1. Cini ci nga mahako ku a vokari va nga hi na ntamu wa ku gondza?

MASIKWINI lawa, a zvi olovi ku kuma zvo ti hanyisa. A kutala ka vamakabye va hina va tira tihora to tala kasi va kumanyana ca ku hlayisa mingango yabye basi. A van’wani va talela ga cima va mbheta tihora to tala na va famba ni ku wuya hi ntirweni. A votala va ti hanyisa hi ku maha mitiro yo bindza. A kutala ka vamakabye lavo, va chayisa na va no hohlo hi ku karala! Ne a va ha hi na ntamu wa ku maha nchumu — a ku gondza a ha ha wuli!

2. Wena u gondza hi cikhati muni?

² Hambulezvo, a mhaka yo tiya hi ku zvo boha ku hi xava cikhati ca ku gondza Bhibhiliya ni mabhuku ya hina ya wuKristu! A hi ku gondzanyana kambe — ku gondza zvi phela khwatsi. Kasi hi simama kuva vanghana va Jehovha hi tlhela hi kuma wutomi ga pindzukelwa, zvi lava ku hi gondza futsi! (1 Tim. 4:15) A vokari va vhuka na ga hi mixo va gondza na va ha hi ni ntamu, laha kaya na ka ha rulile. A van’wani va xava cikhatana co kari ni gambo kasi va gondza Bhibhiliya ni mabhuku man’wani va tlhela va ehleketa hi lezvi va gondzako.

3-4. Zvini zvi mahilweko kasi ku hungula a mabhuku ma humesiwako? Hikuyini ma nga hunguliwa?

³ Handle ko kanakana wa zvi tiva khwatsi ku zva lisima a ku ti xavela cikhati ca ku gondza. Hambulezvo, zvini hi faneleko ku gondza? Kuzvilava u ngaku: ‘A mabhuku ya hina i nyandza, ne a ndzi zvi koti a ku lera wontlhe.’ Lisine ku va kona va zvi kotako ku lera wontlhe. Kanilezvi, a kutala ka vamakabye va hina va kulula va n’watseka na va zama ku lera mabhuku wontlhe — kambe a va humeleli. A Hubye yi Fumako ya zvi tiva lezvo niku ya zvi zwisisa. Hi ceco ci nga maha ku yi leletela lezvaku ku hunguliwa a mabhuku ma humesiwako — lawa yo gandliwa, ni ya lomu ka michini.

⁴ Hi cikombiso, a ha ha humesi a Anuário das Testemunhas de  Jeová, hakuva a kutala ka matshango yo tiyisa hlana hi ma kuma ka jw.org^® ni ka JW Broadcasting^® hweti ni hweti. Zvezvi a Murindzeli ku humesiwa yinharu basi hi lembe. A Khindlimuka! yenawu hi zvezvo. A mabhuku lawo a ma hunguliwangi kasi hi kuma cikhati ca ku ti mahela zva hina. Ma hungulilwe kasi hi kota ku khatalela khwatsi “lezvi zvi nga zva lisima nguvhu”. (Filp. 1:10) Zvezvi, a hi woneni ndlela ya ku tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu ni lezvi u nga mahako kasi u vhuneka khwatsi a cikhati u gondzako Bhibhiliya.

5-6. Zvini hi faneleko ku ti nyika cikhati ca ku zvi gondza khwatsi?

⁵ Cini hi faneleko ku ranga hi cona hi gondza? Handle ko kanakana, hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku gondza Bhibhiliya siku ni siku. A zvipimo hi nyikiwako ku gondza vhiki ni vhiki ka mutlhangano wa cikari ka vhiki, zvi hungulilwe kasi hi kuma cikhati ca ku ehleketa hi lezvi hi zvi gondzako ni ku kambisisa zvokari ka lezvi hi lerako. A kungo ga hina gi fanele kuva ku tsika lezvi hi lerako lomu ka Bhibhiliya zvi khumba mbilu ya hina, ni ku tiyisa wunghana ga hina na Jehovha — na ku nga hi ku fela ku ti byela ku hi lerile zvontlhe basi. — Lis. 19:14.

