1, 2. Anzhako ka loku Jesu a tlhelile tilweni, zini lezi a vapizani kuzilava va nga ti wutisa?

A VAPOSTOLI va Jesu va nyimile Xitsungeni xa maOliva va cuwukela mugonzisi tlhelo munghana wabye, Jesu, na a tlakusiwa aya tilweni kala a fihliwa hi refu. (Mitiro 1:9, 10) Jesu i wa mbhetile xipimo xa malembe mambiri na a va gonzisa, a va tiyisa, a tlhela a va rangela. Kanilezi makunu i wa fambile. Va wa taku yini?

² Na a nga seya tilweni, Jesu i byelile valanzeli vakwe aku: “Mu ta maha vakustumunyu va mina laha Jerusalema, ni le Judia gontlhe, ni le Samaria, ku kala le magemeta-musi ya misava.” (Mitiro 1:8) Va wa ta zi kotisa kuyini ku maha ntiro lowo? Jesu i wa tsumbisile lezaku a moya wa ku basa wu wa ta va vuna. (Mitiro 1:5) Kanilezi himani a nga wa ta va rangela ni ku wonelela a ntiro wa kuxumayela? A vapostoli va wa zi tiva ku, xikhatini xi hunzileko, Jehova i wa tirisile vanhu kasi ku rangela vaIsraeli. Hikwalaho, kuzilava va wa ti wutisa ku Jehova i ta yimisa murangeli wa muswa ke.

3. a) Anzhako ka ku Jesu a yile tilweni, xiboho muni xa lisima lexi a vapostoli vo tsumbeka va nga xi maha? b) Ziwutiso muni hi to hlamula ka nzima leyi?

 ³ Xikhatanyana nzhako ka loku Jesu a yile tilweni, a vapizani vakwe va kambisisile Mitsalo, va khongela ka Nungungulu lezaku a va vuna, va gumesa va hlawula Matiasi lezaku a valeta Judasi Iskarioti kota mupostoli wa wukhume ni vambiri. (Mitiro 1:15-26) Hikuyini a ku hlawula mupostoli loye zi nga hi za lisima ka vona ni ka Jehova? A vapostoli va wa zi zwisisa lezaku ku fanele kuva ni 12 wa vapostoli. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Jesu i wa hlawulile a vapostoli a tlhela a va gonzisa kasi va maha ntiro wa lisima nguvu xikari ka vanhu va Nungungulu. Wu wa hi ntiro muni, niku xana Jehova na Jesu va va longisele kasi ku wu maha ke? I lulamiselo muni go fana ni lego gi nga kona nyamutlha? Hi nga va ‘alakanyisa kuyini a varangeli va hina,’ nguvunguvu a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha” ke? — Maheberu 13:7; Mateu 24:45.

4. I ntiro muni lowu a vapostoli ni madota manwani le Jerusalema va nga hi nawo?

⁴ A vapostoli va sangulile ku rangela bandla ga wuKristu hi Pentekosta wa lembe ga 33. A Biblia gi wula lezaku “Pedro i lo suka, a yima zinwe ni vakhume ni munwe” a gonzisa lisine li hanyisako mahlweni ka xidlemo xa hombe. (Mitiro 2:14, 15) A vanhu vo tala ka xidlemo lexo vave maKristu. Anzhako ka lezo, a maKristu lawo ya maswa ma lo “pinyamela kugonziseni ka vapostoli.” (Mitiro 2:42) A vapostoli hi vona va nga wonelela a mali ya bandla. (Mitiro 4:34, 35) Va wa gonzisa vanhu va Nungungulu kambe va tlhela va va khongelela, vaku: “Hina hi ta simamisa hi pinyamela kukhongeleni, ni ntirweni wa mhaka.” (Mitiro 6:4) Va rumele maKristu yo buva kambe lezaku ma ya xumayela ka zipanze za ziswa. (Mitiro 8:14, 15) Hi kufamba ka masiku, a madota manwani ma totilweko ma sangulile ku tira zinwe ni vapostoli kasi ku rangela a bandla. Kota hubye yi fumako, va wa nyika wurangeli mabandleni wontlhe. — Mitiro 15:2.

5, 6. a) A moya wa ku basa wu nyikisile kuyini ntamu a hubye yi fumako? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) b) A tingelosi ti yi vunisile kuyini a hubye yi fumako? c) A Mhaka ya Nungungulu yi rangele hubye yi fumako hi ndlela muni?

