1. Hi zihi a zikombiso zo kari za milayo ya Biblia, niku hi vunekisa kuyini hi ku yi ingisa?

JEHOVA i hi nyikile milayo yo tala yo kongoma hi ku tirisa Mhaka yakwe yi tsalilweko. Hi xikombiso, wa beletela wubhayi, ni kukhozela zifananiso, ni kuyiva, ni kupopiwa. (1 Kor. 6:9, 10) Tlhatakumbiri, Jesu Kristu, a N’wana wa Nungungulu, i nyikile valanzeli vakwe a xileletelo lexi xo karata ni xo tsakisa aku: “Fambani, mu va maha vapizani a matiko wontlhe, mu va bapatiza hi vito ga Dadani ni ga N’wana ni ga moya wa ku basa; mu va gonzisa a ku gonga zontlhe lezi nzi mu layileko zona. Mangabye, nzi na nwina a masiku wontlhe, na kona kugumelweni ka xikhati.” (Mat. 28:19, 20) A milayo ni zileletelo za Nungungulu za hi vikela nguvu! Hi ku ingisa milayo leyo, hi engetela ku ti wona hi hi va lisima, hiva ni lihanyo li nene, hi tlhela hi engetela litsako ngangweni. Niku a xa lisima ka zontlhe hi lezaku a ku lanzela a milayo ya Jehova, a ku patsa ni xileletelo xa kuva hi maha a ntiro wa kuxumayela, zi maha lezaku a tsaka hi hina a tlhela a hi katekisa.

2, 3. a) Hikuyini a Biblia gi kalako gi nga hi nyiki milayo ka ziyimo zontlhe za wutomi? b) Ziwutiso muni zi to hlamuliwa ka nzima leyi? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

² Kanilezi ku na ni ziyimo zo tala zaku a Biblia a gi nyiki xileletelo  xo kongoma hi zona. Hi xikombiso, a Mitsalo a yi na milayo yi xaxametilweko xungetano hi tinguwo ti ringanako ku bohiwa hi maKristu. Lezo zi kombisa kuyini wutlhari ga Jehova? A timoda ni mikhuwo za hambana hi kuya hi matiko, niku nguva ni nguva yi na ni za yona. Loku a Biblia gi wova ni xaxameto wa tixaka ta tinguwo ni mabohela ma amukelekako, makunu na gi hunzelwe. Hi zigelo zo fana ni xalexo, a Mhaka ya Nungungulu a yi nyiki milayo yo tala kasi ku fumela maKristu kuhlawuleni ka ntiro wo ti hanyisa, machumela ya mababyi, ni zihungato. Hikwalaho, a munhu ni munhu ni hloko yinwe ni yinwani ya ngango va tlhatlhekile ku ti mahela ziboho ha voce timhakeni leto.

³ Xana lezo zi wula lezaku Jehova a nga khatali hi lezi hi hlawulako ku maha loku hi kumana ni ziboho zo karata, lezi a zinwani za kona zi khumbako nguvu a wutomi ga hina ke? Xana a Dadani wa hina wa le tilweni i ta vumela ni xihi xiboho hi xi mahako loku xi nga tshovi nayo wa Biblia? Loku ku nga hi na nayo wo kongoma, hi nga zi tivisa kuyini a ziboho lezi zi to mu tsakisa Jehova?

4, 5. A ziboho za hina zi nga hi khumbisa kuyini hina ni vanwani?

⁴ A vokari va ti byela lezaku ni xihi lexi va hlawulako ku maha xa amukeleka. Kanilezi kasi ku maha ziboho za wutlhari lezi zi tsakisako Jehova, hi fanele ku ehleketa hi milayo ni matshinya ya milayo lawa hi ma kumako lomu ka Mhaka yakwe yi tsalilweko hi tlhela hi zi lanzela. Hi xikombiso, kasi hi tsakelwa hi Nungungulu, hi fanele ku ingisa nayo wakwe xungetano hi nkhata. (Gen. 9:4; Miti. 15:28, 29) A mukhongelo wu ta hi vuna ku maha ziboho zi zwananako ni milayo zinwe ni matshinya ya milayo ya Mitsalo.

