1, 2. Hikuyini Nungungulu a nga tsukula Saule? (Wona mufota laha hehla.)

SAULE i wa hi munhu wo ti koramisa a xikhati lexi Jehova a nga mu hlawula lezaku a maha hosi. (1 Samueli 9:1, 2, 21; 10:20-24) Kanilezi anzhako ka kuva a mahile hosi, i lova ni matshanza. Ka khati go kari, ku lota masochwa yo tala ya vaFilistia kasi ma talwa ni vaIsraeli. Muprofeti Samueli i wa byelile Saule lezaku i tata a ta nyikela muphahlo ka Jehova. Kanilezi, na a nga se chikela, a vaIsraeli va lo sangula ku chava niku a votala va lo suka va famba. Wutshanwini ga ku rinzela Samueli, Saule i lo mbhelelwa hi lihlaza-mbilu a nyikela muphahlo hi yece. Saule i wa nga vumelelwi ku maha lezo niku a zi mu tsakisangi Jehova. — 1 Samueli 13:5-9.

² Laha Samueli a nga chikela, i lo kawuka Saule hi lezi a nga kala ku ingisa Jehova. Kanilezi Saule i wa nga woni xihoxo ka lezi a nga mahile. I lo zama ku ti yimelela a tlhela a rwexa nanzu vanwani. (1 Samueli 13:10-14) Kusukela kwalaho, Saule i lo maha zilo zo tala nguvu zo kala zi nga ringani. Hikwalaho Jehova i lo mu susela wuhosi. (1 Samueli 15:22, 23) A wutomi  ga Saule gi sangulile khwatsi, gi ya gumesa hi manyala. — 1 Samueli 31:1-6.

3. a) A vanhu vo tala va alakanya yini xungetano hi kutikoramisa? b) Ziwutiso muni hi to hlamula?

³ A vanhu vo tala nyamutlha va alakanya lezaku a va ngevi vanhu vo ti koramisa va tlhela vava ni wutomi ga gi nene kutani ntiro wa wu nene. Va ti dzunza-dzunza nguvu kasi va wonekisa ku khwatsi va chukwana ku hunza vanwani. Hi xikombiso, a mumahi wo kari wa mafilmi a nga ni xikhundla xo kari ka politika i te: “A gezu kutikoramisa a gi tiri laha ka mina — nzi alakanya ku gi nga ta tshuka gi tira.” Kanilezi hikuyini zi nga za lisima ku a muKristu a ti koramisa? A ku ti koramisa zi wula yini, niku zini zi kalako zi nga hi kutikoramisa? Ka nzima leyi, hi ta hlamula a ziwutiso lezo. Ka leyi yi lanzelako, hi ta wona lezi hi nga simamisako zona ku ti koramisa hambu loku zi karata.

4. A matshanza ma patsa yini?

⁴ A Biblia gi komba ku laha ku nga hava kutikoramisa ku na ni matshanza. (Gonza Mavingu 11:2.) A matshanza ma patsa ku kala xichawo kambe, lezi zi nga hi mahako hi maha zilo hi kalako hi nga hi na fanelo yo maha, kuzilava hi ku mbhelelwa hi lihlaza-mbilu. Hontlheni ha tshuka hi maha zilo hi kalako hi nga hi na fanelo hi kota ya kungambheleli. Kanilezi kota lezi hi gonzileko ka xikombiso xa Hosi Saule, loku hi tolovela ku maha lezo, Jehova a nga ta hi tsakela. A bhuku ga Tisimu 119:21 gi wula lezaku Jehova i ta ‘laya a vamatshanza.’ Hikuyini a to maha lezo?

5. Hikuyini a matshanza ma nga xikarato xa hombe?

⁵ Xo sangula, loku hi maha zilo hi kalako hi nga hi na fanelo yo maha, hi komba lezaku a hi na xichawo hi Jehova, a Nungungulu wa hina ni Hosi ya hina. Xa wumbiri, loku hi maha zilo hi kalako hi nga hi na fanelo yo maha, zi nga hi maha hi kanetisana hi tlhela hi nga zwanani ni vanwani. (Mavingu 13:10) Xa wunharu, hi ta ku khwatsi hi no fayela loku a vanhu va zi tiva lezaku hi mahile nchumu na hi nga hi na fanelo yo maha. (Luka 14:8, 9) Kota lezi a Mitsalo yi kombako, ha tekela ku zi wona ku hikuyini Jehova a lavako lezaku hi ti koramisa.