⁵ A maKristu ka zana ga malembe go sangula ma wa zi tiva ku Jehova hi yena a rangelako a hubye yi fumako hi ku tirisa Jesu. Xini xi nga ma tiyisa? Xo ranga, a hubye yi fumako yi wa nyikwa ntamu hi moya wa ku basa. (Johani 16:13) A maKristu wontlhe ma totilweko ma amukele moya wa ku basa, kanilezi a vapostoli ni madota le Jerusalema hi vona nguvunguvu va nga nyikwa ntamu kasi ku maha ntiro wabye wa kuva vawoneleli. Hi xikombiso, ka lembe ga 49, a moya  wa ku basa wu rangele a hubye yi fumako kumaheni ka xiboho xi nga yelana ni ku nghena wukwera. A mabandla ma lanzele xileletelo lexo. Kota wuyelo ga kona, “ma lo tiyiswa kukholweni, ni ziro za wona zi engetelana masiku ni masiku.” (Mitiro 16:4, 5) A papilo legi gi rumelweko mabandleni xungetano hi ku nghena wukwera gi hi komba khwatsi lezaku a hubye yi fumako yi wa hi ni moya wa ku basa niku yi wa hi ni matshamela yo kota liranzo ni kukholwa. — Mitiro 15:11, 25-29; Va Le Galatia 5:22, 23.

⁶ Xa wumbiri, a hubye yi fumako yi vunilwe hi tingelosi. Hi xikombiso, a ngelosi yo kari yi byelile Korneliu lezaku aya ka mupostoli Pedro. Anzhako ka loku Pedro a xumayele Korneliu ni maxaka yakwe, va amukele moya wa ku basa, hambu lezi a vavanuna va kona va nga kalile ku nghena wukwera. Hi ndlela leyo, Korneliu ive munhu wo ranga wa matiko a nga maha muKristu na a nga nghenangi wukwera. A xikhati lexi a vapostoli ni vamakabye vanwani va ngazwa lezo, va vumele kuranza ka Nungungulu va amukela vanhu lavo vo kala ku nghena wukwera bandleni ga wuKristu. (Mitiro 11:13-18) Lezi zi hi maha hi wona lezaku a tingelosi ti wa vunetela nguvu ntirweni wa kuxumayela lowu wu nga rangelwa hi hubye yi fumako. (Mitiro 5:19, 20) Xa wunharu, a hubye yi fumako yi wa rangelwa hi Mhaka ya Nungungulu. A vavanuna lavo va wa tirisa Mitsalo kasi ku maha ziboho za lisima xungetano hi tigonzo ta wuKristu ni ku rangela mabandla. — Mitiro 1:20-22; 15:15-20.

7. Hikuyini hi nga wulako lezaku Jesu hi yena a nga rangela a maKristu yo sangula?

⁷ Hambu lezi a hubye yi fumako yi nga hi ni ntamu lomu bandleni, a ziro za yona zi wa zi zwisisa lezaku Jesu Kristu hi yena Murangeli wabye. Hi zi tivisa kuyini? Mupostoli Paule i wulile lezaku hi Kristu a nga yimisa “vanwani a kuva vapostoli.” I tlhelile a wula lezaku Kristu hi yena a “hloko,” kutani Murangeli wa bandla. (Va Le Efesusi 4:11, 15) Niku wutshanwini ga ku ti chula vito ga mupostoli wo kari, ‘a vapizani va vitanilwe aku maKristu.’ (Mitiro 11:26) Paule i wa zi tiva ku za lisima ku lanzela a tigonzo ti seketelwako ka Biblia leti ti ngata hi ka vapostoli ni vavanuna vanwani va nga rangela. Hambulezo, Paule i te: “Kanilezi nzi ranza a kuva mu tiva lezaku a hloko ya wanuna munwe ni munwani hi Kristu.” A magezu lawo ma wa patsa ni xiro xinwe ni xinwani xa hubye yi fumako. Hi kulanzela Paule i te: A “hloko ya Kristu hi Nungungulu.” (1 Va Le Korinte 11:2, 3) Zi te dlunya lezaku Jehova i wa yimisile N’wana wakwe, Kristu Jesu, lezaku a rangela bandla.

8, 9. I ntiro muni wo hlawuleka lowu Makabye Russell a nga hi nawo?

