Mavito mangani a nga nawo Nungungulu?

BISA

Hlamulo wa Bhibhiliya

Nungungulu ova ni vito gin’we basi. Hi ciHebheru gi tsalisiwa lezvi יהוה niku hi ciTshwa gi tala ku tsalisiwa ku “Jehovha”. a Nungungulu i wulile lezvi hi ku tirisa muphrofeti Isaya: “Hi mina Jehovha. Lego hi gona a vito ga mina”. (Isaya 42:8) A vito legi gi kumeka kwalomu ka 7000 wa makhati ka tikopiya ta kale ta Bhibhiliya to tsaliwa hi mandla. Gi kumeka makhati yo tala nguvhu a ku hundza ni gihi gin’wani gezu gi tiriselwako ku vitana Nungungulu kutani vito ga munhu mun’wani. b

Xana Jehovha i na ni mavito man’wani?

Hambu lezvi a Bhibhiliya gi vitanako Nungungulu hi vito gin’we basi, ga tirisa a zvikhundla zvo tala kasi ku mu tlhamusela. A lixta yi landzelako yi na ni zvikhundla zvo kari zva Nungungulu ni magezu yo kari ma tiriselwako ku mu vitana hi wona. A cikhundla cin’we ni cin’wani ci kombisa a tshamela go kari ga Jehovha kutani a wumunhu gakwe.

Cikhundla	Lomu ci kumekako kona	Lezvi ci wulako zvona
Alá	(Ku hava)	A gezu “Alá” gita hi ka ciArabhi, gona a hi vito ga Nungungulu kanilezvi cikhundla ci wulako ku “Nungungulu”. A maBhibhiliya ya ciArabhi ni tirimi tin’wani ti tirisa a gezu “Alá” kasi ku wula ku “Nungungulu”.
Alfa na Omega	Kuvhululelwa 1:8; 21:6; 22:13	“A masangulo ni magumo” kutani “wa kusangula ni wa kugumesa”, zvi wulako ku a ku tshukangi kuva ni Nungungulu wa Ntamu Wontlhe mahlweni ka Jehovha niku ku nga tava ni mun’wani ahandle ka yena. (Isaya 43:10) Alfa i letra go sangula ga mabhesedhi ya ciGreki niku a Omega i letra go gumesa ga mabhesedhi ya ciGreki.
Ciluse	Eksodhusi 34:14, Versão Rei Jaime	Nungungulu i lava lezvaku hi khozela yena yece. A gezu legi gi hundzuluselwe kambe giku: “Nungungulu loyi a londzako ku khozelwa yece”. — Wuhundzuluseli ga Misava Yiswa.
Hosi	Lisimu 135:5	N’winyi kutani hosi; hi ciHebheru i ʼA·dhohn’ ni ʼAdho·nim’.
Hosi ya Hombe	Genesisi 15:2	A wuhosi gakwe ga hombe; hi ciHebheru ʼAdho·nai’.
Hosi ya mabutho	Isaya 1:9, Va Le Roma 9:29	I Komandante ya mabutho ya hombe ya tingilozi. I wuliwa kambe ku i “Jehovha wa mabutho”. — Va Le Roma 9:29, Wuhundzuluseli ga Misava Yiswa.
Hosi ya pindzukelwa	Kuvhululelwa 15:3	A mufumo wakwe a wu na masangulo ne magumo.
Loyi a Basileko ku Hundza Vontlhe	Mavingu 9:10	Hi yena a basileko a ku hundza ni wihi munhu mun’wani.
Loyi a Tlakukileko ku Hundza Vontlhe	Lisimu 47:2	Hi yena a tlakukileko wuakweni gontlhe.
Loyi Wahombe a ku Hundza Vontlhe	Dhaniyeli 7:18, 27	Hi yena a nga tlakuka nguvhu a ku hundza a vanhu vontlhe.
Mugondzisi wa Hombe	Isaya 30:20, 21	I hi nyika wusungukati ni ku hi gondzisa lezvi zvi hi vhunako. — Isaya 48:17, 18.
Muhanyisi	Isaya 45:21	Wa tlhatlhisa a malandza yakwe ka mhango ni ka kufa.
Mumahi wa Hombe	Tisimu 149:2	I vangile a zvilo zvontlhe. — Kuvhululelwa 4:11.
Murisi	Tisimu 23:1	Wa hlayisa a vakhozeli vakwe.
Mutlhatlhisi	Isaya 41:14	Hi ku tirisa a hakhelo ya kutlhatlhisa ya muphahlo wa Jesu Kristu, Nungungulu i xava vanhu kutani ku va tlhatlhisa ka ciwonho ni kufa. — Johani 3:16.
Muvangi	Isaya 40:28	I vangile a zvilo zvontlhe.
Muwumbi	Isaya 64:8	I na ni ntamu hehla ka vanhu ni matiko a ku khwatsi hi lezvi a muwumbi a nga ni ntamu hehla ka wumba. — Va Le Roma 9:20, 21.
Muzwi wa mikhongelo	Tisimu 65:2	I ingisela ha yece a mikhongelo yi mahiwako ka yena hi kukholwa.
Ndzi Lezvi Ndzi Nga Zvona	Eksodhusi 3:14, Versão Rei Jaime	I ti maha ni cihi ci lavekako kasi a tatisa a kungo gakwe. A magezu lawa ma hundzuluselwa kambe maku: “Ndzi Tava Lezvi Ndzi To Hlawula Kuva Zvona.” (Wuhundzuluseli ga Misava Yiswa) A tlhamuselo lowu wu vhuna a ku tlhamusela a vito ga Nungungulu, Jehovha, gi nga ka vhesi gi landzelako. — Eksodhusi 3:15.
Nungungulu	Genesisi 1:1	Ni wihi nchumu wu khozelwako wu nga vitaniwa ku i “nungungulu”. A gezu legi gi wula kambe ku “Wo tiya; Wa Ntamu”. A gezu ga ciHebheru gaku ʼElo·him’, legi gi hundzuluselwako ku “Nungungulu”, gi ka plurali na gi komba a wukulu ni wudzundzo ni kungangamela ka Nungungulu.
Nungungulu wa vanungungulu	Dhewuteronome 10:17	Gezu gi tirisiwako kasi ku komba lezvaku Nungungulu wa Hombe i hambene ni “vanungungulu va nga vhuniko nchumu.” — Isaya 2:8.
Nungungulu wo tsaka	1 Timote 1:11	A ku tsaka i tshamela ga Nungungulu. — Tisimu 104:31.
Papayi	Matewu 6:9	Hi yena munyiki wa wutomi.
Ribye	Lisimu 18:2, 46	Wuchavelo go tiya ni cibuka ca kuhanyiswa.
Wakale hi Masiku	Dhaniyeli 7:9, 13, 22	A nga vangi ni masangulo; i kona kusukela kupindzukeni, na ku nga seva ni munhu mun’wani kutani nchumu wun’wani. — Lisimu 90:2
Wa Ntamu Wontlhe	Genesisi 17:1	A nga kona a nga ni ntamu wo fana ni lowu wa Nungungulu. A gezu ga ciHebheru gaku ʼEl Shad·dai’, legi gi hundzuluselwako giku “Nungungulu wa Ntamu Wontlhe”, gi kumeka 7 wa makhati lomu ka Bhibhiliya.

