Lirandzo — i tshamela go saseka nguvhu
JEHOVHA i pimisele mupostoli Pawule lezvaku a tsala 9 wa matshamela ma tako hi ka moya wa ku basa. (Va Le Galatia 5:22, 23) A matshamela lawo yo saseka ma vitaniwa lezvaku ‘mihandzu ya moya.’ * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) A matshamela lawo ma maha cipandze ca “munhu muswa” loyi a maKristu ma faneleko ku mu ambala. (Va Le Kolosi 3:10) A ku fana ni sinya yi pswalako mihandzu loku yi cheletelwa khwatsi mati, a munhu a ngo kuma matshamela lawo yo saseka loku a moya wa ku basa wu tira khwatsi wutomini gakwe. — Lisimu 1:1-3.
A tshamela go sangula legi Pawule a nga gi xaxameta lirandzo. Hi lihi a lisima la tshamela legi? Pawule i zile aku: ‘Loku ndzi nga hi na lirandzo, a ndzi nchumu.’ (1 Va Le Korinte 13:2) Kanilezvi cini lirandzo, niku hi nga li kumisa kuyini? Kona hi nga li kombisisa kuyini wutomini ga siku ni siku?
CINI A LIRANDZO?
Hambu lezvi zvi karatako ku tlhamusela khwatsi ku a lirandzo cini, a Bhibhiliya ga tlhamusela lezvi zvi mahiwako hi munhu wa lirandzo. Hi cikombiso, gi wula lezvaku a munhu wa lirandzo ‘i na ni lihlazva-mbilu, mu nene’ niku ‘i tsakelana ni lisine.’ A munhu wa lirandzo ‘i nonoka ku zwata zvilo zvontlhe, a kholwa zvilo zvontlhe, a tsumba zvilo zvontlhe, a timisela zvilo zvontlhe.’ Wa khatala nguvhu hi van’wani niku munghana wo tsumbeka. Kanilezvi a munhu wo kala lirandzo, i na ni ciluse ni matshandza, i maha zvilo zvi nga faneliko, a ti lavela zvakwe basi, a tlhela a nga tsetseleli. Wutshan’wini ga kuva ni matshamela yo biha yo kota lawo, hi fanele ku kombisa lirandzo la lisine hi van’wani, la ku ‘a li ti laveli zva lona.’ — 1 Va Le Korinte 13:4-8.
JEHOVHA NA JESU VA HI VEKELE CIKOMBISO CO MBHELELA CA LIRANDZO
‘Nungungulu lirandzo.’ (1 Johani 4:8) A mitiro yakwe yi komba lezvo. A ndlela ya hombe leyi a nga kombisa hi yona lirandzo hi vanhu ku rumela Jesu misaveni lezvaku a ta xaniseka a tlhela afa, na a fela hina. Mupostoli Johani i te: ‘A ku hi randza ka Nungungulu ku wonekelisilwe hi lezvi, Nungungulu i rumele a N’wana wakwe a belekilweko yece ata laha misaveni, kasi hina hi fela ku hanya ha yena. A lirandzo hi leli, a hi lezvaku hina hi mu randzile Nungungulu, kanilezvi hi yena a hi randzileko, a rumela N’wana wakwe a kuva ndzhiho wa zviwonho zva hina.’ (1 Johani 4:9, 10) Hi kota ya lirandzo la Nungungulu, ha zvi kota ku tsetselelwa zviwonho zva hina hi tlhela hiva ni kutsumba ni wutomi.
Jesu i kombile lezvaku wa va randza vanhu hi ku nyikela wutomi gakwe kasi ku maha kurandza ka Nungungulu. Mupostoli Pawule i ngalo: ‘Hi kurandza kwaloko hi basisilwe hi kunyikelwa ka miri wa Jesu Kristu kan’we ku mbhela.’ (Maheberu 10:9, 10) A ku na munhu a zvi kotako ku kombisa lirandzo lo hundza lelo. Jesu i te: ‘A ku na munhu a nga ni lirandzo la hombe lo hundza leli, lezvaku munhu a nyikela kuhanya kakwe hi kota ya maxaka yakwe.’ (Johani 15:13) Xana a vanhu vo kala ku mbhelela va nga zvi kota ku pimanyisa a lirandzo la Jehovha na Jesu? Ina! A hi woneni lezvi hi nga mahisako zvona.
