Mupostoli Pawule i wa zvi tiva ku a mawunwa ya Sathani ma na ni mhango ya hombe nguvhu. Kanilezvi a hi maKristu wontlhe ma nga yi wona mhango leyo. Hi cikombiso, zvi wonekisa ku khwatsi a maKristu yo kari le Korinte ma wa ti byela ku ma tiyile nguvhu lisineni laha ka ku a ma nge tshuki ma xengwa hi Sathani. (1 Va Le Korinte 10:12) Hi cigelo leco, Pawule i va tlharihisile aku: ‘Ndza chava lezvaku, kota lezvi a nyoka yi nga khohlisa Evha hi wumbyori ga yona, lezvo a maalakanyo ya n’wina ma ta wonheka ma susiwa wuneneni legi gi nga ka Kristu.’ — 2 Va Le Korinte 11:3.

A magezu ya Pawule ma komba a lisima la ku hi nga ti tsumbi ku hundza mpimo. Kasi ku hlula a mawunwa ya Sathani, u fanele ku tiva a mhango ya wona u tlhela u ti vhikela ka wona.

A mawunwa lawa hi wulawulako hi wona laha mahungu yo khohlisa ma tirisiwako kasi ku kanganyisa vanhu ni ku fumela maalakanyo yabye ni lezvi va mahako. A bhuku go kari gi wulawulako hi mawunwa lawo gi wula lezvaku “a hi ya wumunhu, ma daya, niku a ma lulamangi.” (Propaganda and Persuasion) A vanhu va ma tlhamusela hi magezu yo kota “ku soholota, ku xenga, ku kanganyisa, ni ku juja mapimo.”

A mawunwa ma bihile nguvhu hakuva ma nga cica mapimo ya hina hi kutsongwani-kutsongwani na hi nga zvi tivi. Hi nga ma fananisa ni moya wa vhenene wa ku a wu woneki niku a wu na masema. Vance Packard, a nga ni wutlhari ga ku hlola lezvi a vanhu va mahako, i wulile lezvaku a mawunwa ma khumba nguvhu a zvimaho zva hina “a ku hundza lezvi hi zvi  alakanyako.” A tlhari yin’wani yi wulile lezvaku a mawunwa ma maha vanhu va leva nguvhu va tlhela va ngavi ni kuringanisela niku ma maha lezvaku ku hihiritwa vanhu, ku vhuka tiyimpi, ni tixanisa hi kota ya hlonge kutani wukhongeli. — Bhuku Easily Led—A History of Propaganda.

Loku a vanhu va zvi kota ku hi khohlisa hi mawunwa yabye, a ha ha wuli hi Sathani. I kari a gondza vanhu kusukela loku va vangilwe. Hi yena kambe a fumelako “a tiko gontlhe,” hikwalaho a nga tirisa ni cihi cipandze ca gona kasi ku hangalasa mawunwa yakwe. (1 Johani 5:19; Johani 8:44) Sathani “i pfhupelisile a kupima” ka vanhu vo tala nguvhu hi mawunwa yakwe laha ka kuza a wuliwa lezvaku “mukhohlisi wa tiko gontlhe.” (2 Va Le Korinte 4:4; Kuvululelwa 12:9) U nga ma hlulisa kuyini a mawunwa yakwe?

Jesu i hi gondzisile ndlela yo olova ya ku hlula mawunwa. I te: ‘Tiva lisine, ni lisine li ta ku tlhatlhisa.’ (Johani 8:31, 32, Tradução do Novo Mundo) Lomu tiyimpini, a sochwa gi fanele ku tiva lomu gi nga kumako kona mahungu yo tsumbeka hakuva a nala i ta hangalasa mawunwa kasi ku gi kanganyisa. Wena ke, u nga ma kuma kwihi a mahungu yo tsumbeka? Jehovha i hi nyikile Mhaka yakwe, a Bhibhiliya. Ka bhuku lego, u kuma zvontlhe zvi lavekako kasi ku hlula a mawunwa ya Sathani. — 2 Timote 3:16, 17.

