KASI KU VHUNA MINGANGO | KU WUNDLA VANA
Vanana ni ma redes sociais — Cipandze 2: Gondzisa a mufana wa wena kutani nhanyana wa wena a ku ma tirisa khwatsi a ma redes sociais
Hi kota ya timhango ti nga kona lomu ka ma redes sociais, a vapswali vo tala a va vhumeleli vana vabye lezvaku va ma tirisa. Hambulezvo, loku u vhumelela a n’wana wa wena lezvaku a tirisa a ma redes sociais, u nga mu vhunisa kuyini a ku potsa timhango ni ku mu gondzisa a ku ma tirisa hi wutlhari?
Ka ndzima leyi:
Lezvi a n’wana wa wena a zvi rangisako
Lezvi u faneleko ku zvi tiva: Kota lezvi a ma redes sociais ma vhisiyarako, kuzvilava zvi nga lava ku u vhuna a n’wana wa wena a ku ti pimela a cikhati leci a ci mbhetako na a ma tirisa.
Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Mu fela ku tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu”. — Va Le Filipi 1:10.
Ehleketa hi lezvi: Xana a ma redes sociais ma gela a n’wana wena a cikhati ca ku etlela, ca ku maha T.P.C. kutani ca ku tshama zvin’we ni ngango? A vakambisisi va wula lezvaku a vaswa va fanele ku etlela a 9 wa tihora ni wusiku, kanilezvi lava va mbhetako a tihora to tala hi siku na va hi ka ma redes sociais va tala ku nga etleli ne 7 wa tihora.
Lezvi u nga mahako: Bhula ni n’wana wa wena hi lezvi a zvi rangisako, u tlhela u mu komba ku hikuyini zvi nga wutlhari a ku a ti pimela a cikhati ca ku ci mbheta ka ma redes sociais. Veka milayo zvi kotekako ku yi ingisa, yo kota ku u nga tirisi fone lomu kwartwini ni wusiku. A kungo ga wena ku vhuna a n’wana wa wena lezvaku a tiva ku ti khoma — ku nga tshamela legi gi to mu vhuna nguvhu loku a kulile. —1 Va Le Korinte 9:25.
Lezvi a n’wana wa wena a ti zwisako zvona
Lezvi u faneleko ku zvi tiva: Loku a muswa a wona a mifota yi edhitarilweko yi saseka khwatsi ni tivhidhio ti kombako ntsena a zvilo zvo tsakisa lezvi a vanghana vakwe va mahako, a nga tizwa na a hi yece, a karateka ni kuva ni gome.
Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Hikwalaho, tsikani . . . matshoho”. — 1 Pedro 2:1.
Ehleketa hi lezvi: Xana a ku tirisa a ma redes sociais zvi maha ku a n’wana wa wena a ti fananisa ni van’wani a tlhela a nga tsaki hi lezvi a miri wakwe ni nghohe yakwe zvi nga tshamisa zvona? A n’wana wa wena i alakanya ku vontlhe vanhu va na ni wutomi go tsakisa nguvhu kanilezvi legi gakwe ga swira?
Lezvi u nga mahako: Bhula ni n’wana wa wena hi timhango ta ku ti fananisa ni van’wani. Alakanya lezvaku a mhaka leyi yi khumba nguvhu a vanhanyana a ku hundza vafana. A vanhanyana va tala ku va nyika nguvhu lisima a vanghana ni lezvi a miri wabye wu nga tshamisa zvona. U nga nyika a n’wana wa wena a mawonela ya ku ata na a humula ku tirisa a ma redes sociais. A mufana wo kari wa ku hi Jacob i ngalo: “Ndzita na ndzi vhinya a konta ya mina lomu ka ma redes sociais. Lezvo zvi ndzi vhuna ku ndzi cica lezvi ndzi zvi rangisako ni lezvi ndzi ti wonisako zvona mina wutsumbu ni van’wani.”
Lezvi a n’wana wa wena a mahako lomu ka ma redes sociais
Lezvi u faneleko ku zvi tiva: A kuva lomu ka ma redes sociais zvi fananisiwa ni ku hanya ni citshungu ci cuwukiselako a wutomi ga wena. Zva olova nguvhu ku a vanhu va nga zwisisani va tlhela va holova.
Tshinya ga nayo ga Bhibhiliya: “Tsikani a civiti contlhe, ni zanga, ni khulo, ni guwa, ni kurukatela . . . Kanilezvi mahani va va nene ka mun’we ni mun’wani”. — Va Le Efesusi 4:31, 32.
Ehleketa hi lezvi: Xana a ma redes sociais ma tshuka ma maha ku a n’wana wa wena a patseka ka mahlevo, tiholova, kutani mawulawulela yo kala ma nga hi manene?
Lezvi u nga mahako: Vhuna a n’wana wa wena a ku zwisisa lezvaku zva laveka ku a kombisa wumunhu ni loku a hi lomu ka internet. A bhuku Digital Kids gi ngalo: “I ntiro wa hina vapswali a ku gondzisa a vana va hina zviku dlunya lezvaku a xapi a yi laveki — kani u yi maha lomu ka internet kutani hi civiri.”
Alakanya lezvaku a ma redes sociais a hi cilaveko wutomini ga n’wana wa wena niku a hi vontlhe vapswali va vhumelelako a vana vabye va vaswa a ku ma tirisa. Loku u vhumela ku a n’wana wa wena a ma tirisa, tiyiseka lezvaku i ta zvi kota ku ti pimela a cikhati a to mbheta na a ma tirisa, kuva ni vanghana va vanene ni ku nga woni mahungu ma nga faneliko.