Xana a zviphrofeto lezvi zvi wulawulako hi Mesiya zva komba ku Jesu i wa hi yena Mesiya?
Hlamulo wa Bhibhiliya
Ina. A cikhati leci a nga hi laha misaveni, Jesu i tatisile a zviphrofeto zvo tala xungetano hi “Mesiya, a Murangeli”, loyi a nga wa tava “muhanyisi wa tiko.” (Dhaniyeli 9:25; 1 Johani 4:14) Hambu andzhako ka kufa kakwe, Jesu i no simama ku tatisa a zviphrofeto lezvi zvi nga wulawula hi Mesiya. — Lisimu 110:1; Mitiro 2:34-36.
A gezu “Mesiya” gi wula yini?
A gezu ga ciHebheru ga ku Mashíahh (Mesiya) ni legi ga ciGreki ga ku Khristós (Kristu) hi wumbiri ga wona ma wula ku: “A Totilweko.” Hikwalaho, a ku “Jesu Kristu” zvi wula ku “Jesu loyi a Totilweko”, kutani “Jesu a Mesiya”.
Zvikhatini zva kutsaliwa ka Bhibhiliya, loku a munhu a nyikiwa a cikhundla co hlawuleka, a kutala ka zvikhati i wa totiwa hi ku chulula mafura hlokweni yakwe. (Levhi 8:12; 1 Samuweli 16:13) Jesu i amukele cikhundla ca hombe hi ka Nungungulu, ca kuva Mesiya. (Mitiro 2:36) Kanilezvi wutshan’wini ga ku tota Jesu hi mafura, Nungungulu i no mu tota hi moya wo basa. — Matewu 3:16.
Xana a zviphrofeto zvi wulawulako hi Mesiya zvi nga tatiseka ka vanhu vo tala?
Ahihi. A ku fana ni lezvi a ma impressão digital ma tivekisako a munhu mun’we basi, a kutatiseka ka zviphrofeto zva Bhibhiliya zvi tivekisa Mesiya mun’we basi kutani Kristu. Kanilezvi a Bhibhiliya ga hi tlharihisa giku: “Ku ta humelela vaKristu va mawunwa ni vaphrofeti va mawunwa va maha zviwoniso zva hombe ni zvihlamaliso kasi va hambukisa hambu ni vahlawulilweko, loku zvi koteka”. — Matewu 24:24.
Xana ha ha rindzela ku Mesiya a humelela cikhatini ci tako?
Ahihi. A Bhibhiliya gi phrofetile lezvaku Mesiya i wa tava pswalo wa Dhavhidha, a hosi ya Izrayeli. (Lisimu 89:3, 4) Kanilezvi a matimu ya lixaka la pswalo wa Dhavhidha ma lahlekile. Zvi wonekisa ku khwatsi ma lovisilwe a cikhati leci a vaRoma va nga hlula Jerusalema hi 70 Nguveni ya Hina. a Kusukela ka cikhati leco, a nga kona a nga kombako lezvaku wa ngango wa wuhosi wa Dhavhidha. Kanilezvi a matimu lawo ma wa hi kona cikhatini ca Jesu, niku hambu a valala vakwe a va zvi kotangi ku kaneta lezvi a nga wula zvaku i wa hi n’wana wa Dhavhidha. — Matewu 22:41-46.
Zviphrofeto zvingani zvi wulawulako hi Mesiya zvi nga lomu ka Bhibhiliya?
A zvi koteki a ku wula a ntsengo wo kongoma wa zviphrofeto zvi wulawulako hi Mesiya. Hi cikombiso, hambu ka matimu lawa zvi dlunyatekako lezvaku ma wulawula hi Mesiya, a mahlayela ya zviphrofeto ma nga hambana. Isaya 53:2-7 i kumbuka a zvilo zvo hambanahambana zva ciphrofeto xungetano hi Mesiya. A vanhu vo kari va nga ha wona a matimu wontlhe lawa kota ciphrofeto cin’we kuveni a van’wani va nga ha wona nchumu ni nchumu wu wuliwako ka matimu lawa kota ciphrofeto.
