1. Hikuyini Jehova a nga Muwumbi wa hombe ka vontlhe?

HI Novembro wa 2010, a xibya xo kari xa wumba xa le China xi lo gemelwa mali yo ringana 70 wa timiliyoni ta madolari le Londres, Inglaterra. A xibya lexo xi wa mahilwe ka zana ga malembe ga wu 18. Zi te dlunya lezaku a muwumbi a nga hunzula nchumu wa belele ni wo kala ku dura, wo kota wumba, wu maha xibya xo saseka, xa durela ga cima. Hambulezo, a ku na muwumbi laha misaveni a ringanako ku fananiswa na Jehova. Anzhako ka siku ga wu 6 ga kuvanga, Nungungulu i lo tirisa wumba kutani “tshuri wa misava” kasi ku maha munhu wo mbhelela, na a hi ni matshamela yo fana ni ya Mumahi wakwe. (Gen. 2:7) Hi kufaneleko, a munhu loye wo mbhelela wo mahiwa hi misava, Adamu, i lo vitaniwa ku i n’wana “wa Nungungulu.” — Luka 3:38.

2, 3. Hi nga wu pimanyisisa kuyini a moya wa vaIsraeli vo ti sola?

² Laha Adamu a nga tsika ku ingisa Mumahi wakwe, i lo luza fanelo ya kuva n’wana wakwe. Hambulezo, ka tinguva tontlhe ku na ni “xidlemo xa hombe” xa zizukulwana za Adamu xi hlawulako ku yimela a wuhosi ga Nungungulu. (Maheb. 12:1) Hi ku ingisa Muvangi wabye, va komba lezaku va lava yena lezaku a maha a Papai wabye ni Muwumbi wabye, na ku nga hi Satani. (Joh. 8:44) A kutsumbeka kabye ku hi alakanyisa a magezu ya Isaya xungetano hi vaIsraeli vo ti sola, lawa ma nge: “Wena Jehova u dadani wa hina;  hina hi wumba, wena u Muwumbi wa hina, hina hontlhe hi ntiro wa mandla ya wena.”— Isa. 64:8.

³ Inyamutlha, vontlhe lava va khozelako Jehova hi moya ni lisine va ti karatela ku kombisa moya lowo wo ti koramisa. Va zi wona zi hi wudzunzo a ku wona Jehova kota Papai ni ku ti koramisa kakwe kota Muwumbi wabye. Wa ti wona na u hi wumba go olova mandleni ya Nungungulu, legi gi vumelako ku wumbiwa gi maha xibya xi mu tsakisako ke? Xana wenawu wa wona a makabye munwe ni munwani kota xibya xa ha wumbiwako hi Nungungulu? Kasi ku kuma xivuno mhakeni leyo, a hi kambisiseni a matshamela manharu ya ntiro wa Jehova kota Muwumbi wa hina: Lezi a hlawulisako zona lava a lavako ku va wumba, lexi xi mu mahako a va wumba, ni lezi a va wumbisako zona.

4. Jehova i hlawulisa kuyini lava a va kokako vata kakwe? Nyika zikombiso.

⁴ Loku Jehova a cuwuka vanhu, a nga veki kupima ka lezi va wonekisako zona lahandle. Kanilezi, i hlola mbilu, a munhu wa lomu nzeni. (Gonza 1 Samueli 16:7b.) A mhaka leyi yi dlunyatekile khwatsi a xikhati lexi Nungungulu a nga wumba bandla ga wuKristu. I lo koka vanhu vo tala vata kakwe ni ka N’wana wakwe lava hi mawonela ya vanhu va nga wonekisa ku khwatsi a va sizi nchumu. (Joh. 6:44) A munwe wa vanhu lavo hi Saule, a nga hi muFarisi — loyi a nga hi ‘ni nzhukano, a hi muxanisi ni mulamati.’ (1 Tim. 1:13) Hambulezo, Jehova loyi ‘a ringako timbilu’ i wa nga woni Saule kota wumba gi nga vuniko nchumu. (Mav. 17:3) Kanilezi, i wa mu wona na a ringana ku wumbiwa a maha xibya xo saseka — a “xibya xi hlawulilweko” kasi ku nyika wukustumunyu “ka vamatiko ni ka tihosi, ni ka vanana va ka Israeli.” (Miti. 9:15) A vanwani lava Nungungulu a va wonileko kota zibya zo “khesiwa” va wa hi zidakwa, vanhu va mahanyela ma nga hlazekangiko, ni makhamba. (Rom. 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Laha va nga kuma wutivi ga lisine ga Mhaka ya Nungungulu ni ku kholwa, va lo vumela ku wumbiwa hi Jehova.