⁵ A ziboho za hina za hombe zi nga khumba a wumoya ga hina. A xiboho xinwe ni xinwani hi xi mahako xi na ni wuyelo go kari ka wuxaka ga hina na Jehova — ku ngava ga gi nene kutani ga hava. A xiboho xa xi nene xi ta tiyisa a wunghana ga hina na Nungungulu, kanilezi a xa hava xi ta gi onha. Tlhatakumbiri, a xiboho xa hava xi nga bayisa vanwani kambe hi tlhelo ga moya hi ku va maha va karateka, hambu ku khunguvanyeka, kutani hi ku onha a kubohana ka bandla. Kunene, za laveka kuva hi chela kota hi ziboho za hina. — Gonza Va Le Roma 14:19; Va Le Galatia 6:7.

6. Hi fanele ku zi mahisa kuyini a ziboho za hina?

⁶ Zini hi faneleko ku maha ka ziyimo lezi ku kalako ku nga hi na nayo wo kongoma wa Biblia? Ka ziyimo lezo, wutihlamuleli ga munwe ni munwani wa hina a ku hlola lezi zi patsekako, a maha xiboho hi ku lanza lezi Jehova a to zi tsakela ni ku zi katekisa, wutshanwini ga ku maha lezi a mbilu yakwe yi zi lavako. — Gonza Tisimu 37:5.

7. Laha ku nga hava nayo wa Biblia, hi nga zi tivisa kuyini lezi Jehova a nga wa ta xalala hi zona?

⁷ U nga ha ti wutisa lezi: ‘Nzi nga zi tivisa kuyini lezi Jehova a zi tsakelako kasi lezo a Mhaka yakwe a yi na nayo wo kongoma hi mhaka leyo?’ Ka Va Le Efesusi 5:17 hi gonza lezi: ‘Pimani lezaku xini a kuranza ka Jehova.’ Laha ku nga hava nayo wo kongoma wa Biblia, hi nga ku pimisa kuyini a kuranza ka Nungungulu? Hi nga ku pima kutani ku ku tiva hi ku khongela ka yena ni ku vumela ku rangelwa hi moya wakwe wa ku basa.

8. Jesu i zi tivisile kuyini lezi Jehova a nga zi lava? Nyika xikombiso.

⁸ Wona lezi Jesu a nga zi kotisa zona ku tiva lezi a Papai wakwe a nga zi lava. Ka makhati mambiri ma tsalilweko lomu ka Biblia, Jesu i lo ranga hi ku khongela zonake a gisa zidlemo za hombe hi xihlamaliso. (Mat. 14:17-20; 15:34-37) Hambulezo, a nga vumelangi ku hunzulusa maribye ma maha zibaba  laha yena wutsumbu a ngazwa ndlala a tlhela a ringwa hi Satani Diabolus xiwuleni. (Gonza Mateu 4:2-4.) Kota lezi a nga ma tiva a maalakanyo ya Papai wakwe, Jesu i wa zi tiva lezaku a nga faneli ku hunzulusa maribye ma maha zibaba. I lo zi zwisisa lezaku a ku tirisa ntamu wakwe kasi ku vuneka yena wutsumbu a hi zona zi nga kuranza ka Nungungulu. Hi ku ala ku maha lezo, i lo komba ku i wa tsumba lezaku Jehova i ta mu rangela ni ku mu hlayisa.

9, 10. Xini xi to hi vuna ku maha ziboho za wutlhari? Kombisa.

⁹ Loku hi lava ku maha ziboho za wutlhari, a ku fana na Jesu, hi fanele ku tsumba wurangeli ga Jehova. Hi fanele ku lanzela a magezu lawa ya wutlhari, yaku: “Tsumba Jehova hi mbilu ya wena yontlhe, u nga tsumbi kupimisisa ka wena wutsumbu. U ta mu ingisa tindleleni tontlhe ta wena, yena i ta lulamisa a tisoko ta wena. U nga ti hlayi lezaku u tlharihile, chava Jehova, u huma kubiheni.” (Mav. 3:5-7) A ku tiva maalakanyo ya Jehova hi ku gonza Biblia zi nga hi vuna ku tiva lezi a lavako kuva hi zi maha ka xiyimo lexi hi nga ka xona. Laha hi yako hi engetela ku tiva a maalakanyo ya Jehova, a mbilu ya hina yonawu yi taya yi engetela ku zwanana ni wurangeli gakwe. — Tis. 119:11, 12.

