Switluli

Tlula longoloko

NDZIMA 2

Vana ni Lipfalu Lelinene ka Xikwembu

Vana ni Lipfalu Lelinene ka Xikwembu

‘Tshamani na mili ni lipfalu lelibaseke’. — 1 PETRO 3:16.

1, 2. Hi mhaka muni hi lava kukongomisiwa loko hi li ka ndhawu leyi hingayi tiviki? Yehovha ahi nyike yini leswaku xihi kongomisa?

TI VONI na uli kufambeni ka khwati lelikulu. Kutani matilo ma sungula kucinca naswona kuba moya wa xidzedze. Awuta lahleka hi kuvevuka. Se awutayi tivisa kuyini ndlela? U fanele u lava munhu kumbe nchumu lexingataku kongomisa. Kungaha va bússola, dlambu, tinyeleti, mapa, GPS (Sistema de Posição Global), kumbe munhu lweyi a kutivaka kahle laha unga kona. I swa lisima kuva ni mukongomisi, hikusa kutiva lomu u yaka kona swinga ponisa wutomi la wena.

2 Hinkwerhu hi kumana ni swikarhatu swotala ka wutomi la hina naswona minkama yin’wana hingaha titwa hi lahlekile. Kambe Yehovha ahi nyike lipfalu leswaku lihi kongomisa. (Yakobo 1:17) Ahi kambisiseni leswaku i yini lipfalu naswona li tirhisa kuyini. Ndzhaku ka leswo, hita kambisisa ndlela leyi hinga djondzisaka lipfalu la hina hi yona, xivangelo xoyanakanyela lipfalu la van’wana ni ndlela leyi lipfalu lelinene lingahi pfunaka kuhanya wutomi lelinene.

I YINI LIPFALU NASWONA LI TIRHISA KUYINI?

3. I yini lipfalu?

3 Lipfalu i nyiko yotsakisa leyi taka hi ka Yehovha. I wuswikoti leli hinga na lona ndzeni ka hina la kutwisisa leswinene ni leswobiha. Rito la Xigriki leli tirhisiweke Bibeleni lelinge ‘lipfalu’, li vula “kutitiva”. Loko lipfalu la hina li tirha kahle, lihi pfuna kukambisisa munhu lweyi hinga yena hakunene. Lihi pfuna kutikambela mimpimiso ni mintlhaveko ya hina hi kutshembeka. Lingahi pfuna kuyendla leswinene ni kufambela kule ni leswobiha. Nakambe lingahi yendla hi tsaka loko hi yendla swiboho leswinene ni kutitwa nandzu loko hi yendle swiboho leswobiha. — Vona Nhlamuselo 5.

4, 5. a) I yini leswi yendlekeke loko Adamu na Evha vanga yingisi lipfalu la vona? b) Hi swihi swikombiso swin’wana swa le Bibeleni leswi kombisaka ndlela leyi lipfalu li tirhaka ha yona?

4 Hinkwerhu hinga langa kuyingisa lipfalu la hina kumbe hingali yingisi. Adamu na Evha va lange kunga yingisi lipfalu la vona, kutani hi wugamu va djohile. Ndzhaku ka leswo va titwe nandzu, kambe akungaha na nkama. Ava tshike kuyingisa Xikwembu. (Genesa 3:7, 8) Hambileswi ava ni lipfalu leli hetisekeke ni leswi avaswi tiva leswaku aswi bihile kunga yingisi Xikwembu, va lange kunga yingisi lipfalu la vona.

5 Kambe ku ni vanhu votala lavanga hetisekangiki lava yingiseke lipfalu la vona. Yobo i xikombiso xa kahle ka mhaka leyi. Hi mhaka ya leswi anga yendla swiboho swa kahle, a vule leswi: “Na nahahanya, mbilu ya mina yingatani gweva.” (Yobo 27:6) Loko Yobo a vulavula hi “mbilu” ya yena, a avula lipfalu la yena, kunga kutiva ka yena ka le ndzeni ka leswinene ni leswobiha. Hambileswi minkama yin’wana Davhida a kalaka anga yingisanga lipfalu la yena, hi kufamba ka nkama, a titwe nandzu lakakuva mbilu ya yena yi sungula “kumu ba”. (1 Samuwele 24:5) Lelo aku li lipfalu la yena alimu byela leswaku leswi aswi yendleke swi bihile. Leswi ali yingiseke, a djondze kufambela kule ni kuyendla swihoxo leswi fanaka.