6, 7. A ku ti koramisa zi patsa yini?

⁶ A muKristu wa ku ti koramisa a nga na matshanza kanilezi i wona vanwani na va hi chukwana a ku hunza yena. (Va Le Filipi 2:3) Hi tolovelo a munhu wa ku ti koramisa wa vumela kugumelwa kakwe a tlhela a vumela zihoxo zakwe. Wa vumela kuzwa mawonela ya vanwani a tlhela a gonza kabye. A munhu wo ti koramisa wa mu tsakisa nguvu Jehova.

⁷ A Biblia gi komba lezaku a munhu wo ti koramisa wa ti tiva niku wa zi tiva lezaku ku na ni zilo a kalako a nga zi koti ku maha kutani a kalako a nga vumelelwi ku zi maha. Lezo zi mu vuna ku kombisa xichawo hi vanwani a tlhela a va khoma khwatsi.

8. Kasi ku simama hi ti koramisa, maalakanyo muni hi faneleko ku ma potsa?

⁸ Hambulezo, hi nga sangula ku ehleketa  hi ndlela ya matshanza na hi nga zi poli. Zi nga mahekisa kuyini lezo? Hi nga tshuka hi sangula ku ti wona na hi hi va chukwana nguvu ku hunza vanwani hi lezi hina kutani maxaka ya hina hi nga ni malungelo yo kari lomu bandleni. (Va Le Roma 12:16) Kutani hi nga sangula ku ti kokela nguvu wudzunzo. (1 Timote 2:9, 10) Hi nga tlhela hi sangula ku byela vanwani lezi va faneleko ku maha ni lezi va nga faneliko. — 1 Va Le Korinte 4:6.

9. Hikuyini a vokari va vileko ni matshanza? Nyika xikombiso xa lomu ka Biblia.

⁹ Hi nga sangula kuva ni matshanza kambe hi ku kala hi nga ti woneli ku navela zilo za hava. A votala va telwa hi matshanza hi kota ya ku ti lavela wudzunzo, kuva ni xiluse, kutani ku tsanzeka ku khoma zanga yabye. Lezo zi humelele ka vokari va kumbukiwako lomu ka Biblia, vo kota Absalome, Uzzia, na Nebukadnezzare. Jehova i lo zi veka laha kubaseni lezaku va wa fanele ku ti koramisa. — 2 Samueli 15:1-6; 18:9-17; 2 Kronekele 26:16-21; Danieli 5:18-21.

10. Hikuyini hi faneleko ku potsa ku lamula zigelo za vanwani? Nyika xikombiso xa lomu ka Biblia.

¹⁰ Ku ngava ni zigelo zinwani lezi zi tshukako zi maha vanhu va nga ti koramisi. Ehleketa hi xikombiso xa Abimeleki ni xa Pedro. (Genesisi 20:2-7; Mateu 26:31-35) Xana a vavanuna lava va wa hi vanhu va matshanza? Kutani hi lezi va nga kala va nga zi tivi zontlhe zi nga patseka kutani ku zi maha na va nga rangangi hi ku alakanyela? Kota lezi hi kalako hi nga zi koti ku wona lezi zi nga timbilwini, a hi faneli ku lamula a zigelo za vanwani loku va maha xokari.— Gonza Jakobe 4:12.

11. Xini hi faneleko ku xi tiva?

¹¹ A munhu wo ti koramisa wa wu tiva ntiro wakwe mahlweni ka Nungungulu. Jehova i Nungungulu wo xaxameta. I nyika ntiro ka xiro xinwe ni xinwani xa bandla. Hontlheni hi na ni lisima. Jehova i hi nyikile zinyikiwo zo hambana, ni wutlhari go hambana, niku i hi tsika hi hlawula lezi hi lavako ku zi tirisisa zona. Loku hi ti koramisa, hi ta tirisa a zinyikiwo za hina hi ndlela leyi Jehova a yi lavako. (Va Le Roma 12:4-8) Ha zi tiva ku Jehova i rinzela lezaku hi zi tirisela ku mu nyika wudzunzo ni ku vuna vanwani. — Gonza 1 Pedro 4:10.

