JEHOVHA NUNGUNGULU i lava lezvaku a vakhozeli vakwe va hanya kuruleni. Hikwalaho i lava lezvaku va maha zvontlhe va zvi kotako kasi va hanyisana hi kurula. Loku va maha lezvo, ku tava ni kurula bandleni ga wuKristu. Lezvo zvi koka vanhu vo tala vata bandleni.

Hi cikombiso, a n’anga yo kari ya le Madagascar yi wonile kurula cikari ka vanhu va Jehovha yi ti byela lezvi: ‘Loku ndzo tshuka ndzi lava kuva ka wukhongeli go kari ndzi ngo maha Mboni ya Jehovha.’ Hi kufamba ka cikhati, a wanuna loye i tsikile ku tirisana ni madhimoni, a lulamisa wukati gabye lezvaku gi zwanana ni Mitsalo, a tlhela a sangula ku khozela Jehovha, a Nungungulu wa kurula.

A ku fana ni wanuna loye, lembe ni lembe ku nghena makume ya mazana ya vanhu bandleni ga wuKristu va kuma kurula loku va nga ku dokolokela. Kanilezvi lomu ka Bhiblia hi gondza lezvaku a ‘ciluse ca mona ni kuhambana’ zvi nga tsema wunghana zvi tlhela zvi vanga zvikarato lomu bandleni. (Jakobe 3:14-16) Hambulezvo a Bhiblia ga hi nyika wusungukati gi nene ga lezvi hi nga potsisako zvona a zvikarato lezvo ni ku hlayisa kurula ni vamakabye va hina. A hi woneni lezvi a wusungukati lego gi vhunisileko zvona vamakabye vo kari.

“Ndzi wa nga zwanani ni makabye ndzi nga tira naye. Ka khati go kari hi nga kari hi holovisana, ku tile vanhu vambiri va ta hi cuwukisela.” — CHRIS.

“Hi kucopeta ka tihlo a makabye wo kari hi nga tolovela ku chumayela zvin’we i no nyima ku famba na mina sin’wini a tlhela a nga ha ndzi anguli. Ndzi vhumele ni co maha.” — JANET.

“Ndzi wa hi lomu ka mabhulo ya vanhu vanharu hi fone. A mun’we wa lava ndzi nga bhula navo i no salisa, ndzi alakanya ku i timile fone yakwe, kuveni a nga timangi. Hi laho, ndzi sangulile ku wulawula kubiha hi yena na ndzi byela loyi mun’wani a nga kala a nga se salisa kuveni yenawu wa zvizwa.” — MICHAEL.

“A maphayona mambiri ya bandla ga hina ma no sangula ku nga zwanani, a mun’we wabye a sangula ku wulawulela loyi mun’wani. A kuholovisana loko ku wa mbheta ntamu van’wani.” — GARY.

Lezvo zvi nga ha wonekisa ku khwatsi a hi zvikarato zva hombe. Kanilezvi zva koteka ku zvi vangile zvilondza zva hombe ka lava va nga patseka zvi tlhela zvi wonha kurula bandleni. Leci ci tsakisako hi ku a vamakabye lavo va landzele zvileletelo zva Bhiblia va tlhela vava ni kurula. U alakanya ku zvileletelo muni zva Bhiblia zvi nga va vhuna?

“Mu nga holovi laha ndleleni.” (Genesisi 45:24) Lego wusungukati ga wutlhari legi Josefa a nga nyika vamakabye vakwe a cikhati va nga lava ku tlhela ka papayi wabye. Loku a munhu a nga ti khomi a hatlisela ku zangara, a nga engetela ku bihisa zvilo, niku zvi nga ha zangarisa van’wani kambe. Chris i polile lezvaku ka zvikhati zin’wani zvi wa mu karatela ku ti koramisa a landzela zvileletelo. Kanilezvi i wa lava ku cica, hikwalaho i kombele rivalelo  ka makabye loyi a nga holovisene naye. Andzhako ka lezvo i ti karatele ku gondza ku ti khoma. A cikhati leci a makabye loyi mun’wani a nga wona kutikarata ka Chris ka ku lava ku cica, yenawu i mahile zvalezvo. Zvezvi va na ni kurula niku va mu tirela zvin’we Jehovha.