⁸ Kusukela hi 1870, Charles Taze Russell ni vanghana vakwe va sangulile ku ti karatela ku khozela Nungungulu hi ku lanza lezi a Biblia gi wulako ni ku vuna vanwani ku maha zalezo. Lezo zi wa patsa ku vuna vanhu va tirimi to hambanahambana. Hikwalaho ku wumbilwe a Sociedade de Tratados da Torre de Vigia de Sião hi 1884, niku Makabye Russell ive yena murangeli wa kona. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) I wa gonza Biblia hi wukheta niku i wa nga chavi ku  byela vanwani lezaku a tigonzo ta chechi to kota leyi yaku Nungungulu vanharu laha ka kunwe ni leyi yaku a muhefemulo a wufi a hi ta lomu ka Biblia. I gonzile lezaku a kuwuya ka Kristu ku nga tava ko woneka niku “a xikhati xa vamatiko” xi wa ta mbhela hi 1914. (Luka 21:24) Makabye Russell i tirisile xikhati xakwe, ni ntamu, ni mali kasi ku gonzisa vanwani a lisine lelo. Zi te dlunya lezaku Jehova na Jesu va tirisile Makabye Russell kasi ku rangela ka xikhati lexo xa lisima nguvu matinwini.

⁹ Makabye Russell i wa nga lavi ku ti kokela wudzunzo ka vanhu. Hi 1896, i tsalile lezaku yena ni vavanuna vanwani va nga rangela a va lavi wudzunzo, ne hambu ga gi tsongwani. Va wa nga lavi ku nyikwa zikhundla zo hlawuleka, niku va wa nga lavi lezaku kuva ni ntlawa wa vanhu va vitaniwako hi vito gabye. Hi nzhako ka xikhati, i te: “Lowu a hi ntiro wa vanhu.”

10. a) Jesu i yimisile rini a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha”? b) Tlhamusela lezi zi nga dlunyatekisa zona ku a Hubye yi Fumako yi hambene ni Sociedade Torre de Vigia.

¹⁰ Hi 1919, na ku hunzile malembe manharu anzhako ka kufa ka Makabye Russell, Jesu i yimisile a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha.” Gi wa hi gihi kungo ga kona? Ku nyika valanzeli vakwe a “zakuga hi xikhati xi faneleko.” (Mateu 24:45) Hambu kwalomo ka malembe lawo yo sangula, ku wa hi ni ntlawa wu tsongwani wa vamakabye va totilweko le Brooklyn, Nova York, wu nga phamela zakuga a valanzeli va Jesu. A magezu “hubye yi fumako” ma sangulile ku woneka mabhukwini ya hina anzhako ka 1940. Ka xikhati lexo, a hubye yi fumako yi wa nghena nguvu ka varangeli va Sociedade Torre de Vigia de Bíblias e Tratados. Kanilezi, hi 1971, ku dlunyatisilwe lezaku a Hubye yi Fumako yi hambene ni Sociedade Torre de Vigia, leyi yi nga khatalela a zilo zi yelanako ni milayo basi. Kusukela kwalaho, zi wa koteka makunu ku a vamakabye va totilweko va maha ziro za Hubye yi Fumako na va nga hi varangeli va Sociedade. Ka malembana lawa, a vamakabye vo buva va “tiyivu tinwani” va tira kota varangeli va Sociedade ni va zikhundla zinwani zi tirisiwako hi vanhu va Nungungulu. Kota wuyelo ga kona, a Hubye yi Fumako ya zi kota ku veka kupima ntirweni wa ku longisela gonziselelo ya Biblia ni ku rangela. (Johani 10:16; Mitiro 6:4) A Murinzeli wa 15 ka Julho wa 2013 i tlhamusele lezaku a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha” i ntlawa wu tsongwani wa vamakabye va totilweko lava va wumbako a Hubye yi Fumako.

11. A Hubye yi Fumako yi mahisa kuyini ziboho?

¹¹ A Hubye yi Fumako yi maha ziboho za lisima kota ntlawa a xikhati lexi a ziro za yona zi tlhanganako viki ni viki. A ku tlhangana hi ndlela leyo zi va vuna kuva va bhulisana khwatsi va tlhela va zwanana. (Mavingu 20:18) A ku na xiro ni xinwe xa  Hubye yi Fumako xi nga xa lisima ku hunza vanghana, hikwalaho lembe ni lembe ku yimisiwa makabye wo hambana kasi ku rangela ka mitlhangano leyo. (1 Pedro 5:1) Hi zalezo kambe zi mahiwako ka tikometi ta Hubye yi Fumako ta ntlhanu ni yinwe. A ku na xiro xa Hubye yi Fumako xi ti wonako na xi hi murangeli wa vamakabye va xona. A munwe ni munwani wabye i maha xipanze xa malanza kambe niku i amukela zakuga za moya zi tako hi ka nanza gi tsumbekileko a tlhela a lanzela a wurangeli ga nanza lego.