12, 13. Zini hi faneleko ku zi alakanya loku hi kumana ni kucica ntirweni wa Jehova?

¹² Lezi hi mahako nyamutlha ntirweni wa Jehova zi nga tshuka zi cica hi kufamba ka xikhati. Hi xikombiso, ehleketa hi kucica ko tala loku Jesu a vileko nako. Kusanguleni, i wa hi yece ni Papai wakwe. (Mavingu 8:22) Hi nzhako ka xikhati, i vunile Jehova kasi ku maha tingelosi, misava, vanhu, ni zilo zontlhe lezi zinwani. (Va Le Kolosi 1:16) I lo gumesa a rumelwa misaveni. I lo pswaliwa kota nwanana, a kula a maha munhu wa hombe. (Va Le Filipi 2:7) Anzhako ka kufa a tlhela a vuxiwa hi ka vafileko, Jesu i lo tlhela tilweni, niku hi 1914 i sangulile ku fuma kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu. (Maheberu 2:9) Niku ka masiku ma tako, anzhako ka ku fuma 1000 wa malembe, i ta tlhelisa a Mufumo ka Jehova kasi “Nungungulu ava zontlhe ka vontlhe.” — 1 Va Le Korinte 15:28.

¹³ Hinawu hi nga kumana ni kucica ko tala wutomini ga hina. Ka zikhati zinwani a ntiro wa hina wu nga cica hi kota ya ziboho hi  zi mahako. Hi xikombiso, kuzilava hi wa hi magwenza, hi gumesa hi boha ku chada. Kutani kuva ni vana. Hi nzhako ka xikhati, hi nga ha boha ku cica zokari kasi hi tirela Jehova ka ntiro wa xikhati xontlhe. Ka zikhati zinwani a mitiro ya hina yi nga ha cica hi kota ya ziyimo za hina. Hi nga ha kota ku maha zotala, kutani ku maha za zitsongwani. Kanilezi kani hi vaswa kani hi kulile hi tanga, kani ha babya kani a hi babyi, Jehova wa zi tiva lezi a munwe ni munwani wa hina a nga mu tirelisako zona hi ndlela ya chukwana. A nga rinzeli zo hunza lezi hi zi kotako ku maha. Wa tsaka nguvu kambe hi zontlhe hi mu mahelako. — Maheberu 6:10.

14. A moya wa kutikoramisa wu nga hi vunisa kuyini ku kuma kuxalala ni ka xihi xiyimo?

¹⁴ Jesu i wa tsaka hi mitiro yontlhe leyi a nga nyikwa hi Jehova, niku hinawu hi nga tsaka hi leyi a hi nyikako. (Mavingu 8:30, 31) A munhu wo ti koramisa wa tsaka hi mitiro yakwe ni malungelo yakwe lomu bandleni. A nga veki kupima ka lezi a vanwani va mahako. Kanilezi i xalala hi ntiro wakwe hlengeletanweni ya Nungungulu. I zi wona na zita hi ka Jehova. A munhu wa kutikoramisa i kombisa xichawo kambe hi vanwani a tlhela a tsakela ku va vuna. Wa zi zwisisa lezaku Jehova i va nyikile ntiro vonawu. — Va Le Roma 12:10.

15. Hi gonza yini ka xikombiso xa Gideoni?

¹⁵ Gideoni xikombiso xa xi nene xa kutikoramisa. A xikhati lexi Jehova a nga mu ruma ku ya ponisa vaIsraeli ka vaMidiani, Gideoni i te: A “ngango wa hina, hi wona wa lahasi ka lixaka la ka Manasa; mina nzi xisiva-marumbu xa kona ndlwini ya dadani.” (Valamuli  6:15.) Hambulezo Gideoni i lo tsumba Jehova a vumela ntiro lowo. Anzhako ka lezo, na a lava ku tiyiseka lezaku i zi zwisisile zontlhe lezi Jehova a zi lavako kakwe, Gideoni i lo khongela ka yena a kombela wurangeli. (Valamuli 6:36-40) Gideoni i wa hi wanuna wa ntamu ni kutiya-hlana, kanilezi i wa tlharihile kambe niku i wa ti wonela ka timhango. (Valamuli 6:11, 27) Hi kufamba ka xikhati, laha a vanhu va nga lava lezaku a maha hosi yabye, i lo ala. Anzhako ka ku maha lezi Jehova a nga mu rumile, i lo tlhela kaya. — Valamuli 8:22, 23, 29.