‘Laha a wusungukati gi nga hava a zvikungo zva tsandzeka.’ (Mavingu 15:22) A cikhati leci a munghana wa Janet a nga nyima ku wulawula naye, Janet i tirisile vhesi legi ga Bhiblia a ya bhula ni makabye loye. I mu wutisile ku ci kona a nga mu khunguvanyisile hi cona ke. Kusanguleni va wa nga tlhatlheki hi wumbiri gabye. Kanilezvi laha va nga kari va simama ku bhula va tlhatlhekile. A makabye loye mun’wani i polile lezvaku Janet a nga mahangi nchumu wa ku mu khunguvanyisa, kova ni zvilo zvi nga maheka a nga kala ku zvi zwisisa. I kombele rivalelo ka Janet, niku zvezvi va tlhelile va maha vanghana kambe laha va mu tirelako zvin’we Jehovha.

‘Loku u humesa muphahlo wa wena laha alatini, u alakanya kona lezvaku nakuloni i na ni mhaka na wena, siya a muphahlo wa wena mahlweni ka alati, u famba u ya wuyisana ni nakuloni kuranga.’ (Mateu 5:23, 24) Jesu i nyikile wusungukati legi ka Kanelo yakwe ya le Citsungeni. Andzhako ka kuva Michael a wulawulile zvilo zvo biha hi makabye loyi mun’wani, a nga no ku karateka. I bohile ku maha ni cihi a nga ci kota kasi ku lulamisa a mhaka leyo. Hikwalaho i tekele ku suka a yela makabye loye a ya kombela rivalelo. Give gihi wuyelo? Michael i wula lezvi: “A makabye wa mina i ndzi rivalele hi mbilu yontlhe.” Va tlhelile va maha vanghana kambe.

‘Honiselanani ni ku tsetselelana loku munhu a hi ni cisolo ka mun’wani.’ (Va Le Kolosi 3:12-14) Wa ha ma alakanya a maphayona mambiri lawa ma nga holovisana kuchumayeleni? A dhota go kari gi va vhunile hi lirandzo a ku wona lezvaku lezvi va mahako zva karata van’wani zvi tlhela zvi va swira. I va alakanyisile lezvaku va fanele ku kombisana lihlazva-mbilu va tlhela va hlayisa kurula bandleni. Va ingisile wusungukati lego va tlhela va gi tirisa. Zvezvi va tirisana khwatsi niku va chumayela zvin’we a mahungu yo saseka.

A wusungukati legi gi kumekako ka Va Le Kolosi 3:12-14 gi nga ku vhunawu lezvaku u ti koramisa u rivalela munhu a ku khunguvanyisileko, u tlhela u tsika ku alakanyela lezvi a ku maheleko. Kanilezvi ahati loku hi zamile ku rivalela munhu loye, hi nga zvi koti ke? A tshinya ga nayo ga Bhiblia gi nga ka Mateu 18:15 gi nga hi vhuna mhakeni leyi. Hambu lezvi Jesu a nga kari a wulawula hi zviwonho zva hombe, i tlhamusele zvilo zva ku hi nga zvi maha ni ka cihi cikarato hi nga naco ni makabye. Hi ndlela ya lirandzo ni kutikoramisa, hi nga ya bhula naye hi mhaka leyo hi zama ku yi lulamisa.

