Ngati i ya lisima hintamu, loko hi nga li na yona a hi nge hanyi. Leswi ku nga Xikwembu xi nga hi yentxa xi ni mfanelo ya ku vula swaku hi fanele hi yi tirhisisa ku yini ngati. Xikwembu xi li yini hi ngati? Hi nga dla kumbe ku cheliwa ngati swaku hi dahiwa hi yona? Naswona u nga swi yentxisa ku yini swiboho swa swinene ka mhaka leyi?

1. Yehovha a yi vonisa ku yini ngati?

Yehovha a byele vanhu va yena va khale swaku: “A wutomi la xivumbiwa xin’wana ni xin’wana i ngati ya xona.” (Levhitika 17:14) Ka Yehovha ngati yi nyimela wutomi. Leswi wutomi li kwetsimaka, swi vula swaku na yona ngati ya kwetsima.

2. I mpsini leswi Xikwembu xi kalaka xi nga lavi hi swi yentxa hi ngati?

Na ku nge se va ni bandla la Wukreste, Yehovha se a a byele vanhu va yena swaku va nga dli ngati. (Lerha Genesa 9:4 na Levhitika 17:10.) Ni nkama lowu se li nga va kona, Yehovha a tlhele a nyikela nawu wa ku fana ka Vakreste. Ntlawa Lowu Rhangelaka wu byele Vakreste volavo swaku va “fambela kule ni . . . ngati.” — Lerha Mintirho 15:28, 29.

Swi vula yini ku fambela kule ni ngati kumbe ku kala hi nga yi tirhisi? Loko dotori o ku byela swaku u fambela kule ni byala, a wu nga ta li phuza. Kambe ku nga va swaku a wu ta dla swakudla swi nga ni byala kumbe u li chela hi ka minsiha? I ntiyiso swaku a wu nga ta swi yentxa leswo. Hi ku fanana, nawu wa Xikwembu wa leswaku hi fanele hi fambela kule ni ngati wu vula leswaku a hi fanelanga hi phuza ngati kumbe ku dla nyama leyi nga ni ngati. Naswona a hi fanelanga hi dla swakudla leswi swi nga cheliwa ngati.

Se swi li yini hi madahelo lawa ma tirhisaka ngati? Madahelo man’wana mo vhela ma lwisana ni nawu wa Xikwembu. Madahelo wolawo ma patsa ku cheliwa ngati kumbe swin’wana swa swiyenge swa yona swa swikulu ku nga glóbulos vermelhos, glóbulos brancos, plaquetas ni plasma. Kambe, ka swiyimu swin’wana swi nga ha karhata ku twisisa swaku ndlela ya ku daha ya lwisana ni nawu wa Xikwembu kumbe a yi lwisani na wona. Hi xikombiso, ka madahelo man’wana ku tirhisiwa swiyenge swa switsongo swa ngati leswi nga susiwa ka swiyenge swa swikulu swa yona. Ka madahelo man’wana, ku tirhisiwa ngati ya munhu lweyi a dahiwaka. Mun’wana ni mun’wana a fanele a tiyentxela xiboho ka mhaka leyi. a — Vagalatiya 6:5.

 DJONDZA SWIN’WANA

3. Langa ku dahiwa hi ndlela leyi tsakisaka Yehovha

U nga ti langisa ku yini tindlela ta ku dahiwa leti ti kalaka ti nga lwisani ni leswi Xikwembu xi swi vulaka hi ngati? Sixtirani VHIDIYO, mi gama mi bula hi lisima la ku pimisa hi tipontu leti landzelaka na u nge se yentxa xiboho.

• Khongela u kombela wutlharhi. — Yakobo 1:5.

• Kambela leswi Bibele li swi vulaka u tlhela u vona swaku u nga swi tirhisisa ku yini. — Swivuriso 13:16.

• Tiva tindlela ta ku daha hi tona leti ti tirhisiwaka lomu u tshamaka kona.

• Vona swaku hi tini tindlela ta ku daha mavabyi ta ku a wu nge tshuki u ti pfumela.

• Tiyiseka swaku xiboho lexi u nga ta xi yentxa xi ta ku tshika na u ni lipfalu la ku basa. — Mintirho 24:16. b

• Khumbuka swaku a ku na munhu lweyi a faneleke a ku yentxela xiboho ka timhaka leti khumbaka lipfalu, hambi hi nuna kumbe nsati, kumbe doda, kumbe lweyi u djondzaka na yena Bibele. — Varoma 14:12.

• Tsala xiboho xa wena swaku van’wana va ta xi tiva.

4. Timboni ta Yehovha ta swi lava ku dahiwa hi ndlela ya yinene

Swa koteka ku yingisa nawu wa Xikwembu lowu vulavulaka hi ngati ni ku kuma madahelo ya manene lawa ma kalaka ma nga patsi ngati. Sixtirani VHIDIYO.

Lerhani Tito 3:2, mi gama mi bula hi xivutiso lexi landzelaka:

• Hi mhaka muni hi fanele hi kombisa xihloniphu ni ku tlhela hi rhula loko hi vulavula ni vadotori?

 5. Loko madahelo ma patsa swiyenge swa switsongo swa ngati

Ngati yi ni 4 wa swiyenge swa swikulu, ku nga glóbulos vermelhos, glóbulos brancos, plaquetas ni plasma. Swiyenge leswi swi yaviwa hi swiyenge swa switsongo leswi vitaniwaka swiyenge swa switsongo swa ngati. c Swiyenge swin’wana swa switsongo swa ngati, swi tirhisiwa ka mimirhi leyi dahaka mavabyi kumbe ku nyimisa ngati loko munhu a huma ngati.

Mukreste hi yexe a fanele a tiyentxela xiboho xa ku tirhisa swiyenge swa switsongo swa ngati kumbe ku kala a nga swi tirhisi, hi ku ya hi leswi a nga swi djondza ka Bibele. Van’wana va nga ha yentxa xiboho xa ku yala madahelo lawa ma patsaka swiyenge swa switsongo swa ngati. Kambe, van’wana va nga ha pfumela ku dahiwa hi swona.

Loko u lava ku yentxa xiboho, tivutisi leswi:

• Ni nga mu tlhamuselisa ku yini dotori swaku hi mhaka muni ni yala kumbe ni pfumela ku dahiwa hi ku tirhisa swiyenge swa switsongo swa ngati?

 LESWI HI NGA SWI DJONDZA

Yehovha a lava swaku hi hlonipha ngati.

Ku kambela leswi hi nga swi djondza

• Hi mhaka muni ngati yi kwetsima ka Yehovha?

• Hi swi tivisa ku yini swaku nawu wa Xikwembu wa ku fambela kule ni ngati wu patsa ku kala hi nga cheliwi ngati?

• Hi nga swi yentxisa ku yini swiboho swa swinene leswi fambisanaka ni madahelo lawa ma tirhisaka ngati?