va tirisako michini ya ku bisa muzka ni ku kombisa tivhidhiyu, vonawu zvi lava ku va yi tirisa khwatsi kasi yi hlayiseka. Loku hi ti hlayisa khwatsi a tiSalawu ta hina ta Mufumo, ti ta tshama ti hi ti nene hi cikhati co leha, zvi tlhela zvi nga lavi ku ku lungisiwa zvilo zvo tala zva hombe. Lezvo zvi maha ku hi popara mali lezvaku yi aka ni ku vhuxa tiSalawu tin’wani misaveni yontlhe.

19. U gondza yini ka tshango legi ga muwoneleli wa cipandze ni sati wakwe?

¹⁹ Ku bonga lava va hi tirelako yi nga chayi. Loku hi kombisa kubonga, a magezu ya hina ma nga cica lezvi a munhu a ti zwisako zvona hi zvikarato a lwisanako nazvo. Wona tshango ga muwoneleli wa cipandze ni sati wakwe. A ndzhako ka loku va chumayele yi nga chayi hi siku ga cirami, va no tlhela kaya na va karele le ga kufa. Ku wa titimela laha ka ku a sati wa kona a etlela ni bhaji gakwe. Ni mixo ya kona, i no byela nuna wakwe a ku a nge hi zvi koti ku simama ntirweni wabye. Ni mixo yaleyo, ku no chikela papilo ga yena, gi ngata hi le hofiseni ya ravi. A papilo lego gi wo mu dzundza nguvhu hi ntiro wakwe ni kutimisela kakwe. Ka papilo lego, va no komba lezvaku va zvi zwisisa futsi lezvaku zva karata ku vhiki ni vhiki u etlela ka muti wun’wani. A nuna wa kona i li: “I tsakile nguvhu hi magezu lawo ya ku mu dzundza laha ka ku a nga ha zvi kumbukangi kambe a ku i lava ku tsika ntiro. Hi lisine, i gumile a ndzi kuca ku hi simama ka makhati wontlhe ndzi nga alakanyela ku zvi tsika.” A vamakabye lava va simamile va tira kota vawoneleli va cipandze hi cipimo ca 40 wa malembe.

20. Zvini hi faneleko ku ti karatela ku maha siku ni siku?

²⁰ Siku ni siku, a hi kombiseni kubonga hi magezu ni zvimaho. Hi xuva lezvaku a zvimaho zva hina ni magezu ya hina yo huma mbilwini zviva zvalezvi a mun’wani a zvi lavako kasi a kuma ntamu wa ku simama alwa ni tiko legi go kala ku bonga. Lezvi hi zvi wulako ni lezvi hi zvi mahako kasi ku kombisa kubonga, zvi ta aka wunghana legi zvi kotekako ku gi pindzuka. A ca lisima ka zvontlhe, hi ku hi ta pimanyisa Jehovha, a Papayi wa hina wo hana ni wo tiva ku bonga.