5, 6. A ku tsumba Jehova kota Muwumbi wa hina zi fanele ku khumbisa kuyini lezi hi va wonisako zona a) vanhu va lomu xipanzeni xa hina? b) a vamakabye va hina?

⁵ A mhaka leyi ya ha hi ku tlhamuselwako yi nga hi vunisa kuyini? A kukholwa ka hina ka lezaku Nungungulu wa tiva matshamela ya timbilu ni ku koka vanhu a va hlawulako ku fanele ku hi beletela ku lamula vanwani, xipanzeni xa hina ni bandleni ga hina. Ehleketa hi xikombiso xa Michael. I bika lawa: “Loku a Timboni ta Jehova tita laha kaya, nzi wo tekela ku ti fularela nzi tira za mina a ku khwatsi hi loku nzi nga woni munhu. Nzi wa hi ni mona futsi! Loku ku hunzile xikhati xo kari, ka wutshamu ginwani, nzi lo tivana ni ngango wu nga nzi tsakisa nguvu hi mahanyela ya wona ya ma nene. Kanilezi ka siku go kari nzi lo dzuka hi ku tiva lezaku Timboni ta Jehova! A mahanyela yabye ma lo nzi kuca ku hlola ku xini xi nzi mahako nzi ti venga. Zalezo nzi lo pola lezaku nzi wa ti venga hi ku kala nzi nga ti tivi ni kuzwa mavalivali.” Kasi ku tiva lisine, Michael i lo vumela ku gonza Biblia. Hi kufamba ka xikhati, i lo nghena lisineni a tlhela a nghenela ntiro wa xikhati xontlhe.

⁶ A ku vumela lezaku Jehova Muwumbi wa hina, zi nga khumba ni lezi hi ma wonisako zona maKristu-kulori. Xana wa wona vamakabye va wena kota lezi Nungungulu a va wonisako zona — na ku nga hi zibya zi wumbilweko, kanilezi za ha wumbiwako? Jehova i wona munhu wa lomu nzeni ni lezi a munhu loye a nga tshamisako zona mandleni yakwe yo mbhelela. Hikwalaho, i na ni mawonela ma nene hi vanhu niku a nga veki kupima kakwe ka kungambheleli kabye ka xikhatanyana. (Tis. 130:3) Hinawu hi nga mu  pimanyisa hi kuva ni mawonela ma nene hi malanza yakwe. Hi lisine, hi nga tira zinwe ni Muwumbi wa hina hi ku vuna vamakabye va hina laha va ti karatelako ku kula hi tlhelo ga moya. (1 Tes. 5:14, 15) Kota “zinyikiwo ka vanhu,” a madota ma fanele ku yi khatalela nguvu a mhaka leyi. — Efe. 4:8, 11-13.

7. Hikuyini u yi nyikako lisima a gonziselelo ya Jehova?

⁷ Kuzilava u tshuka uzwa munhu na a wula zilo zo khwatsi hi lezi: ‘Lezi nzi nga ni vana hi kona nzi zwisisako a lisima la lezi a vapswali va mina va nga nzi gonzisa.’ Laha hi yako hi buva wutomini, hi nga ha sangula ku wona lezi hi gonziswako kota xikombiso xa liranzo a ku fana ni lezi Jehova a zi wonisako zona. (Gonza Maheberu 12:5, 6, 11.) Hi ku ranza vana vakwe, Jehova i hi wumba hi lihlaza-mbilu. I lava lezaku hi tlhariha ni ku tsaka hi tlhela hi mu ranzawu. (Mav. 23:15) A nga tsaki hi kuva hi xaniseka; niku a nga lavi lezaku hifa kota “vanana va khulo,” ku nga lezi hi hunziselweko hi Adamu. — Efe. 2:2, 3.

