Hunza uya ka timhaka ta kona

Xana a zviphrofeto lezvi zvi wulawulako hi Mesiya zva komba ku Jesu i wa hi yena Mesiya?

Xana a zviphrofeto lezvi zvi wulawulako hi Mesiya zva komba ku Jesu i wa hi yena Mesiya?

Hlamulo wa Bhibhiliya

 Ina. A cikhati leci a nga hi laha misaveni, Jesu i tatisile a zviphrofeto zvo tala xungetano hi “Mesiya, a Murangeli”, loyi a nga wa tava “muhanyisi wa tiko.” (Dhaniyeli 9:25; 1 Johani 4:14) Hambu andzhako ka kufa kakwe, Jesu i no simama ku tatisa a zviphrofeto lezvi zvi nga wulawula hi Mesiya. — Lisimu 110:1; Mitiro 2:34-36.

 A gezu “Mesiya” gi wula yini?

 A gezu ga ciHebheru ga ku Mashíahh (Mesiya) ni legi ga ciGreki ga ku Khristós (Kristu) hi wumbiri ga wona ma wula ku: “A Totilweko.” Hikwalaho, a ku “Jesu Kristu” zvi wula ku “Jesu loyi a Totilweko”, kutani “Jesu a Mesiya”.

 Zvikhatini zva kutsaliwa ka Bhibhiliya, loku a munhu a nyikiwa a cikhundla co hlawuleka, a kutala ka zvikhati i wa totiwa hi ku chulula mafura hlokweni yakwe. (Levhi 8:12; 1 Samuweli 16:13) Jesu i amukele cikhundla ca hombe hi ka Nungungulu, ca kuva Mesiya. (Mitiro 2:36) Kanilezvi wutshan’wini ga ku tota Jesu hi mafura, Nungungulu i no mu tota hi moya wo basa. — Matewu 3:16.

 Xana a zviphrofeto zvi wulawulako hi Mesiya zvi nga tatiseka ka vanhu vo tala?

 Ahihi. A ku fana ni lezvi a ma impressão digital ma tivekisako a munhu mun’we basi, a kutatiseka ka zviphrofeto zva Bhibhiliya zvi tivekisa Mesiya mun’we basi kutani Kristu. Kanilezvi a Bhibhiliya ga hi tlharihisa giku: “Ku ta humelela vaKristu va mawunwa ni vaphrofeti va mawunwa va maha zviwoniso zva hombe ni zvihlamaliso kasi va hambukisa hambu ni vahlawulilweko, loku zvi koteka”. — Matewu 24:24.

 Xana ha ha rindzela ku Mesiya a humelela cikhatini ci tako?

 Ahihi. A Bhibhiliya gi phrofetile lezvaku Mesiya i wa tava pswalo wa Dhavhidha, a hosi ya Izrayeli. (Lisimu 89:3, 4) Kanilezvi a matimu ya lixaka la pswalo wa Dhavhidha ma lahlekile. Zvi wonekisa ku khwatsi ma lovisilwe a cikhati leci a vaRoma va nga hlula Jerusalema hi 70 Nguveni ya Hina. a Kusukela ka cikhati leco, a nga kona a nga kombako lezvaku wa ngango wa wuhosi wa Dhavhidha. Kanilezvi a matimu lawo ma wa hi kona cikhatini ca Jesu, niku hambu a valala vakwe a va zvi kotangi ku kaneta lezvi a nga wula zvaku i wa hi n’wana wa Dhavhidha. — Matewu 22:41-46.

 Zviphrofeto zvingani zvi wulawulako hi Mesiya zvi nga lomu ka Bhibhiliya?

 A zvi koteki a ku wula a ntsengo wo kongoma wa zviphrofeto zvi wulawulako hi Mesiya. Hi cikombiso, hambu ka matimu lawa zvi dlunyatekako lezvaku ma wulawula hi Mesiya, a mahlayela ya zviphrofeto ma nga hambana. Isaya 53:2-7 i kumbuka a zvilo zvo hambanahambana zva ciphrofeto xungetano hi Mesiya. A vanhu vo kari va nga ha wona a matimu wontlhe lawa kota ciphrofeto cin’we kuveni a van’wani va nga ha wona nchumu ni nchumu wu wuliwako ka matimu lawa kota ciphrofeto.