6. Hi mhaka muni lipfalu kuli nyiko leyi taka hi le ka Xikwembu?

6 Hambi kuli vanhu lavangamu tiviki Yehovha, minkama yotala vaswi twisisa leswinga swinene ni leswobiha. Bibele li vula leswi: “Miyanakanyu ya vona, loko yiphikizana, yivaveka nandzu kumbe yiyima na vona”. (Varhoma 2:14, 15) Hi xikombiso, vanhu votala vaswi tiva leswaku swi bihile kudlaya kumbe kuyiva. Hi kuyendla leswo, va yingisa lipfalu la vona hambileswi swingaha yendlekaka vangaswi tsumbuli. Nakambe va tlhela va landzela matshinya ya minawu ya Xikwembu, kunga ntiyiso wa xisekelo lowu Yehovha ahi nyikeke wona leswaku wuhi pfuna kuyendla swiboho swa wutlhari awuton’wini.

7. Hi mhaka muni minkama yin’wana lipfalu la hina li phazama?

7 Kambe lipfalu la hina lingaha phazama minkama yin’wana. Hi xikombiso, lingaha phazamisiwa hi mimpimiso ni ndlela leyi hi titwaka hi yona leyi kalaka yinga hetisekanga kutani lihi kongomisa ka ndlela yobiha. Lipfalu lelinene ali ti hi kutsopeta ka tihlo. (Genesa 39:1, 2, 7-12) Li fanele li djondzisiwa. Leswaku ahi pfuna, Yehovha ahi nyika moya wokwetsima ni matshinya ya minawu ya Bibele. (Varhoma 9:1) Swoswi ahi kambisiseni ndlela yodjondzisa lipfalu.

NDLELA YODJONDZISA LIPFALU LA HINA

8. a) Ndlela leyi hi titwaka hi yona yingali khumbisa kuyini lipfalu la hina? b) Hi fanele hi tivutisa yini hingese yendla xiboho?

8 Vanhu van’wana va pimisa leswaku kuyingisa lipfalu la vona swi vula kulandzela ndlela leyi va titwaka hi yona. Va pimisa leswaku vanga yendla leswi vaswi lavaka ntsena loko vaswi vona swi li swinene. Kambe mintlhaveko ya hina ayi hetisekanga, yingahi kanganyisa. Mintlhaveko ya hina yinga va ni ntamu swinene lakakuva lipfalu la hina li khumbeka. Bibele li vula leswi: “Mbilu yi kanganyisa kutlula swilo hinkwaswu naswona ya kayakaya. I mani lweyi angayi tivaka?” (Yeremiya 17:9) Hi mhaka ya leswo, hingaha pimisa leswaku nchumu xokarhi i xinene hambiloko xi bihile. Hi xikombiso, loko Pawulo angese va Mukreste, hi kuhiseka a ahlupha vanhu va Xikwembu na a kholwa leswaku leswi aaswi yendla aswi lulamile. Hi mavonelo ya yena, a ali ni lipfalu lelinene. Kambe hi kufamba ka nkama a te: “Lweyi aniyavanyisaka i Hosi [Yehovha, NM].” (1 Vakorinto 4:4; Mintirho 23:1; 2 Timotiya 1:3) Loko Pawulo a djondze leswi Yehovha a atitwisa xiswona hi leswi aaswi yendla, aswi twisisile leswaku a afanele a cinca. Hi kufanana, nahingese yendla nchumu xokarhi, hi fanele hi tivutisa: ‘I yini leswi Yehovha a lavaka niswi yendla?’

