Switluli

Tlula longoloko

NDZIMA 3

Langa Vanghanu Lava Rhandzaka Xikwembu

Langa Vanghanu Lava Rhandzaka Xikwembu

“Lweyi a fambaka ni va kutlhariha ata tlhariha”. — SWIVURISO 13:20.

1-3. a) Hi djondza yini ka buku la Swivuriso 13:20? b) Hi mhaka muni hi fanele hi langa vanghanu hi wutlharhi?

U TSHAMA uyi vona ndlela leyi xin’wanana xiva langutisisaka xiswona vapsali va xona? Hambiloko xingese sungula kuvulavula, xi khomelela hinkwaswu leswi xiswi vonaka ni kuswi twa. Loko xiya xi kula, xi sungula kuringisela vapsali va xona hambiloko xingaswi koti. Aswi hlamalisi leswi, hikusa hambi vanhu lava kuleke na vona vangaha sungula kupimisa ni kuyendla swilo kufana ni vanhu lava hetaka nkama wotala na vona.

2 Ka buku la Swivuriso 13:20, hi djondza leswi: “Lweyi a fambaka ni va kutlhariha ata tlhariha”. Rito lelinge “fambaka ni” ali vuli kuxoweta ntsena uku ‘swoyini’ kumbe ‘chau’. Kambe swi vula kuheta nkama wotala ni munhu. Mudjondzi mun’wana wa Bibele a vule leswaku kufambafamba ni munhu swingaha vula kumu rhandza ni kulava kuva na yena. Minkama yotala, hi tekelela vanhu lava hi hetaka nkama wotala na vona, ngopfungopfu loko hi va rhandza.

3 Vanghanu va hina vangahi kucetela kuyendla leswinene kumbe leswobiha. Buku la Swivuriso 13:20 li ya mahlweni li ku: “Kambe lweyi a tirhisanaka ni swiphunta switamu fambela kubiha.” Hi Xiheberu, rito lelinge “a tirhisanaka ni” li vula kuva munghanu wa munhu wokarhi. (Swivuriso 22:24; Vaavanyisi 14:20) Vanghanu lava rhandzaka Yehovha vatahi pfuna kutshama hi tshembekile ka yena. Leswaku hi kota kulanga vanghanu hi wutlharhi, ahi buleni hi vanhu lava Yehovha ava langaka leswaku va va vanghanu va yena.

I VAMANI VANGHANU VA XIKWEMBU?

4. Hi mhaka muni kuli lunghelo lelikulu kuva munghanu wa Xikwembu? Hi mhaka muni Yehovha ate Abrahamu i munghanu wa yena?

4 Yehovha, Hosi ya Wuyaku hinkwalu, ahi nyika mukhandlu wa kuva vanghanu va yena. Leli i lunghelo lelikulu. Yehovha a langa vanghanu va yena hi wutlharhi. A langa lavamu rhandzaka ni lavanga ni lipfumelo ka yena. Pimisa hi Abrahamu. A atinyimisele kuyendla hinkwaswu leswi Xikwembu axiswi lava. Abrahamu a kombise leswaku wa tshembeka ni kuyingisa minkama yotala. A atinyimisele hambi kuli kunyikela n’wana wa yena Isaka tani hi gandzelo. Abrahamu a ali ni lipfumelo la leswaku ‘Xikwembu xaswikota ni kupfuxa vanhu kufeni’. (Vaheveru 11:17-19; Genesa 22:1, 2, 9-13) Abrahamu a atshembeka a tlhela a yingisa, kutani Yehovha amu vitane munghanu wa yena. — Esaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Yehovha a titwisa kuyini hi lava tshembekaka ka yena?

5 Ka vanghanu va Yehovha, aku na xa lisima kutlula kutshembeka. (Lerha 2 Samuwele 22:26.) Va tshembeka ka yena ni kumu yingisa hileswi vamu rhandzaka. Bibele li vula leswaku Xikwembu xi ni “wunghanu lelikulu ni wolulama”, kunga lweyi axi yingisaka. (Swivuriso 3:32) Yehovha a rhamba vanghanu va yena leswaku va va vapfhumba vohlawuleka ka “tende” la yena. Ava rhamba leswaku vamu gandzela ni kukhongela ka yena nkama hinkwawu. — Tipisalema 15:1-5.

