Switluli

Tlula longoloko

Unga Yavanyisi Hikuya hi Nghohe

Unga Yavanyisi Hikuya hi Nghohe

“Mingayi hi nghohe loko miyavanyisa, kambe yavanyisani hi kululama.” — YOHANE 7:24.

TINSIMU: 129, 125

1. I yini leswi Esaya aswi profeteke hi Yesu naswona hayini leswi swihi tiyisa?

MUPROFETA Esaya a profete leswaku Yesu “aangatayavanyisa hikuya hi leswi aswivonaka hi matihlo ya yena” ni leswaku “aatayavanyisa swisiwana hi kululama.” (Esaya 11:3, 4) Marito lawa mahi tiyisa ma tlhela mahi nyika ntshembo. Hayini? Hikuva hi hanya amisaveni leyi taleke hi xihlawuhlawu naswona vanhu va yavanyisa van’wana hikuya hi leswi vaswi vonaka hi matihlo ya vona. Kunene, hi ni xilaveko xa kufumiwa hi Yesu Kreste, Muyavanyisi lweyi a hetisekeke, lweyi anga yavanyisiki vanhu hikuya hi nghohe.

2. a) I yini leswi Yesu angahi lerhisa swona? b) Hita bula hi yini ka djondzo leyi?

2 Hinkwerhu hi ni mavonelo ya kuhambana hi vanhu van’wana. Kambe tani hileswi hinga vanhu lavanga hetisekangiki, mavonelo lawa hinga na wona manga va lama hoxeke. Hi kuwolova hinga kuceteliwa hi leswi hiswi vonaka hi matihlo ntsena. Yesu a te: “Mingayi hi nghohe loko miyavanyisa, kambe yavanyisani hi kululama.” (Yohane 7:24) Yesu a lava leswaku hi fana na yena, hinga yavanyisi vanhu hikuya hi nghohe. Hi mhaka leyo, Ka djondzo leyi hita vulavula hi swilo swinharhu leswinga khumbaka ndlela leyi hiva langutaka ha yona vanhu van’wana: muhlovo kumbe tiko leli va humaka ka lona, leswi vanga na swona ni ntanga ya vona. Ka xiyimo ha xin’we, hita djondza ndlela leyi hinga yingisaka xilerhiso xa Yesu ha yona xa kupapalata kuyavanyisa vanhu hikuya hi nghohe.

UNGA YAVANYISI VANHU HIKUYA HI MUHLOVO KUMBE TIKO LA VONA

3, 4. a) Hayini Petro a cince vonelo la yena hi Vamatiko? (Vona xifaniso akusunguleni ka djondzo.) b) I djondzo yihi yimpsha leyi Yehovha ayi nyikeke Petro?

3 Anakanya ndlela leyi Petro ati tweke ha yona loko a rhumiwa kuya Khezariya, andlwini ya Korneliyo, wanuna wa Matiko. (Mintirho 10:17-29) Kusukela wutsongwanini, Petro a ativa leswaku Vamatiko ava basanga. Kambe leswi humeleleke masiku nyana ndzhaku, swi yendle a cinca vonelo la yena. Hi xikombiso, Yehovha amu kombe xivono. (Mintirho 10:9-16) Ka xivono lexi, a vone nchumu xa kufana ni lansoro lalikulu lili karhi li xika hi le tilweni, li tale hi swiharhi leswi nawu awunga pfumeli ku swi dliwa. Ndzhaku a twe rito limu byela leswi: ‘Petro! Suka uyima, udlaya uja!’ Petro a yalile kudla. Hiloko rito limu byela leswi: “Svilo lesvi Xikwembu xingavula lesvaku svibasile, ungahlayi lesvaku svayila.” Petro angaswi twisisanga leswi rito ali lava kuvula swona. Ndzhaku ka xivono, kufike vavanuna vanharhu lava rhumiweke hi Korneliyo. Moya lowo kwetsima wu kongomise Petro leswaku a famba na vona amuntini wa Korneliyo. Hiloko Petro a yendla tano.

