Hunza uya ka timhaka ta kona

Tlhela ka xaxameto wa tihloko ta mhaka

NDZIMA YA CIGONDZO N.° 4

Cilalelo co kala ni ku karata — ci hi gondzisa yini hi Hosi ya hina ya le tilweni?

Cilalelo co kala ni ku karata — ci hi gondzisa yini hi Hosi ya hina ya le tilweni?

“A pawa leyi i miri wa mina. . . . A vhinyo leyi i ‘nkhata wa mina wa civhumelwano.’” — MAT. 26:26-28.

LISIMU 14 A zilo zontlhe zi mahiwa ziswa

LEZVI HI TO GONDZA *

1-2. a) Hi kuyini zvi zwisisekako lezvi Jesu a nga hi gondzisa ku alakanya kufa kakwe hi ku tirisa zvilo zvo kala ku karata? b) Matshamela muni ya Jesu hi to wulawula hi wona?

U NGA zvi kota ku tlhamusela lezvi zvi mahiwako lembe ni lembe Cialakanyisweni ca kufa ka Jesu ke? Handle ko kanakana, a kutala ka hina ha zvi alakanya lezvi zvi mahiwako. Hikuyini? Hi ku a zvi karati. Hambulezvo a cimaho leci, ca lisima nguvhu. Hikwalaho, hi nga ha ti wutisa lezvi: ‘Hikuyini ku mahiwako zvilo zvo kala ku karata hi siku ga Cilalelo ca Hosi?’

2 Jesu na a ha tira laha misaveni, i wa tiviwa hi ku gondzisa lisine la lisima hi ndlela yo olova, yo dlunyateka, ni yo tekela ku zvi zwisisa. (Mat. 7:28, 29) Xungetano hi Cialakanyiso * ca kufa kakwe kambe, i hi gondzisile ku maha zvilo zvo kala ku karata, hambulezvo, zva lisima nguvhu. A hi alakanyeni a Cilalelo leci, hi wona zvitsongwani lezvi Jesu a nga wula ni lezvi a nga maha. Hi ta zvi zwisisa khwatsi lezvi Jesu a nga kombisisa zvona ku munhu wo ti koramisa, wo tiya hlana ni wa lirandzo. Hi ta tlhela hi wona ndlela ya ku mu pimanyisa khwatsi.

JESU MUNHU WO TI KORAMISA

A pawa ni vhinyo lezvi Jesu a nga zvi tirisa laha Cialakanyisweni zvi hi alakanyisa lezvaku i nyikele wutomi gakwe hi kota ya hina niku zvezvi o fuma le tilweni kota hosi ya hina (Wona ndzimana 3-5)

3. Hi ku ya hi Matewu 26:26-28, cini ci kombako ku a Cialakanyiso ci nga yimisiwa hi Jesu ci wa nga karati, niku a pawa ni vhinyo zvi yimela yini?

3 Jesu i yimisile a Cialakanyiso ca kufa kakwe na a hi ni vapostoli vakwe va 11 vo tsumbeka. Kasi ku maha Cialakanyiso leci co kala ku karata, i tirisile lezvi zvi nga salile laha ka Phasika. (Lera Matewu 26:26-28.) I tirisile a pawa yo kala livrina ni vhinyo yi nga hi kona kwalaho basi. Jesu i no byela vapostoli vakwe a ku a zvilo lezvo zvo kala zvi nga hi zva lisima nguvhu zvi wa yimela nkhata ni miri wakwe wo mbhelela, lezvi na ku nga hi kale a nga wa ta nyikela hi kota ya vona. Kuzvilava a vapostoli a va hlamalangi hi ku wona Jesu na a maha zvilo zvo olova ka cilalelo leco ca ciswa ni ca lisima. Hikuyini?

4. A wusungukati legi Jesu a nga nyika Marta gi hi vhunisa kuyini ku zwisisa cigelo ca kuva a mahile zvilo zvo kala ku karata hi Cialakanyiso?