¹⁰ Kasi ku kombisa: Alakanyela wasati a chadileko a nga lomu xitolo. I wona zilato zo kari a tsakelako kuva nazo, kanilezi za dura nguvu. Hikwalaho i ti wutisa lezi: ‘A nuna wa mina a nga ti zwisa kuyini loku nzo humesa mali yontlhe leyi nzi xava zilato?’ Kuzilava i sina a wu tiva a hlamulo wa kona, hambu lezi a nuna wakwe a kalako a nga hi kona laha kusuhani. Hikuyini? Hakuva kota lezi va nga ni xikhati xo kari na va chadile, i sina a ma tiva a maalakanyo ya nuna wakwe xungetano hi phaketi gabye. Lezo zi mu vuna ku tiva lezaku a nuna wakwe i wa taku yini loku o xava zilato lezo. Hi kufanana, laha hi yako hi tiva a maalakanyo ya Jehova ni tindlela takwe, hi engetela a wutlhari ga hina ga ku tiva lezi a Dadani wa hina wa le tilweni a nga wa ta tsaka hi zona ka ziyimo zo hambanahambana.

11. Ziwutiso muni hi nga ti mahako a xikhati hi lerako kutani ku gonza Biblia? (Wona a kwadru “ Laha u gonzako Mhaka ya Nungungulu, ti wutise lezi.”)

¹¹ Kasi ku tiva a maalakanyo ya Jehova, hi fanele ku nyika nguvu lisima a xigonzo xa hina xa Biblia. A xikhati hi lerako kutani ku gonza a Mhaka ya Nungungulu, hi nga ha ti wutisa lezi: ‘A mahungu lawa ma komba yini xungetano hi Jehova, ni tindlela takwe to lulama, ni maalakanyo yakwe ke?’ Hi fanele kuva ni mawonela yo fana ni ya Davida, loyi a nga yimbelela aku: “Jehova, nzi kangete a tindlela ta wena, u nzi gonzisa a misoko ya wena. Nzi rangele zineneni za wena, u nzi gonzisa; hakuva u Nungungulu wa kuhanyiswa ka mina: Nzi ku rinzele xontlhe xikhati.” (Tis. 25:4, 5) A xikhati u ehleketako hi xipanze xo kari xa Biblia, u nga ha ti maha ziwutiso zo kota lezi: ‘A mahungu lawa nzi nga ma tirisisa kuyini ngangweni wa mina? Nzi nga ma tirisa kwihi? Laha kaya? Le ntirweni? Le xikoleni? Wutirelini?’ Anzhako ka ku tiva lomu hi nga tirisako kona a mahungu lawo, zi nga ha olova a ku tiva lezi hi nga ma tirisisako zona.

12. A mabhuku ya hina ni mitlhangano zi nga hi vunisa kuyini ku tiva a maalakanyo ya Jehova ka ziyimo zo tsalangana?

¹² A ndlela yinwani ya ku tiva a maalakanyo ya Jehova ku demba khwatsi ndleve ka wurangeli ga Biblia legi hi nyikwako hi hlengeletano yakwe. Hi xikombiso, a Índice das Publicações da Torre de Vigia ni Bhuku go kambisisa hi gona ga Timboni ta Jehova ma mahelwe ku hi vuna ku gonza xungetano hi maalakanyo ya Jehova ka ziyimo zo tala nguvu lezi hi ti mahelako ziboho hi hoce. Ha  vuneka nguvu kambe hi ku demba khwatsi ndleve mitlhanganweni ya bandla ni ku nyika mihlamulo ya hina. A ku ehleketa hi lezi hi gonzisiwako zi ta hi vuna kuya hi tiva khwatsi a maalakanyo yakwe ni ku ti zwananisa nawo. Hi ku lonzowota khwatsi a malulamiselo lawa Jehova a ma mahako kasi ku hi gisa hi tlhelo ga moya, hiya hi engetela ku tiva a tindlela takwe. Kota wuyelo ga kona, hi tava ka xiyimo xi nene xa kuva hi maha ziboho zi to katekiswa hi Nungungulu wa hina wa liranzo.