8, 9. Jehova i hi gonzisisa kuyini nyamutlha, niku a gonziselelo leyo yi ta tshamisa kuyini xikhatini xi tako?

⁸ Laha hi nga hi “vanana va khulo,” hi wa hi ni matshamela yo tala ma nga tsakisiko Nungungulu, kuzilava hambu ya wuhari! Kanilezi, hi ku wumbiwa hi Jehova, hi lo cica hi fana ni tiyivu. (Isa. 11:6-8; Kol. 3:9, 10) Hikwalaho, a wutshamu legi Jehova a hi wumbako ka gona nyamutlha gi woniwa kota paradise ga moya legi gi yako gi woneka khwatsi. Hi ti wona na hi vikelwe hambu lezi hi hanyako ka tiko go biha. Ahandle ka lezo, lava va nga wundliwa ka mingango ya vilinganya, yi nga hiko na liranzo, va kuma liranzo la lisine ka wutshamu legi. (Joh. 13:35) Hi gonzile ku ranza vanwani. A ku hunza zontlhe, hi lo tiva Jehova niku zezi ha wona liranzo lakwe la wudadani. — Jak. 4:8.

⁹ Misaveni yiswa hi ta ti buza hi kumbhelela hi makatekwa ya paradise ga moya. Ka xikhati lexo, a paradise ga hina ga moya gi tava ni munghana wa gona wo mbhelela — ku nga paradise ga xiviri mandleni ya Mufumo wa Nungungulu. Xikhatini lexo xa ku lulamiswa ka zilo zontlhe misaveni, Jehova i ta simama ku wumba vanhu, a va gonzisa hi ndlela yo hlamalisa nguvu. (Isa. 11:9) Nungungulu i ta tlhela a maha maalakanyo ni miri wa hina zi mbhelela, kasi hi khoma gonziselelo yakwe ni ku maha kuranza kakwe hi kumbhelela. Hikwalaho, ngha hi ti yimisela ku simama hi ti koramisa ka Jehova, hi mu komba lezaku hi wona kuwumba kakwe kota xikombiso xa ku wa hi ranza. — Mav. 3:11, 12.

10. Jesu i kombisisile kuyini a lihlaza-mbilu ni wutlhari ga Muwumbi wa Hombe?

¹⁰ A ku fana ni muwumbi wa hombe, Jehova wa gi tiva tshamela ga “wumba” gi nga mandleni yakwe, niku i wumba nchumu hi kuya hi lezi gi nga tshamisa zona. (Gonza Tisimu 103:10-14.) Kunene, Jehova i tirisana na hina hi munwe munwe, a chela kota hi gome ga hina, kugumelwa ka hina, ni kukula ka hina hi tlhelo ga moya. Jesu i kombisile lezi a Dadani wakwe a ma wonisako zona a malanza yakwe ma nga mbhelelangiko. Ehleketa hi lezi a nga zi wonisa zona a zihoxo za vapostoli vakwe, nguvunguvu ka mhaka leyi va nga ranza ku kanetisana hi yona yaku himani wa hombe. Loku u wa no ku wona a kukanetisana kabye ka hombe, xana na u va wonile kota vanhu vo rula, vo fana ni wumba go olova? Jesu a nga vangi ni mawonela ya hava hi vona. I wa zi tiva ku a vapostoli vakwe vo tsumbeka va wa ta wumbiwa hi ku nyikwa wusungukati hi wunene ni lihlaza-mbilu, ni ku wona xikombiso xakwe xa ku ti koramisa. (Mar. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Anzhako ka kuvuka ka Jesu hi ka vafileko ni  kuchululiwa ka moya wa ku basa, a vapostoli a va ha vekangi kupima kulaveni ka zikhundla, kanilezi ka ntiro lowu a nga va nyikile.— Miti. 5:42.

