A vaIzrayeli va cikhatini ci nga hundza va wa fanele ku nyikela zvawukhume a kutani cipandze ca wukhume ca zvilo lezvi va nga zvi kuma hi lembe kasi ku seketela a wukhozeli ga lisine. Nungungulu i wa va byelile lezvi: “Lembe ni lembe u fanele ku nyikela zva wukhume ka zvontlhe lezvi a timbewu ta wena ti humesako lomu masin’wini.” — Dhewuteronome 14:22.

 A cileletelo ca zvawukhume ci wa maha cipandze ca Nayo wa Mosi, wu nga hi ntlawa wa milayo yi nga nyikilwe a tiko ga kale ga Izrayeli hi Nungungulu. A maKristu a ma landzi a Nayo wa Mosi, hikwalaho a ma kurumetiwi a ku nyikela zvawukhume. (Va Le Kolosi 2:13, 14) Wutshan’wini ga lezvo, a muKristu mun’we ni mun’wani a nga maha munyikelo hi kuya hi lezvi a “bohileko mbilwini yakwe, na a nga nguranguri kutani ku kurumetiwa, hakuva Nungungulu i randza loyi a nyikako na a tsakile”. — 2 Va Le Korinte 9:7.

•  A zvawukhume lomu ka Bhibhiliya — “Testamenta ga Kale”

•  A zvawukhume lomu ka Bhibhiliya — “Testamenta ga Giswa”

 A zvawukhume zvi kumbukiwa makhati yo tala ka cipandze ca Bhibhiliya ci vitaniwako ku i Testamenta ga Kale. A kutala ka zvikhati, a zvawukhume zvi kumbukiwa a cikhati leci a vaIzrayeli va nga fanele ku landzela a Nayo wa Mosi lowu Nungungulu a nga va nyikile hi ku tirisa Mosi. Hambulezvo, zva kumbukiwa kambe ka zvikhati zva le ndzhako, a Nayo na wu nga se yimisiwa.

Na ku nga seva ni Nayo wa Mosi

 A munhu wa ku sangula a kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya a nga nyikela zvawukhume hi Abrama, loyi hi ndzhako ka cikhati a nga vitaniwa ku hi Abrahama. (Genesisi 14:18-20; Mahebheru 7:4) Zvi wonekisa ku a zvawukhume lezvi Abrahama a nga nyikela zvi wa hi cinyikiwo leci a nga nyikela khati gin’we basi ka hosi tlhelo mupristi wa dhoropa ga Salema. A ku na cikombiso lomu ka Bhibhiliya ci kombako ku Abrahama kutani n’wana wakwe va nyikele zvawukhume ka khati gin’wani.

 A munhu wa wumbiri a kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya a nga nyikela zvawukhume hi Jakobe, a zukulu wa Abrahama. I no tsumbisa lezvaku loku Nungungulu a mu katekisa i ta nyikela ka Nungungulu a “zva wukhume zva zvontlhe” a to zvi amukela. (Genesisi 28:20-22) Hi kuya hi titlhari to kari ta ku tlhamusela Bhibhiliya, zvi wonekisa ku Jakobe i nyikele a zvawukhume hi miphahlo ya zvihari. Jakobe i tatisile a citsumbiso leco ca ku nyikela zvawukhume, hambulezvo, a nga kucangi a va laha ngangweni wakwe a ku maha lezvo.

Na ku tira a Nayo wa Mosi

 A vaIzrayeli va cikhatini ci nga hundza va amukele a cileletelo ca ku nyikela a zvawukhume kota ndlela ya ku vhunetela a mitiro ya wukhongeli gabye.

•   A zvawukhume zvi wa nyikiwa a vaLevhi zvin’we ni vapristi lava va nga tira contlhe cikhati ntirweni wa zvilo zvi yelanako ni wukhongeli, vona va wa nga hi na masimu. (Mitsengo 18:20, 21) A vaLevhi lava va nga kala va nga hi vapristi va wa amukela a zvawukhume hi ka vanhu niku vonawu va wa susa “cipandze ca zvona ca wukhume” va nyika a vapristi. — Mitsengo 18:26-29.

•   Zvi wonekisa ku ku wa hi ni zvawukhume zvin’wani zvi nga mahiwa hi lembe, zvi nga tirisiwa ku vhuna vaLevhi ni vanhu van’wani va nga kala va nga hi vaLevhi. (Dhewuteronome 14:22, 23) A zvawukhume lezvo zvi wa tirisiwa ka mibuzo yo kari yo hlawuleka. Ka malembe yo kari, zvi wa avelwa a vanhu va nga hi zvisiwana nguvhu kasi ku va vhuna. — Dhewuteronome 14:28, 29; 26:12.