6. Hingaswi kombisisa kuyini leswaku hamu rhandza Yesu?

6 Yesu a te: “Loko munhu anirhandza, atahlayisa rito ra mina, kutani Tatana wa mina atamurhandza”. (Yohane 14:23) Hi mhaka leyo, leswaku hi va vanghanu va Yehovha, hi fanele hi rhandza na Yesu ni kuyendla leswi ahi djondziseke swona. Hi xikombiso, hi fanele hi yingisa nkongomiso wa Yesu wa kuchumayela mahungu yotsakisa ni kuyendla vadjondzisiwa. (Matewu 28:19, 20; Yohane 14:15, 21) Nakambe hi landzelela minkondzo ya Yesu hi leswi himu rhandzaka. (1 Petro 2:21) Phela Yehovha a tsaka swinene loko ahi vona hi zama kutekelela N’wana wa yena hi marito ni swiyendlo.

7. Hi mhaka muni hi fanele hi tiyiseka leswaku vanghanu va hina i vanghanu va Yehovha?

7 Vanghanu va Yehovha va tshembeka, va yingisa naswona va rhandza N’wana wa yena. Kunga va leswaku na hina hi langa vanghanu vofana ni lava Yehovha ava langaka? Loko vanghanu va wena va tekelela Yesu naswona va khomekile hi kudjondzisa van’wana hi Mfumu wa Xikwembu, vangaku pfuna leswaku u va munhu wa munene naswona u tshama na u tshembekile ka Yehovha.

DJONDZA KA SWIKOMBISO SWA LE BIBELENI

8. I yini leswiku tsakisaka ka wunghanu la Rute na Nawomi?

8 Bibele yi vulavula hi wunghanu lo hambanhambana, lofana ni la Rute ni n’wingi wa yena Nawomi. Vavasati lava avanga li va tiku lin’we naswona ntumbuluku wa vona awunga fani. Nawomi a ali mukulu swinene ka Rute. Kambe va ve vanghanu lavakulu hi mhaka leswi hawumbirhi ka vona ava rhandza Yehovha. Loko Nawomi a lave kusuka ka tiku la Mowabu leswaku a tlhelela atikweni la Israyele, ‘Rute amu namarhelile’ A vule leswi ka Nawomi: “Vanhu va wena vata va vanhu va mina, ni Xikwembu xa wena xita va Xikwembu xa mina.” (Rhuti 1:14, 16) Rute a kombise wunene ka Nawomi. Loko va fike ka tiku la Israyele, Rute a tirhe hintamu leswaku a hlayisa munghanu wa yena. Nawomi amu rhandze swinene Rute naswona amu nyike switsundzuxu leswinene. Rute amu yingisile, naswona hi mhaka ya leswo, hawumbirhi ka vona va kume minkateko yotala. — Rhuti 3:6.

9. I yini lexiku hlamalisaka ka wunghanu la Davhida na Yonathani?

9 Davhida na Yonathani i xikombiso xin’wana xa vanghanu lavanene lava hawumbirhi ka vona vanga tshembeka ka Yehovha. Yonathani a atlula Davhida hi 30 wa malembe naswona a atava hosi leyi ayita landzela ka tiku la Israyele. (1 Samuwele 17:33; 31:2; 2 Samuwele 5:4) Kambe loko a tsumbule leswaku Yehovha a lange Davhida leswaku a va hosi, anga vanga ni wukwele kumbe kupalisana na Davhida. Kuhambana ni leswo,Yonathani a yendle hinkwaswu leswi angaswi kota leswaku a seketela Davhida. Hi xikombiso, loko Davhida a kumana ni nghozi, Yonathani amu pfune leswaku a tshemba Yehovha. A veke ni wutomi la yena nghozini hi mhaka ya Davhida. (1 Samuwele 23:16, 17) Na yena Davhida a ali munghanu wotshembeka. A tshembise kuhlayisa ndjangu wa Yonathani naswona a hetisise xitshembiso xa yena hambiloko Yonathani se a file. — 1 Samuwele 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuwele 9:1-7.