⁶ Zvini kambe hi faneleko ku ti nyika cikhati ca ku zvi gondza khwatsi? Kasi wa zvi tiva! Ku longisela a Cigondzo ca Murindzeli, Cigondzo ca Bhibhiliya ca bandla, ni ku vhuxeta zvipandze zvontlhe zva mutlhangano wa cikari ka vhiki. A hi lezvo basi. Hi fanele ku lera marevhista wontlhe — A Murindzeli ni Khindlimuka!.

7. Loku hi nga zvi koti ku lera zvontlhe zvi nga lomu ka saite ya hina, ni ku sixtira zvontlhe zvi nga lomu ka JW Broadcasting, hi fanele ku mbhela ntamu ke?

⁷ Kuzvilava u ngaku: ‘Ndza zvizwa, zva zwala kambe. Hambulezvo, ahati mahungu wontlhe ma cheliwako ka saite jw.org, ni zvontlhe zvi nga ka JW Broadcasting ke? Zvi tele, zva ndzi popa!’ Ehleketa hi mufananiso lowu: U laha festeni ku vekilweko zvakuga zvo hambanahambana zvo nandziha kambe. A munhu a nge geteteli zvontlhe zvi nga kona. I hlawula zvakuga zvo kari aga. Hi kufanana, loku u nga zvi koti ku lera mahungu wontlhe ma nga lomu ka Internet, u nga mbheli ntamu. Lera kutani u sixtira lezvi u zvi kotako. Zvezvi, a hi woneni a ku zvini zvi patsekako laha ka ku gondza, ni ndlela ya ku hi vhuneka khwatsi a cikhati hi gondzako.

8. Hi yihi ndlela ya ku gondza A Murindzeli? A ku mahisa lezvo zvi nga ku vhunisa kuyini?

⁸ A kugondza, ku lera na u vekile kupima ka lezvi u lerako, na u hi ni kungo ga ku gondza cokari kambe. A hi ku lera mahungu basi u hundza niku penda mihlamulo ya zviwutiso. Hi cikombiso, loku u longisela a Cigondzo ca Murindzeli, ranga hi ku hlola lezvi zvi wuliwako ka cipandze leci caku: ‘Lezvi hi to gondza.’ Hi kulandzela, hlola a hloko ya mhaka ya kona, zvihlokwana zva mhaka, ni zviwutiso zva kuvhuxeta. U guma u lera a ndzima ya kona na u nga hatlisi na u veka kupima ka lezvi u lerako kambe. Ka ndzimana ni ndzimana, chela nguvhu kota ka frazi leyi yi kombako lezvi a ndzimana leyo yi wulawulako hi zvona; hi tolovelo, hi leyi yo sangula. A kutala ka zvikhati, a frazi yo sangula yi ta ku vhuna ku tiva lezvi zvi tlhamuselwako ka ndzimana leyo. Laha u lerako a ndzima yontlhe, zama ku wona lezvi a ndzimana ni ndzimana yi seketelisako zvona a cihlokwana ca mhaka leci yi nga ka cona, ni lezvi yi yelanisako zvona ni mhaka-tshinya ya ndzima yontlhe. Funga magezu wontlhe u nga ma tiviko ni lezvi u lavako ku kela kasi u zvi zwisisa khwatsi.

9. a) Hikuyini hi faneleko ku chela kota ka mavhesi ya Bhibhiliya a cikhati hi gondzako Murindzeli, hi nga zvi mahisa kuyini? b) Hi kuya hi Lisimu 1:2, zvini hi faneleko ku maha kambe ahandle ka ku lera mavhesi ya Bhibhiliya?

