1, 2. A vanhu vo tala va wu wonisa kuyini a ntiro wa vona?

A VANHU vo tala va ti byela ku va lisima kutani a hi va lisima hi kuya hi ntiro lowu va wu mahako. Ka matshamu yo kari, zi tolovelekile ku loku u kumana ni munhu a ku wutisa ku “I ntiro muni u mahako?”

² A Biblia loku gi wulawula hi vanhu ga tshuka gi wula ni ntiro lowu va nga wu maha. Hi xikombiso, gi wulawula hi “Mateu muhlengisi,” na “Simoni, a mufuki wa madzowo,” na “Luka, a n’anga yi ranzekako.” (Mateu 10:3; Mitiro 10:6; Va Le Kolosi 4:14) A zikhati zinwani, a Biblia gi wula a ziavelo lezi a vanhu vo kari va nga hi nazo ntirweni wa Jehova. Ehleketa hi Hosi Davida, na muprofeti Elija, na mupostoli Paule. A vavanuna lavo va wa zi nyika lisima a ziavelo lezi va nga nyikilwe hi Jehova. Hinawu, hi fanele ku nyika lisima ni xihi xiavelo hi nyikwako hi Jehova.

3. Hikuyini lava va kulileko hi tanga va faneleko ku gonzisa vaswa? (Wona mufota laha hehla.)

³ Ha zi ranza ku tirela Jehova niku ha nyika lisima a ziavelo za hina. A kutala ka hina hi yi ranza nguvu a mitiro leyi hi mahako  laha ka kuza hi xuva ku simama hi yi maha hi xikhati xo leha. Kanilezi a ya hava hi ku a xikhati lexi a vanhu va khosahalako, a va ha zi koti ku maha zontlhe lezi va nga maha na va ha hi vaswa. (Mutshawuteli 1:4) Lezo za vanga xikarato ka vanhu va Nungungulu. Inyamutlha, a ntiro wa xumayela wuya wu anza, niku a hlengeletano ya Jehova yi tirisa tekinolojiya ya nguva leyi kasi ku hangalasa mahungu yo saseka hi laha zi kotekako hi kona. Kanilezi ka zikhati zinwani zi nga tshuka zi va karatela lava va kulileko hi tanga a ku gonza mamahela maswa ya zilo. (Luka 5:39) Zi tolovelekile kambe ku laha va yako va kula va mbhelelwa hi ntamu lowu va nga hi nawo. (Mavingu 20:29) Hikwalaho, zi kombisa liranzo zi tlhela zi vuna loku lava va kulileko hi tanga va gonzisa vaswa lezaku va amukela mitiro yo engeteleka hlengeletanweni ya Jehova. — Gonza Tisimu 71:18.

4. Hikuyini a vokari zi va karatelako ku nyikela mitiro? (Wona kwadru “ Hikuyini zi tshukako zi hi karatela ku nyikela mitiro?”)

⁴ Lava va rangelako za tshuka zi nga va oloveli ku nyikela mitiro ka majaha. Va nga ha xukuvala loku va alakanyela ku luza a xiavelo va nga xi ranza nguvu. Va nga ha bayiseka hi ku alakanyela ku nyima ku maha ntiro wo hlawuleka va nga wu ranza. Kutani va nga tshuka va karateka na vaku a ntiro wu nga ta famba khwatsi loku wu nga rangelwi hi vona. Kuzilava va ti wona na va nga hi na xikhati xo gonzisa vanwani kambe. Ka xikhati xalexo, a majaha ma fanele mava ni lihlaza-mbilu loku ma nga nyikwi mitiro yo engeteleka.

5. Ziwutiso muni hi to wulawula hi zona ka nzima leyi?

⁵ Makunu hikuyini zi nga za lisima ku lava va kulileko va vuna vaswa ku khatalela mitiro yo engeteleka? Va nga zi mahisa kuyini lezo? (2 Timote 2:2) Kona hikuyini a vaswa va faneleko kuva ni kupima ku nene a xikhati lexi va tirako zinwe ni vamakabye vo buva lava va khosaheleko va tlhela va gonza ka vona ke? A ku sangula, a hi woneni lezi Hosi Davida a nga longiselisa zona a n’wana wakwe kasi ku maha ntiro wa lisima nguvu.

6. a) Hosi Davida i wa lava ku maha yini? b) Zini lezi Jehova a mu byelileko?

