U wa zi tiva?
Kutsaliweni ka Biblia, a mabhuku yo songiwa ma wa mahiwa ni ku tiriswa hi ndlela muni?
Mabhuku yo gumesa yo songiwa yo mahiwa hi mabhebhe ya zana ga malembe ga wu 18 nguveni ya hina, ya bhuku ga Estere, gi nga lomu ka Biblia
A Ivangeli ya Luka yi wulawula hi Jesu na a vulula a bhuku go songiwa ga muprofeti Isaya a gi lera, a gumesa a gi songa. Kugumeseni ka Ivangeli yakwe, Johani yenawu i lo kumbuka ‘bhuku,’ legi hi kuya hi gezu ga xiGreki gi nga wula bhuku go songiwa, na a wula lezaku i wa nga ta zi kota ku tsala zontlhe zi mahilweko hi Jesu lomu ka bhuku lego. — Luka 4:16-20; Johani 20:30; 21:25.
Xana a mabhuku yo songiwa ma wa mahiwa hi ndlela muni? Ma wa mahiwa hi zilo zo kota mabhebhe, kutani papiro lezi zi nga lemetelwa zi maha sango kutani bhuku go songiwa. Gi wa tsaliwa mahungu gi gumesa gi tsonzelwa laha ka nhonga na ku hi ku a tlhelo legi ga ku tsaliwa gi wa kumeka lomu nzeni. A mitsalo yi wa sukela hehla yiya hasi. Loku a bhuku lego gi lehile, gi wa vekiwa tinhonga lomu magumo ka gona, lezo zi wa mahela ku a munhu a zi kota ku tlhatlhelela tlhelo ginwani hi woko ginwe, legi ginwani gi songa se kunwani, kala a kuma laha a ku lavako.
A disionario go kari ga Biblia (The Anchor Bible Dictionary) gi wula lezi: “A kuva a bhuku go songiwa gi lehile (gi wa tolovela kuva ni 10 wa timetro) zi wa bhinzula a ku eneta mahungu wontlhe ya bhuku go kari, kota lezi gi ngaya hi ku songiwa.” Hi xikombiso, ku alakanyelwa lezaku a mahungu ma nga ka Ivangeli ya Luka ma tekile xipanze xa 9,5 wa timetro hi kuleha, xa bhuku go songiwa. A zikhati zinwani, lomu magumo ka bhuku go songiwa ku wa polidjiwa hi maribye yo hlawuleka ku tlhela ku pendiwa.
A Mitsalo ya wuKristu ya xiGreki yi wulawula hi “vapristi va hombe.” Ku vile vamani?
Kusukela loku a vaIsraeli va sangulile kuva ni vapristi, ku wa tira munhu munwe ntsena hi khati kota mupristi wa hombe, loyi a kusanguleni zi nga lava lezaku a tira kala afa. (Mitsengo 35:25) A wa kusangula kuva mupristi hi Aroni. Hi kufamba ka xikhati, a xikhundla xa papai xi waya ka n’wana wa nhonzo. (Eksodusi 29:9) A kutala ka vana va Aroni va xinuna va mahile vapristi, kanilezi vatsongwani nguvu va mahileko vapristi va hombe.
Laha a vaIsraeli va nga fumelwa hi tihosi ta matiko manwani, a tihosi leto ti wa yimisa ni ku susa a vapristi va hombe va vaJuda ni ka xihi xikhati ti nga zi lava. Hambulezo, zi wonekisa ku khwatsi a vapristi lavo va vaswa xontlhe xikhati va wa hlawuliwa ka mingango yo dzunzeka, nguvunguvu xikari ka lixaka la Aroni. A gezu legi gi nge “vapristi va hombe” zi wonekisa ku khwatsi gi wula a ziro zo tlakuka za vapristi. A vapristi va hombe va ngava va patsile a 24 wa mitlawa ya tihloko ta wupristi; vapristi va hombe va nga lumba mingango yo tlakuka nguvu; ni vapristi va kale lava va nga sina va susilwe vo kota Anasi. — 1 Kronekele 24:1-19; Mateu 2:4; Marku 8:31; Mitiro 4:6.
Hi alakanya ku u ta zvi tsakela
A MURINDZELI — WA CIGONDZO
U wa zvi tiva? — Fevereiro wa 2022
Hikuyini a vaIzrayeli va kale va nga hakhela lowolo?
A MURINDZELI — WA CIGONDZO
U wa zvi tiva? — Fevereiro wa 2022
Hikuyini zvi nga vhuna lezvi Jehovha a nga kari a vhumela ku a matuva ni zvipomba va maha hi zvona miphahlo?
A MURINDZELI — WA CIGONDZO
U wa zvi tiva? — Março wa 2020
Ahandle ka lezvi a Bhibhiliya gi zvi wulako, zvikombiso muni zvi tiyisekisako lezvaku hakunene a vaIzrayeli va wa hi tikhumbi le Gibhite?
A MURINDZELI — WA CIGONDZO
U wa zvi tiva? — Novembro wa 2019
Ku wa hi wihi a ntiro wa malandza zvikhatini zva ku tsaliwa ka Bhibhiliya?
A MURINDZELI — WA CIGONDZO
U wa zvi tiva? — Abril wa 2019
A kaleloko va wa mahisa kuyini loku a munhu a lava ku endza hi ngalava?