⁹ A Cigondzo ca Murindzeli ci hi vhuna ku zwisisa Bhibhiliya. Hikwalaho, chela nguvhu kota  ka mavhesi ya Bhibhiliya, nguvhunguvhu lawa ma to leriwa a cikhati hi to gondza laha bandleni. Zama ku wona lezvi a magezu-tshinya kutani lezvi a mafrazi-tshinya ka mavhesi lawo ma seketelisako zvona a mhaka leyi yi tlhamuselwako laha ka ndzimana leyo. Ahandle ka lezvo, ti nyiki cikhati ca ku ehleketa hi mavhesi lawa u lerako; u zama ku wona ndlela ya ku ma tirisa wutomini ga wena. — Lera Lisimu 1:2.

10. Hi kuya hi Mahebheru 5:14, hikuyini a vapswali va faneleko ku mbheta cikhati ka wukhozeli gabye ga ngango na va gondzisa vana vabye a ku gondza ni ku kambisisa mahungu?

¹⁰ Kunene, a vapswali va xalala hi ku a Wukhozeli ga Ngango va gi mahako vhiki ni vhiki gi tsakisa vana vabye. Lezvo zva zwisiseka khwatsi. Ahandle ka lezvo, a vapswali va fanele kuva ni nchumu wo kongoma lowu va mahako ka wukhozeli ga ngango. Hambulezvo, a zvizi zvi lava ku va zvi wonisa ku va fanela ku longisela zvilo zvo hlawuleka kutani zvo tsakisa vhiki ni vhiki. Lisine ku va nga maha wukhozeli ga ngango hi ku sixtira vhidhiyu ya JW Broadcasting ya hweti leyo kutani kuta na va maha nchumu wo hlawuleka, wo kota taru ga Nowa. Hambulezvo, zva lisima kambe a ku gondzisa vanana lezvaku va zvi tiva ku gondza. Hi cikombiso, va fanele ku gondza ku longisela mitlhangano ya bandla, kutani ku kambisisa a mhaka yo kari yi vhukileko le cikoleni. (Lera Mahebheru 5:14.) Loku a vanana va gondza ku mbheta cikhati na va gondza zvokari laha kaya, va ta zvi kota ku tshama va veka kupima khwatsi va nga hlakani mitlhanganweni ya bandla, mitlhangano ya cipandze, ni migotsovanyanweni, lomu ku to tshuka ku gondziwa basi ku nga kombisiwi vhidhiyu yo kari — zvi nga zvilo zvi tsakisako vanana. A cikhati leci a vapswali va mbhetako na va gondza ni vana vabye ci ta yelana ni tanga ya n’wana loye ni tshamela ga yena kambe.

11. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku lava hi va gondzisako Bhibhiliya hi va vhuna ku va zvi tiva ku gondza khwatsi ha voce?

¹¹ Lava hi gondzako navo a Bhibhiliya kambe va fanele ku gondzisiwa ku gondza. Loku ha ha sangula ku gondza navo, ha tsaka loku hi wona ku va longisele cigondzo cabye kutani mitlhangano ya bandla va tlhela va funga mihlamulo ya kona. Kanilezvi, hi fanele ku va gondzisa ku kambisisa ha voce ni ndlela ya ku gondza zvi phela na va hi voce. Loku va zvi tiva ku gondza ni ku kambisisa ha voce, va nga ta tekela ku tsutsumela vamakabye kasi va va vhuna loku va kumana ni zvikarato. Kanilezvi, va ta zvi tiva ku ti lavela wusungukati gi to va vhuna hi ku kambisisa lomu ka mabhuku ya hina.