 Zviphrofeto zvo kari zvi wulawulako hi Mesiya zvi tatisilweko hi Jesu

Ciphrofeto

Ci kumeka ka

Kutatiseka ka cona

I wa tava pswalo wa Abrahama

Genesisi 22:17, 18

Matewu 1:1

I wa tava pswalo wa Isaka, a n’wana wa Abrahama

Genesisi 17:19

Matewu 1:2

I pswalilwe ka lixaka la Judha

Genesisi 49:10

Matewu 1:1, 3

Wa lixaka la hosi Dhavhidha

Isaya 9:7

Matewu 1:1

A pswaliwa hi nhwana

Isaya 7:14

Matewu 1:18, 22, 23

A pswaliwa Bhetlehema

Mika 5:2

Matewu 2:1, 5, 6

A vitaniwa ku hi Imanuweli b

Isaya 7:14

Matewu 1:21-23

A sangula hi ndlela yo ti koramisa

Isaya 53:2

Luka 2:7

Ku dawa vanana andzhako ka loku a pswalilwe

Jeremiya 31:15

Matewu 2:16-18

A vitaniwa a huma hi le Gibhite

Hoseya 11:1

Matewu 2:13-15

A vitaniwa ku muNazareta c

Isaya 11:1

Matewu 2:23

A cirun’wa ci longisela ndlela

Malaki 3:1

Matewu 11:7-10

A totiwa kota Mesiya hi 29 Nguveni ya Hina. d

Dhaniyeli 9:25

Matewu 3:13-17

Nungungulu a mu vitana ku i n’wana wakwe

Lisimu 2:7

Mitiro 13:33, 34

A chivirikela yindlu ya Nungungulu

Lisimu 69:9

Johani 2:13-17

Muchumayeli wa mahungu ya manene

Isaya 61:1

Luka 4:16-21

A ntiro wa kuchumayela le Galileya wu nyika kuwonekela ka hombe

Isaya 9:1, 2

Matewu 4:13-16

I mahile zvihlamaliso a ku fana na Mosi

Dhewuteronome 18:15

Mitiro 2:22

A ku fana na Mosi, i wulile a maalakanyo ya Nungungulu

Dhewuteronome 18:18, 19

Johani 12:49

A hanyisa vababyi vo tala

Isaya 53:4

Matewu 8:16, 17

I wa nga ti laveli wudzundzo

Isaya 42:2

Matewu 12:17, 19

I wa va zwela wusiwana lava va nga xaniseka

Isaya 42:3

Matewu 12:9-20; Marku 6:34

I wa kombisa kululama ka Nungungulu

Isaya 42:1, 4

Matewu 12:17-20

Sungukati gi Hlamalisako

Isaya 9:6, 7

Johani 6:68

I tivekisile vito ga Nungungulu

Lisimu 22:22

Johani 17:6

I tirisile mifananiso

Lisimu 78:2

Matewu 13:34, 35

Murangeli

Dhaniyeli 9:25

Matewu 23:10

A votala a va kholwangi kakwe

Isaya 53:1

Johani 12:37, 38

Ribye ga ku ti khunguvanyisa ka gona

Isaya 8:14, 15

Matewu 21:42-44

A aliwa hi vanhu

Lisimu 118:22, 23

Mitiro 4:10, 11

A vengiwa mahala

Lisimu 69:4

Johani 15:24, 25

A nghena Jerusalema kota hosi na a khilele mbongola

Zakariya 9:9

Matewu 21:4-9

A dzundziwa hi vanana

Lisimu 8:2

Matewu 21:15, 16

I tile vitweni ga Jehovha

Lisimu 118:26

Johani 12:12, 13

A tokometiwa hi munghana a nga mu tsumba

Lisimu 41:9

Johani 13:18

A tokometiwa hi 30 wa zvingerengere zva prata e

Zakariya 11:12, 13

Matewu 26:14-16; 27:3-10

A tsikiwa hi vanghana vakwe

Zakariya 13:7

Matewu 26:31, 56

A lumbetiwa hi vakustumunyu va mawunwa

Lisimu 35:11

Matewu 26:59-61

A miyela mahlweni ka lava va nga mu lumbeta

Isaya 53:7

