1-3. a) Hi mhaka muni mamana a lava kuvona n’wana wa yena a basile? b) Se Yehovha ke, hi mhaka muni a lava leswaku vanhu va yena va basa?

PIMISA hi mamana lweyi a lunghiselaka n’wana leswaku a ya xikolweni. A tiyiseka leswaku a hlambile ni kuyambala mpahla leyi baseke ni kutlhela a tilunghisa kahle. Leswo swi kombisa leswaku a ni mhaka ni lihanyu la n’wana wakwe ni kumu khoma kahle.

² B’ava wa hina Yehovha, a lava leswaku hi basa ni kutlhela hi kwetsima. (1 Petro 1:16) Waswi tiva leswaku kubasa switahi pfuna. Naswona loko hi basa hi  yisa kudzuneka ka yena. — Ezekiyele 36:22; lerha 1 Petro 2:12.

³ Kasi swi vula yini kuva lava baseke? Naswona hi mhaka muni swi lava leswaku hi basa? Tinhlamulo ta swivutiso leswi titahi pfuna kuvona laha hinga yampsisaka kona.

4, 5. a) Hi mhaka muni hi fanele hi basa? b) Ntumbuluku wuhi djondzisa yini hi vonelo la Yehovha hi kubasa?

⁴ Yehovha i Xikwembu lexi baseke ni kukwetsima. Hi mhaka leyo, ahi djondzisa hi kutirhisa xikombisu xa yena. (Levhitika 11:44, 45) Kutani a xivangelo xikulu lexi yendlaka hi va lava baseke hi leswaku hi lava ‘kufana ni Xikwembu.’ — Vaefesa 5:1.

⁵ Ntumbuluku wuhi djondzisa vonelo la Yehovha hi kubasa. Yehovha a tumbuluxe misava hi ndlela ya kuva moya ni mati swi tshama swi basile. (Yeremiya 10:12) Pimisa hi tindlela totala leti misava yiti basisaka hi tona, hambiloko vanhu va zama kuyi chakisa. Hi xikombiso, Yehovha a yendle switsongwatsongwana leswinga voniwaka ntsena hi kutirhisa mikroxkopiyu. Switsongwatsongwana leswi swi ni wuswikoti la kucinca chaka li va nchumu lexinga wonhiki lihanyu. Leswo swa hlamalisa hakunene. Tintlhari ti tirhisa switsongwatsongwana leswi leswaku ti helisa chaka ka tindhawu tin’wana. — Varhoma 1:20.

6, 7. Nawu wa Moxe wuswi kombisa kuyini leswaku vagandzeli va Yehovha va fanele va basa?

⁶ Nchumu xin’wana lexi kombisaka leswaku kubasa i swa lisima, i Nawu lowu Yehovha awu nyikeke Vayisrayele hi kutirhisa Moxe. Hi xikombiso, leswaku Yehovha a yamukela magandzelo ya vona, ava fanele va basa mirini. Hi Siku la Kukombela Kurivaleliwa Swidjoho, muprista lwenkulu a afanele a hlamba kambirhi. (Levhitika 16:4,  23, 24) Naswona loko vaprista van’wana vangese nyikela magandzelo ava fanele va hlamba mavoko ni minenge. (Eksoda 30:17-21; 2 Tikronika 4:6) Ka swiyimu swin’wana loko munhu a tlula minawu leyi, a akhatisiwa hi lifu. — Levhitika 15:31; Tinhlayo 19:17-20.

⁷ Na hina namuntlha, hinga djondza swotala hi minawu leyi Yehovha ayi nyikeke Vayisrayele. (Malakiya 3:6) Yiswi kombisa kahle leswaku vagandzeli va Yehovha va fanele va basa. Minawu ya Yehovha ayi cincanga. Ni namuntlha, a nyimela leswaku vagandzeli va yena va basa va tlhela va kwetsima. — Yakobo 1:27.

8. Hi fanele hi basa hi tindlela tihi?

⁸ Ka Yehovha a kubasa ahi kuhlamba, kuhlampsa mpahla ni kubasisa makaya ya hina ntsena. Kambe swi khumba wutomi la hina hinkwalu, wugandzeli la hina, mahanyelo ni mimpimiso ya hina. Phela kuva Yehovha ahi vona hi li lava baseke, hi fanele hi basa hi tlhela hi tenga ka swiyenge hinkwaswu swa wutomi la hina.

9, 10. Swi vula yini kuva wugandzeli la hina li basa?

