A KUKHOLWA ka nyika ntamu wa hombe. Hi cikombiso, hambu lezvi Sathani a lavako ku hi daya hi tlhelo ga moya, a kukholwa ka hi vhuna ku “tima . . . a mipaxa yontlhe yi vhurako ya loyi wa kubiha”. (Efe. 6:16) Loku hi hi ni kukholwa, hi nga timisela zvikarato zva hombe zvo fana ni zvitsunga. Jesu i byelile a vapizani vakwe aku: “Loku mu hi ni kukholwa ko ringana ni mbewu ya cinapi mu ta wula ka citsunga leci muku: ‘Kunuka laha uya le’, ci ta kunuka.” (Mat. 17:20) Kota lezvi a kukholwa ku nga ni ntamu wa ku tiyisa wunghana ga hina na Jehovha, hi maha khwatsi hi ku ehleketa hi zviwutiso lezvi: Cini a kukholwa? A kuva ni kukholwa zvi yelanisa kuyini ni tshamela ga mbilu ya hina? Hi nga ku tiyisisa kuyini a kukholwa ka hina? Kona hi fanele ku kholwa ka mani? — Rom. 4:3.

A kukholwa zvi hundza ku tiva zvokari hi Nungungulu ni ku tiyiseka lezvaku i kona, hakuva hambu “a madhimoni wonawu ma kholwa [lezvaku Nungungulu i kona] ma tlhela ma rurumela”. (Jak. 2:19) Maku, cini a kukholwa?

Hi kuya hi Bhibhiliya, a kukholwa ku yelana ni zvilo zvimbiri. Co sangula, “a kukholwa kutsumba ko tiya ka lezvaku lezvi zvi rindzelwako zvi ta maheka”. (Mah. 11:1a) Loku u hi ni kukholwa u ta tiyiseka lezvaku zvontlhe lezvi Jehovha a zvi wulako lisine niku zvi ta tatiseka. Hi cikombiso, Jehovha i byelile vaIzrayeli aku: ‘Loku mu wa ta zvi kota ku tshova a civhumelwano ca mina ni mumu, ni civhumelwano ca mina ni wusiku, lezvaku laho ku ngave na mumu ni wusiku a zvikhatini zva kona; zvonake a civhumelwano ca mina zvin’we na Dhavhidha a nandza ga mina ci nga tshoveka.’ (Jer. 33:20, 21) Wa tshuka u chava ku gi nga taca, a gambo gi huma gi guma gi pela ke, lezvi zvi nga wa ta maha ku ku ngavi ni mumu ni wusiku? Zva zwisiseka a ku a wu kanakani. Makunu, lezvi hi tsumbako a milayo leyo ya ntumbuluko, leyi yi mahako ku kuva ni mumu ni wusiku, ni lezvaku a gambo gi rendzelekela misava, xana a zvi hi tiyisekise lezvaku a Muvangi wa milayo leyo i ta zvi kota ku maha lezvi a wulako ke? — Isa. 55:10, 11; Mat. 5:18.

Ca wumbiri, a kukholwa “citiyisekiso ca lezvaku lezvi zvi nga wonekiko hakunene zvi kona”. A kukholwa “citiyisekiso” ca zvilo hi nga zvi woniko hi mahlo, hambulezvo na zvi hi kona futsi. (Mah. 11:1b) Hi ndlela muni? A hi zvi veke laha ka ku a cin’wanana co kari co ku wutisa lezvi: ‘U zvi tivisa kuyini lezvaku a moya wu kona?’ Hambu lezvi u kalako u nga se tshuka u wona moya, ha tiyiseka ku u wa ta vhuna cin’wanana leco a ku ci ehleketa hi zvilo zvi hi tiyisekisako lezvaku a moya wu kona futsi— zvo kota guwa ga wona, kudjudjeka ka matluka, ni zvikombiso zvin’wani. Laha a cin’wanana ci zvi zwisisako khwatsi makunu, ci guma ci zvi wona khwatsi ku hi nga kholwa lezvaku ni lezvi hi kalako hi nga zvi woni zvi kona futsi. Ni kukholwa konawu ku seketelwa ka zvilo zva lisine. — Rom. 1:20.