‘FAMBA HI LIRANDZO’
Pawule i hi byela lezvi: ‘Mahani vapimanyisi va Nungungulu, khwatsi hi vanana va randzekako, mu famba hi lirandzo kota lezvi Kristu a nga mu randza, a ti nyikela hi kota ya hina.’ (Va Le Efesusi 5:1, 2) Zvi wula yini a ku ‘famba hi lirandzo’? Zvi wula ku kombisa lirandzo contlhe cikhati. A hi ku wula basi hiku ha randza van’wani, kanilezvi ku zvi kombisa hi lezvi hi mahako. Johani i tsalile lezvi: ‘Vana vanga, hi nga randzi hi kuwulawula, kutani hi lirimi, kanilezvi a hi randzeni hi kumaha ni lisine.’ (1 Johani 3:18) Hi cikombiso, hi chumayela a mahungu yo saseka ya Mufumo hi ku randza Jehovha ni muakelani. (Mateu 24:14; Luka 10:27) Hi ‘famba hi lirandzo’ kambe loku hi kombisa lihlazva-mbilu, wunene, ni ku tsetselela. Hi ingisa a wusungukati ga Bhibhiliya gaku: ‘Kota lezvi Jehovha a nga mu tsetselela, n’winawu mahani zvalezvo.’ — Va Le Kolosi 3:13.
Kanilezvi a ku kawuka van’wani a zvi wuli ku kala hi nga hi na lirandzo. Hi cikombiso, kasi ku miyeta n’wanana a vapswali vo kari va maha ni cihi leci a ci lavako. Kanilezvi a mupswali loyi hakunene a randzako n’wana wakwe wa mu kawuka loku zvi laveka. Hi kufanana, Nungungulu lirandzo, hambulezvo ‘wa tsayisa loyi a mu randzako.’ (Maheberu 12:6) Hikwalaho, a ku kawuka munhu hi fanelo ku mu randza. (Mavingu 3:11, 12) Kanilezvi alakanya lezvaku hontlheni hi vawonhi; ha tolovela ku nga kombisi lirandzo. Hikwalaho, hontlheni hi fanele ku ti karatela ku engetela lirandzo la hina. Hi nga zvi mahisa kuyini? A hi woneni tindlela tinharu.
HI NGA ENGETELISA KUYINI A LIRANDZO LA HINA?
Co ranga, kombela Nungungulu lezvaku a ku nyika moya wakwe wa ku basa, lowu wu pswalako lirandzo. Jesu i te Jehovha wa nyika “moya wa ku basa ka lava va mu kombelako.” (Luka 11:13) Hikwalaho, hi nga tiyiseka lezvaku loku hi kombela moya wa ku basa hi tlhela hi wu tsika wu hi vhuna, hi taya hi engetela kuva ni lirandzo. (Va Le Galatia 5:16) Hi cikombiso, loku u hi dhota, u nga kombela moya wa ku basa kasi wu ku vhuna ku kombisa lirandzo a cikhati u nyikako wusungukati hi ku tirisa Bhibhiliya. Loku u hi mupswali, u nga kombela lezvaku a moya wa Nungungulu wu ku vhuna ku kawuka vana va wena hi lirandzo, wutshan’wini ga ku va kawuka na u zangarile.
Ca wumbiri, ehleketa khwatsi hi lezvi Jesu a nga kombisisa zvona lirandzo hambu ka cikhati leci a nga xanisiwa hi van’wani. (1 Pedro 2:21, 23) Loku a wokari a ku khunguvanyisa kutani ku ku mahela zvobiha, ti wutise ku ‘Loku ku wa hi Jesu, i wa ta ku yini?’ A makabye wo kari wa ku hi Leigh i polile lezvaku a ku ti maha ciwutiso leco zva mu vhuna ku ranga hi ku ehleketa loku a lava ku maha nchumu. I ngalo: “Ka siku go kari, a mun’we wa vatiri-kuloni i rumele mahungu ka van’wani na ma wulawula kubiha hi mina ni ntiro wa mina. A zvi no ku ndzi bayisa. Kanilezvi ndzi ti wutisile ku, ‘Ndzi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu ka mhaka leyi?’ Andzhako ka ku ehleketa hi lezvi Jesu a nga wa ta maha, ndzi bohile ku zvi tsika zvi hundza. Hi ndzhako ka cikhati, ndzi yile ndzi ya tiva ku a wasati loye i wa hi ni cikarato ca hombe ca mababyi; i wa hi kukaratekeni ka hombe nguvhu. Lezvo zvi ndzi mahile ndzi ti byela ku kuzvilava lezvi a nga tsala a hi zvona a nga lava ku wula. A ku ehleketa hi cikombiso ca Jesu ca ku kombisa lirandzo hambu loku hi swirekile zvi ndzi vhunile ku kombisa lirandzo hi mutiri-kuloni.” Loku hi pimanyisa Jesu, contlhe cikhati hi ta kombisa lirandzo ka van’wani.