4 Alakanya lezvi zvi nga sina zvi mahekile ka tihweti to kari ndzhako, ka lembe ga wunharu ga ntiro wa Jesu, a cikhati a nga kari a vhuxela vanghana vakwe, Lazaru, na Marta, na Mariya laha kaya kabye. Jesu i no sangula ku gondzisa laha kuruleni. Marta i wa hi kona. Kanilezvi, a kupima kakwe ku wa hi lomu ko longisela zvilo zvo tala kasi kuga mupfhumba wakwe wo chaviseka. Laha Jesu a nga zvi wona, i no kawuka Marta hi kurula, a mu vhuna ku wona lezvaku a hi contlhe cikhati zvi lavako ku a longisela zvilo zva tikhanakhana. (Luka 10:40-42) Hi ndzhako ka cikhati, na ku kiyela tihora titsongwani kasi a dawa, Jesu i no tirisa wusungukati gakwe. I no maha zvilo zvo kala ku karata laha Cialakanyisweni ca kufa kakwe. Lezvi zvi hi gondzisa yini hi Jesu?

5. Lezvi Jesu a nga maha zvilo zvo kala ku karata hi Cialakanyiso zvi komba ku munhu wa matshamela muni, niku lezvo zvi zwananisa kuyini ni Va Le Filipi 2:5-8?

5 Ka zvontlhe lezvi Jesu a nga wula ni ku maha, i kombisile kutikoramisa. Hikwalaho, a zvi hlamalisi lezvi a nga kombisa kutikoramisa ka hombe hi wusiku lego go gumesa ga wutomi gakwe laha misaveni. (Mat. 11:29) I wa zvi tiva ku na ku nga hi kale, i wa ta nyikela muphahlo wa hombe ka yontlhe matin’wini ya vanhu, niku Jehovha i wa ta mu vhuxa a ya mu nyika wuhosi le tilweni. Hambulezvo, a nga ti lavelangi nduma handle ka cigelo hi ku lava ku ku mahiwa zvilo zvo chandza ni ku karata kasi ku alakanya kufa kakwe. Kanilezvi, i no byela vapizani vakwe lezvaku lembe ni lembe va mu alakanya hi ku maha Cilalelo leci co kala ku karata. (Joh. 13:15; 1 Kor. 11:23-25) A Cilalelo leci co kala ku karata, kanilezvi co faneleka, ci komba lezvaku Jesu i wa nga hi munhu wa matshandza. A zvo ku tsakisa lezvi a kutikoramisa gi nga gin’we ga matshamela-tshinya ya Hosi ya hina ya le tilweni. — Lera Va Le Filipi 2:5-8.

6. Hi nga ku pimanyisisa kuyini a kutikoramisa ka Jesu loku hi lwisana ni zvikarato?

6 Hi nga ku pimanyisisa kuyini a kutikoramisa ka Jesu? Hi ku rangisa lezvi zvi tsakisako van’wani. (Filp. 2:3, 4) Hi nga alakanya lezvi zvi nga maheka ka wusiku go gumesa ga Jesu laha misaveni. Phela ka wusiku lego, Jesu i wa zvi tiva ku na ku nga hi kale i wa ta dawa hi ndlela yo bayisa nguvhu. Kanilezvi, i wa xanisekela vapostoli vakwe vo tsumbeka lava va nga hi kusuhani ni ku bayiseka nguvhu hi kufa kakwe. Hikwalaho, i no pileka wusiku gakwe go gumesa na a va gondzisa, a va chavelela ni ku va tiyisa. (Joh. 14:25-31) Jesu i wa khatalela a kutshamiseka ka van’wani na ku nga hi loku kakwe. Hi nga wona a cikombiso leci ca ci nene a hi vekeleko!

JESU MUNHU WA KU TIYA HLANA

7. Jesu i kombisile kuyini kutiya-hlana zvalezvi a nga ku bhi ku yimisa Cilalelo ca Hosi?

7 Zvezvi Jesu a nga ku bhi ku yimisa Cilalelo ca Hosi, i no kombisa kutiya-hlana ka tshisela ga cima. I mahisile kuyini? I no vhumela ku maha kurandza ka Papayi wakwe, hambu lezvi a nga kari a zvi tiva ku i ta lumbetiwa zvilo zva tingana, va ku wa rukatela, va guma va mu dawa. (Mat. 26:65, 66; Luka 22:41, 42) Jesu i no simama a tsumbeka hi kumbhela kasi a basisa vito ga Jehovha, a seketela wuhosi gakwe, a tlhela a vhulula ndlela ya ku lava va ti solako va hanya kala kupindzuka. Ka cikhati caleco, i no longisela vapizani vakwe kasi va lwisana ni lezvi zvi nga hata.

8. a) Jesu i va byelile yini a vapostoli vakwe vo tsumbeka? b) Loku Jesu a file, a vapizani vakwe va landzele cikombiso cakwe hi ndlela muni?