13. Nyika xikombiso xa lezi hi nga mahisako zona xiboho xa wutlhari hi ku ehleketa hi maalakanyo ya Jehova.

¹³ Wona xikombiso xa lezi a ku tiva maalakanyo ya Jehova zi hi vunisako zona ku maha ziboho za wutlhari. Kota vahuweleli va Mufumo, hi nga ha navela ku nghenela a ntiro wa wuphayona ga xikhati xontlhe. Kasi ku maha lezo, hi sangula ku olovisa wutomi ga hina. Kanilezi, kuzilava ha ti wutisa kambe lezaku xana hi tava ni litsako la lisine na hi sele ni titshomba ti tsongwani ke. Lisine lezaku a ku na nayo wa Biblia wu wulako lezaku hi fanele kuva maphayona; hi nga simama ku tirela Jehova kota vahuweleli vo tsumbeka zi nyima kwalaho. Hambulezo, Jesu i hi tiyisile lezaku lava va ti tsonako zokari hi kota ya Mufumo va ta kuma makatekwa yo tala. (Gonza Luka 18:29, 30.) Tlhatakumbiri, a Mitsalo yi komba lezaku Jehova wa tsaka loku hi mu dumisa hi “minyikelo yi humako nonwini” wa hina hi tlhela hi maha zontlhe hi zi kotako hi kutsaka kasi ku anzisa wukhozeli ga lisine. (Tis. 119:108; 2 Kor. 9:7) Xana a maalakanyo lawa ya Mitsalo, ni mikhongelo yo lava wurangeli, a zi hi vuni ku tiva a maalakanyo ya Jehova? A ku ehleketa hi maalakanyo lawo zi nga hi vuna ku maha xiboho xi to hi vuna xi tlhela xi katekiswa hi Dadani wa hina wa le tilweni.

14. U nga zi tivisa kuyini lezaku a tinguwo ta tshamela go kari ta mu tsakisa Jehova kutani a ti mu tsakisi?

¹⁴ Wona xikombiso xinwani: Ti alakanyele na u navela tinguwo ta tshamela go kari leti ti nga khunguvanyisako vokari lomu bandleni. Hambulezo, kuzilava a wu tivi nayo wo kongoma wa Biblia wu beletelako tinguwo leto. Hi wahi maalakanyo ya Jehova ka mhaka leyo? Mupostoli Paule i nyikile wusungukati legi gi pimisilweko: “Nzi ranza lezaku a vavasati va ambala a tinguwo ti faneleko hi xichawo ni kutikhoma; ngha va nga ti bombisi hi misisi yi lukilweko, ni nzalama ni wuhlalu, kutani tinguwo ta tsengo wa hombe, kanilezi a va bombe hi mitiro yo saseka,  kota lezi zi faneleko a vavasati lava va ti wulako lezaku va chava Nungungulu.” (1 Tim. 2:9, 10) A wusungukati legi ga tira kambe ka vavanuna va maKristu. Kota malanza ya Jehova ma ti nyiketeleko, a hi cheli kota hi lezi zi laviwako hi mbilu ya hina ntsena, kanilezi hi chela kota kambe hi lezi a tinguwo ta hina ni lezi hi ti sasekisisako zona zi to khumbisa zona vanwani. A xichawo ni liranzo zi hi kuca ku alakanyela a mawonela ya makholwa-kulori kasi hi nga ma khunguvanyisi. (1 Kor. 10:23, 24; Fil. 3:17) A ku ehleketa hi lezi a Mitsalo yi wulako zi nga hi vuna ku tiva a maalakanyo ya Jehova ka mhaka leyo zi tlhela zi hi rangela kasi hi maha ziboho zi mu tsakisako.