Zviphrofeto zvo kari zvi wulawulako hi Mesiya zvi tatisilweko hi Jesu
Ciphrofeto |
Ci kumeka ka |
Kutatiseka ka cona |
|---|---|---|
I wa tava pswalo wa Abrahama |
||
I wa tava pswalo wa Isaka, a n’wana wa Abrahama |
||
I pswalilwe ka lixaka la Judha |
||
Wa lixaka la hosi Dhavhidha |
||
A pswaliwa hi nhwana |
||
A pswaliwa Bhetlehema |
||
A vitaniwa ku hi Imanuweli b |
||
A sangula hi ndlela yo ti koramisa |
||
Ku dawa vanana andzhako ka loku a pswalilwe |
||
A vitaniwa a huma hi le Gibhite |
||
A vitaniwa ku muNazareta c |
||
A cirun’wa ci longisela ndlela |
||
A totiwa kota Mesiya hi 29 Nguveni ya Hina. d |
||
Nungungulu a mu vitana ku i n’wana wakwe |
||
A chivirikela yindlu ya Nungungulu |
||
Muchumayeli wa mahungu ya manene |
||
A ntiro wa kuchumayela le Galileya wu nyika kuwonekela ka hombe |
||
I mahile zvihlamaliso a ku fana na Mosi |
||
A ku fana na Mosi, i wulile a maalakanyo ya Nungungulu |
||
A hanyisa vababyi vo tala |
||
I wa nga ti laveli wudzundzo |
||
I wa va zwela wusiwana lava va nga xaniseka |
||
I wa kombisa kululama ka Nungungulu |
||
Sungukati gi Hlamalisako |
||
I tivekisile vito ga Nungungulu |
||
I tirisile mifananiso |
||
Murangeli |
||
A votala a va kholwangi kakwe |
||
Ribye ga ku ti khunguvanyisa ka gona |
||
A aliwa hi vanhu |
||
A vengiwa mahala |
||
A nghena Jerusalema kota hosi na a khilele mbongola |
||
A dzundziwa hi vanana |
||
I tile vitweni ga Jehovha |
||
A tokometiwa hi munghana a nga mu tsumba |
||
A tokometiwa hi 30 wa zvingerengere zva prata e |
||
A tsikiwa hi vanghana vakwe |
||
A lumbetiwa hi vakustumunyu va mawunwa |
||
A miyela mahlweni ka lava va nga mu lumbeta |
||
A phelelwa |
||
Va muba laha ka hloko |
||
A biwa |
||
I va tsikile va muba |
||
A tihosi ti mu xuxela cikungo |
||
A belelwa mawoko ni minenge laha mhandzeni |
||
Vaba tihlolo va bela tinguwo takwe |
||
A hlayiwa zvin’we ni vawonhi |
||
A poyiliwa ni ku rukatelwa |
||
A xaniseka hi kota ya vawonhi |
||
Zvi ku khwatsi i no tsikiwa hi Nungungulu |
||
A nyikiwa vhinyo yi nga jutilwe ni zvilo zvo bava kasi anwa |
||
Azwa tora na a lava kufa |
||
A nyikela moya wakwe ka Nungungulu |
||
A nyikela wutomi gakwe |
||
A humesa a hakhelo ya ku tlhatlhisa ciwonho |
||
A marambu yakwe a ma tshoviwangi |
||
A tlhaviwa |
||
A lahliwa zvin’we ni vanhu vo ganya |
||
A vhuxiwa hi ka vafileko |
Lisimu16:10 |
|
Ku vhaletiwa mutokometi |
||
A tshama reveni ga cinene ga Nungungulu |
a A Cyclopedia ya McClintock na Strong yi ngalo: “A hi na kukanakana ka hombe ka lezvaku a matimu ya tixaka ni mingango ya Judha ma fuvisilwe a cikhati leci ku nga lovisiwa Jerusalema, na ku nga hi mahlweni ka lezvo.”
b A gezu ga ciHebheru gaku Imanuweli, gi wula ku: “Nungungulu i na hina”, lezvi zvi tlhamuselako khwatsi a ntiro wa Jesu kota Mesiya. A kuta kakwe laha misaveni ni lezvi a nga zvi maha zvi kombile lezvaku Nungungulu i zvin’we ni vakhozeli vakwe. — Luka 2:27-32; 7:12-16.
c A gezu “muNazareta” zvi wonekisa ku khwatsi gita hi ka gezu ga ciHebheru gaku nétser, zvi wulako ku “hluke”.
d Kasi ku kuma mahungu yo engeteleka xungetano hiku hikuyini a Bhibhiliya gi kombako lezvaku Mesiya i chikele hi lembe ga 29 Nguveni ya Hina wona a ndzima “Lezvi a ciphrofeto ca Dhaniyeli ci nga phrofetisa zvona a ku chikela ka Mesiya”.
e A ciphrofeto leci ci lomu ka bhuku ga Zakariya, kanilezvi Matewu, a mutsali wa Bhibhiliya, i tsalile lezvaku ci “wulilwe hi muphrofeti Jeremiya”. (Matewu 27:9) Zvi wonekisa ku khwatsi, ka zvikhati zvo kari, a bhuku ga Jeremiya gi wa hi gona go ranga ka cipandze ca Mitsalo leyi yi nga vitaniwa ku “Vaphrofeti”. (Luka 24:44) Zvi wonekisa ku khwatsi Matewu i tirisile a vito “Jeremiya” kasi ku wula a cipandze contlhe ca mabhuku lawo leci ci nga patsa a bhuku ga Zakariya.
Hi alakanya ku u ta zvi tsakela
KHINDLIMUKA!
A wasati wa muJudha a tlhamusela ku hikuyini a nga hlola a kukholwa kakwe
Cini ci nga kholwisa Racquel Hall lezvaku Jesu hi yena Mesiya loyi a nga xuva ku mu tiva?
TIGONDZO TA BHIBHILIYA
Pima ku gondza Bhibhiliya na hina
Gondzisiwa a Bhibhiliya mahala na mu gondza a cigondzo cin’we hi khati.