8 Jesu i kombisile kutiya-hlana kambe hi ku veka kupima ka lezvi zvi nga wa ta vhuna vapostoli vakwe vo tsumbeka, a nga cheli kota hi kukarateka loku kuzvilava a nga hi nako. A Cialakanyiso co kala ku karata leci Jesu a nga ci yimisa loku a chusile Judhasi lezvaku a huma, ci wa ta alakanyisa lava va nga wa tava vapizani vakwe va totilweko lezvi va vhunekisako zvona hi nkhata wakwe wu halatilweko, ni kuva ka civhumelwano ciswa. (1 Kor. 10:16, 17) Kasi ku va vhuna ku va tsumbeka va tlhela va ringanelwa hi ku fuma naye le tilweni, i no va byela lezvi yena ni Papayi wakwe va zvi rindzelako ka vona. (Joh. 15:12-15) I no va byela ni zvikarato lezvi va nga wa ta kumana nazvo; a va alakanyisa cikombiso cakwe, a guma a va kuca lezvi: “Tiyani hlana!” (Joh. 16:1-4a, 33) Ni loku ku hundzile malembe yo tala, a vapizani va Jesu va simamile ku landzela cikombiso cakwe ca ku vhumela ku xaniseka hi kota ya van’wani, ni ku tiya hlana. Va wa vhumela ku xaniseka, va vhunana ndzeni ka zvikarato zvo tsalangana. — Mah. 10:33, 34.

9. Hi tihi tindlela ta ku kombisa kutiya-hlana a ku fana na Jesu?

9 Ni nyamutlha, hinawu hi kombisa kutiya-hlana hi pimanyisa Jesu. Hi cikombiso, zvi lava ku tiya hlana kasi ku vhuna vamakabye va hina va xanisiwako hi mifumo hi kota ya kukholwa kabye. Zvikhati zvin’wani va nga vhalelwa na ku nga hi na cigelo. Loku lezvo zvi maheka, hi fanele ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku va vhuna, a ku patsa ni ku va yimela mahlweni ka tihosi. (Filp. 1:14; Mah. 13:19) Hi kombisa kutiya-hlana kambe hi ku simama hi chumayela na hi nga chavi nchumu. (Mit. 14:3) A ku fana na Jesu, hi ti yimisele ku simama hi chumayela mahungu ya Mufumo hambu loku a vanhu va hi vhukela kutani ku hi xanisa. Hambulezvo, hi nga tshuka hi nga tiyi hlana. Hi nga maha yini?

10. Zvini hi faneleko ku maha loku ku kiyela mavhiki matsongwani kasi ku chikela Cialakanyiso, niku hikuyini?

10 Hi nga engetela ku tiya hlana hi ku ehleketa hi kutsumba loku hi nga nako hi kota ya hakhelo ya ku tlhatlhisa ya Kristu. (Joh. 3:16; Efe. 1:7) Laha ku to kiyela mavhiki matsongwani kasi ku chikela Cialakanyiso, ku tava cikhati ci nene ca ku kombisa nguvhu lezvaku ha yi bonga a hakhelo ya kutlhatlhisa. Ndzeni ka cikhati leco, lera zvipandze zvontlhe zva Kugondza ka Bhibhiliya ku yelanako ni Cialakanyiso u tlhela u ehleketa khwatsi hi zvimaho zvi yelanako ni kufa ka Jesu. Loku makunu hi ta tlhangana Cilalelweni ca Hosi, hi ta zvi zwisisa khwatsi a ku a pawa ni vhinyo zvi yimela yini, zvin’we ni muphahlo lowu zvi yimelako wona. Loku hi zvi zwisisa khwatsi lezvi Jesu na Jehovha va hi maheleko, ni lezvi hina ni lava hi va randzako hi vhunekisako zvona, a kutsumba ka hina ku ta tiya zvi tlhela zvi hi kuca ku tiya hlana hi timisela kala magumo. — Mah. 12:3.

11-12. Zvini hi gondzileko kala laha?