10. U djondza yini hi wunghanu la Vaheberu vanharhu?

10 Xadraka, Mixaka na Abedinigo a ku li vampsha van’wana va Vaheberu lava ava li vanghanu lavanga tekiwa a tikweni la vona na vaha li vatsongo. Leswi avali kule ni mindjangu ya vona, va pfunanile leswaku va tshama va tshembekile ka Yehovha. Hi kufamba ka nkama, loko se va li vakulu, lipfumelo la vona li ringiwile loko Hosi Nebukadnetsara ava lerise leswaku va gandzela xifaniso xa woru. Xadraka, Mixaka, na Abedinigo va yalile kugandzela xifaniso naswona va vule leswi ka hosi: “Ahingeswi tirheli swikwembu swa wena hambi kugandzela xifaniso xa woru lexi uxi nyimiseke.” Loko lipfumelo la vona li ringiwa, vanghanu lava va tshame va tshembekile ka Xikwembu xa vona. — Daniyele 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Hiswi tivisa kuyini leswaku Pawulo na Timotiya ava li vanghanu lavakulu?

11 Loko mupostola Pawulo a tlhangane na Timotiya, aswi vonile leswaku Timotiya a arhandza Yehovha naswona a ani mhaka ni bandla. Hi mhaka ya leswo, Pawulo a djondzise Timotiya leswaku a pfuna vamakwerhu ka tindhawu to hambanahambana. (Mintirho 16:1-8; 17:10-14) Timotiya a tirhe swinene lakakuva Pawulo a vula leswi: ‘Atirhisane na mina ntirhweni wa Evhangeli.’ Pawulo aaswi tiva leswaku Timotiya ‘aatahisekela kupfuna’ vamakwerhu. Nkama lowu ava tirha hintamu leswaku va gandzela Yehovha, Pawulo na Timotiya va ve vanghanu lavakulu. — Vafilipiya 2:20-22; 1 Vakorinto 4:17.

HINGAVA KUMISA KUYINI VANGHANU LAVANENE?

12, 13. a) Hi mhaka muni hi fanele hi tivonela loko hi langa vanghanu hambi bandleni? b) Hi mhaka muni Pawulo a vule marito lamanga ka 1 Vakorinto 15:33?

12 Abandleni, hinga djondza ka vamakwerhu naswona hi pfunana leswaku hi tshama hi tshembekile. (Lerha Varhoma 1:11, 12.) Kambe hambi ndzeni ka bandla, hi fanele hi tivonela ka lava hiva langaka leswaku va va vanghanu va hina lavakulu. Bandla li vumbiwa hi vamakwerhu lava humaka ka tindhawu ni mindhavuku yo hambanahambana. Van’wana vaha li vampsha abandleni, kasi van’wanyana va ni malembe yotala va gandzela Yehovha. Swi teka nkama kuva wunghanu la munhu na Yehovha li kula, hilaha swi yendlekaka hi kona leswaku handzu wu wupfa. Hi mhaka ya leswo, swi lava hi lehisa mbilu naswona hi rhandzana ni kutlhela hi langa vanghanu hi wutlharhi. — Varhoma 14:1; 15:1; Vaheveru 5:12–6:3.

13 Minkama yin’wana, kungaha humelela swiyimu swotika abandleni, leswi lavaka leswaku hi va ni wutlharhi. Swingaha yendleka makwerhu wokarhi a yendla leswi Bibele li vulaka leswaku swi bihile. Makwerhu mun’wana angaha ngheneliwa hi moya wa kusolasola lowungaha wonhaka bandla. Leswo aswihi hlamalisi, hikusa hambi ka nkama wa vapostola, a kutshuka kuhumelela swikarhato abandleni. Hi mhaka leyo Pawulo ava beke ndleve Vakreste a ku: “Mingapfumeleni kuxengiwa: Vanghanu lava vobiha vawonha mikhuva leyinene.” (1 Vakorinto 15:12, 33) Pawulo a tlhele a ba ndleve Timotiya leswaku a tivonela ka lava aava langa leswaku va va vanghanu va yena. Hi fanele hi yendla leswi fanaka ni namuntlha. — Lerha 2 Timotiya 2:20-22.