12. Ziwutiso muni hi to zi hlamula zezi?

¹² A Hubye yi Fumako a yi pimiselwi hi moya niku a yi mbhelelangi. Yi nga tshuka yi phazama a xikhati yi tlhamuselako a Biblia kutani ku rangela a hlengeletano. Hi xikombiso, a Índice das Publicações da Torre de Vigia yi na ni xipanze xi nge “Esclarecimento de Crenças” (Tigonzo ti chukwatisilweko), lexi xi xaxametako a kucica ku mahilweko kusukela 1870. Jesu a nga wulangi lezaku a nanza  gi tsumbekileko gi wa ta humesa zakuga zo mbhelela. Makunu hi nga xi hlamulisa kuyini a xiwutiso xa Jesu xaku: “Hi wihi loyi a nga nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha?” (Mateu 24:45) Xini xi tiyisako lezaku a Hubye yi Fumako hi yona a nanza gi tsumbekileko? A hi tlheleni hi wulawula hi zilo zinharu lezi zi vunileko a hubye yi fumako masikwini ya vapostoli.

13. A moya wa ku basa wu vunisa kuyini a Hubye yi Fumako?

¹³ A Hubye yi Fumako yi vuniwa hi moya wa ku basa. A moya wa ku basa wu vunile a Hubye yi Fumako a ku zwisisa lisine la Biblia la ku a kale li wa nga zwisisiwi. Hi xikombiso, ehleketa hi xaxameto wa tigonzo ti chukwatisilweko lowu hi nga wulawula hi wona. A ku na munhu wa nyama a nga wa ta zi kota ku zwisisa ni ku tlhamusela a “zilo zi etileko za Nungungulu” hi ntamu wa yena nwinyi! (Gonza 1 Va Le Korinte 2:10.) A Hubye yi Fumako yi ti zwisa ku khwatsi hi mupostoli Paule loyi a nga tsala lezi: “A zilo lezi, a hi wulawuli ha zona hi magezu ma gonziswako hi wutlhari ga vanhu, kanilezi hi magezu hi gonziswako wona hi moya.” (1 Va Le Korinte 2:13) Anzhako ka mazanazana ya malembe ya tigonzo ta mawunwa ni wurangeli go kala ku zwisiseka, hikuyini ku ngava ni kuanza ka hombe ka kuzwisisa ka Biblia kusukela hi 1919? A xigelo xa kona xinwe basi, ku nga lezaku Nungungulu i kari a vunetela hi moya wakwe wa ku basa!

14. Hi kuwula ka Kuvululelwa 14:6, 7, a tingelosi ti vunisa kuyini a Hubye yi Fumako ni vanhu va Nungungulu nyamutlha?

¹⁴ A Hubye yi Fumako yi vuniwa hi tingelosi. A hubye yi fumako yi na ni ntiro wa hombe wa ku rangela 8 wa timiliyoni ta vahuweleli ni ku hunza ntirweni wa kuxumayela. Hikuyini va humelelako ntirweni lowo? A xinwe xa zigelo hi lezaku va vuniwa hi tingelosi. (Gonza Kuvululelwa 14:6, 7.) A kutala ka zikhati, a tingelosi ta kongomisa vahuweleli ka munhu a nga kari a khongela ka Nungungulu na a kombela ku vuniwa! * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) A ntiro wa ku xumayela ni ku gonzisa wu simama wu anza hambu lezi wu vukelwako hi ndlela yo tshisa. Lezo zonawu zi koteka ntsena hi kota ya xivuno xa tingelosi.