9. Swi vula yini kuchava Yehovha?

9 Loko u rhandza munhu, awuswi lavi kumu kwatisa. Na hina leswi himu rhandzaka Yehovha, ahiswi lavi kuyendla nchumu lexingatamu kwatisa. Kuchava kukwatisa Yehovha kufanele kuva kukulu swinene. Leswi hiswi vona ka xikombiso xa Nehemiya. Anga pfumelanga kutirhisa xiyimu xa yena xa kuva mufumi leswaku a ganya. Hi mhaka muni? A hlamusele leswaku “hikolaho ka kuchava Xikwembu.” (Nehemiya 5:15) Nehemiya aanga lavi kuyendla nchumu lexi axita kwatisa Yehovha. Kufana na Nehemiya, na hina ahiswi lavi kukwatisa Yehovha hi kuyendla swilo leswi biheke. Hinga djondza kutiva leswi tsakisaka Yehovha hi kulerha Bibele. — Vona Nhlamuselo 6.

10, 11. Hi wahi matshinya ya minawu lamangahi pfunaka kuyendla swiboho swa wutlhari hi kuphuza byala?

10 Hi xikombiso, Mukreste a fanele a yendla xiboho xa leswaku ata phuza byala kumbe angata phuza. Hi wahi matshinya ya minawu lawa mangatamu pfuna kuyendla xiboho xa kahle? Man’wana ya kona hi lawa: Bibele a li tsimbisi kuphuza byala. Antiyisweni, lihi byela leswaku a byala i xihiwa lexi taka hi le ka Xikwembu. (Tipisalema 104:14, 15) Hambileswo, Yesu a byele valandzeli va yena leswaku ‘timbilu ta vona tinga tikeliwi hi vudakwa’. (Luka 21:34) Naswona Pawulo a byele Vakreste leswaku va fanele va fambela kule ni “minkhuvu [“ya wudlakuta,” NM] ni kupopsa”. (Varhoma 13:13) A vule leswaku lavanga swidakwa ‘vangakala vangadli ndzhaka ya Mfumu wa Xikwembu.’ — 1 Vakorinto 6:9, 10.

11 Mukreste angaha tivutisa: ‘A byala i la lisima kufikela kwihi ka mina? Ni phuza leswaku nita pepisa moya? Ni phuza leswaku ni susa tingana? Naswi kota kupimela ndlela leyi ni phuzaka hi yona? * Naswi kota kutsaka ni vanghanu va mina hambiloko ninga banga kopo?’ Hinga kombela Yehovha leswaku ahi pfuna kuyendla swiboho swa kahle. (Lerha Tipisalema 139:23, 24.) Hi kuyendla leswo, hi djondzisa lipfalu la hina leswaku li tirhisana ni matshinya ya minawu ya Bibele. Kambe ku ni swin’wana leswi lavekaka hilaha hingataswi vona hi kona.

HI MHAKA MUNI HI FANELE HI YANAKANYELA LIPFALU LA VAN’WANA?

12, 13. Lipfalu la hina lingaha hambana ni la van’wana hi mhaka muni? Hinga yendla yini leswaku hi tirhisana hambileswi hi hambaneke?

12 Lipfalu la hina a li fani. Lipfalu la wena lingahaku pfumelela kuyendla swilo leswi munhu mun’wana aangataswi yendla. Hi xikombiso, ungaha langa kuphuza byala, kambe mun’wana a langa kunga phuzi. Hi mhaka muni vanhu vambirhi va titwa hi ndlela leyi hambaneke ka mhaka leyi?

Lipfalu leli djondzisiweke lingaku pfuna leswaku u yendla xiboho xa kuphuza kumbe kunga phuzi byala

13 Ndlela leyi vanhu va titwaka hi yona hi nchumu xokarhi minkama yotala yi khumbiwa hi lomu munhu anga kulela kona, ndlela leyi ndjangu wa yena wu vonaka nchumu lexo hi yona, mintokoto ya yena awuton’wini, ni swivangelo swin’wana. Ka mhaka ya byala, swinga yendleka munhu lweyi alimu karhata khale a hetelele a yendla xiboho xa kuli tshika hi kuhelela. (1 Tihosi 8:38, 39) Hi mhaka leswo, loko u nyika munhu byala kutani a yala, awuta yendla yini? Awuta kwata? Awutamu sindzisa? Kumbe awutamu sindzisa leswaku aku byela swivangelo swa kona? Awungataswi yendla leswo, hikusa u hlonipha lipfalu la yena.