12. Hi ngava ni makungo muni a cikhati hi gondzako?

¹² Loku u nga zvi randzi a ku gondza, u nga zvi wonisa ku zvi nga ta tshuka zvi ku nandzihela. Kanilezvi, zvi nga ku nandzihela. Sangula hi ku  gondza kutsongwani, u guma u engetela cikhati hi kutsongwani-kutsongwani. Gondza na u hi ni kungo go kari. A mhaka yo tiya hi ku a kungo ga hina go ranga, ku tiyisa nguvhu a wunghana ga hina na Jehovha. Legi gi tekelako ku landzela gi ngava ku tiva hlamulo wa ciwutiso ca wokari a nga maha, kutani ku kambisisa kasi hi kuma wusungukati ka cikarato co kari hi lwisanako naco.

13. a) Tlhamusela lezvi a muswa a nga mahako kasi ku yimela lezvi a zvi kholwako le cikoleni. b) U nga gi tirisisa kuyini a wusungukati gi nga ka Va Le Kolosi 4:6?

¹³ A hi zvi veki laha ka ku u muswa a ha yako cikoleni. Laha u nga kona, a wugi gi relela hi zvigondzani-kuloni zvi ku karatako hi ku kala u nga yimbeleli a Hino Nacional. Wa zvi lava ku tiya u yimela lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako; kanilezvi u zvi wonisa ku u nga ta zvi kota. Maku, lezvo zvi lava ku ti nyika cikhati ca ku gondza! A cikhati u gondzako u ngava ni makungo lawa: Go sangula, ku ti tiyisekisa lezvaku hakunene u fanele ku ti hambanisa ni tiko. Ga wumbiri, ku engetela wutlhari ga wena ga ku yimela ni ku tlhamusela lisine. (Joh. 17:16; 1 Ped. 3:15) Kuzvilava, u nga ranga hi ku ti wutisa lezvi: ‘Zvini lezvi a vanghana va mina va zvi wulako kota zvigelo zva ku yimbelela Hino ke?’ Hi kulandzela, kambisisa khwatsi lomu ka mabhuku ya hina. Loku u maha lezvo, kuzvilava a ku yimela lezvi u zvi kholwako zvi nga ta karatisa lezvi u zvi alakanyisako zvona. A kutala ka vanhu va alakanya ku va fanele ku yimbelela Hino hi lezvi va nga byeliwa hi munhu va mu kombisako cichavo basi — a ku na cin’wani. — Lera Va Le Kolosi 4:6.

14-16. a) Zvini u nga mahako loku u lava ku tiva zvotala hi bhuku go kari ga Bhibhiliya u kalako u nga gi tivi khwatsi? b) Tlhamusela lezvi a mavhesi lawa ma nga magumo ka ndzimana 16 ma nga ku vhunisako zvona a ku gi tiva khwatsi bhuku ga Amosi. (Wona ni kwadru: “ Zama ku wona lezvi zvi mahekako!”)

¹⁴ A hi zvi veki laha ka ku ka mutlhangano wu tako hi nyikilwe ku gondza bhuku ga mun’we wa lava va vitaniwako ku vaphrofeti va tsongwani, kuzvilava loyi u kalako u nga mu tivi khwatsi. A nchumu wo sangula, ku ngava ku xuva ku tiva lezvi a muphrofeti loye a nga tsala. U nga zvi mahisa kuyini?

¹⁵ A kusangula, ti wutise lezvi: ‘Zvini ndzi zvi tivako hi muphrofeti loyi? I wa hi mani, i wa hanya kwihi niku i wa tira yini?’ A ku zwisisa mudhawuko wa loyi a nga tsala bhuku lego zvi nga ku vhuna ku zwisisa leci ci nga maha ku a tirisa magezu yo kari kutani mifananiso yo kari. Laha u lerako a Bhibhiliya, zama ku wona zvipandze zvi kombako wumunhu ga loyi a nga tsala.

