NDZIMA YA CIGONDZO N.° 38
“Tanani ka mina . . . ndzi ta mu humuta”
“Tanani ka mina n’wina n’wentlhe mu tirako ni ku bindziwa, ndzi ta mu humuta.” — MAT. 11:28.
LISIMU 17 I wa vhumela hi mbilu
LEZVI HI TO GONDZA *
1. Citsumbiso muni leci Jesu a ci mahileko hi kuya hi Matewu 11:28-30?
JESU i mahile a citsumbiso co tsakisa ka citshungu leci ci nga mu ingisela. I te: “Tanani ka mina . . . ndzi ta mu humuta.” (Lera Matewu 11:28-30.) Lezvo a hi mawunwa. Hi cikombiso, ehleketa hi lezvi Jesu a nga mahela a wasati loyi a nga xanisiwa hi wubabyi ga hombe.
2. Zvini lezvi Jesu a maheleko wasati a nga xaniseka hi kubabya?
2 A wasati loye i wa karatekile hi ku lava ku vhuniwa. I wa tirilwe hi vadhokodhela votala na a lava kuhanya. I wa hi ni 12 wa malembe na a xaniseka, kanilezvi a nga kona a nga zvi kota ku mu hanyisa. Hi kuya hi Nayo i wa nga basangi. (Lev. 15:25) I nozwa lezvaku Jesu wa hanyisa vababyi, hikwalaho i noya ka yena. A cikhati leci a nga chikela ka Jesu i no khumba a tinguwo takwe, zvalezvo a tekela ku hanya! Kanilezvi Jesu i mahile zvo hundza ku mu hanyisa basi. Hakuva a ndlela leyi a nga mu khoma hi yona yi mu mahile a zvi wona lezvaku wa randziwa ni ku wa kombisiwa cichavo. Hi cikombiso, a cikhati leci a nga wulawula naye i mu kombile ku wa mu randza ni ku wa mu kombisa cichavo hi ku mu vitana ku “n’wananga”. Kunene lezvo zvi mu tiyisile nguvhu zvi tlhela zvi mu humuta! — Luka 8:43-48.
3. Zviwutiso muni hi to zvi hlamula ka ndzima leyi?
3 Wona lezvaku a wasati loye i noya ka Jesu. I no ti karata kasi a mu yela. Ni nyamutlha konawu — hi fanele ku ti karata kasi hiya ka Jesu. Masikwini ya hina, Jesu a nga tirisi zvihlamaliso kasi ku hanyisa a mababyi ya lava va tshinelako kakwe. Kanilezvi wa ha simama a hi ramba, aku: “Tanani ka mina . . . ndzi ta mu humuta.” Ka ndzima leyi, hi ta hlamula ntlhanu wa zviwutiso: Zvini hi faneleko ku maha kasi hiya ka Jesu? Zvini lezvi Jesu a nga lava ku wula a cikhati a ngaku: “Pingani a pingu wa mina”? Zvini hi nga gondzako ka Jesu? Hikuyini a ntiro lowu Jesu a hi nyikileko wu hi humutako? Niku hi nga simamisa kuyini hi kuma ku humula na hi rwele a pingu wa Jesu?
“TANANI KA MINA”
4-5. Hi nga tshinelisa kuyini ka Jesu?
4 A yin’we ya tindlela ta ku tshinela ka Jesu ku gondza zvotala ka lezvi a zvi wulileko ni ku zvi maha. (Luka 1:1-4) A ku na munhu a nga gondzako hi khati ga hina — hi fanele ku gondza a matimu lawo ha hoce. Ha tshinela kambe ka Jesu loku hi maha ciboho ca ku bhabhatiswa hi tlhela hiva vapizani va Kristu.