15. A Hubye yi Fumako yi hambanisa kuyini ni varangeli va wuKristu ga mawunwa? Nyika xikombiso.

¹⁵ A Hubye yi Fumako yi rangelwa hi Mhaka ya Nungungulu. (Gonza Johani 17:17.) Wona lezi zi nga maheka hi 1973. A Murinzeli (wa xiNgiza) wa 1 ka Junho i wutisile lezaku “a vanhu va kalako va nga se tsika ku dzaha fole va nga ringanelwa hi kubapatizwa” ke. A hlamulo wa kona wu wa seketelwa ka matshinya ya milayo ya Biblia, niku wu waku ahihi! A Murinzeli loye i kumbukile mitsalo yo tala a tlhela a tlhamusela ku hikuyini a munhu a kalako a nga tsiki ku dzaha a faneleko ku susiwa bandleni. (1 Va Le Korinte 5:7; 2 Va Le Korinte 7:1) I wulile lezaku a xiboho lexo xo tiya a xiti hi ka vanhu kanilezi xita “hi ka Nungungulu, loyi a wulawulako hi ku tirisa a Mhaka yakwe yi tsalilweko.” A ku na hlengeletano yinwani ya wukhongeli yi vumelako ku lanzela Mhaka ya Nungungulu ka zontlhe hambu loku a ku maha lezo zi karatela ziro zo kari za yona. A bhuku go kari ga wukhongeli le Estados Unidos gi ngalo: “A varangeli va wuKristu va tshamela ku cica tigonzo tabye kasi ti zwanana ni lezi a ziro za  chechi ni kutala ka vanhu laha va yileko va zi kholwako ni ku zi seketela.” Kanilezi, a Hubye yi Fumako a yi rangelwi hi lezi a kutala ka vanhu va zi tsakelako. Wutshanwini ga lezo, a ziro za yona zi rangelwa hi Mhaka ya Nungungulu. Lezo zi komba lezaku Jehova hi yena loyi hakunene a rangelako a vanhu vakwe nyamutlha.

16. Hi yihi a yinwe ya tindlela ta ku alakanya a Hubye yi Fumako?

¹⁶ Gonza Maheberu 13:7. A Biblia gi hi byela lezaku hi ‘alakanya varangeli va hina.’ A yinwe ya tindlela ta ku maha lezo ku wulawula hi Hubye yi Fumako ka mikhongelo ya hina. (Va Le Efesusi 6:18) Va na ni ntiro wa hombe, lowu wu patsako ku longisela zakuga za moya, ku rangela a ntiro wa kuxumayela, ni ku khatalela a minyikelo yi mahiwako hlengeletanweni. Hikwalaho za laveka nguvu hakunene lezaku hi va khongelela!

17, 18. a) Hi lanzelisa kuyini a wurangeli ga Hubye yi Fumako? b) A ntiro wa hina wa kuxumayela wu seketelisa kuyini a Hubye yi Fumako na Jesu?

¹⁷ Hi nga alakanya a Hubye yi Fumako kambe hi ku lanzela a wurangeli ga yona ni lezi yi hi leletelako. A Hubye yi Fumako yi hi nyika wurangeli hi ku tirisa a mabhuku ya hina, mitlhangano, ni migotsovanyano. Yi yimisa vawoneleli va xipanze kambe, lava vonawu va yimisako a madota. Hi ku lanzela a wurangeli legi va nyikiwako, a vawoneleli va xipanze ni madota va komba lezaku va alakanya a Hubye yi Fumako. Niku hontlheni hi kombisa xichawo ka Murangeli wa hina, Jesu, loku hi ingisa a vavanuna lava a va tirisako nyamutlha. — Maheberu 13:17.

¹⁸ A ndlela yinwani leyi hi nga alakanyako hi yona a Hubye yi Fumako ku maha zontlhe hi zi kotako ntirweni wa kuxumayela. Maheberu 13:7 i kuca maKristu lezaku ma pimanyisa a kukholwa ka lava va rangelako. A Hubye yi Fumako yi kombisa kukholwa ka hombe hi ku xumayela ni ku vuvumisa a mahungu yo saseka hi kuhiseka. Xana ha va seketela vamakabye lavo ntirweni lowo wa lisima? Loku ku hi lezaku ha va seketela, hi ta tsaka a xikhati lexi hi tozwa Jesu na a hi byela ku: “Kota lezi mu zi mahileko ka munwe wa lava vamakabye va mina va tsongwani, mu zi mahile ka mina.” —  Mateu 25:34-40.

19. Hikuyini hi ti yimiseleko ku lanzela a Murangeli wa hina, Jesu?

¹⁹ A xikhati lexi Jesu a nga tlhela tilweni, a nga va tsikangi voce a valanzeli vakwe. (Mateu 28:20) I wa zi tiva lezaku a moya wa ku basa, ni tingelosi, ni Mhaka ya Nungungulu zi mu vunile ku rangela ntiro a xikhati a nga hi laha misaveni. I nyika xivuno xalexo nyamutlha ka nanza gi tsumbekileko. A Hubye yi Fumako yi simama yi ‘lanza Yivana,’ Jesu, “ni kwihi laha yi yako kona.” (Kuvululelwa 14:4) Hikwalaho loku hi lanzela a wurangeli ga Hubye yi Fumako, ho lanzela a Murangeli wa hina, Jesu. Zezanyana, i ta hi rangela a hi yisa wutomini ga pinzukelwa. (Kuvululelwa 7:14-17) A ku na murangeli wa nyama wa ku a nga tsumbisa zilo lezo!