14, 15. Hi xihi xiyimu lexi axili kona amasikwini ya Pawulo? Ava pfunise kuyini Pawulo?

14 Amasikwini ya mupostola Pawulo, kuhumelele xiyimu lexi kombiseke kuhambana lokunga kona ka lipfalu la vanhu. Nyama yin’wana leyi ayi xavisiwa mabazara ayi nyikeliwe ka swikwembu swa mavunhwa. (1 Vakorinto 10:25) Kambe Pawulo aangaswi voni swi bihile kuxava nyama yoleyo leswaku a dla. Ka yena, swakudla hinkwaswu aswi ta hi le ka Yehovha. Kambe vamakwerhu van’wana lavanga tshama va gandzela swikwembu swa mavunhwa, avangaswi voni hi ndlela leyi fanaka. Avaswi vona swi bihile kudla nyama ya muxaka lowu. Kunga va leswaku Pawulo a pimise leswi: ‘Lipfalu la mina ali ni karhati. Kutani ni ni mfanelo yodla leswi niswi lavaka’.

15 Pawulo anga pimisanga hi ndlela leyo. Ndlela leyi vamakwerhu ava titwa hi yona ayi li ya lisima ka Pawulo lakakuva aati nyimisele kutshika hambi kuli timfanelo ta yena. Pawulo a vule leswaku ahi fanelanga hi lava “kutitsakisa hina vinyi.” A tlhele a ku: “Hambi ali Kriste, angatitsakisanga”. (Varhoma 15:1, 3) Kufana na Yesu, Pawulo a ani mhaka swinene ni van’wana kutlula yena n’winyi. — Lerha 1 Vakorinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Yehovha ahi nyike lipfalu leswaku hi yavanyisa mani?

16 Kambe kuvuliwa yini hi loko lipfalu la munhu mun’wana limu pfumelela kuyendla nchumu lexi tikombaka xi bihile ka hina? Hi fanele hi tivonela leswaku hinga tshameli kusolasola naswona hinga sindzisi leswaku mavonelo ya hina i ya kahle kambe ya van’wana ahiya nchumu. (Lerha Varhoma 14:10.) Yehovha ahi nyike lipfalu leswaku hi tiyavanyisa kunga li kuyavanyisa van’wana. (Matewu 7:1) Ahi lavi leswaku leswi hiswi langaka swi vanga kuyavana ndzeni ka bandla. Kuhambana ni leswo, hi lava tindlela tokulisa lirhandzu ni vun’we. — Varhoma 14:19.

LIPFALU LELI BASEKE LA PFUNA

17. I yini leswi yendlekeke hi lipfalu la vanhu van’wana?

17 Mupostola Petro a tsale a ku: ‘Tshamani na mili ni lipfalu lelibaseke’. (1 Petro 3:16) Lexi tshova mbilu, hi leswaku loko vanhu vama ba hi makatlha matshinya ya minawu ya Yehovha, hi kufamba ka nkama lipfalu la vona li gama li tlanyala. Pawulo a vule leswaku lipfalu lelo li “funghiwe hi nsimbi yohisa”. (1 Timotiya 4:2) U tshama u hisiwa? Loko leswo swi humelela, xikhumba xa wena xi tlanyala swinene lakakuva awaha twi nchumu. Loko munhu a tama a yendla swobiha, lipfalu la yena linga va leli ‘fungiweke’ naswona hi kufamba ka nkama li gama li tlanyala.

Lipfalu lelinene lingaku kongomisa awuton’wini liku tisela ntsaku liku nyika kurhula ka le ndzeni

18, 19. a) Hinga djondza yini hi kutitwa nandzu ni tingana? b) I yini leswi hi faneleke hiswi khumbuka loko hi titwa nandzu hi swidjoho leswi se hinga tisola ka swona?