11. Davida ive wumba go olova hi ndlela muni, niku hi nga mu pimanyisisa kuyini?

¹¹ Inyamutlha Jehova i tirisa nguvunguvu a Mhaka yakwe, ni moya wa ku basa, ni bandla ga wuKristu kasi ku wumba malanza yakwe. A Mhaka ya Nungungulu yi nga hi wumba a xikhati hi yi gonzako na hi hi ni kungo, hi ehleketa hi yona, hi tlhela hi kombela Jehova lezaku a hi vuna ku hanya hi yona. Davida i tsalile lezi: “Nzi ku alakanya na nzi hi sangweni ga mina, nzi khumbula wena zikhatini za wusiku.” (Tis. 63:6) I tlhelile aku: “Nzi ta bonga Jehova, hakuva wa nzi nyika wusungukati, ina, a mbilu ya mina ya nzi luleka ni laha wusikwini.” (Tis. 16:7) Davida i wa vumelela wusungukati ga Nungungulu gi nghena mbilwini yakwe, gi wumba maalakanyo yakwe ya le nzeni, hambu loku a wusungukati lego gi binza ku gi amukela. (2 Sam. 12:1-13) Hi nga wona a xikombiso xo saseka xa ku ti koramisa lexi Davida a hi vekeleko! Xana wenawu wa ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu, u yi tsika yi lulamisa maalakanyo ya wena ya le nzeni? Xana u nga engetela? — Tis. 1:2, 3.

12, 13. Jehova i hi wumbisa kuyini hi ku tirisa moya wa ku basa ni bandla ga wuKristu?

¹² A moya wa ku basa wu nga hi wumba hi tindlela to tala. Hi xikombiso, wu nga hi vuna kuva ni wumunhu go fana ni ga Kristu, legi gi kombiswako hi mbhanzu wa moya wa Nungungulu. (Gal. 5:22, 23) A ginwe ga matshamela ma wumbako mbhanzu lowo liranzo. Ha mu ranza Nungungulu hi tlhela hi lava ku mu ingisa ni kuva hi wumbiwa hi yena, na hi tiva lezaku a milayo yakwe a yi binzi. A moya wa ku basa wu nga hi nyika ntamu kambe kasi hi ala ku wumbiwa hi misava leyi ni moya wa yona wo biha. (Efe. 2:2) Mupostoli Paule, loyi a nga nghenilwe nguvu hi moya wa matshanza wa varangeli va wukhongeli ga vaJuda na a ha hi muswa, hi nzhako ka xikhati i lo wula lezi: “Nza zi kota ku maha zilo zontlhe ha [yena] . . . loyi a nzi tiyisako.” (Fil. 4:13) Hikwalaho, ngha hi simama ku kombela moya wa ku basa, a ku fana na mupostoli Paule. Jehova i ta ingisa zikombelo lezo zo huma mbilwini za vanhu va ti koramisako. — Tis. 10:17.

 ¹³ Jehova i tirisa a bandla ga wuKristu ni vawoneleli va gona kasi ku wumba munwe ni munwani wa hina. Hi xikombiso, loku a madota ma pola lezaku hi na ni xikarato xo kari xa moya, ma ti karatela ku hi vuna — na ma nga tirisi wutlhari ga munhu. (Gal. 6:1) Kanilezi, ma ti koramisa ma khongela ka Nungungulu, ma kombela kupima ku nene ni wutlhari. Hi kulanzela, ma kambisisa a Mhaka ya Nungungulu ni mabhuku ya hina ya wuKristu, na ma kari ma ehleketa hi xiyimo xa hina. Lezo zi ma longisela kasi ku hi nyika xivuno lexi hakunene xi lavekako. Makunu loku ma tshuka ma ku nyika xivuno hi wunene ni liranzo, ka zilo zo kota mabohela ya wena, xana u ta vumela wusungukati ga wona kota xikombiso xa liranzo la Nungungulu hi wena? Laha u mahako lezo, u fana ni wumba go olova gi vumelako ku wumbiwa hi Jehova, niku u ta vuneka hi lezo.