5 A ndlela yin’wani ya ku tshinela ka Jesu ku kombela civhuno ka madhota ya bandla loku hi ci lava. Jesu i tirisa a vavanuna lavo kota “zvinyikiwo” kasi va hlayisa a tiyivhu takwe. (Efe. 4:7, 8, 11; Joh. 21:16; 1 Ped. 5:1-3) Hi hina hi faneleko ku ti karata hi kombela civhuno cabye. A hi faneli ku rindzela lezvaku a madhota ma ta tiva lezvi zvi nga lomu timbilwini ta hina kutani lezvi hi zvi lavako. Wona lezvi makabye Julian a wulako: “Zvi lavile ku ndzi tsika a ntiro wa mina wa Bheteli hi kota ya mababyi. A mun’we wa vanghana va mina i no ndzi byela lezvaku ndzi fanele ku kombela a civhuno ka madhota kasi ma ndzi tiyisa. Kusanguleni ndzi wa alakanya ku a ku na cilaveko ca lezvo. Kanilezvi hi ndzhako ka cikhati ndzi no kombela civhuno niku a liendzo labye li vile cin’we ca zvinyikiwo zva lisima nguvhu ka zvontlhe lezvi ndzi zvi kumileko.” A madhota yo tsumbekako — yo kota lawa ya mambiri ma nga endzela Julian — ma nga hi vhuna ku tiva a “kupima ka Kristu” lezvi zvi wulako ku hi vhuna ku zwisisa ni ku pimanyisa a ndlela leyi Jesu a nga ehleketa ha yona ni lezvi a nga zvi maha. (1 Kor. 2:16; 1 Ped. 2:21) A cikhati va mahako lezvo, vo hi nyika a cin’we ca zvinyikiwo zva lisima nguvhu.
“PINGANI A PINGU WA MINA”
6. Zvini lezvi Jesu a nga lava ku wula a cikhati a ngaku: “Pingani a pingu wa mina”?
6 A cikhati leci Jesu a ngaku: “Pingani a pingu wa mina”, kuzvilava i wa lava ku wula ku: “Ingisani wurangeli ga mina”. Zva koteka kambe lezvaku na ku hi ku i wa lava ku wula ku: “Rwalani a pingu mun’we na mina hontlheni hi tirela Jehovha.” Yontlhe a mitlhamuselo leyi yi komba lezvaku hi fanele ku tira.
7. Hi kuya hi Matewu 28:18-20, i ntiro muni lowu hi nyikilweko, niku zvini hi faneleko ku tiyiseka ka zvona?
7 Hi vhumela a cirambo ca Jesu loku hi nyikela a wutomi ga hina ka Jehovha hi tlhela hi bhabhatisiwa. Jesu i ramba a vanhu vontlhe ni ku a nga ta tshuka a ala lava va lavako ku tirela Jehovha hi mbilu yontlhe. (Joh. 6:37, 38) Vontlhe a valandzeli va Kristu va nyikilwe a lungelo ga ku hlengela ka ntiro lowu Jehovha a nyikileko Jesu lezvaku a wu maha. Hi nga tiyiseka lezvaku contlhe cikhati Jesu i tava na hina kasi a hi vhuna ku maha a ntiro lowu. — Lera Matewu 28:18-20.
‘GONDZANI KA MINA’
Humuta van’wani a ku fana na Jesu (Wona tindzimana 8-11) *
8-9. Hikuyini a vanhu va kutikoramisa va tshinelako ka Jesu, niku zviwutiso muni hi faneleko ku ti maha?
8 A vanhu va kutikoramisa va tshinela ka Jesu. (Mat. 19:13, 14; Luka 7:37, 38) Hikuyini? Wona a kuhambana ku nga hi kona cikari ka Jesu ni vaFarisi. A vaFarisi va wa hi varangeli va wukhongeli va matshandza ni tihanyi. (Mat. 12:9-14) Jesu i wa hi munhu wa kutikoramisa ni wa lirandzo. A vaFarisi va wa randza kuva ni nduma ni ku kombisiwa cichavo. Jesu i wulile lezvaku a zvi saseki a kuva munhu wa tshamela lego. I gondzisile a vapizani vakwe a kuva vanhu vo ti koramisa ni vo randza ku tirela van’wani. (Mat. 23:2, 6-11) A vaFarisi va wa fuma van’wani, hakuva a vanhu va wa chava lezvi zvi nga wa ta va humelela loku va nga va ingisi. (Joh. 9:13, 22) Jesu i humutile vanhu hi ku va kombisa lirandzo hi magezu ni mitiro.
9 U wa sina u gondzile a zvilo lezvi ka Jesu ke? Ti wutise lezvi: ‘A van’wani va ndzi wona kota munhu wo rula ni wa kutikoramisa? Ndzi ti yimisele ku maha mitiro ya nyalidede kasi ku vhuna van’wani? Ndzi munhu wa mu nene ka van’wani?’
