Hikuyini Edheni a Nga Wa Lisima Ka Wena?

A CIN’WE ca zvilo zvo hlamalisa nguvhu lezvi a titlhari ti wulako kasi ku kaneta a matimu ya Edheni ku a ma seketelwi hi mabhuku lawa man’wani ya Bhibhiliya. Hi cikombiso, Paul Morris, a mugondzisi wa univhersidhadhe ya ku gondzisa zva wukhongeli, i tsalile lezvi: “Ahandle ka Genesisi, a mabhuku man’wani ya Bhibhiliya a ma wulawuli hi kukongoma hi jardhim ya Edheni.” Kuzvilava a “titlhari” to tala ta vhumela lezvi a wulako kanilezvi lezvo a hi lisine.

Hi lisine, a Bhibhiliya gi kumbuka a jardhim ya Edheni, Adhamu na Evha, ni nyoka makhati yo tala. a Kanilezvi a cihoxo leci ci mahiwako hi titlhari to kari a hi ca nchumu loku ci fananisiwa ni leci ca hombe ci khumbako a vanhu vo tala. Hi kungakholwi a matimu ya Genesisi xungetano hi jardhim ya Edheni, a varangeli va wukhongeli ni lava va solasolako a Bhibhiliya hi lisine vo kaneta a Bhibhiliya gontlhe. Hi ndlela muni?

A ku zwisisa lezvi zvi humeleleko le jardhim ya Edheni zva lisima kasi ku zwisisa a zvipandze lezvi zvin’wani zva Bhibhiliya. Hi cikombiso, a Mhaka ya Nungungulu yi mahelwe a ku hi vhuna a ku kuma mihlamulo ya zviwutiso zvo eta nguvhu ni zva lisima nguvhu lezvi a vanhu va ti mahako. A kutala ka zvikhati, a mihlamulo ya Bhibhiliya ya zviwutiso lezvo ya yelana ni lezvi zvi mahekileko le jardhim ya Edheni. Wona zvikombiso zvo kari.

●Hikuyini hi kumbako hi tlhela hifa? Loku Adhamu na Evha va wa no simama ku ingisa Jehovha na va hanyile kala kupindzuka. Va wa tafa ntsena loku va tsika ku mu ingisa. A siku legi va nga maha lezvo, va no sangula kufa. (Genesisi 2:16, 17; 3:19) Va no luza a kumbhelela va tlhela va hundzisela a ciwonho ni kungambheleli ka pswalo wabye. Hi cigelo leco a Bhibhiliya gi nge: “Hi kota ya munhu mun’we a ciwonho ci [no] nghena tikweni, ni kufa hi kota ya ciwonho; hizvalezvo a kufa ku no thapela vanhu vontlhe hakuva vontlhe va wonhile.” — Va Le Roma 5:12.

●Hikuyini Nungungulu a tsikako a kubiha kuva kona? Le jardhim ya Edheni Sathani i wulile lezvaku Nungungulu muhembi niku i zvi tsona a zvilo zva zvinene a zvivangwa zvakwe. (Genesisi 3:3-5) Hi lisine, i wulile lezvaku Jehovha a nga fumi khwatsi. Adhamu na Evha va hlawulile ku landzela Sathani; hi ndlela leyo va no ala a wuhosi ga Jehovha, a ku khwatsi hi loku vo wula ku a munhu a nga ti hlawulela ha yece lezvi zvi nga zvinene ni lezvi zvi bihileko. Hi kota ya lezvi Jehovha a lulamileko ni kuva ni wutlhari go mbhelela, i wa zvi tiva lezvaku kova ni ndlela yin’we basi ya ku hlamula a ku phikiza loko — ku tsika cikhati ti hundza, kasi ku nyika vanhu a lungelo ga ku ti fumisa lezvi va zvi lavisako zvona. A wubihi legi gi nga kona, hi tlhelo go kari hi kota ya kucetelo wa Sathani, hi kutsongwani-kutsongwani zvi li vekile kubaseni a lisine leli la hombe laku: A munhu a nga zvi koti ku ti fumela ha yece ahandle ka ku fumiwa hi Nungungulu. — Jeremiya 10:23.

●Hi gihi a kungo ga Nungungulu hi misava? A cikhati leci Jehovha a nga maha a jardhim ya Edheni i wo komba lezvi a nga lava ku a misava yontlhe yi tshamisa zvona. I no byela Adhamu na Evha lezvaku va tata misava hi vana vabye va tlhela va “yi fumela” kasi ku a misava yontlhe yi saseka ku fana ni jardhim ya Edheni. (Genesisi 1:28) Hikwalaho, a kungo ga Nungungulu xungetano hi misava ku yiva paradhise gi hanyako a vanhu vo mbhelela, a ngango wu boheneko wa vana va Adhamu na Evha. A cipandze ca hombe ca Bhibhiliya ci yelana ni lezvi Nungungulu a to zvi tirisa kasi ku tatisa a kungo gakwe ga ku maha misava yiva paradhise.