14. Hambu lezi Jehova a nga ni ntamu wa ku maha ni xihi hi wumba, i kombisa kuyini lezaku i na ni xichawo hi kutihlawulela ka hina?

¹⁴ A ku tiva lezi Nungungulu a hi wumbisako zona zi nga hi vuna ku tirisana khwatsi ni vakhozeli-kulori ni kuva ni mawonela ma nene hi vanhu va lomu xipanzeni xa hina, a ku patsa ni zigonzani za hina za Biblia. Xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia, a muwumbi i wa nga keli wumba a tekela ku sangula ku maha nchumu hi gona. I wa ranga hi ku gi longisela, a suselela maribye ni chaka ginwani. Hi tlhelo ga moya, Jehova i longisela vanhu va olovako kasi a va wumba. A nga va kurumeti ku cica, kanilezi i va komba matshinya ya milayo yakwe yo lulama lezaku va basisa mahanyela yabye kutani ku cica lezi zi lavekako hi kuziranza.

15, 16. A zigonzani za Biblia zi kombisa kuyini lezaku zi lava ku wumbiwa hi Jehova? Kombisa.

¹⁵ Ehleketa hi xikombiso xa makabye wa xisati a vitwako Tessie le Austrália. A makabye loyi a nga gonza naye Biblia i ngalo: “Tessie a zi mu karatelangi ku zwisisa lisine la Biblia. Kanilezi i wa nga kuli hi tlhelo ga moya — ne kuta mitlhanganweni! Hikwalaho anzhako ka ku khongela ni ku ehleketa hi zona, nzi lo boha ku nyima ku gonza naye. Kanilezi ku lo humelela nchumu wo tsakisa. Ka siku legi nzi nga alakanya lezaku ku wa tava gona go gumesa ku gonza naye Biblia, Tessie i lo nzi vululela xifuva. I lo wula lezaku i wa ti wona na a hi mukhohlisi hakuva i wa ranza zibelabela za mali. Kanilezi makunu i wa ti yimisele ku tsika zibelabela lezo.”

¹⁶ Xikhatanyana nzhako ka lezo, Tessie i lo sangula kuya mitlhanganweni ya wuKristu a tlhela a kombisa matshamela ya wuKristu— hambu lezi a nga kari a tseketselwa hi vanghana vakwe. A makabye loye i lo engeta aku: “Hi kufamba ka xikhati, Tessie i lo bapatizwa a tlhela a maha phayona, hambu lezi a nga hi ni vanana.” Kunene, loku a zigonzani za Biblia zi sangula ku basisa wutomi ga zona kasi ku tsakisa Nungungulu, Jehova i ta tshinela ka zona a tlhela a zi wumba zi maha zibya zo saseka.

17. a) Xini xi ku tsakisako hi kuva Jehova a hi Muwumbi wa wena? b) Zini hi to wulawula hi zona ka nzima yi lanzelako?

¹⁷ Kala nyamutlha, a zibya zo kari za wumba za ha mahiwa hi mandla, laha a muwumbi a khoma-khomako a wumba gakwe hi wukheta. Hi ndlela yo fana, a Muwumbi wa hina i tirisana na hina hi laha kusuhani hi lihlaza-mbilu, a hi wumba hi wusungukati gakwe a guma a cuwukela a ku hi ta kuyini. (Gonza Tisimu 32:8.) Wa wona Jehova na a khatala hi wena? Wa ti wona na u wumbiwa mandleni yakwe? Loku zi hi tano, matshamela muni manwani ma to ku vuna ku simama uva wumba go olova mandleni ya Jehova? Matshamela muni u faneleko ku ma potsa kasi u nga sihalali? Niku a vapswali va nga tirisanisa kuyini na Jehova laha va wumbako vana vabye? A nzima yi lanzelako yi ta wulawula hi timhaka leto.