Hi kuya hi kambisiso, a 97 wa tipursentu ta vaswa va tirisa a ma redes sociais. Ahanti a n’wana wa wena ke, wa ma tirisa? Loku zvi tshamisile lezvo, ku na ni zvilo zvo kari zva zvitsongwani u faneleko ku ehleketa hi zvona.

Ka ndzima leyi:

•  Lezvi a n’wana wa wena a to ci tirisisa zvona a cikhati cakwe

•  Lezvi a n’wana wa wena a zvi pimisako hi vanghana

•  A ma redes sociais ma ta ku khumbisa kuyini a kutizwa ka n’wana wa wena

•  Lezvi a n’wana wa wena a to maha lomu ka ma redes sociais

•  Zva laveka futsi ku a tirisa ma redes sociais

•  Lezvi a vapswali van’wani va wulako

 A saite yo kari yi vitaniwako ku i HelpGuide yi: “A ma redes sociais ma mahilwe hi ndlela ya ku a kupima ka wena kontlhe ku tshama na ku hi ka wona, u tshama na u hi online ni ku tshama hi ku lavetela zva zviswa zvi nghenileko.”

 “Loku ndziku ndzi ta mbheta timinuto titsongwani na ndzi wona lezvi a vanhu va nga zvi chela lomu ka ma redes sociais, zvi tele nguvhu laha kaku ndzi mbheta tihora na ndzi zvi wona. A zvo ku karata ku tsika fone, kasi u ya maha nchumu wun’wani wa lisima.” — Lynne, 20 wa malembe.

 Ti wutise lezvi: A n’wana wa mina i ta landzela a milayo leyi ndzi mu vekeleko ya cikhati leci a nga ci mbhetako na a tirisa a ma redes sociais? A nga zvi kota ku ti vekela mimbhingano a tlhela a yi landzela?

 Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Ti woneleni nguvhu kufambeni ka n’wina . . . kota vatlharihileko. Tirisani khwatsi a cikhati ca n’wina”. — Va Le Efesusi 5:15, 16.

 A ma redes sociais ma mahilwe hi ndlela ya ku a vanhu va alakanya ku va na ni vanghana vo tala. Kanilezvi hi lisine, a vanghana lavo a hi va lisine.

 “Ndzi polile ku a vaswa vo tala va phazama va alakanya ku loku va hi ni ma like ni va seguidores vo tala zvi wula ku a vanhu vo tala va khatala hi vona, hambu loku ku hi ku a vanhu lavo a va va tivi hi kukongoma.” — Patricia, 17 wa malembe.

 Ti wutise lezvi: A n’wana wa mina i ta zvi kota ku zwisisa lezvaku a ku tiviwa nguvhu lomu ka ma redes sociais a hi zva lisima ke? Wa zvi kota ku maha wunghana ni vanhu va civiri a va tivako hi ku kongoma?

 Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: ‘A lirandzo la munghana la su tsoma contlhe cikhati, ni nakulobye i pswalelwe ku vhunetela kuxanisekeni.” — Mavingu 17:17.

 A mikambisiso yi komba lezvaku lava va tirisako nguvhu a ma redes sociais va tolovela ku tizwa na va hi voce, ku karateka hambu kuva ni gome.

 “A ku wona mifota ya lezvi a vanghana va wena va mahako ni vanghana van’wani, na va nga hi na wena, a zvi tsakisi.” — Serena, 19 wa malembe.

 Ti wutise lezvi: A ku a n’wana wa mina i ta zvi kota a ku a nga veki kupima ka yena wutsumbu, kutani ku nga lavi ku palisana ni van’wani? A ku i ta zvi kota ku nga khumbiwi hi lezvi a to wona van’wani na va maha lomu ka ma redes sociais?

 Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Hi nga ti laveli wudzundzo ga hava, hi phikizana, ni ku navela zva mun’wani munhu.” — Va Le Galatiya 5:26.

 A ma redes sociais ma nga vhula nyangwa ya bullying ya lomu ka internet, ku rumelana timesaji ni mifota ya zvilo zva masango ni ku wona pornografiya. Hambu loku a n’wana wa wena a nga zvi lavi ku maha zvilo lezvi, a nga zvi wona.

 “Ndzi polile ku a mahungu ya lomu ka ma redes sociais ma wonekisa ku khwatsi a ma na mhango kanilezvi hi ku hatlisa ma cica mava nchumu wo biha. A vanhu va tolovela ku tirisa a ma wulawulela ya chaka, niku a mimuzka ya kona yi hi kucetela ku maha zvilo zva kubiha.” — Linda, 23 wa malembe.

 Ti wutise lezvi: A n’wana wa mina i ta zvi kota ku tirisa a internet hi ndlela ya wutlhari? A ku i na ni kutiya-hlanha ni kutikhoma loku ku lavekako kasi a nga woni a mahungu lawa ma nga faneliko?

 Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “A wubhayi, ni kungahlazveki kontlhe, ni wunavenave, zvi nga tshuki zvi kumbukiwa cikari ka n’wina, . . . ne hambu a mahanyela ya tingana, ni kuwulawula ka hava, ni mafenya ya tihlamba”. — Va Le Efesusi 5:3, 4.

 A munhu a nga lavi a ma redes sociais kasi a hanya ne kuva ni litsako. A vaswa vo tala va hanya khwatsi na va nga tirisi a ma redes sociais. A kutala kabye va wa ma tirisa kanilezvi va bohile ku ma tsika.

 “Andzhako ka ku wona lezvi a ma redes sociais ma nga mu khumbisa zvona hi ndlela ya hava a makabye wa mina, ndzi no boha ku ma tsika. Cima ndzi maha lezvo, ndzi tsakile niku ndzi ti buza khwatsi hi wutomi.” — Nathan, 17 wa malembe.

 Magumo ya mhaka: Na u nga se vhumela ku a n’wana wa wena a tirisa a ma redes sociais, ranga hi ku wona ku i ta zvi kota a ku nga hundzisi a cikhati leci u mu pimeleko ka ma redes sociais, ku simama ava ni vanghana va nene ni ku a nga woni a mahungu ma nga faneliko.

 Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Loyi a tlharihileko wa cuwukisisa laha a fambako ha kona.” — Mavingu 14:15.