Lomu ka Bhiblia ku na ni mawonela man’wani yo tala ma vhunako. A kutala ka wona ma lava lezvaku hi tsumba moya wa ku basa wa Nungungulu kasi hi zvi kota ku kombisa ‘mihandzu ya moya.’ A matshamela lawo ‘lirandzo, ni kutsaka, ni kurula, ni kutimisela, a wunene, ni kusasa, ni kutsumbeka  [“kukholwa,” Tradução do Novo Mundo], ni kuolova, ni kutikhoma.’ (Va Le Galatia 5:22, 23) Ehleketa hi mhaka leyi. Kasi ku a muchini wu tira khwatsi zvi lava ku a tipesa ta wona tita na ti cheliwa mafura. Hi ndlela yo fana zva olova ku lulamisa tiholova ni ku vhuxeta wunghana loku hi kombisa matshamela lawo ya ma nene ya Jehovha.

Hina vanhu a hi fani. A munhu ni munhu i na ni matshamela yakwe yo hambana ni ya van’wani. Lezvi hi zvi wonisako zvona zvilo ni mawulawulela ya hina zvonawu zva hambana. Lezvo zvi maha wunghana ga hina gi tsakisa nguvhu. Kanilezvi hi tlhelo gin’wani kambe zvi nga vanga kungazwanani. A dhota go kari go buvha gi nyikile cikombiso ca lezvi zvi nga mahekisako zvona, giku: “A munhu wo miyela zvi nga mu karatela ku tshama ni munhu wa ku wulawula nguvhu. A kuhambana loko ku nga wonekisa ku khwatsi a hi ka nchumu; kanilezvi ku nga vanga zvikarato zva hombe.” Makunu u alakanya ku a vanhu va nga ni matshamela yo hambana nguvhu a va nge tshuki va tirisana khwatsi? A hi woneni cikombiso ca vapostoli vambiri. Loku hi ehleketa hi Pedro hi nga wona munhu loyi contlhe cikhati a nga wula ni cihi ci ngata maalakanyweni. Loku hi ehleketa hi Johani, hi nga ha wona makabye wa lirandzo loyi a nga tolovela ku ranga hi ku pimisa na nga se wula kutani ku maha nchumu. Pedro na Johani va wa hi ni matshamela yo hambana. Hambulezvo va mu tirele zvin’we Jehovha hi kuzwanana. (Mitiro 8:14; Va Le Galatia 2:9) Lezvo zva fana ni nyamutlha. Hambu maKristu ma nga ni matshamela yo hambana nguvhu ma nga tira zvin’we hi kuzwanana.

Kanilezvi ahati loku a wokari bandleni ga n’wina a wula kutani ku maha nchumu wu ku swirako? Zvi wa tava zvi nene ku alakanya lezvaku Kristu i fele makabye loye a ku fana na wena, niku u fanele ku  randza makabye wa wena. (Johani 13:34, 35; Va Le Roma 5:6-8) Zvi wa nga tava zvi nene ku ti byela ku u nga ta tshuka u maha wunghana ni munhu loye kutani ku boha ku mu potsa-potsa. A kuhambana ni lezvo, ti wutise lezvi: ‘Xana a makabye wa mina o maha nchumu wu lwako ni milayo ya Jehovha? Xana o zama ku ndzi khunguvanyisa ha womu? Kutani hova ni matshamela yo hambana basi? Xana a nga na matshamela ndzi navelako kuva nawo?’

Hi cikombiso, loku a munhu loye a randza ku bhula, wena na u hi munhu wo miyela, zvi ngo yini loku wo chumayela naye u wona lezvi u nga zvi gondzako kakwe? Ahati loku a hi ni wuhana ku hundza wena ke? Wa li wona litsako a li kumako hi ku va nyika zvilo a vakhosaheleko, ni lava va babyako kutani zvisiwana? A wu nge gondzi ka munhu loye lezvi u nga mahako kasi u maha munhu wa kuhana nguvhu? A mhaka hi ku hambu loku wena ni makabye wo kari mu hi ni matshamela yo hambana, u nga veka kupima ka matshamela yakwe ya ma nene. Hambu loku mu nga tshuki mu maha vanghana va hombe, mu nga tirisana khwatsi. Lezvo zvi ta neha kurula ka n’wina ni ka bandla gontlhe.