●Hikuyini Jesu a tileko misaveni? A cikhati leci Adhamu na Evha va nga hluwukela Nungungulu, vona ni vontlhe a vana lava va nga wa ta pswala va wa tafa. Kanilezvi hi kota ya lirandzo lakwe Nungungulu i no rumela a n’wana wakwe laha misaveni kasi a ta nyikela a wutomi gakwe giva hakhelo ya ku tlhatlhisa vanhu. (Matewu 20:28) Zvi wula yini lezvo? Jesu ive “Adhamu wo gumesa”; i humelele khwatsi ka lezvi Adhamu a nga zvi tsandzeka. Jesu i hlayisile wutomi gakwe go mbhelela hi ku simama a ingisa Jehovha. Hi kulandzela, hi kuzvirandza kakwe i no nyikela wutomi gakwe kota muphahlo, kutani hakhelo ya kutlhatlhisa, a vhulula ndlela ya ku a vanhu vontlhe vo tsumbeka va tsetselelwa zviwonho zvabye niku ka siku go kari vava ni wutomi legi Adhamu na Evha va nga ti buza hi gona le Edheni na va nga se wonha. (1 Va Le Korinte 15:22, 45; Johani 3:16) Hi ndlela leyo, Jesu i no tiyisekisa lezvaku a kungo ga Jehovha ga ku cica misava leyi yiva paradhise go fana ni Edheni gi ta tatiseka. b

A kungo ga Nungungulu hi misava a gi fihlalangi, niku lisine. A ku fana ni lezvi a jardhim ya Edheni hakunene yi vileko kona laha misaveni na yi ni zvihari ni vanhu va lisine, conawu a citsumbiso ca Nungungulu hi zva cikhatini ci tako lisine niku ci ta tatiseka zvezvanyana. Wa zvi lava ku wona a zvitsumbiso lezvo na zvi tatiseka? Zvi le ka wena. Nungungulu i lava ku a zvitsumbiso lezvi zvi kumiwa hi vanhu vo tala nguvhu hi laha zvi kotekako hi kona, hambu lava a wutomi gabye gi nga kala gi nga zwani ni milayo ya Nungungulu. — 1 Timote 2:3, 4.

A cikhati leci a nga kari afa, Jesu i no wulawula ni munhu loyi a nga mahile zviboho zva ku biha wutomini gakwe. A wanuna loye i wa hi cigevenga; i wa zvi tiva ku zva mu ringana ku a dawa. Kanilezvi i yile ka Jesu na a lava kuchavelelwa ni kutsumba. Zvini lezvi Jesu a nga maha? I no tsumbisa a wanuna loye aku: “U tava na mina Paradhiseni.” (Luka 23:43) Loku Jesu a zvi lava ku wona a wanuna loye a nga hi cigevenga seyo, na a vhuxilwe a tlhela a katekisiwa hi thomo ga ku hanya kala kupindzuka paradhesini go fana ni Edheni, a nga ku xuveli zvalezvo wenawu ke? Handle ko kanakana! A Papayi wakwe yenawu i ku xuvela zvalezvo! Loku u lava a wumandziko lego, maha zvontlhe u zvi kotako kasi ku gondza hi Nungungulu loyi a mahileko a jardhim ya Edheni.

[Mitlhamuselo ya lahasi]

[Kwadru/Mufota ka phajina]

CIPROFETOCI ZWANANISAKOA BHIBHILIYA GONTLHE

“Ndzi ta veka wulala cikari ka wena [nyoka] ni wasati, ni cikari ka pswalo wa wena ni pswalo wa wasati. Yena i ta ku gandla hloko, wena u ta mu luma cirendze.” — Genesisi 3:15.

Leci ciphrofeto co sangula ca Bhibhiliya ci wulilweko hi Nungungulu le Edheni. Hi vamani lava va wuliwako laha: wasati, pswalo wa wasati, nyoka ni pswalo wa nyoka? Va gi kombisisa kuyini a wulala legi gi wulilweko ku gi tava kona cikari kabye?

NYOKA

Sathani Dhiyabho. — Kuvhululelwa 12:9.

WASATI

Hlengeletano ya Jehovha ya le tilweni yi wumbiwako hi zvivangwa zva moya. (Va Le Galatiya 4:26, 27) Isaya i wulawulile hi “wasati”, a phrofeta lezvaku i wa ta pswala a tiko ga moya. — Isaya 54:1; 66:8.

PSWALO WA NYOKA

Lava va hlawulako ku maha a kurandza ka Sathani. — Johani 8:44.

PSWALO WA WASATI

A wo sangula hi Jesu Kristu, loyi a tileko hi ka cipandze ca le tilweni ca hlengeletano ya Jehovha. A “mbewu” yi patsa kambe ni vamakabye va moya va Kristu, lava va to fuma naye le tilweni. A maKristu lawo ma totilweko ma wumba a tiko ga moya, a “Izrayeli wa Nungungulu.” — Va Le Galatiya 3:16, 29; 6:16; Genesisi 22:18.

CILONDZA LAHA KA CIRENDZE

Cilondza co bayisa ka Mesiya kanilezvi hi cikhati citsongwani. Sathani i zvi kotile ku maha lezvaku Jesu a dawa kanilezvi Jesu i no vhuxiwa.

CILONDZA LAHA KA HLOKO

Cilondza ci dayako Sathani. Jesu i ta mu lovisela magumo Sathani. Na a nga se maha lezvo, i ta lulamisa a zvikarato lezvi Sathani a zvi vangileko kusukela le Edheni. — 1 Johani 3:8; Kuvhululelwa 20:10.

Kasi ku kambisisa hi ndlela yo songa a mhaka-tshinya ya Bhibhiliya, wona a broxura A Bíblia — Qual É a sua Mensagem? gi humesilweko hi Vakustumunyu va Jehovha.

Adhamu na Evha va tshovele kubava hi kota ya ciwonho cabye