⁶ Davida i mbhetile malembe na a hlongoliselwa, lezi zi nga mu maha a tshamela ku rura. A xikhati lexi a nga maha hosi, i wa tshama ka muti wo chanza. Hikwalaho i byelile muprofeti Natani aku: “Languta, mina nzi tshama lomu ndlwini ya tisedare, kanilezi a arke ga xivumelwano xa Jehova gi tshama lomu tendeni.” Davida i wa xuva ku mu akela tempeli yo saseka Jehova. Natani i lo mu byela lezi: “Maha zontlhe zi nga mbilwini ya wena, hakuva Nungungulu i zinwe na wena.” Kanilezi lezo a hi zona a nga zi lava Jehova. I lo ruma Natani a ku ya byela Davida aku: “A hi wena u ta nga nzi akela a yindlu leyi nzi ta nga tshama ka yona.” Hambu lezi Jehova a nga tsumbisa Davida lezaku xontlhe xikhati i wa tava zinwe naye, Davida i lo byeliwa lezaku a tempeli yi ta akiwa hi munwe wa vana vakwe. Zi mu khumbisile kuyini Davida? — 1 Kronekele 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Davida i gi amukelisile kuyini a wurangeli ga Jehova?

⁷ Davida i wa zi lava nguvu ku mu akela tempeli Jehova, hikwalaho kuzilava i  xukuvalile nguvu a xikhati a ngazwa ku a hi yena a to aka. Hambulezo i lo simama ku vunetela ka ntiro wa kuaka lowu wu nga ta rangelwa hi n’wana wakwe Solomoni. Davida i lo vunetela ku lava vatiri ni ku hlengeletela tisimbi, ni suku, ni siliva, ni nzalama ni mapulangu. I wa nga karateki hi loyi a to nyikwa wudzunzo ga ku aka tempeli, leyi hi kugumesa yi nga tiviwa kota tempeli ya Solomoni. Wutshanwini ga ku karateka hi lezo, i lo tiyisa Solomoni aku: “Nwananga, ngha Jehova ava zinwe na wena, u vuvuma, u aka a yindlu ya Jehova Nungungulu wa wena, khwatsi hi lezi yena a wulileko xungetano ha wena.” — 1 Kronekele 22:11, 14-16.

8. Hikuyini Davida a nga alakanya lezaku Solomoni i wa nga hi na wutlhari ga ku aka tempeli, hambulezo i mahile yini?

⁸ Gonza 1 Kronekele 22:5. Kuzilava Davida i alakanyile lezaku Solomoni i wa nga hi na wutlhari ga ku rangela a ntiro lowo wa lisima. A tempeli yi wa fanele ku “saseka nguvu,” kasi lezo Solomoni i wa ha hi ‘muswa, niku i wa nga hi na ntamu.’ Kanilezi Davida i wa zi tiva lezaku Jehova i ta vuna Solomoni a ku maha ntiro lowo wo hlawuleka. Hikwalaho i lo maha zontlhe zi nga hi ntanwini wakwe kasi ku mu longiselela a ntiro lowo wa hombe.

9. Lava va khosaheleko va nga xalalisa kuyini loku va nyikela mitiro ka vanwani? Nyika xikombiso.

⁹ A vamakabye lava va kulileko hi tanga a va faneli ku chava loku va lava ku nyikela mitiro ka majaha. Hontlheni ha zi tiva lezaku a ntiro wa Jehova hi wona wa lisima nguvu nyamutlha. A ku gonzisa majaha ku rwala wutihlamuleli zi ta vuna ku a ntiro lowo wuya mahlweni. Hi xikombiso, ehleketa hi papai a gonzisako n’wana wakwe a ku fambisa mova. Na a ha hi mutsongwani, a n’wana o cuwukisela basi lezi zi mahiwako hi papai wakwe. A xikhati a kulako, a papai wakwe i mu tlhamusela lezi a mahisako zona. Hi kufamba ka xikhati, i longisela  maphepha ya ku fambisa mova, a sangula ku fambisawo. Hambulezo, a papai wakwe i simama a mu nyika wusungukati. A zikhati zinwani vo cicana ku fambisa. Kanilezi laha a papai a yako a khosahala, i tsika n’wana wakwe a mu fambisela mova. Xana a papai wa bayiseka hi lezo? Ahihi, a papai wa mu nene wa tsaka hi ku wona a n’wana wakwe na a maha ntiro lowo; a nga zi woni na zi hi chukwana ku simama a wu maha hi yece. Hi ndlela yo fana, a vamakabye va khosaheleko va tizwa matshanza loku va wona majaha lawa va ma gonzisileko na ma rangela a ntiro lomu bandleni.