Sathani wa zvi tiva lezvo. Hikwalaho, i tirisa tiko legi gi rangelwako hi yena kasi ku hi colopetela ni ku hi maha hi godhola ku lera Bhibhiliya. U nga vhumeli ku xengwa hi ‘mano ya Sathani’! (Va Le Efesusi 6:11) A ku zwisisa lisine la tshinya basi a zvi eneli. Hi fanele ku ti karatela ku etisa a wutivi ga hina ga lisine. (Va Le Efesusi 3:18) Kota kuwula ka mutsali wo kari wa ku hi Noam Chomsky, “I hava a to ku chululela lisine lomu ka hloko ya wena. U fanele ku li lava hi wece.” Hikwalaho, ‘lava lisine ha wece’ hi ku “hlola Mitsalo a masiku wontlhe.” — Mitiro 17:11.

Sathani a nga lavi lezvaku u pimisa khwatsi kasi u tiva a lisine la lezvi u zvi zwako. Hikuyini? Hi ku a mawunwa “ma tira khwatsi” loku a vanhu “va godhola ku pimisa hi ndlela ya ku va kuma zvo sola.” (Media and Society in the Twentieth Century) U ngavi munhu wo kholwa ni cihi u ci zwako na u nga ehleketangi khwatsi hi zvona. (Mavingu 14:15) Nungungulu i ku nyikile “kualakanya” ni “kupimisisa,” hikwalaho zvi tirise kasi ku tiyisa kukholwa ka wena. — Mavingu 2:10-15; Va Le Roma 12:1, 2.

Loku a masochwa ma kanganyisiwa hi mawunwa ma telwa hi kuchava ma tlhela ma godhola kulwa. Ma nga tlhela ma sangula kulwa hi ca ka wona kutani ku ti tsawukanisa ni masochwa-kuloni. A nduna yo kari ya Alemanya yi wula lezvaku a cin’we ca zvigelo zvi nga maha ku Alemanya a hluliwa Yimpini yo Sangula ya Misava mave mawunwa. I wulile lezvaku a vanhu va no khohlisiwa nguvhu hi mawunwa laha ka kuza zvi ku khwatsi hi loku va no biwa hi gezi. Sathani i tirisa mamahela yo fana ni yalawo kasi ku susa kuzwanana ka maKristu nyamutlha. Hi cikombiso, i zama ku maha vamakabye va swirana kutani ku va maha va tsika hlengeletano ya Jehovha vaku a yi na kululama, kutani ku ya maha zvo biha.

U nga khohliswi! Landzela a wusungukati ga Mhaka ya Nungungulu, u simama u zwanana ni vamakabye va wena. Hi cikombiso, a Bhibhiliya gi hi kuca ku “tsetselelana” ni ku hatlisa hi lulamisa mazunga. (Va Le Kolosi 3:13, 14; Mateu 5:23, 24) Ga hi tlharihisa kambe lezvaku hi nga ti hambanisi ni bandla. (Mavingu 18:1, NM) Tshama na u longile kulwa ni mawunwa ya Sathani. Ti wutise lezvi: ‘Ka khati go gumesa ndzi nga khunguvanyisiwa hi vamakabye va mina, ndzi mahile zvilo zvi tsakisako Nungungulu kutani zvi tsakisako Sathani?’ — Va Le Galatia 5:16-26; Va Le Efesusi 2:2, 3.

A sochwa go kala gi nga tsumbeki ka murangeli wa gona a gilwi khwatsi. Hikwalaho, a valala va tirisa mawunwa kasi ku maha masochwa ma nga tsumbi varangeli va wona. Loku a varangeli va maha cihoxo, a valala va nghena hi kwalaho vaku: “Wa va wo’, a va tsumbeki!” “Mu nga va tsiki va mu yisa khombyeni!” Sathani yenawu i maha zvalezvo. I zama ku ku maha u nga tsumbi lava Jehovha a va tirisako kasi ku rangela vanhu vakwe.

U nga ti vhikelisa kuyini? Ti yimisele ku simama hlengeletanweni ya Jehovha. Simama u tsumbeka ka vavanuna lava va rangelako vanhu va Nungungulu u tlhela u va seketela, hambu lezvi va kalako va nga mbhelelangi. (1 Va Le Tesalonika 5:12, 13) A vahluwuki ni vakanganyisi van’wani va nga tshuka va vhukela a hlengeletano. (Titusi 1:10) Hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi lezvi va wulako lisine, ‘u nga hatlisi ku tsekatsekiswa kupimeni ka wena.’ (2 Va Le Tesalonika 2:2) Landzela a wusungukati legi Pawule a nga  nyika Timote gaku: ‘Namarela ka lezvi u zvi gondzileko,’ u alakanya ‘a vagondzisi va wena.’ (2 Timote 3:14, 15) Ehleketa hi zvigelo zvontlhe hi nga nazvo zva ku tsumba a nandza gi tsumbekileko legi ku hundzako cipimo ca 100 wa malembe na gi tirisiwa hi Jehovha kasi ku hi gondzisa a lisine. — Mateu 24:45-47; Maheberu 13:7, 17.