16, 17. A munhu wa ku ti koramisa a nga kulisa kuyini hi tlhelo ga moya?

¹⁶ Loku a munhu a vumela ntiro wuswa kutani a navela ku maha zotala bandleni, a zi wuli ku a nga ti koramisi. A Biblia gi wula lezaku zi nene ku a nanza ga Jehova gi lava ku tirela vamakabye hi kumbhelela gi tlhela gi kula hi tlhelo ga moya. (1 Timote 4:13-15) Kanilezi xana a munhu i kula loku a kuma xiavelo xiswa ke? Ahihi. Hontlheni hi nga simama ku chukwatisa matshamela ya wuKristu ni wutlhari legi Jehova a hi nyikileko kasi hi mu tirela khwatsi hi tlhela hi vuna vanwani.

¹⁷ A munhu wa kutikoramisa i ranga hi ku hlola lezi zi to laveka ka yena na a nga se vumela xiavelo. I khongela hi zona kasi a wona lezaku i ta zi kota ku maha ntiro lowo kutani ahihi. Xana i ta simama ava ni xikhati xo enela ni ntamu wa ku maha zilo zinwani za lisima? Loku ku hi ku a nga ta xi kuma, xana a ntiro lowu a wu mahako zezi wu nga mahiwa hi vanwani? Anzhako ko ehleketa hi lezo, a munhu wa ku ti koramisa a nga ha wona lezaku a nga ta zi kota ku wu maha khwatsi a ntiro lowo wa wuswa. Loku hi ti koramisa, zi nga ha lava lezaku hi wula ku hi nga ta zi kota.

18. a) A munhu wa kutikoramisa i maha yini loku a nyikwa ntiro wa wuswa? b) Va Le Roma 12:3 a nga hi vunisa kuyini kuva vanhu vo ti koramisa?

¹⁸ Jehova i lava lezaku hi ‘famba naye hi kutikoramisa.’ (Mika 6:8) Hikwalaho loku hi nyikwa ntiro wa wuswa, hi fanele ku lava ku rangelwa hi yena hi tlhela hi mu kombela lezaku a hi vuna, a ku fana na Gideoni. Hi fanele ku ehleketa nguvu hi lezi Jehova a hi byelako hi ku tirisa a Biblia ni hlengeletano yakwe. A hi alakanyeni lezaku ni xihi hi xi kotako ku maha ntirweni wakwe, a hi xi mahi hi wutlhari ga hina kanilezi hi xi maha hi lezi Jehova a ti koramisako a tlhela a ti yimisela ku hi vuna. (Tisimu 18:35) A munhu wa kutikoramisa a nga ta ti “alakanyela hi ku hunza fanelo.” — Gonza Va Le Roma 12:3.

19. Hikuyini hi faneleko ku ti koramisa?

¹⁹ A munhu wa kutikoramisa wa zi tiva lezaku hi Jehova yece a ringanelwako hi wudumo, hakuva hi yena Muvangi a Hunzeleleko Kutlakuka wuakweni gontlhe. (Kuvululelwa 4:11) Loku hi ti koramisa, hi ta xalala ni ka xihi hi xi kotako ku maha ntirweni wa Jehova. Hi ta kombisa xichawo hi kutizwa ni mawonela ya vamakabye va hina, niku kota wuyelo ga kona, hi tava ni kubohana. A munhu wa kutikoramisa i ranga hi ku ehleketa na a nga se maha nchumu; hi ndlela leyo, i potsa ku maha zihoxo za hombe. Jehova wa tsakiswa nguvu hi lava va ti koramisako. Hikwalaho, a kutikoramisa ka lisima nguvu ka vanhu va Nungungulu. Ka nzima yi lanzelako, hi ta wona lezaku hi nga simamisa kuyini ku ti koramisa hambu loku zi karata ku maha lezo.