10. Lava va nga tira na Jesu va wa ti zwisa kuyini?
10 Lava va nga tira na Jesu va wa hi ni kurula niku Jesu i wa tsaka hi ku va gondzisa. (Luka 10:1, 19-21) I wa kuca a vapizani vakwe lezvaku va maha zviwutiso niku i wa tsaka hi kuzwa mawonela yabye. (Mat. 16:13-16) A ku khwatsi hi tisinya ti nyukako khwatsi lomu ka misava yo nona, a vapizani vonawu va wa tsaka loku va hi na Jesu. Va wa ingisela khwatsi lezvi Jesu a nga kari a zvi gondzisa va tlhela va pswala mihandzu ya yi nene.
Maha munhu wo tshineleleka ni wa cinghana
Chumayela hi kuhiseka
Ti koramise u tlhela u tira hi kutikarata *
11. Zviwutiso muni hi faneleko ku ti maha?
11 Xana u na ni wutihlamuleli go kari? Loku zvi hi lezvo, ti wutise lezvi: ‘Ndzi va khomisa kuyini lava ndzi tirako navo kutani a va laha ngangweni wa mina? Ndza vhuvhumisa kurula? Ndza kuca van’wani lezvaku va maha zviwutiso? Ndzi ti yimisele a kuzwa a mawonela yabye?’ Hi wa nga ta tshuka hi lava ku fana ni vaFarisi lava va nga zangara loku a vanhu va nga kholwi lezvi va nga gondzisa va tlhela va va khoma hi ndlela ya xapi lava va nga hi ni mawonela yo hambana navo. — Mar. 3:1-6; Joh. 9:29-34.
“NDZI TA MU HUMUTA”
12-14. Hikuyini a ku maha ntiro lowu Jesu a hi nyikileko zvi hi humutako?
12 Hikuyini a ku maha ntiro lowu Jesu a hi nyikileko zvi hi humutako? Ku na ni zvigelo zvo tala kanilezvi hi ta kambisisa zvitsongwani basi.
13 Hi na ni vawoneleli va va nene. Jehovha, a Muwoneleli wa hina wa Hombe, a nga na xapi niku wa kombisa kubonga hi malandza yakwe. Wa wu nyika lisima a ntiro lowu hi wu mahako. (Mah. 6:10) I tlhela a hi nyika ntamu wu lavekako kasi hi maha a ntiro lowu a hi nyikileko. (2 Kor. 4:7; Gal. 6:5) Jesu, a Hosi ya hina, i hi nyikile a cikombiso co mbhelela ca lezvi hi nga va khomisako zvona van’wani. (Joh. 13:15) Niku a madhota lawa ma hi rangelako ma zama ku pimanyisa Jesu, “a murisi wa hombe”. (Mah. 13:20; 1 Ped. 5:2) Va maha zvontlhe kasi vava vanhu va va nene, vo kuca, ni vo tiya-hlanha, a cikhati leci va hi khatalelako.
14 Hi na ni vanghana va va nene. A ku na vanhu van’wani va nga ni vanghana va lirandzo ni ntiro wa lisima a ku fana na hina. Hi nga alakanyela lezvi: Hi ni thomo ga ku tira zvin’we ni vamakabye lava va nga ni mahanyela ya ma nene kanilezvi va kalako va nga alakanyi ku va chukwana a kuhundza van’wani. Va na ni wutlhari ga hombe ga ku maha zvilo kanilezvi a va ti kulise hi gona. A va hi woni kota vatiri-kuloni basi kanilezvi kota vanghana. Niku a lirandzo labye hi hina la hombe nguvhu laha ka kuza va ti yimisela ni ku hi fela!
15. Hi fanele ku ti zwisa kuyini hi ntiro lowu hi wu mahako?
15 Hi na ni ntiro wa wu nene. Hi gondzisa vanhu a lisine hi Jehovha hi tlhela hi va vhuna ku pola a mawunwa ya Sathani. (Joh. 8:44) Sathani i bindzisa wutomi ga vanhu hi ku va byetela mawunwa lawa ma va mahako va nga hi na kutsumba. Hi cikombiso, i lava ku hi kholwa lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a hi rivalela a zviwonho zva hina niku a nga hi randzi. A mawunwa ma mahako vanhu va mbhela ntamu. Loku hi tshinela ka Kristu a zviwonho zva hina zvo tsetselelwa. Niku Jehovha wa hi randza nguvhu hontlheni. (Rom. 8:32, 38, 39) Litsako la hombe a ku vhuna van’wani lezvaku va gondza ku tsumba Jehovha niku va wona na va chukwatisa a wutomi gabye!