Sathani i zama ku ku hambukisa hi tindlela to kongoma kambe. A zvikhati zvin’wani i zama ku ku maha u chava. A kudzukisela “yin’we ya tindlela ta kale nguvhu leti a mawunwa ma tirako hi tona.” (Easily Led—A History of Propaganda) Philip M. Taylor, a nga mugondzisi wa le Gra-Bretanya, i tsalile lezvaku a vaAsiriya va wa tirisa a kudzukisela ni mawunwa kasi ku hlula a valala vabye. Sathani i ta tirisa wutoya, go kota ku chava vanhu, ku chava tixanisa, ni ku chava kufa, kasi ku ku tsikisa ku tirela Jehovha. — Isaya 8:12; Jeremia 42:11; Maheberu 2:15.

U nga tsiki Sathani a ku maha lezvo! Jesu i te: ‘Mu nga chavi lava va dayako miri, kanilezvi na va nga hi na ntamu ku maha nchumu kambe.’ (Luka 12:4) Tsumba hi kumbhelela lezvaku Jehovha i ta tatisa a citsumbiso cakwe ca ku ku khatalela, a ku nyika “ntamu lowu wa hombe,” a tlhela a ku vhuna ku yima u tiya loku Sathani a ku vhukela. — 2 Va Le Korinte 4:7-9; 1 Pedro 3:14.

Lisine ku u nga tshuka u mbhela ntamu kutani u chava. Kanilezvi alakanya magezu yo tiyisa hlana lawa Jehovha a nga byela Joxuwa, yaku: ‘Tiyisa a mbilu, uva ni ntamu: u nga chavi, u nga tsemeki hlana; hakuva Jehovha Nungungulu wa wena i zvin’we na wena kontlhe lomo u ta ngava kona.’ (Joxua 1:9) Loku u ti wona na u karatekile, tekela ku khongela ka Jehovha u mu tlhatlhela kukarateka ka wena. Hi ku maha lezvo, ‘a kurula ka Nungungulu, loku ku nga hiko na kupimiwa, ku ta hlayisa a mbilu ya wena ni maalakanyo ya wena.’ Hi ndlela leyo u tava ni ntamu wa kulwa ni mawunwa ya Sathani. — Va Le Filipi 4:6, 7, 13.

Wa ma alakanya a mawunwa lawa Rabxeka, a cirun’wa ca vaAsiriya, a nga ma tirisa kasi ku dzukisela vanhu va Nungungulu? I wa lava lezvaku va kholwa ku a nga kona wa ku a nga zvi kota ku va vhikela ka Asiriya, ne hambu Jehovha. I tlhelile a wula lezvaku hi Jehovha a nga ruma vaAsiriya lezvaku va ya lovisa Jerusalema. Jehovha i hlamulisile kuyini? I te: ‘U nga chavi hi kota ya timhaka leti mu ti zwileko, leti a malandza ya hosi ya le Asiriya ma ndzi rukateleko ha tona.’ (2 Tihosi 18:22-25; 19:6) Hi kulandzela, i rumele ngilozi yakwe yi ya daya 185 000 wa vaAsiriya hi wusiku gin’we basi! — 2 Tihosi 19:35.

U tshuka u sixtira filmi gi kombisako munhu a kalavelwako na a nga zvi tivi? A wu navelangi ku mu byela ku: ‘Hesa, u nga vhumeli! Vo ku hembela!’ Makunu hi nga alakanyela a tingilozi na ti ku byela ku: “U nga vhumeli ku kalavelwa hi mawunwa ya Sathani!”

Hikwalaho u nga ingisi mawunwa ya Sathani. (Mavingu 26:24, 25) Ingisa Jehovha, u mu tsumba ka zvontlhe u mahako. (Mavingu 3:5-7) Wa ku randza niku wa ku khongotela aku: ‘N’wananga, tlhariha u maha a mbilu ya mina yi tsaka.’ (Mavingu 27:11) Loku u maha lezvo, u ta zvi kota ku vhikela maalakanyo ya wena!