⁹ Wugandzeli leli tengeke. Ahi fanelanga hi peta hambi kuli xitiwani xa hina ka wukhongeli la mavunhwa. Loko Vayisrayele va li swikarawa aBabilona, ava rhendzeliwe hi vanhu lava gandzelaka swikwembu swa mavunhwa ni kurhandza swilo leswi chakeke swa wuntunga. Esaya a aprofete leswaku Vayisrayele avata tlhelela a Israyele naswona avata pfuxeta wugandzeli leli tengeke. Yehovha ava byele leswi: “Humani handle, minga khumbi nchumu lexinga basangiki! Humani xikarhi ka yena, tshamani mi basile”. Wugandzeli la vona ka Xikwembu alinga fanelanga li patseliwa ni tidjondzo, minkhuva kumbe swihena swa wukhongeli la mavunhwa la Babilona. — Esaya 52:11.

 ¹⁰ Ni namuntlha Vakreste va ntiyiso ava tipeti ka wukhongeli la mavunhwa. (Lerha 1 Vakorinto 10:21.) Amisaveni hinkwayu, swihena leswi tolovelekeke, minkhuva ni leswi vanhu va kholwaka ka swona swi sekeliwa ka tidjondzo ta wukhongeli la mavunhwa. Hi xikombiso, ka mindhavuku yotala vanhu va kholwa leswaku ku ni nchumu xokarhi lexi salaka xi hanya loko munhu a fa. Hi mhaka leyo, ku ni minkhuva yotala ya mavunhwa leyi seketeliwaka ka djondzo yoleyo. (Eklesiasta 9:5, 6, 10) Vakreste va fanele va fambela kule ni minkhuva leyi. Se loko maxaka ya hina mahi hlohlotela kunghenela ka yin’wana ya kona ke? Leswi hi lavaka kuva lava baseke ka Yehovha ahingata za hi pfumelile. — Mintirho 5:29.

11. Swi vula yini kuva ni mahanyelo lama tengeke?

¹¹ Mahanyelo lama tengeke. Leswaku Yehovha ahi teka hi li lava tengeke, hi fanele hi fambela kule ni mixaka hinkwayu ya wuntunga la swa masangu. (Lerha Vaefesa 5:5.) Ka Bibele, Yehovha a li: “Chavani [balekani, NM] vunghwavana.” Aswi khanyisa kahle leswaku lava hanyaka hi wuntunga naswona vanga tisoli ‘vangakala vangadli ndzhaka ya Mfumu wa Xikwembu.’ — 1 Vakorinto 6:9, 10, 18; vona Nhlamuselo 22.

12, 13. Hi mhaka muni hi fanele hi va ni mimpimiso leyi baseke?

¹² Miyanakanyu leyi tengeke. Hakanyingi leswi hiswi pimisaka hi swona hingataswi yendla. (Matewu 5:28; 15:8, 19) Loko miyanakanyu ya hina yi tengile, hita yendla swilo leswi tengeke. I ntiyiso leswaku hi kukala kuhetiseka hingaha tshuka hi pimisa swa kubiha. Kambe loko mimpimiso yoleyo yihi fikela, hi fanele hiyi tima. Hikuva loko hinga yendli leswo mbilu ya hina yinga hetelela yi chaka ivi hi sungula kulava kuyendla swilo swobiha leswi hiswi pimisaka. Kutani hi fanele hi  tata mimpimiso ya hina hi swilo leswi tengeke. (Lerha Vafilipiya 4:8.) Se hi fanele hi fambela kule ni swilo leswi chakeke ni vuhungasi lelinga ni tihanyi. Nakambe hi langa hi wutlharhi leswi hiswi lerhaka, hiswi hlalelaka ni mabulu ya hina. — Tipisalema 19:8, 9.

¹³ Leswaku hi tshama ka lirhandzu la Xikwembu, hi fanele hi va lava tengeke ka wugandzeli, mahanyelo ni mimpimiso ya hina. Kambe ka Yehovha, i swa lisima nakambe kuva hi basa ka miri wa hina.

14. Hi mhaka muni hi fanele hi basa ka miri ni laha hi tshamaka kona?

¹⁴ Loko hi tshama hi basile ka miri ni laha hi tshamaka kona, hi yendla kahle ka hina ni ka van’wana. Hita titwa kahle naswona van’wana vataswi rhandza kuva na hina. Kambe xivangelonkulu lexihi yendlaka hi basa hi leswaku loko hi yendla leswo hi yisa kudzuneka ka Yehovha. Pimisa hi leswi: Loko u vona xin’wanana lexi tshamaka xi chimile, unga pimisa swilo swa kubiha hi vapsali va xona. Swi hi kufana, loko hinga tihlayisi ni kutshama hi chimile, vanhu vanga pimisa swilo swa kubiha hi Yehovha. Pawulo a te: ‘Ahiveki xikhunguvanyiso ni xin’we ndleleni ya munhu ni mun’we, leswaku ntirho wa hina wutakala wungasandziwi. Timhakeni hinkwatu hitikombile na hili malandza ya Xikwembu’. — 2 Vakorinto 6:3, 4.