Matewu 27:12-14

A phelelwa

Isaya 50:6

Matewu 26:67; 27:27, 30

Va muba laha ka hloko

Mika 5:1

Marku 15:19

A biwa

Isaya 50:6

Johani 19:1

I va tsikile va muba

Isaya 50:6

Johani 18:22, 23

A tihosi ti mu xuxela cikungo

Lisimu 2:2

Luka 23:10-12

A belelwa mawoko ni minenge laha mhandzeni

Lisimu 22:16

Matewu 27:35; Johani 20:25

Vaba tihlolo va bela tinguwo takwe

Lisimu 22:18

Johani 19:23, 24

A hlayiwa zvin’we ni vawonhi

Isaya 53:12

Matewu 27:38

A poyiliwa ni ku rukatelwa

Lisimu 22:7, 8

Matewu 27:39-43

A xaniseka hi kota ya vawonhi

Isaya 53:5, 6

1 Pedro 2:23-25

Zvi ku khwatsi i no tsikiwa hi Nungungulu

Lisimu 22:1

Marku 15:34

A nyikiwa vhinyo yi nga jutilwe ni zvilo zvo bava kasi anwa

Lisimu 69:21

Matewu 27:34

Azwa tora na a lava kufa

Lisimu 22:15

Johani 19:28, 29

A nyikela moya wakwe ka Nungungulu

Lisimu 31:5

Luka 23:46

A nyikela wutomi gakwe

Isaya 53:12

Marku 15:37

A humesa a hakhelo ya ku tlhatlhisa ciwonho

Isaya 53:12

Matewu 20:28

A marambu yakwe a ma tshoviwangi

Lisimu 34:20

Johani 19:31-33, 36

A tlhaviwa

Zakariya 12:10

Johani 19:33-35, 37

A lahliwa zvin’we ni vanhu vo ganya

Isaya 53:9

Matewu 27:57-60

A vhuxiwa hi ka vafileko

Lisimu16:10

Mitiro 2:29-31

Ku vhaletiwa mutokometi

Lisimu 109:8

Mitiro 1:15-20

A tshama reveni ga cinene ga Nungungulu

Lisimu 110:1

Mitiro 2:34-36

aCyclopedia ya McClintock na Strong yi ngalo: “A hi na kukanakana ka hombe ka lezvaku a matimu ya tixaka ni mingango ya Judha ma fuvisilwe a cikhati leci ku nga lovisiwa Jerusalema, na ku nga hi mahlweni ka lezvo.”

b A gezu ga ciHebheru gaku Imanuweli, gi wula ku: “Nungungulu i na hina”, lezvi zvi tlhamuselako khwatsi a ntiro wa Jesu kota Mesiya. A kuta kakwe laha misaveni ni lezvi a nga zvi maha zvi kombile lezvaku Nungungulu i zvin’we ni vakhozeli vakwe. — Luka 2:27-32; 7:12-16.

c A gezu “muNazareta” zvi wonekisa ku khwatsi gita hi ka gezu ga ciHebheru gaku nétser, zvi wulako ku “hluke”.

d Kasi ku kuma mahungu yo engeteleka xungetano hiku hikuyini a Bhibhiliya gi kombako lezvaku Mesiya i chikele hi lembe ga 29 Nguveni ya Hina wona a ndzima “Lezvi a ciphrofeto ca Dhaniyeli ci nga phrofetisa zvona a ku chikela ka Mesiya”.

e A ciphrofeto leci ci lomu ka bhuku ga Zakariya, kanilezvi Matewu, a mutsali wa Bhibhiliya, i tsalile lezvaku ci “wulilwe hi muphrofeti Jeremiya”. (Matewu 27:9) Zvi wonekisa ku khwatsi, ka zvikhati zvo kari, a bhuku ga Jeremiya gi wa hi gona go ranga ka cipandze ca Mitsalo leyi yi nga vitaniwa ku “Vaphrofeti”. (Luka 24:44) Zvi wonekisa ku khwatsi Matewu i tirisile a vito “Jeremiya” kasi ku wula a cipandze contlhe ca mabhuku lawo leci ci nga patsa a bhuku ga Zakariya.