11 Kala laha, hi gondzile lezvaku a Cilalelo ca Hosi a ci hi alakanyisi lisima la hakhelo ya kutlhatlhisa basi; kanilezvi ci hi alakanyisa ni matshamela ya lisima nguvhu lawa Jesu a nga nawo: Ku nga kutikoramisa ni kutiya-hlana. A ho ku bonga hi lezvi Jesu a simamako ku kombisa matshamela lawa kota Mupristi wa hina wa Hombe, loyi a hi kombelelako kasi hi poniswa! (Mah. 7:24, 25) Kasi hi kombisa lezvaku hakunene ha bonga, hi fanela ku tsumbeka hi maha Cialakanyiso ca kufa kakwe, khwatsi hi lezvi a nga laya. (Luka 22:19, 20) Hi maha lezvo hi siku gi kotlanako ni 14 ka Nisani; gi nga gona siku ga lisima nguvhu lomu ka lembe.

12 Ka cimaho leci co kala ku karata, a Cilalelo ca Hosi, hi pola tshamela gin’wani ga Jesu, legi gi nga mu kuca ku a vhumela ku hi fela. Na a ha hi laha misaveni, i wa tiviwa nguvhu hi tshamela lego. Hi gihi ga kona?

JESU I NA NI LIRANDZO

13. Johani 15:9 na 1 Johani 4:8-10, va wula yini hi lirandzo leli Jehovha na Jesu va li kombisileko, niku hi vamani va vhunekako hi lona?

13 Ka zvontlhe lezvi Jesu a nga zvi maha, i kombisile khwatsi a lirandzo la hombe leli Jehovha a nga nalo hi hina. (Lera Johani 15:9; 1 Johani 4:8-10.) A ca lisima ka zvontlhe, hi ku a lirandzo li mu kucile ku nyikela wutomi gakwe kasi ku vhuneka hina. Kani hi vatotilweko, kani hi va “tiyivhu tin’wani”, ha vhuneka hi lirandzo leli Jehovha na Jesu va li kombisileko hi muphahlo lowo. (Joh. 10:16; 1 Joh. 2:2) Ehleketa hi lezvi a nga zvi tirisa laha Cilalelweni ca kona! Zvonawu zvi kombisa ku Jesu wa va randza vapizani vakwe a tlhela a khatala hi vona. Hi ndlela muni?

Jesu i yimisile Cialakanyiso co olova laha ka kuza zvi koteka a ku ku hundza malembe yo tala na ci mahiwa, lezvo na ci mahiwa ka zviyimo zvo hambanahambana (Wona ndzimana 14-16) *

14. Jesu i kombisile lirandzo hi vapizani vakwe hi ndlela muni?

14 Jesu i kombisile lirandzo hi vapizani vakwe va totilweko hi moya hi ku yimisa Cialakanyiso ci nga tateliko zvo khoma. Hi kufamba ka malembe, zvi bohile ku a vapizani lavo va totilweko va simama ku maha Cialakanyiso lembe ni lembe, lezvo na va hi ka zviyimo zvo hambanahambana — ka zvikhati zvin’wani lomu paxweni. (Kuv. 2:10) Va zvi kotile ku maha ke? Ina, va zvi kotile!

15-16. A vamakabye vo kari va zvi kotisile kuyini ku maha Cialakanyiso ka zviyimo zvo hambanahambana?

15 Kala masikwini ya hina, a maKristu ya lisine ma ti karatela ku maha Cialakanyiso ca kufa ka Jesu. Ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku landzela lezvi Jesu a nga mahisa zvona. Ka zvikhati zvin’wani, ma zvi maha na ma hi ka zviyimo zvo nonoha. Wona zvikombiso lezvi zvi landzelako. A cikhati leci Makabye Harold King a nga hi lomu paxweni le China, zvi lavile ku a hlota ndlela ya ku maha Cialakanyiso. I no teka lezvi a nga hi nazvo, a longisela cihundleni lezvi a nga wa ta zvi tirisa kota pawa ni vhinyo. I tlhelile a zama ku alakanyela siku ga kona hi laha a nga zvi kota hi kona. Laha a cikhati ci nga chikela, i no yimbelela, a khongela, a veka kanelo yi seketelwako ka Mitsalo— lezvo na a hi yece kwalomo paxweni.