Kota lezvi a kukholwa ku seketelwako ka zvilo zva lisine, kasi a munhu ava ni kukholwa, i fanele ku ranga hi ku “li tiva khwatsi a lisine”. (1 Tim. 2:4) Kanilezvi lezvo zvoce a zvi eneli. Mupostoli Pawule i wulawulile hi ku a munhu a “kholwa mbilwini”. (Rom. 10:10) A munhu a nga faneli ku tiva lisine a li kholwa  basi, kanilezvi i fanele ku tlhela a li nyika lisima; hi kona makunu a kukholwa loko ku to mu kuca ku ku kombisa — ku nga ku hanya hi ndlela yi tsakisako Nungungulu. (Jak. 2:20) A munhu a nga bongiko lisine mbilwini yakwe a nga ala ni zvilo zvo dlunyateka loku a ti nonohisa a nga cici maalakanyo yakwe kutani a ti lavela zvigelo zva ku hanyela ku tsakisa nyama. (2 Ped. 3:3, 4; Jud. 18) Lezvo hi zvona zvi nga maha ku masikwini ya kutsaliwa ka Bhibhiliya hambu vokari va nga wona zvihlamaliso va nga kala kuva ni kukholwa. (Mitse. 14:11; Joh. 12:37) A moya wo basa wa Nungungulu wu vhuna ntsena lava va randzako lisine hi mbilu yontlhe lezvaku vava ni kukholwa. — Gal. 5:22; 2 Tes. 2:10, 11.

A mun’we wa vanhu va kombisileko kukholwa ko tiya nguvhu hi Hosi Dhavhidha. (Mah. 11:32, 33) Hambulezvo, a hi vontlhe laha ngangweni wa Dhavhidha va nga hi ni kukholwa ko fana ni loku kakwe. Hi cikombiso, ka khati go kari, Eliyabhe a nhondzo yakwe, i kombisile lezvaku a nga kholwi ka Jehovha hi ku kawuka Dhavhidha a cikhati leci a nga swireka hi kuzwa lezvi Goliyate a nga kari a tseketsela. (1 Sam. 17:26-28) A ku na munhu a pswaliwako na a hi ni kukholwa, ne a ku kumako ka vapswali vakwe. Hikwalaho, Dhavhidha i wa hi ni kukholwa hi lezvi a nga hi ni wunghana na Nungungulu.

Ka Lisimu 27, Dhavhidha i komba leci ci nga mu maha ava ni kukholwa loko ko tiya. (Vhesi 1) Dhavhidha i ehleketile hi zviyimo lezvi a nga kumene nazvo ni lezvi Jehovha a nga mu vhunisa zvona a cikhati a nga kari a vhukelwa. (Vhesi 2 ni 3) I wa ma nyika nguvhu lisima a malulamiselo ya ku khozela Jehovha. (Vhesi 4) I wa khozela Nungungulu na a hi ni vakhozeli-kuloni lomu tabhernakelini. (Vhesi 6) I wa khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe. (Vhesi 7 ni 8) Dhavhidha kambe i wa lava ku gondzisiwa ku famba ndleleni ya Nungungulu. (Vhesi 11) A kukholwa gi wa hi tshamela ga lisima nguvhu ka Dhavhidha laha ka kuza a ti wutisa lezvi: “Na ndzi hi kwihi lezvi loku ndzi wa nga hi na kukholwa?” — Vhesi 13, NM.

Wenawu u ngava ni kukholwa ko fana ni loku ka Dhavhidha loku u pimanyisa a kupima kakwe ni loku u tolovela ku maha lezvi a nga kari a zvi maha hi kuya hi Lisimu 27. Kota lezvi a kukholwa ku seketelwako ka wutivi ga lisine, laha u yako u gondza nguvhu a Mhaka ya Nungungulu ni mabhuku ma seketelwako ka Bhibhiliya, zvi ta ku olovela nguvhu a kuva ni handzu lowu wa moya wa Nungungulu. (Lis. 1:2, 3) A cikhati u gondzako, ti nyike cikhati ca ku ehleketa. A ku ehleketa zvi pswala kubonga, zvi maha ku hi mu bonga nguvhu Jehovha. Laha u toya u mu bonga nguvhu Jehovha u taya u zvi lava nguvhu a ku mu khozela mitlhanganweni ya bandla ni ku bhulela van’wani lezvi u zvi kholwako. (Mah. 10:23-25) Hi kombisa kukholwa kambe hi ku ‘khongela contlhe cikhati hi nga karali.’ (Luka 18:1-8) Hikwalaho, khongela ka Jehovha “contlhe cikhati” na u tsumba lezvaku wa ku “khatalela”. (1 Tes. 5:17;  1 Ped. 5:7) A kukholwa ku hi kuca ku maha cokari. Lezvo hi zvi mahako, zvi tiyisa a kukholwa ka hina. — Jak. 2:22.