10. Mosi i wa gi wonisa kuyini a wudzunzo ni wukosi?

¹⁰ Hi fanele ku ti wonela kuva ni xiluse hi ziavelo za vanwani. Hi nga gonza ka lezi Mosi a nga maha a xikhati lexi a vaIsraeli vo kari va nga sangula ku profeta. (Gonza Mitsengo 11:24-29.) Joxua i wa lava ku va tsikisa, kanilezi Mosi aku: “U na ni mona [xiluse, Tradução do Novo Mundo] ha mina ke? Mawako ku khwatsi a vanhu vontlhe va Jehova va nga profeta, ku khwatsi Jehova a nga chela a Moya wakwe hehla kabye!” Mosi i wa zi tiva lezaku hi Jehova a nga rangela a ntiro. Wutshanwini ga ku ti lavela wudzunzo, Mosi i wa lava lezaku wontlhe a malanza ya Jehova mava ni ziavelo. Hina ke? Ha tsaka loku a vanwani va nyikiwa ziavelo ntirweni wa Jehova ke?

11. Zini lezi a makabye wokari a wulileko xungetano hi ku nyikela mitiro ka vanwani?

¹¹ Ku na ni vamakabye vo tala va vileko ni zigingi ntirweni wa Jehova hi malembe yo tala va tlhela va gonzisa majaha lezaku ma amukela mitiro yo engeteleka lomu bandleni. Hi xikombiso, hi ta wulawula hi makabye Peter. Ka 74 wa malembe lawa a ma mbhetileko ntirweni wa xikhati xontlhe, a 35 wa wona i tirile hofiseni ya ravi le Europa. Hi malembe yo tala, i wa hi muwoneleli wa Xipanze xa Ntiro. Hi nzhako ka xikhati a xiavelo xakwe xi lo nyikelwa ka jaha gaku hi Paul, legi Peter a gi gonzisileko. Xana Peter a xukuvalile hi kota ya kucica loko? Ahihi. I te: “Nzi tsaka nguvu hi lezi ku nga ni vamakabye va gonzisilweko kasi ku amukela mitiro yo engeteleka va tlhela va yi maha khwatsi.”

12. Hi nga gonza yini ka xikombiso xa Rehoboamu?

¹² A xikhati lexi Rehoboamu a n’wana wa Solomoni a nga maha hosi, i kombele wusungukati ka vanhu va kulileko xungetano hi lezi a nga fanele ku wu mahisa zona a ntiro wakwe wa wuswa. Kanilezi i gumesile a  fularela a wusungukati legi va nga mu nyikile, a lanzela wusungukati ga majaha lawa a nga kula nawo! A wuyelo ga kona give ga khombo. (2 Kronekele 10:6-11, 19) Hi gonza yini? Wutlhari a ku kombela wusungukati ka lava va kulileko hi tanga, lava va buvileko khwatsi a ku hunza hina. A vaswa a va faneli ku tizwa na va kurumeteka ku maha zilo hi ndlela yaleyi yi nga tirisiwa kale hi lava va kulileko. Hambulezo, va fanele ku kombisa xichawo hi mawonela ya lava va khosaheleko, va tlhela va nga tsutsumeli ku alakanya lezaku a mawonela yabye ma hunzelwe.

13. A vaswa va fanele ku tirisanisa kuyini ni lava va kulileko hi tanga?

¹³ A zikhati zinwani, a majaha ma nyikwa xiavelo xa ku wonelela a ntiro wa vamakabye vo buva va khosaheleko. Zi wa tava wutlhari nguvu a ku gonza ka vamakabye lavo va kulileko. Ka xikombiso lexi hi wulawulileko hi xona, anzhako ka loku Paul a valetile Peter ka ntiro wa kuva muwoneleli wa xipanze xo kari le Beteli, i te ngalo: “Nzi wa ti nyika xikhati xo ya kombela wusungukati ka Peter, nzi tlhela nzi kuca vanwani nzi nga tira navo lezaku vonawu va maha zalezo.”