Ka zana ga malembe go sangula, ku wa hi ni vamakabye vambiri vaku hi Evodia na Sintike. Zvi wonekisa ku khwatsi va wa hi ni matshamela yo hambana nguvhu, kanilezvi mupostoli Pawule i va kucile “a kuva va zwana Hosini.” (Va Le Filipi 4:2) Hinawu hi lava ku khozela Jehovha na hi hi zvin’we ni vamakabye va hina hi tlhela hi vanga kurula bandleni.

Hikuyini hi faneleko ku hatlisela ku susa ni wahi maalakanyo yo biha hi nga nawo hi van’wani? Hi nga fananisa maalakanyo lawo ni byanyi lomu ka simu ga zvipfhaki. Loku hi nga hlakuli simu lego, a byanyi gi ta mita zvipfhaki. Hi ndlela yo fana, loku hi tsika maalakanyo yo biha hi van’wani ma kula, zvi nga khumba bandla gontlhe. Kanilezvi loku hi  randza Jehovha ni vamakabye, hi ta maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku hlayisa kurula bandleni.

Loku hi ti karatela kuva ni kurula ni van’wani hi ta wona wuyelo gi nene ga ku maha lezvo. A makabye wo kari a hanyileko mhaka yo khwatsi hi leyi, i wula lezvi: “Ndzi wa zvi wonisa ku khwatsi a makabye wo kari o ndzi maha n’wanana. Zvi wa ndzi swira nguvhu. Laha ndzi ngaya ndzi swireka nguvhu, ndzi sangulile ku nga ha wulawuli naye hi ndlela ya wunghana. Ndzi wa ti byela lezvi: ‘Kota lezvi a kalako a nga ndzi kombi cichavo ci faneleko, minawu ndzi nga ta mu komba cichavo.’”

Andzhako ka lezvo, a makabye loye i ehleketile hi lezvi a nga kari a maha. I wula lezvi: “Ndzi sangulile ku pola matshamela ya mina ya hava. Lezvo a zvi no ku ndzi mbheta ntamu, ndzi wona ku ndzi fanele ku cica maalakanyo ya mina. Andzhako ka kuva ndzi khongele hi mhaka leyo ka Jehovha, ndzi xavile cinyikiwo citsongwani ndzi nyika makabye loye ndzi tlhela ndzi mu tsalela cipapilwana ca ku kombela rivalelo hi lezvi ndzi nga mu khomisa zvona. Hi no angarelana hi rivala zvontlhe zvi nga mahekile. A hi se tshuka hi swirana kambe.”

A vanhu vontlhe va lava kurula. Kanilezvi a ku ti wonela hasi ni matshandza zvi nga maha vanhu va maha zvilo zvi susako kurula. Lezvo zvilo zvo toloveleka inyamutlha, kanilezvi Jehovha a nga lavi lezvo ka vakhozeli vakwe. Cikari ka Timboni ta Jehovha ku fanele kuva ni kurula ni kuzwanana. Jehovha i pimisele Pawule a ku tsalela maKristu lezvaku mava ni ‘mafambela lawa ma faneleko a kuvitanwa’ ka wona. I ma kucile ku maha lezvo hi ‘kutikoramisa kontlhe, ni lihlazva-mbilu, ni ku timiselana hi lirandzo, ni ku pinyamela a ku hlayisa a wumun’we ga moya hi ciboho ca kurula.’ (Va Le Efesusi 4:1-3) A “kurula” loku a vanhu va Jehovha va ti buzako hi kona ka lisima nguvhu. Hikwalaho hontlheni hi fanele ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku hlayisa a kurula loko hi tlhela hi lulamisa ni cihi cikarato hi nga vako naco ni vamakabye va hina.