Ka wusiku legi Jesu gi ngaca a dawa, i byelile vapizani vakwe aku: “Kholwani ka Nungungulu, mu kholwa ka mina kambe.” (Joh. 14:1) Hikwalaho, a hi faneli ku kholwa ka Jehovha basi, hi fanele ku kholwa ni ka Jesu kambe. Hi yihi ndlela ya ku kombisa ku wa kholwa ka Jesu? A hi woneni tinharu:

Yo sangula: Hi ku wona a hakhelo ya kutlhatlhisa kota nchumu lowu Nungungulu a nyikileko wena. Mupostoli Pawule i te: “Ndzi . . . hanya hi kukholwa ka N’wana wa Nungungulu, loyi a ndzi randzileko aza a ti nyikela hi kota ya mina.” (Gal. 2:20) Loku u kholwa ka Jesu, a wu kanakani ne ni kutsongwani lezvaku wa vhuneka nguvhu hi kota ya hakhelo ya kutlhatlhisa; u nga tsetselelwa zviwonho zva wena, u nga kuma wutomi ga pindzukelwa, niku hi cona cikombiso ca hombe ka zvontlhe ca ku Nungungulu wa ku randza. (Rom. 8:32, 38, 39; Efe. 1:7) A kukholwa loko, ku ta ku vhuna ku u nga ti woni na u nga vhuni nchumu. — 2 Tes. 2:16, 17.

Ya wumbiri: Ku tshinela ka Jehovha hi mukhongelo hi ku tirisa muphahlo wa Jesu. Hi kota ya hakhelo ya kutlhatlhisa, hi nga khongela ka Jehovha “na hi nga chavi, kasi a hi mahela wuxinji ni ku hi nyika tipswalo ta ku hi vhuna hi cikhati ci faneleko”. (Mah. 4:15, 16; 10:19-22) A mukhongelo wu hi nyika ntamu wa ku simama hi ti yimisela ku nga hluliwi hi zviringo hi wonha. — Luka 22:40.

Ya wunharu: Ku ingisa Jesu. Mupostoli Johani i tsalile lezvi: “Loyi a kholwako ka N’wana i na ni wutomi ga pindzukelwa, loyi a nga ingisiko N’wana a nga ta gi wona wutomi, kanilezvi a zanga ya Nungungulu yi tshama hehla kakwe.” (Joh. 3:36) Wona lezvaku Johani i komba lezvaku a kukholwa ku yelana ni ku ingisa. Hikwalaho, hi kombisa kukholwa ka Jesu hi ku mu ingisa. U ingisa Jesu hi ku ingisa “a nayo wa Kristu,” ku nga zvontlhe lezvi a gondzisileko ni ku laya. (Gal. 6:2) U ingisa Jesu kambe hi ku landzela zvileletelo a hi nyikako hi ku tirisa “nandza go tsumbeka ni go tlhariha”. (Mat. 24:45) A ku ingisa Jesu zvi ta ku nyika ntamu wa ku timisela zvikarato zvo chavisa a ku fana ni zvingulo. — Luka 6:47, 48.

Ka khati go kari, a wanuna wo kari i no banguleka a byela Jesu, aku: “Ndza kholwa! Ndzi vhune laha ndzi kiyelelwako hi kukholwa!” (Mar. 9:24) A wanuna loyi i wa hi ni kukholwa ko kari, kanilezvi i ti koramisile a vhumela lezvaku i wa ha fanele ku engetela a kukholwa. A ku fana ni wanuna loyi, ku tava ni zviyimo zvi to lava ku a mun’we ni mun’wani wa hina a engetela kukholwa kakwe. Hontlheni hi nga tiyisa a kukholwa ka hina zvezvi. Kota lezvi hi zvi wonileko, hi tiyisa kukholwa ka hina hi ku gondza a Mhaka ya Nungungulu hi tlhela hi ehleketa hi lezvi hi zvi gondzako. Lezvo zvi ta maha ku hi mu bonga nguvhu Jehovha. A kukholwa ka hina kambe ku ta tiya loku hi khozela Jehovha ni vakhozeli-kuloni, hi bhulela van’wani lezvi hi zvi kholwako, hi tlhela hi khongela contlhe cikhati hi nga karali. Loku hi tiyisa a kukholwa ka hina ku basileko hi ku maha zvontlhe lezvo, hi kuma nchachazelo wa hombe ka yontlhe: Ku nga ku “simama lirandzweni la Nungungulu”. — Jud. 20, 21.