14. Hi gonza yini ka lezi Paule na Timote va nga tirisanisa zona?

¹⁴ Timote i wa hi jaha nguvu a ku hunza mupostoli Paule, hambulezo va tirile zinwe hi malembe yo tala. (Gonza Va Le Filipi 2:20-22.) Paule i lo byela vamakabye va le Korinte aku: “Nzi rumele Timote ka nwina, loyi a nga nwananga a ranzekileko ni ku tsumbeka Hosini; i ta mu alakanyisa hi mafambela ya mina ka Kristu, khwatsi hi lezi nzi gonzisisako zona mabandleni wontlhe.” (1 Va Le Korinte 4:17) Hi magezu lawa, ha zi wona khwatsi lezaku Paule na Timote va wa tirisana khwatsi va tlhela va vunana. Paule i ti nyikile xikhati xo gonzisa Timote a ‘mafambela yakwe ka Kristu,’ niku Timote i ma gonzele khwatsi. Paule i wa mu ranza Timote niku i wa tiyiseka lezaku i ta va khatalela khwatsi vamakabye le Korinte. A madota ma nga pimanyisa a xikombiso xa mupostoli Paule a xikhati lexi ma gonzisako a vavanuna vanwani ku rangela bandla.

15. Va Le Roma 12:3-5 a nga hi vunisa kuyini ku yimisana ni kucica?

¹⁵ Hi hanya zikhatini zo tsakisa nguvu. A xipanze xa laha misaveni xa hlengeletano ya Jehova xi kula hi tindlela to tala. Lezo zi komba lezaku a zilo zi ta simama zi cica. A zilo zinwani zi cicako za hi khumba niku a zi olovi ku yimisana nazo. Loku lezo zi maheka, hi fanele ku ti koramisa hi tlhela hi veka kupima ka zilo za zi nene ntirweni wa Mufumo wutshanwini ga ku veka kupima ka lezi hina hi zi lavako. Hi ndlela leyo, hi tava ni kuzwanana. Paule i tsalele a maKristu ya le Roma aku: “Nza laya munwe ni munwani a nga xikari ka nwina, lezaku a nga dzuki a ti alakanyela hi ku hunza fanelo.”  Hi kulanzela, i tlhamusele lezaku a ku fana ni lezi a xiro xinwe ni xinwani xa miri wa hina xi nga ni ntiro wa xona, a xiro xinwe ni xinwani xa bandla xi na ni ntiro wa xona.— Va Le Roma 12:3-5.

16. Xini lexi a muKristu munwe ni munwani a nga xi mahako kasi ku hlayisa kurula ni kuzwanana hlengeletanweni ya Jehova?

¹⁶ A vanhu vontlhe va Jehova va zi lava ku seketela Mufumo va tlhela va maha ni xihi va kombeliwako ku maha. Lava va kulileko hi tanga va nga gonzisa vaswa. A vaswa va nga amukela mitiro yo engeteleka hi kutikoramisa ni xichawo. A vamakabye va chadileko va ta xalala loku a vasati vabye va va seketela hambu loku a ziyimo zi cica. A vavasati lavo va nga pimanyisa Prisila, loyi a tirileko zinwe ni nuna wakwe Akwila hi kutsumbeka. — Mitiro 18:2.

17. a) Zini lezi Jesu a nga gonzisa vapizani vakwe a ku zi maha?

¹⁷ Jesu i hi vekele xikombiso xi nene xa ku gonzisa vanwani. I wa zi tiva lezaku ku wa ta laveka vanhu vanwani va ku sala va simama ni ntiro. Kunene, i wa zi tiva lezaku a vapizani vakwe a va mbhelelangi. Kanilezi i wa tsumba lezaku va wa ta hangalasa nguvu a mahungu yo saseka a ku hunza yena. (Johani 14:12) I va gonzisile khwatsi ku maha ntiro lowo, niku va zi kotile ku xumayela ka matiko wontlhe lawa va nga zi kota ku ma chikelela. — Va Le Kolosi 1:23.

18. a) I ntiro muni hi tova nawo xikhatini xi tako? b) I ntiro muni hi nga nawo zalezi?

¹⁸ Anzhako ka loku Jesu a file, Jehova i mu vuxile a tlhela a mu nyika ntiro ni ntamu “hehla ka [yontlhe] mifumo, ni mintamu, ni wukulu, ni wuhosi.” (Va Le Efesusi 1:19-21) Hambu loku hifa na yi nga seta Har–Magedoni, loku hi hi malanza yo tsumbeka ya Jehova, hi ta vuxiwa hi hanya kambe hi tlhela hiva ni mitiro yo tala yo tsakisa misaveni yiswa. Zalezi hontlheni hi na ni ntiro wa ku tsakisa nguvu wa ku xumayela mahungu yo saseka ni ku maha vapizani. Hikwalaho kani hi vaswa kani hi kulile hi tanga, a munwe ni munwani wa hina a nga simama a “anza mitirweni ya Hosi xontlhe xikhati.” — 1 Va Le Korinte 15:58.