SIMAMA KU KUMA KUHUMULA NA U RWELE A PINGU WA JESU
16. A ntiro lowu Jesu a hi nyikileko wu hambene ni mitiro leyi yin’wani hi ndlela muni?
16 A ntiro lowu Jesu a hi nyikileko wu hambene ni mitiro yin’wani leyi hi yi mahako. Hi cikombiso, loku hi wuya hi ntirweni wa ku ti hanyisa hi wuya na hi karele na hi nga tsakangi. Kanilezvi loku hi mbheta cikhati na hi tirela Jehovha na Kristu hizwa litsako la hombe. Hi nga tizwa na hi karele loku a siku gi gumesa, zvi tlhela zvi lava ku hi ti karata kasi hiya mutlhanganweni wa bandla ka wusiku lego. Kanilezvi, a kutala ka zvikhati loku hi wuya hi ka mutlhangano lowo hi tizwa na hi humutilwe ni ku tiyisiwa. Ku humelela zvo fana ni lezvo loku hi ti karata hi chumayela hi tlhela hi maha a cigondzo ca hina wutsumbu. A mabhindzu hi ma kumako ma tele nguvhu a ku hundza a ntamu lowu hi wu mbhetako na hi maha lezvo!
17. Zvini hi faneleko ku zvi tiva?
17 Hi fanele ku tiva lezvaku a mun’we ni mun’wani wa hina i na ni ntamu kasi ku maha zvokari. Hikwalaho hi fanele ku tiva lezvi hi wu tirisisako zvona a ntamu wa hina. Hi cikombiso, hi nga mbheta a ntamu wa hina na hi hlengeletela titshomba. Wona lezvi Jesu a nga hlamula a jaha go ganya legi gi nga mu wutisa ku: “Zvini ndzi faneleko ku maha kasi ndziga tshomba ya wutomi ga pindzukelwa?” A jaha lego gi wa sina gi ingisa a Nayo. Gi wa hi jaha ga gi nene hakuva a matimu ya ivhangeli ya Marku ma wula lezvaku Jesu i no gi “randza”. Jesu i no gi nyika a cirambo co kari a jaha lego. Aku: “Famba u ya xavisa lezvi u nga nazvo, a ndzhako ka lezvo, tana u ta ndzi landzela.” A jaha lego gi wa zvi lava a ku landzela Jesu kanilezvi gi wa nga zvi lavi a ku tsika a titshomba ta gona hakuva gi wa “ganyile nguvhu”. (Mar. 10:17-22) Kota wuyelo ga kona, gi no ala ku rwala a pingu lowu Jesu a nga gi nyika gi simama kuva cibochwa ca “titshomba”. (Mat. 6:24) Loku ku wa hi wena u wa ta hlawula yini?
18. A cikhati contlhe hi fanele ku maha yini niku hikuyini?
18 Contlhe cikhati, zvi nene a ku alakanyisisa hi lezvi hi zvi rangisako wutomini ga hina. Hikuyini? Kasi hi tiyiseka lezvaku ha wu tirisa khwatsi a ntamu wa hina. Wona lezvi a jaha go kari ga ku hi Mark gi wulako. Gili: “Hi malembe yo tala ndzi wa alakanya ku ndzi hanya wutomi go olova. Ndzi wa hi phayona, kanilezvi contlhe cikhati ndzi wa pimisa hi mali ni lezvi ndzi nga mahako kasi ndziva ni wutomi ga gi nene. Ndzi wa ti wutisa ku hikuyini a wutomi gi ndzi bindzela. Ndzi no guma ndzi pola lezvaku ndzi wa rangisa a zvilaveko zva mina, ndzi gumesa ndzi tirela Jehovha hi cikhati ni ntamu lowu wu salako.” Mark i no cica a mawonela yakwe ni ndlela leyi a nga hanya hi yona niku lezvo zvi mu vhulele ndlela ya ku a maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Mark i li: “Ka zvikhati zvin’wani ndza karateka hi ku ndzi ta yi kumisa kuyini mali, kanilezvi hi ku vhuniwa hi Jehovha na Jesu, ndza zvi kota a ku hlula a cikarato leco.”