16 A cikombiso cin’wani hi leci: A vamakabye vo kari va cisati va nga hi livaleni la xanisa cikhatini ca Yimpi ya Wumbiri ya Misava Yontlhe, va no veka wutomi gabye mhangweni va zama ku maha Cilalelo ca Hosi. Kota lezvi a Cialakanyiso ci nga karatiko, va zvi kotile ku ci maha cihundleni. Va bikile lezvi: “Hi no nyima hi randzela citulwana ci nga fenengetilwe hi nguwo yo basa, hi tlhateka lezvi hi nga zvi tirisa kota pawa ni vhinyo. Kota lezvi hi nga wa ta woniwa loku hi wa no lumeka gezi, hi no lumeka vhela kasi hi wona hi gona. . . . Hi no phinda hi byela Jehovha lezvi hi nga mu tsumbisile, zva ku tirisa ntamu wa hina wontlhe kasi hi basisa vito Gakwe gi basileko.” Hi nga wona kukholwa ko tiya loku va ku kombisileko! Handle ko kanakana, yenawu Jesu i kombisile lirandzo hi ku yimisa Cialakanyiso co kala ku karata, leci zvi kotekako ku hi maha ka zviyimo zvo hambanahambana.

17. Zviwutiso muni zva ku hi nga ti wutisa?

17 Laha a Cialakanyiso ci yako ci tshinela, zvi nene a ku ti wutisa lezvi: ‘Hi yihi ndlela ya ku ndzi mu pimanyisa khwatsi Jesu hi ku kombisa lirandzo? Ndza khatala nguvhu hi lezvi zvi to vhuna vamakabye va mina a ku hundza lezvi zvi to vhuna mina ke? Xana ndzi lava ku a vamakabye va mina va maha zvo hundza lezvi va zvi kotako, kutani ndza zvi zwisisa a ku ku ni lezvi va zvi tsandzekako ke?’ Contlhe cikhati a hi ti karateleni ku pimanyisa Jesu, hi “zwelana. — 1 Ped. 3:8.

U NGA RIVALI LEZVI HI GONDZILEKO KA JESU

18-19. a) Zvini lezvi a malandza ya Jehovha ma to simama ma zvi alakanya? b) Zvini u ti yimiseleko ku maha?

18 Na ku nga hi kale, hi ta nyima ku landzela nayo lowu wa ku maha Cialakanyiso ca kufa ka Jesu. Laha Jesu a ‘tota’ cikhatini ca kuxaniseka ka hombe, i tata a ta hlengeleta a “vahlawulilweko” vakwe va tova laha misaveni vaya tilweni. Ka cikhati leco, hi nga ta ha maha Cialakanyiso. — 1 Kor. 11:26; Mat. 24:31.

19 Handle ko kanakana, hambu ka cikhati leco hi to kala hi nga ha mahi Cialakanyiso, a malandza ya Jehovha ma nga ta ci rivala. Ma ta simama ma alakanya cimaho leci co kala ku karata kota cikombiso ca kutikoramisa, kutiya-hlana, ni lirandzo la hombe li kombisilweko hi munhu. Lava va wonileko Cialakanyiso leci ca lisima va ta wulawula hi cona ni lava va tova kona cikhatini leco, kasi vonawu va vhuneka. Kanilezvi, kasi hi vhuneka khwatsi zvezvi hi Cilalelo leci, hi fanele ku ti yimisela ku pimanyisa kutikoramisa, ni kutiya-hlana, ni lirandzo la Jesu. Loku hi maha lezvo, a hi tiyisekeni lezvaku Jehovha i ta hi chachazela. — 2 Ped. 1:10, 11.

LISIMU 5 Kristu, Xikombiso xa hina

^ nzi. 5 Zvezvinyana hi tava ni Cialakanyiso ca Hosi kasi hi alakanya a kufa ka Jesu Kristu. A cilalelo leci co kala ni ku karata ci hi gondzisa zvotala xungetano hi kutikoramisa, kutiya-hlana, ni lirandzo la Jesu. Ka ndzima leyi, hi ta wona ku hi nga ma pimanyisisa kuyini a matshamela lawa ya lisima a ma kombisileko.

^ nzi. 2 TLHAMUSELO: cialakanyiso zvi yelana ni ku maha zvilo zvo hlawuleka kasi ku dzundza ni ku alakanya a cimaho co kari ca lisima kutani munhu.

^ nzi. 56 TLHAMUSELO WA MIFOTA: Vamakabye va yimelako malandza yo tsumbeka ya bandla ga zana ga malembe go sangula na va maha Cialakanyiso; ni va kumbheleni ka va 1800; ni va lomu livaleni la xanisa la vaNazi; ni va cikhatini ca hina va nga ka Salawu ya Mufumo yo kala ku vhaliwa kontlhe, le América do Sul, ku nga wutshamu go hisa.