14. Vanghanu va hina vali khumbisa kuyini wuxaka la hina na Yehovha?

14 Hi fanele hi sirhelela wuxaka la hina na Yehovha. I nchumu xa lisima kutlula hinkwaswu leswi hingaha vaka na swona. Kutani hi fanele fambela kule ni kuyendla wunghanu ni vanhu lava vanga holisaka lipfumelo la hina naswona va wonha wuxaka la hina na Yehovha. Tani hi leswinga kotekiki kupeta xiponji ka vhinagri hi gama hi rhindzela kuva xi huma ni mati, ahingevi ni vanghanu lava hanyaka hi swilo swobiha hi gama hi rindzela leswaku swihi wolovela kuyendla leswinene. Hi fanele hi langa vanghanu hi wukheta. — 1 Vakorinto 5:6; 2 Vatesalonika 3:6, 7, 14.

Ungava kuma vanghanu lava rhandzaka Yehovha

15. Unga yendla yini leswaku u kuma vanghanu va kahle abandleni?

15 Abandleni, unga kuma vanghanu lava rhandzaka Yehovha, lavanga vaka vanghanu va wena lavakulu. (Tipisalema 133:1) Unga langi vanghanu va tintanga ta wena kumbe va ndhavuku wa wena ntsena. Khumbuka leswaku Yonathani a ali mukulu swinene ka Davhida naswona Rute a ali mutsongo swinene ka Nawomi. Hi lava kuyingisa xitsundzuxu xa Bibele xa ‘kupfula timbilu’ ta hina, leswi vulaka leswaku hi fanele hi tinyimisela kuva ni vanghanu va nyiwani. (2 Vakorinto 6:13; lerha 1 Petro 2:17.) Loko u tekelela Yehovha, vanhu votala vata lava kuva vanghanu va wena.

LOKO MI KWATISANILE

16, 17. Loko munhu wokarhi bandleni ahi kwatisa, ahi fanelanga hi yendla yini?

16 Amindjangwini hinkwayu, ku ni wumunhu lo hambanahambana, mavonelo ni tindlela totala toyendla swilo. Leswo swa yendleka ni le bandleni. Kuhambana loku, kuyendla leswaku wutomi li tsakisa naswona hinga djondza ka van’wana. Loko minkama yin’wana hinga twanani ka minchumu yokarhi, swinga yendla hi holova ni vamakwerhu. Minkama yin’wana, hingaha kwata kumbe kuvaviseka. (Swivuriso 12:18) Kambe hita tshika kuya minhlanganwini hi mhaka ya leswo?

17 Ahi fanelanga hiswi yendla leswo. Hambiloko munhu wokarhi ahi heta ntamu, ahingatali tshika bandla. Ahi Yehovha angahi kwatisa. Ahi nyike wutomi ni swilo hinkwaswu. Yehovha a faneliwa hi lirhandzu la hina ni kutshembeka. (Nhlavutelo 4:11) Bandla i xihiwa lexi taka hi ka Yehovha lexihi pfunaka kutiyisa lipfumelo la hina. (Vaheveru 13:17) Ahinge tshuki hi tsukula xihiwa lexi taka hi ka Yehovha hi mhaka ya leswi munhu wokarhi angahi kwatisa. — Lerha Tipisalema 119:165.

18. a) I yini lexingatahi pfuna kuhanyisana ni vamakwerhu? b) Hi mhaka muni hi fanele hi rivalela van’wana?