15, 16. Hi fanele hi yendla yini leswaku hi tshama hi basile?

¹⁵ Miri wa hina ni mpahla. Kubasa kufanele kuva mahanyelo ya hina. Hi xikombiso, hi fanele hi hlamba minkama hinkwayu, siku ni siku loko swi koteka. Hi hlamba mavoko hi sabão ni mati loko hi lava kusweka kumbe kudla, ngopfungopfu loko hi gama kutirhisa xikoti kumbe kukhoma chaka. Ingi ahiswa nchumu kuhlamba mavoko, kambe i swa lisima leswaku hinga kumi mavabyi kumbe  kuma hangalasa. Leswo swinga ponisa ni wutomi. Loko hinga na xikoti kumbe matubu ya kufambisa chaka, hinga lava tindhawu letinene leswaku hi tirhuma kona. Khumbuka leswaku Vayisrayele avanga na matubu ya kufambisa chaka, kutani ava yendla hi kucelela chaka la vona kule ni makaya ni swihlovo swa mati. — Deteronoma 23:12, 13.

¹⁶ Aswi lavi leswaku hi va ni mpahla ya kudura kumbe leyinga ka moda. Kambe kufanele kuva mpahla leyi hlayisekeke ni kubasa. (Lerha 1 Timotiya 2:9, 10.) Minkama hinkwayu hi lava leswaku ndlela leyi hi langutekaka hi yona yi dzunisa Yehovha. — Tito 2:10.

17. Hi mhaka muni munti wa hina ni leswihi rhendzeleke swi fanele swi basa?

¹⁷ Munti wa hina ni leswihi rhendzeleke. Makaya ya hina ma fanele ma basa kungakhataliseki lomu hi  tshamaka kona. Movha wa hina, xithuthuthu, basikeni kumbe xin’wana lexi hixi tirhisaka kufamba hi xona, swi fanele swi basa, ngopfungopfu loko hi famba hi swona minhlanganwini kumbe ka ntirho wochumayela. Khumbuka leswaku loko hi chumayela, hi byela vanhu hita paradeyisi yosaseka laha misaveni, laha kungata va ndhawu leyi baseke. (Luka 23:43; Nhlavutelo 11:18) Kutani ndlela leyi hiwu hlayisaka ha yona munti wa hina, yi kombisa leswaku ha tilunghiselela kuya hanya ka misava leyimpsha leyi baseke.

18. Hi mhaka muni laha hi gandzelaka kona Yehovha kufanele kubasa?

¹⁸ Ndhawu leyi hi gandzelaka Yehovha ka yona. Hi kombisa leswaku kubasa i ka lisima ka hina loko hi basisa ndhawu leyi hi nhlangamelaka ka yona, kungaha va Salão do Reino kumbe laha hi khomelaka kona masembleya ni makongresu. Loko vanhu va ta Salão do Reino hi khambi losungula, hakanyingi va tsakisiwa hi ndlela leyi kunga basa hi yona. Leswo hakunene swi yisa kudzuneka ka Yehovha. Tani hi swirho swa bandla, hinkwerhu hi ni lunghelo la kubasisa Salão do Reino ni kutlhela hiyi lunghisa. — 2 Tikronika 34:10.

19. I yini leswi hi faneleke hi fambela kule na swona?

¹⁹ Bibele alihi nyiki nxanxamelo wa minkhuva yobiha leyi hi faneleke hi fambela kule na yona. Kambe lihi nyika matshinya ya minawu lamangahi pfunaka kutwisisa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi swilo swoleswo. Hi xikombiso, Yehovha angaswi lavi leswaku hi va swilovekelo swa byala, hi dzaha masigari kumbe kutirhisa timbhangi. Hi fanele hi fambela kule ni swilo leswi loko hi lava kuva vanghanu va Xikwembu. Hi mhaka muni? Hikuva hi li hlonipha swinene wutomi. Minkhuva leyo yingahi  komisela wutomi, yi limaza lihanyu la hina ni kukarhata lava hi hanyaka na vona. Votala va zama kuyi tshika minkhuva leyi hi mhaka ya lihanyu la vona. Kambe hina tani hi vanghanu va Yehovha hi yendla leswo hi mhaka ya leswi hi rhandzaka Xikwembu. Ntombi yin’wana yi te: “Hi kupfuniwa hi Yehovha, niswi kotile kuva ni wutomi leli baseke ni kutlhela ni huma ka timbangi. . . . Ni vona leswaku aswitani karhatela swinene kuyendla kucinca loku hi ntamu wa mina.” Hi mhaka leyo, ahi buleni hi 5 wa matshinya ya minawu lamanga pfunaka munhu kuva a tshika minkhuva yobiha.

20, 21. I minkhuva yihi leyi Yehovha a lavaka leswaku hiyi baleka?