¹⁶ A cin’wani ci to ku vhuna hi kulandzela, ku zama ku tiva a cikhati leci a bhuku lego gi nga tsaliwa hi cona. Lezvo u nga hatla u zvi tiva hi ku cuwuka xaxameto wa mabhuku ya Bhibhiliya le ndzhako ka Wuhundzuluseli ga misava yiswa, hi ciPutukezi. Ahandle ka lezvo, u nga hlola a kwadru ga vaphrofeti ni tihosi lomu ka cibhukwana, Xivuno xa ku gonza hi xona a Mhaka ya Nungungulu, pajina 14-17. Loku ku hi lezvaku a bhuku legi u lerako ciphrofeto, zvi nene kambe a ku tiva lezvi zvi nga kari zvi maheka a cikhati leci gi nga tsaliwa. U nga zama ku tiva lezvi: ‘I tshamela muni kutani mahanyela muni yo biha lawa a muphrofeti loye a nga kari a vhuna vanhu lezvaku va ma chukwatisa? Vaphrofeti muni a nga tira navo ka cikhati cin’we?’ Kasi ku zvi tiva khwatsi, kuzvilava zvi nga lava ku hlola lomu ka mabhuku man’wani ya Bhibhiliya. Hi cikombiso, kasi ku zvi zwisisa khwatsi lezvi zvi nga kari zvi maheka cikhatini ca muphrofeti Amosi, u nga lera mavhesi yo kari ya 2 Tihosi ni 2 Kronekele, ma kombisiwako ka maletra ya matsongwani ma nga laha ka magezu yo kari ka Amosi 1:1, ka Wuhundzuluseli ga misava yiswa, hi ciPutukezi. Ahandle ka lezvo, u nga kumanyana masema kambe lomu ka bhuku ga Hoseya, loyi zvi wonekisako ku i hanyile cikhati cin’we na Amosi. A mabhuku  lawa wontlhe ma nga ku woningela u tiva lezvi zvi nga kari zvi maheka cikhatini ca Amosi. — 2 Tih. 14:25-28; 2 Kro. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Am. 1:1.

17-18. Hi kuya hi zvikombiso zvi nga laha ka tindzimana leti, kutani cikombiso cin’wani u gondzileko, tlhamusela lezvi a ku lera na u chela kota ka zvipandzana zvo kari zvi nga mahisako zvona ku a ku gondza Bhibhiliya zvi nandziha.

¹⁷ Zvi nene nguvhu a ku a cikhati leci hi lerako Bhibhiliya hi dokolokela ku gondza zva zviswa. Hi cikombiso, a hi zvi veki laha ka ku u lomu ko lera a cipimo 12 ca ciphrofeto ca Zakariya, leci ci wulawulako hi kufa ka Mesiya. (Zak. 12:10) Loku u chikela laha ka vhesi 12, u kuma lezvaku va li a “lixaka la yindlu ya ka Natani” li wa ta rila nguvhu hi kufa ka Mesiya. Kanilezvi, wutshan’wini ga ku tekela ku hundza u nga cheli kota hi mhaka leyi, u nyima u ti wutisa lezvi: ‘Kasi a lixaka la Natani li yelanisa kuyini na Mesiya? Ndzi nga zvi tivisa kuyini?’ U guma u sangula ku handzela kasi u tiva zvin’wani. U ranga hi ku cuwuka maletra ya matsongwani hi ma kumako ka magezu yo kari ka Wuhundzuluseli ga misava yiswa, hi ciPutukezi, lawa ma hi kombako mitsalo yin’wani. A mutsalo wo sangula i 2 Samuweli 5:13, 14, laha hi kumako lezvaku Natani i wa hi mun’we wa vana va Hosi Dhavhidha. A mutsalo wa wumbiri, ku nga Luka 3:23, 31, wu komba lezvaku Jesu i huma hi kukongoma lixakeni la Natani, hi ku pswaliwa hi Mariya. (Wona A Murindzeli wa Agosto wa 2017, p. 32, ndzi. 4) U se dzuku, zvi ku hlamalisa! Wa zvi tiva a ku ku wa phrofetilwe lezvaku Jesu i wa ta huma lixakeni la Dhavhidha. (Mat. 22:42) Hambulezvo, lezvi Dhavhidha a nga hi ni 20 wa vana ni ku hundza, a zvi hlamalisi ke lezvi Zakariya a kumbukako lixaka la Natani ku li wa tava ni cigelo co rila hi kota ya kufa ka Jesu?