Ca wunharu, gondza ku kombisa lirandzo la ku rangisa zva van’wani. A lirandzo lelo hi leli li tivekisako a valandzeli va lisine va Jesu. (Johani 13:34, 35) Yena i wa hi nalo lirandzo lelo, niku i hi vekele cikombiso co mbhelela. Hi ndlela muni? Hi ku suka le tilweni, a “ti maha wa nyalidede” hi kota ya hina, “kala kufeni.” (Va Le Filipi 2:5-8) Loku hi pimanyisa a lirandzo la Jesu, a mapimo ya hina ni timbilu ta hina zvi taya zvi fana nguvhu ni lezvi zvakwe, niku hi ta rangisa zva van’wani mahlweni ka lezvi zva hina venyi.
MABHINDZU YA KU KOMBISA LIRANDZO
A mabhindzu ya ku kombisa lirandzo ma tele. Wona mambiri ya kona:
-
KUVA NI VAMAKABYE MISAVENI YONTLHE: Hi kota ya lezvi hi randzanako, ha zvi tiva lezvaku kova ni kwihi lomu hi yako, a vamakabye va hina va ta hi amukela hi mandla mambiri. Hakunene makatekwa ya hombe a ku tiva lezvaku wa randziwa hi ‘vamakabye va wena vontlhe va nga lomu misaveni’! (1 Pedro 5:9) A lirandzo lelo hi li kuma cikari ka vanhu va Nungungulu ntsena.
-
KUVA NI KURULA: A ku ‘timiselana hi lirandzo’ zvi maha ku hi ‘bohana hi kurula.’ (Va Le Efesusi 4:2, 3) Hi kuma kurula loko mitlhanganweni ya bandla ni ya cipandze, ni migotsovanyanweni. A wu kholwi ku a kurula loko ka kala nguvhu tikweni legi go tala hi maguwa ke? (Lisimu 119:165; Isaya 54:13) Loku hi hlota kurula ni van’wani, hi komba lezvaku hakunene ha va randza, niku lezvo zvi tsakisa Papayi wa hina wa le tilweni. — Lisimu 133:1-3; Mateu 5:9, Tradução do Novo Mundo.
‘A LIRANDZO LA AKA’
Pawule i tsalile lezvaku a ‘lirandzo la aka.’ (1 Va Le Korinte 8:1) Zvi wula yini lezvo? Ka bhuku ga 1 Va Le Korinte cipimo 13, legi a vokari va gi vitanako ku “Lisimu la Lirandzo,” Pawule i tlhamusela lezvi a lirandzo li akisako zvona. A lirandzo li rangisa zva van’wani. Li chela kota hi zvilaveko zva van’wani. (1 Va Le Korinte 10:24; 13:5) Niku kota lezvi li alakanyelako van’wani, li zwela wusiwana, li hi ni lihlazva-mbilu ni wunene, li aka mingango yi nga ni lirandzo ni mabandla ma nga ni kuzwanana. — Va Le Kolosi 3:14.
Ku na ni tindlela to tala ta ku kombisa lirandzo hi van’wani, kanilezvi a lirandzo la hina hi Nungungulu hi lona lo ranga hi lisima ni kuaka ka lona. Hikuyini? Hi ku a lirandzo la hina hi yena li hi maha hi bohana! A vanhu va midhawuko yontlhe, ni tihlonge, ni tirimi va khozela Jehovha va tlhela va mu tirela ‘hi mbilu yin’we.’ (Zefania 3:9) A hi ti yimiseleni ku kombisa tshamela legi ga lisima nguvhu gi pswaliwako siku ni siku hi moya wa ku basa wa Nungungulu.
^ nzi. 2 Leyi i ndzima yo sangula laha ka xaxamelo wa 9 wa tindzima ti to wulawula hi tshamela gin’we ni gin’wani gi mahako cipandze ca mihandzu ya moya.