Mavito ya matshamu lomu ka Mitsalo ya ciHebheru

A mavito ya matshamu yo kari lomu ka Bhibhiliya ma patsa a vito ga Nungungulu, kanilezvi lawo a hi mavito man’wani ya Nungungulu.

Vito ga wutshamu	Lomu gi kumekako kona	Lezvi gi wulako zvona
Jehovha-Jire	Genesisi 22:13, 14	“Jehovha i ta humesa.”
Jehovha-Nisi	Eksodhusi 17:15	“Jehovha i mhandze ya mina ya cikombiso”. (Nova Versão Internacional) A vanhu va Jehovha va nga tsutsumela ka yena kasi ku vhikelwa ni ku vhuniwa. — Eksodhusi 17:13-16.
Jehovha-Xalome	Valamuli 6:23, 24	“Jehovha Kurula.”
Jehovha-Xama	Ezekiyeli 48:35, American Standard Version	“Jehovha i Laho.”

Hikuyini zvi nga zva lisima a ku tiva ni ku tirisa a vito ga Nungungulu?

Ka Nungungulu, a vito Jehovha ga lisima nguvhu. Hi wula lezvo hakuva i gi chelile mazanazana ya makhati lomu ka Bhibhiliya. — Malaki 1:11.
Jesu, a N’wana wa Nungungulu, hi kuphindaphinda i wulawulile hi lisima la vito ga Nungungulu. Hi cikombiso, i khongele ka Jehovha, aku: “A vito ga wena a gi basisiwe.” — Matewu 6:9; Johani 17:6.
Lava va tivako a vito ga Nungungulu va tlhela va gi tirisa voba a mazambo yo sangula ya ku aka a wunghana na Jehovha. (Lisimu 9:10; Malaki 3:16) A wunghana lego gi va maha va vhuneka hi citsumbiso ca Nungungulu, caku: “Kota lezvi a ndzi randzako, ndzi ta mu tlhatlhisa. Ndzi ta mu vhikela hakuva yena wa gi tiva vito ga mina.” — Lisimu 91:14.
A Bhibhiliya ga vhumela lezvaku ku “ni lava va wuliwako ku vanungungulu, kani hi le tilweni kani hi laha misaveni, kota lezvi ku nga ni ‘vanungungulu’ vo tala ni ‘tihosi’ to tala”. (1 Va Le Korinte 8:5, 6) Hambulezvo gi tirisa a vito Jehovha kasi ku wula a Nungungulu mun’we basi wa lisine. — Lisimu 83:18.

a A titlhari to kari ta lirimi la ciHebheru ti tsakela a matsalela lawa ya ku “Yahweh” ka vito ga Nungungulu.

b A vito ga Nungungulu gi komisilweko, gaku “Jah,” gi kumeka cipimo ca 50 wa makhati lomu ka Bhibhiliya, a ku patsa ni lomu ku tirisiwako a gezu “Haleluya”, zvi wulako ku “Dhumisani Jah!” — Kuvhululelwa 19:1.