18 Hava rhandza vamakwerhu naswona hi lava kuhanyisana na vona. Yehovha anga nyimelanga leswaku vanhu va hetiseka, na hina ahi fanelanga hiswi nyimela leswo. (Swivuriso 17:9; 1 Petro 4:8) Hinkwerhu hi yendla swihoxo, kambe lirhandzu litahi pfuna leswaku hi ‘rivalelanana’ hi mbilu hinkwayu. (Vakolosa 3:13) Lirhandzu litahi pfuna leswaku hinga kulisi swihoxo leswitsongo. I ntiyiso leswaku loko munhu ahi kwatisa swa tika kutshika kupimisa hi swona. Swa vevuka kukwata ni kumu vekela xiviti. Kambe leswo switahi susela ntsaku ni kuhi yendla hi tshama ingi hi swikhongolotani. Kambe loko hi rivalela lavahi kwatisaka, hinga kuma kurhula ka miyanakanyu, hi va ni vun’we abandleni naswona xa lisima kutlula hinkwaswu, hita va ni wuxaka lelinene na Yehovha. — Matewu 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Varhoma 14:19.

LOKO MUNHU A SUSIWA BANDLENI

19. Hinga tshika kutihlanganisa ni munhu abandleni loko kuyendleke yini?

19 Ka ndjangu lowunga ni lirhandzu, swirho hinkwaswu swi fanele swi yendla swokarhi leswaku van’wana va tsaka. Kambe pimisa hi loko kuhumelela muxandzuki. Hinkwavu andjangwini va zama kumu pfuna, kambe anga pfumeli. Angaha suka kaya, kumbe a hlongoliwa hi mupsali. Leswo swingaha yendleka ni le bandleni. Munhu angaha tama a yendla swilo leswi kwatisa Yehovha naswona swi wonhaka bandla. A yala kupfuniwa naswona hi swiyendlo swa yena a kombisa leswaku angaha lavi kuva xirho xa bandla. Angaha langa kutshika bandla kumbe swingaha lava leswaku a susiwa bandleni. Loko kuyendleka leswo, Bibele liswi veka livaleni leswaku hi fanele “hingatolovelani” na vona; leswinge, hi fanele hi tshika kuyendla xinghanu ni vanhu volavo. (Lerha 1 Vakorinto 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Leswo swingaha tika loko munhu lweyi a li munghanu wa hina kumbe xirho xa ndjangu wa hina. Kambe ka swiyimu swofana ni leswi, kutshembeka ka hina ka Yehovha kufanele kuva ka lisima kutlula kutshembeka ka munhu mun’wana. — Vona Nhlamuselo 8.

20, 21. a) Lunghiselelo la kususiwa bandleni li kombisa lirhandzu hi ndlela yihi? b) Hi mhaka muni hi fanele hi langa vanghanu hi wutlharhi?

20 Mhaka ya kususiwa abandleni i lunghiselelo la lirhandzu leli taka hi ka Yehovha. Li yendla leswaku bandla li hlayiseka ka lava kalaka vanga na mhaka ni tindlela ta Yehovha. (1 Vakorinto 5:7; Vaheveru 12:15, 16) Lihi pfuna leswaku hi kombisa lirhandzu ka vito lokwetsima la Yehovha, ka tindlela ta yena leti tlakukeke ni le ka yena hi kukongoma. (1 Petro 1:15, 16) Lunghiselelo la kususiwa bandleni li tlhela li kombisa lirhandzu ka munhu lweyi a kalaka angaha li xirho xa bandla. Kulayiwa loku kungahamu pfuna kuva a twisisa leswaku leswi aswi yendlaka swi bihile naswona swimu susumetela kuva a cinca. Kutala ka lavanga tshama va susiwa, hi kufamba ka nkama va tlhelelile naswona va yamukeliwile hi lirhandzu abandleni. — Vaheveru 12:11.

21 Vanghanu va hina vangahi kucetela hi ndlela yokarhi. Hi mhaka ya leswo, i swa lisima kuva hi langa vanghanu hi wutlharhi. Loko hi rhandza lava Yehovha ava rhandzaka, hita va xikarhi ka vanhu lavangahi pfunaka kutshama hi tshembekile ka yena hilaha kunga heliki.