¹⁸ Wona cikombiso cin’wani. Lomu ka cipimo co sangula ka bhuku ga Luka, hi kuma lezvaku ngilozi Gabriyeli i yile ka Mariya a ya mu byela  lezvi xungetano hi n’wana loyi a nga wa ta pswala: “I tava wa hombe niku i ta vitaniwa ku i N’wana wa Loyi a Tlakukileko ku Hundza Vontlhe. Jehovha Nungungulu i ta mu nyika citshamu ca wuhosi ca Dhavhidha a papayi wakwe. I ta fumela a yindlu ya Jakobe kala kupindzuka.” (Luka 1:32, 33) Ka mavhesi lawa, hi nga tshuka hi veka nguvhu kupima ka cipandze co sangula, leci ci nge Jesu i ta vitaniwa ku i “N’wana wa Loyi a Tlakukileko ku Hundza Vontlhe”. Kanilezvi, Gabriyeli i phrofetile ni lezvaku i ta ‘fuma’ kota hosi. Makunu, hi nga ti wutisa ku Mariya i pimisile yini hi lezvi a nga wula Gabriyeli. Ku ngava lezvaku Mariya i pimisile ku Gabriyeli i wa ku Jesu i ta vhaleta Hosi Herodhi, kutani mun’we wa lava va nga mu vhaleta kota hosi ya Izrayeli ke? Loku ku hi lezvaku Jesu i wa ta fumela tiko ga Izrayeli, Mariya i wa tava mamani wa hosi, a gwira khwatsi; ni ngango wakwe wu hanya wuhosini. Hambulezvo, a ku na leci ci kombako ku Mariya i zile a kumbuka zvilo zvo khwatsi hi lezvo ka Gabriyeli. Ne a ku na laha ku wuliwako lezvaku Mariya i kombele cikhundla co kari Mufun’weni wa Nungungulu, a ku fana ni lezvi va nga maha a vapizani vambiri va Jesu. (Mat. 20:20-23) Lezvo zvi hi tiyisekisa lezvaku Mariya i wa hi munhu wo ti koramisa nguvhu!

19-20. Hi kuya hi lezvi zvi tlhamuselwako ka Jakobe 1:22-25 ni 4:8, hi wahi makungo ya hina a cikhati hi gondzako?

¹⁹ Hi nga rivali lezvaku a kungo-tshinya ga hina laha hi lerako Bhibhiliya ni mabhuku man’wani ya hlengeletano ku tiyisa nguvhu a wunghana ga hina na Jehovha. Ahandle ka lezvo, hi lava ku pola ku hi ‘vanhu vo tshamisa kuyini’ ni lezvi hi faneleko ku chukwatisa kasi hi tsakisa Nungungulu. (Lera Jakobe 1:22-25; 4:8.) Hikwalaho, khati ni khati hi lavako ku gondza, hi fanele ku ranga hi ku kombela Jehovha lezvaku a hi nyika moya wakwe. Hi fanele ku mu kombela hi mbilu yontlhe lezvaku a hi vhuna ku hi vhuneka nguvhu hi lezvi hi gondzako, niku hi ti wona kota lezvi a hi wonisako zvona yena.

²⁰ Mayiwako loku hontlheni hi wo fana ni wanuna wo randza Nungungulu a kumbukiwako hi mutsali wa tisimu aku: I ‘tsakela a nayo wa Jehovha, a wu ehleketa mumu ni wusiku. . . . Zvontlhe lezvi a zvi mahako zva vhuvhuma.’ — Lis. 1:2, 3.