 Va wa zvi mahisa kuyini kasi ku tiva a mpimo wa zvawukhume? A vaIzrayeli va wa fanele ku nyikela cipandze ca wukhume ca zvontlhe lezvi va nga tshovela hi lembe. (Levhi 27:30) Loku va hlawula ku nyikela zvawukhume hi mali, va wa fanele ku engetela a 20 pursentu ya ntsengo wa zvawukhume. (Levhi 27:31) A cin’wani kambe, a vaIzrayeli va wa fanele ku nyikela a “zva wukhume zva tihomu, ni tiyivhu”. — Levhi 27:32.

 Kasi a kuma a zvawukhume zva ntlhambi wakwe, a muIzrayeli i wa pambula cihari ca wu 10 ci nga huma hi lomu ntlhambini wakwe. A Nayo wu wa wula lezvaku va wa nga faneli ku hlola a zvihari lezvo va zvi pambulileko kasi ku wona ku zvinene kutani ahihi niku va wa nga faneli ku cicisa a zvawukhume lezvo va nyikela hi mali. (Levhi 27:32, 33) Kanilezvi a zvawukhume zva lembe ni lembe, zvi nga tirisiwa ka mibuzo, zvi wa koteka ku va zvi xavisa vata ni mali ya kona. Hi ndlela leyo zvi wa ta olova ka vaIzrayeli lava va nga famba mipfhuka yo leha kasi vaya mibuzweni. — Dhewuteronome 14:25, 26.

 A vaIzrayeli va wa nyikela rini a zvawukhume? A vaIzrayeli va wa humesa a zvawukhume lembe ni lembe. (Dhewuteronome 14:22) Kanilezvi, ka lembe ga wu 7 ku wa hi ni kucica ko kari. A lembe lego gi wa hi sabhadho kutani lembe ga ku humula, ku nga cikhati leci a vaIzrayeli va nga kala va nga byali timbewu. (Levhi 25:4, 5) Ka lembe lego go hlawuleka, ku wa nga humesiwi zvawukhume hi cikhati ca kutshovela. Ka lembe ga wunharu ni ga wu 6, a vaIzrayeli va wa avelana ni lava va nga hi zvisiwana nguvhu ni vaLevhi a zvawukhume zva lembe ni lembe lezvi zvi nga tirisiwa ka mibuzo. — Dhewuteronome 14:28, 29.

 Zvini zvi nga humelela loku a munhu a nga humesi a zvawukhume? A Nayo wa Mosi wu wa nga hi na tsayiselelo wa loku a munhu a nga humesi a zvawukhume. Va wa humesa a zvawukhume hi kurandza kabye na ku nga hi kota ya ku chava ku tsayisiwa. A vaIzrayeli va wa fanele ku byela Nungungulu ku va nyikele a zvawukhume va tlhela va kombela ku Nungungulu a va katekisa hi kota ya lezvo. (Dhewuteronome 26:12-15) Ka Nungungulu, loku a munhu a nga humesi a zvawukhume zvi wa ku khwatsi hi loku o mu yivela. — Malaki 3:8, 9.

 A ku humesa a zvawukhume zvi wa hi ndzhwalo wo bindza? Ahihi. Nungungulu i tsumbisile a vaIzrayeli lezvaku loku va mu nyika zvawukhume i ta va katekisa niku va nga ta vhumala nchumu. (Malaki 3:10) Hi tlhelo gin’wani, a tiko gontlhe gi wa xaniseka loku va nga humesi a zvawukhume. Nungungulu i wa nga va katekisi niku a vapristi ni vaLevhi va wa tsika ntiro wabye kasi va kuma ca ku ti hanyisa hi cona. Hi kota ya lezvo, va wa nga ha zvi koti ku vhuna a vaIzrayeli a ku khozela Jehovha. — Nehemiya 13:10; Malaki 3:7.

 A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, a zvawukhume zvi wa hi cileletelo ka vakhozeli va Jehovha. Kanilezvi, andzhako ka kufa ka Jesu a cileletelo leco ci no fuva.

Masikwini ya Jesu

 Ka Testamenta ga Giswa, a Bhibhiliya gi komba ku a vaIzrayeli va wa nyikela a zvawukhume a cikhati leci Jesu a nga ha hi laha misaveni. Jesu wutsumbu i wa zvi tiva ku a zvawukhume zvi wa hi cileletelo. Kanilezvi i kawukile a varangeli va wukhongeli lava va nga ti karatela a ku humesa zvawukhume, kanilezvi va nga “cheli kota hi zvilo zva lisima zva Nayo, ku nga kululama, ni wuxinji ni kutsumbeka”. — Matewu 23:23.

Andzhako ka kufa ka Jesu

 Andzhako ka kufa ka Jesu a zvawukhume zvi wa nga ha hi cileletelo. A muphahlo wa kufa ka Jesu wu fuvisile a Nayo wa Mosi a ku patsa ni ku “teka a zvawukhume”. — Mahebheru 7:5, 18; Va Le Efesusi 2:13-15; Va Le Kolosi 2:13, 14.