15, 16. a) Jehova i ti zwisa kuyini loku hi tshama na hi alakanyela zilo zi nga hlazekangiko za masango? (b) A xikhati hi hlawulako zihungato, hi nga zi tivisa kuyini lezi zi tsakisako Jehova? (c) A ziboho zo karata zi fanele ku mahiswa kuyini?

¹⁵ A Biblia gi komba lezaku Jehova wa bayiseka loku a vanhu va hanya wutomi go biha ni loku “a mixuvo ya timbilu tabye yi bihile masiku wontlhe.” (Gonza Genesisi 6:5, 6.) Lezo zi hi maha hi wona lezaku a ku ti alakanyela na u hlengela masango ni munhu zi bihile hakuva zi nga yisa xionhweni xa hombe lexi xi beletelwako hi Mitsalo niku a zi zwanani ni maalakanyo ya Jehova. Mupizani Jakobe i tsalile lezi: “A wutlhari legi gi tako hi le hehla, a kusangula gi basile, kambe gi na ni kurula, gi nene, ga ingisa, gi tele hi wuxinji ni mihanzu yo saseka, a gi na kukanakana ni kuxengetela.” (Jak. 3:17) A ku tiva mhaka leyi zi fanele ku hi kuca ku potsa zihungato zi vuxako maalakanyo ni mixuvo yi nga hlazekangiko. A maKristu ma nga ni kupima a mazi ma wutisa lezaku za vumeleka ku ti hungata hi bhuku, filmi, kutani hlakano wu kombisako zilo lezi Jehova a zi vengako. A maalakanyo yakwe hi zilo lezo leyo ma dlunyatisilwe lomu ka Mhaka yakwe.

¹⁶ A zilo zo tala zi na ni mamahela yo hambanahambana lawa wontlhe ma mu tsakisako Jehova. Kanilezi, ka ziboho zo karata, a kutala ka zikhati zi nene ku ranga hi ku kombela wusungukati ka madota kutani ka maKristu manwani ma buvileko. (Tit. 2:3-5; Jak. 5:13-15) Hambulezo, zi wa nga tava zi nene ku kombela vanwani lezaku va hi mahela xiboho. A maKristu ma fanele ku ti toloveta ku tirisa a kupima ka wona. (Maheb. 5:14) Hontlheni hi fanele ku ingisa magezu ma pimisilweko ya Paule yaku: “A munhu ni munhu i ta rwala a nzhwalo wakwe yena nwinyi.” — Gal. 6:5.

17. Hi vunekisa kuyini loku hi maha ziboho zi tsakisako Jehova?

¹⁷ Loku hi maha ziboho na hi rangelwa hi maalakanyo ya Jehova, hi tshinela nguvu ka yena hi tlhela hi tsakelwa ni ku katekiswa hi yena. (Jak. 4:8) Lezo zi hi maha hiva ni kukholwa ko tiya ka Dadani wa hina wa le tilweni. Hikwalaho, ngha hi vumela ku rangelwa hi milayo ni matshinya ya milayo ya Biblia, hakuva zi hi komba a maalakanyo ya Nungungulu ka mhaka yinwe ni yinwani. Lisine lezaku hi nga ta tshuka hi tiva zontlhe xungetano hi Jehova. (Joba 26:14) Hambulezo, loku hi maha zontlhe hi zi kotako, hambu zezi hi nga gi kuma a wutlhari, ni wutivi, ni kupimisisa loku ku lavekako kasi ku maha ziboho za zi nene. (Mav. 2:1-5) A maalakanyo ni makungo ya vanhu va nga mbhelelangiko zi tshama hi ku cica, kanilezi a mutsali wa tisimu i hi alakanyisa a mhaka yo tiya yaku: “A xikungo xa Jehova xi ta tsonzoma kala kupinzuka; a maalakanyo ya mbilu yakwe ma su tsoma zizukulwaneni zontlhe.” (Tis. 33:11) Zi te dlunya lezaku hi nga maha ziboho za zi nene nguvu loku a maalakanyo ya hina ni zimaho za hina zi zwanana ni maalakanyo ya Jehova, a Nungungulu wa hina wa wutlhari gontlhe.