18 Loko hi titwa nandzu, lipfalu la hina lingaha va lihi byela leswaku hi yendle swilo swobiha. Leswo swingahi ba ndleve kutani hi tshika kuyendla swobiha. Hinga djondza ka swihoxo swa hina kutani hingahaswi phindi. Hi xikombiso, hambileswi Hosi Davhida a djoheke, lipfalu la yena limu susumetele kutisola. A nyenye leswi aswi yendleke naswona kusukela kolanu kuya mahlweni a tinyimisele kuyingisa Yehovha. Davhida a tokote leti anga tihanya loko a ku: ‘Yehovha i munene naswona a lunghekile kurivalela’. — Tipisalema 51:1-19; 86:5; vona Nhlamuselo 7.

19 Kambe ndzhaku ka loko munhu a tisolile hi xidjoho xa yena, angaha tama a titwa nandzu hi mhaka ya leswi angaswi yendla. Kutitwa nandzu kungaha va kukulu lakakuva munhu a titwa na anga pfuni nchumu. Loko u titwa hi ndlela leyo, khumbuka leswaku awungeswi koti kucinca leswi se swinga yendleka. Kunga khataliseki leswaku awuswi tiva kumbe awungaswi tivi leswinga swinene, Yehovha aku rivalelile hi kuhelela, naswona swidjoho swa wena swi timiwile. Swoswi se u basile amahlweni ka Yehovha naswona yena waswi tiva leswaku u yendla leswinene. Mbilu ya wena yinga tama yiku sola, kambe Bibele li li: “Xikwembu i xikulu kutlula timbilu ta hina”. (Lerha 1 Yohane 3:19, 20.) Kutani hambi u titwa nandzu ni tingana kandjani hi leswi ungaswi yendla, a lirhandzu la Yehovha ni kurivalela ka yena i swikulu kutlula leswo. Tiyiseka leswaku Yehovha aku rivalelile. Loko munhu a yamukela kurivaleliwa hi Yehovha, lipfalu la yena li kuma kurhula naswona ata tsaka hi kutirhela Xikwembu. — 1 Vakorinto 6:11; Vaheveru 10:22.

20, 21. a) Li yendleliwe yini buku leli? b) Hi wihi ntshunxeko lowu Yehovha ahi nyikeke wona naswona hi fanele hiwu tirhisisa kuyini?

20 Buku leli li yendleliwe kuku pfuna kuva u djondzisa lipfalu la wena leswaku liku tsundzuxa ni kuku sirhelela amasikwini lawa yokarhata ya wugamu. Lita tlhela li kupfuna kutirhisa matshinya ya minawu ya Bibele ka swiyimu swo hambanahambana awuton’wini la wena. I ntiyiso leswaku buku leli alingataku nyika nxanxamelo wa minawu leyi ungatayi tirhisa ka swiyimu hinkwaswu hikusa hi hanya hi “nawu wa Kriste”, lowu tiseketelaka hi matshinya ya minawu ya Xikwembu. (Vagalatiya 6:2) Ahi lavi kuyendla leswobiha hi gama hi tinyimelela hi leswaku aku na nawu lowu kongomeke ka mhaka yoleyo. (2 Vakorinto 4:1, 2; Vaheveru 4:13; 1 Petro 2:16) Kuhambana ni leswo, ahi tirhiseni ntshunxeko wa hina leswaku hi kombisa lirhandzu la hina ka Yehovha.

21 Loko hi yanakanyisisa hi matshinya ya minawu ya Bibele hi tlhela hima tirhisa, hi djondza kuyendla ‘miyehleketo ya hina yitolovela kuyehleketa’ ni kuva hi sungula kupimisa kufana na Yehovha. (Vaheveru 5:14) Vuyelo la kona hita va ni lipfalu leli djondzisiweke kahle lelingatahi kongomisa awuton’wini naswona lingatahi pfuna kutama hi rhandza Xikwembu.

^ par. 11 Vadokodela votala va vula leswaku swa tika leswaku swidakwa swi kota kutipimela byala. Hikuya hi vona, swa yampsa swi li tshika hi kuhelela.