19. Hikuyini zvi nga zva lisima a kuva ni mawonela ma nene?
19 Hi ta simama hi kuma kuhumula na hi rwele a pingu wa Jesu loku hi maha a zvilo zvinharu. Co sangula, ku simama hiva ni mawonela ma nene. Hi maha a ntiro wa Jehovha hikwalaho hi fanele ku wu mahisa lezvi yena zvi lavisako zvona. Hina hi vatiri niku Jehovha hi yena Murangeli. (Luka 17:10) Loku hi zama ku maha a ntiro lowu hi kuya hi lezvi hi zvi lavisako zvona hi tolwa ni pingu. Hambu a dhuna ga ntamu gi ngo ti bayisa gi tlhela gi karala loku contlhe cikhati gi zama ku huma cikweleni gi tlhela gilwa ni kanga wutshan’wini ga ku ingisa a n’winyi wa gona. Kanilezvi, hi nga maha a zvilo zvo tala zvo hlamalisa hi tlhela hi hlula a zvikarato zvo tala loku hi landzela a wurangeli ga Jehovha. Alakanya lezvaku a nga kona a nga mahako ku a kurandza ka Jehovha ku nga maheki! — Rom. 8:31; 1 Joh. 4:4.
20. Cini ci faneleko ku hi kuca ku rwala a pingu wa Jesu?
20 Ca wumbiri, ku tira hi zvigelo zvi nene. A kungo ga hina ku dzundza Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo. A vanhu va masikwini ya Jesu lava va nga hi ni wunavenave kutani lava va nga maha zvilo na va hi ni kungo ga lezvaku ku wuyelwa vona, a zvi hlwelangi a ku va mbhelelwa hi litsako va tlhela va tsika ku rwala a pingu wa Jesu. (Joh. 6:25-27, 51, 60, 66; Filp. 3:18, 19) Kanilezvi lava va nga maha zvilo hi kota ya ku randza Nungungulu ni muakelani va rwele a pingu wa Jesu na va tsakile wutomini gabye gontlhe laha misaveni na va hi ni kutsumba ka kuya tira zvin’we na Kristu le tilweni. A ku fana navo, hi ta simama hi tsakile loku hi rwala a pingu wa Jesu hi zvigelo zvi nene.
21. Hi kuya hi Matewu 6:31-33, hi fanele ku rindzela lezvaku Jehovha a maha yini?
21 Ca wunharu, ku rindzela zva zvi nene. Hi hlawulile a ku hanya a wutomi go ti tsona ni ku tira hi ku ti karata. Jesu i hi tlharihisile lezvaku hi ta xanisiwa. Kanilezvi hi rindzela lezvaku Jehovha i ta hi nyika a ntamu wa ku timisela ni cihi cikarato. Laha hi timiselako, hiya hi tiya nguvhu. (Jak. 1:2-4) Hi nga tsumba kambe lezvaku Jehovha i ta hi nyika lezvi hi zvi lavako, ku nga lezvaku Jesu i ta hi rangela niku a vamakabye va hina va ta hi tiyisa. (Lera Matewu 6:31-33; Joh. 10:14; 1 Tes. 5:11) Hakunene hi na ni zvontlhe hi zvi lavako kasi ku timisela ni cihi cikarato.
22. Cini hi faneleko ku ci bonga?
22 A wasati loyi a nga hanyisiwa hi Jesu i kumile kuhumula a siku legi a nga hanyisiwa hi gona. Kanilezvi i wa ta simama a kuma kuhumula ka pindzukelwa ntsena loku ava mulandzeli wo tsumbeka wa Kristu. U alakanya ku i mahile yini? Loku ku hi lezvaku i hlawulile ku rwala a pingu wa Jesu, hi nga alakanyela a makatekwa a vileko nawo — a ku tira zvin’we na Jesu le tilweni! Kova ni kwihi a kutikarata a ku mahileko kasi a landzela Kristu, a ku nge sizi nchumu loku ku fananisiwa ni makatekwa lawa a ma kumileko. Kani hi rindzela ku hanya le tilweni kutani laha misaveni, hi fanele a ku ci bonga nguvhu a cirambo ca Jesu caku: “Tanani ka mina!”
LISIMU 13 Kristu hi yena Cikombiso ca hina
^ nzi. 5 Jesu wa hi ramba lezvaku hiya kakwe. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi vhumela a cirambo ca Jesu? A ndzima leyi yi ta hlamula a ciwutiso leci, yi tlhela yi hi alakanyisa lezvi hi nga ku kumisako zvona a ku humutwa hi ku tira zvin’we na Kristu.