²⁰ ‘Switshembiso leswi swinyikiwile hina. Hikolaho, hifanele kutibasisa, hisusa chaka hinkwalu la miri ni la moya, hihetiseka vuton’wini lebyohlawuleka, na hili karhi hichava Xikwembu.’ (2 Vakorinto 7:1) Yehovha a lava leswaku hi tshika minkhuva yobiha leyinga limazaka miyanakanyu ni miri wa hina.

²¹ Xivangelo xikulu xa ‘kutibasisa ka chaka hinkwalu’ xi kumeka ka 2 Vakorinto 6:17, 18. Kona Yehovha a li: “Mingatshukeni mikhumba leswinyameke”. Kutani ahi tshembisa leswi: “Nitamiyamukela. Nitava tatana wa n’wina, na n’wina miva vana va mina vaxinuna ni vaxisati.” Ina, loko hi fambela kule ni swilo hinkwaswu leswi chakeke, Yehovha atahi rhandza hi ndlela leyi papayi amu rhandzisaka xiswona n’wana wakwe.

22-25. Hi wahi matshinya ya minawu ya Bibele lamangahi pfunaka kufambela kule ka minkhuva yobiha?

²² “Rhandza Hosi [Yehovha] Xikwembu xa wena, hi mbilu ya wena hinkwayu, ni moya wa wena hinkwawu, ni kuyanakanya ka wena hinkwaku.” (Matewu 22:37) Lexi i xileriso xa lisima ka hinkwaswu. (Matewu 22:38) Yehovha a faneliwa hi kuva himu rhandza hi  mbilu hinkwayu. Hi mhaka leyo, aswinge koteki kuva hi rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayu kuve hi yendla swilo leswingatahi komisela wutomi kumbe kulimaza mimpimisu ya hina. Kutani hi fanele hi yendla minzamu hinkwayu kuva hi kombisa leswaku hali hlonipha wutomi leli Yehovha ahi nyikeke lona.

²³ ‘[Yehovha] anyika mun’wana ni mun’wana vutomi, ni kuhefemula, ni swilo hinkwaswu.’ (Mintirho 17:24, 25) Ahinge munghanu wa wena aku nyika xihiwa xa lisima. Kunga va leswaku awutaxi cukumeta kumbe kuxi hahlula? Phela wutomi i xihiwa xohlamalisa lexi taka hi ka Yehovha. Haxi tlangela hi mbilu hinkwayu xihiwa lexi. Hi mhaka leyo, hi lava kuli tirhisela kudzunisa Yehovha. — Tipisalema 36:9.

²⁴ “Rhandza munhukuloni, kukota loko utirhandza.” (Matewu 22:39) Minkhuva yobiha ayi vavisi hina ntsena. Yinga vavisa ni lava hi hanyaka na vona, hakanyingi kunga lava hiva rhandzaka swinene. Hi xikombiso, munhu lweyi a tshamaka ni mudzahi, angaha khomiwa hi mavabyi ya kukarhata swinene hi kudzahela ximusi ntsena. Hi mhaka leyo, hi kombisa leswaku hava rhandza van’wana loko hi tshika minkhuva yoleyo. — 1 Yohane 4:20, 21.

²⁵ ‘Tsundzuxa lava uvadjondzisaka kutitsongahata ka vafumi ni ka tihosi, ni kutiyingisa’. (Tito 3:1) Ka matiko yotala swa tsimbisiwa kuva ni mbangi kumbe kuyi dzaha. Hi mhaka leyo, i swa lisima kuyingisa nawu wolowo hikuva Yehovha a lava leswaku hi tiveka hansi ka vafumi. — Varhoma 13:1.

26. a) Hi fanele hi yendla yini leswaku hi va vanghanu va Yehovha? b) Hi mhaka muni kutshama hi basile mahlweni ka Xikwembu kuli ndlela leyinene yohanya?

²⁶ Loko hi vona leswaku ku ni laha hi faneleke hi  yendla kucinca kokarhi awuton’wini la hina, hi fanele hiswi yendla hi kuhantlisa. Hi mhaka muni? Hikuva hi kona hinga kotaka kuva vanghanu va Yehovha. Hingaswi kota kuyi tshika minkhuva yoleyo hambileswi swinga woloviki, hikuva Yehovha a tshembisa leswaku atahi pfuna. A li: “Mina Yehovha, ni Xikwembu xa wena, Lweyi aku djondzisaka leswaku aku pfuna, Lweyi aku fambisaka a ndleleni leyi u faneleke u famba hi yona.” (Esaya 48:17) Loko hi yendla minzamu ya kutshama hi basile hi tlhela hi kwetsima, hinga tiyiseka leswaku hi yisa kudzuneka ka Xikwembu xa hina, Yehovha.