4 Loko Petro ‘aayavanyise hikuya hi nghohe’, ina anga yanga amuntini wa Korneliyo. Vayuda avanga ngheni ka miminti ya Vamatiko. Se, hayini Petro a yile? Hambileswi a angavarhandzi Vamatiko, axi twisisile xivono lexi a veke na xona ni nkongomiso lowu a nyikiweke wona hi moya lowo kwetsima. Ndzhaku ka loko a yingisele Korneliyo, Petro a te: “Svosvi natwisisa svinene lesvaku Xikwembu axiyi hi nghohe; kambe matikweni hinkwawu, lweyi axichavaka avuya ayendla lesvilulameke, xamutsakela.” (Mintirho 10:34, 35) Matwisisela lawa ya mampsha mamu tsakisile Petro naswona amata khumba Vakreste hinkwavo. Hi ndlela yihi?

Hambiloko u pimisa leswaku awu na xihlawuhlawu, xana kunenenene uxi susile hi kuhelela ambilwini ya wena?

5. a) I yini leswi Yehovha a lavaka leswaku malandza ya yena maswi twisisa? b) Hambileswi se hi tivaka ntiyiso, i mintlhaveko yihi leyi swinga yendlekaka hahali na yona?

5 Yehovha a tirhise Petro kupfuna Vakreste hinkwavo kutwisisa leswaku yena anga na xihlawuhlawu. Yehovha anga yavanyisi vanhu hikuya hi muhlovo, tiko kumbe lirimi la vona. Matshan’wini ya leswo, wahi yamukela loko himu hlonipha hi tlhela hi yendla leswi lulameke. (Vagalatiya 3:26-28; Nhlavutelo 7:9, 10) Swinga yendleka se uswi tiva leswi. Kambe kuvuliwa yini loko u kulisiwe ka ndjangu kumbe tiko leli xihlawuhlawu kunga ntshamelomaxelo? Ungahaku: ‘Mina ani na xihlawuhlawu.’ Kambe, xana kunenenene uxi susile xihlawuhlawu hi kuhelela ambilwini ya wena? Phela, hambi Petro lweyi a pfuneke van’wana kuvona leswaku Xikwembu axi na xihlawuhlawu, a angaxisusanga hi kuhelela ambilwini ya yena. (Vagalatiya 2:11-14) Hingamu yingisisa kuyini Yesu ivi hi tshika kuyavanyisa vanhu hikuya hi nghohe?

6. a) I yini lexingahi pfunaka kususa xihlawuhlawu mbilwini? b) I yini leswi uswi xiyeke ka doda leli tsaleleke betele?

6 Akuva hi tikambela leswaku hi vona kumbe hi ni xihlawuhlawu, hi fanele hi djondza Bibele. Lona litahi pfuna kuvona leswaku vonelo la hina la fambisana ni kurhandza ka Xikwembu kumbe inhim. (Tipisalema 119:105) Hingaha vutisa munghanu leswaku ahi byela loko kuli leswaku a xiye xihlawuhlawu ka hina. I swinene kuyendla leswo, hikusa hina ahiswi koti kutivona. (Vagalatiya 2:11, 14) Swinga yendleka mintlhaveko leyi se yihi nghenile la kakuva hingaswi tsumbuli leswaku hi na yona. Leswi swi yendlekile ka doda lin’wana. Lona li tsale relatoriyu la mpatswa wokarhi lowu awu li ka ntirho wa nkama hinkwawu li rhumela betele. Nuna a ali wa lixaka leli ali tekeliwa hansi. Doda leli liwu bumabumele hintamu mpatswa lowu, kambe li yengetele li ku: “Hambileswi anga wa [tiko leli] matikhomela ya yena ma pfuna van’wana kuvona leswaku kuva wa [lixaka leli] aswi vuli swona leswaku i munhu wa futa, wa xiyimo xa le hansi, hambileswi vanyingi va lixaka [leli] va hanyisaka xileswi.” Xikombiso lexi xihi djondzisa yini? Hambiloko se hi ni wutihlamuleli la likulu ka nhlengeltano ya Yehovha, hi fanele hi tikambisisa ni kupfumela kupfuniwa leswaku hi vona xihlawuhlawu lexi hingaha vaka na xona. I yini swin’wana leswi hingaswi yendlaka?

7. Hingaswi kombisisa kuyini leswaku “timbilu ta hina ti pfulekile”?

7 Loko “timbilu ta hina tipfulekile svinene”, hita siva xihlawuhlawu hi lirhandzu. (2 Vakorinto 6:11-13) Xana u rhandza kuheta nkama wotala ni vanhu va muhlovo wa wena, tiko, lixaka kumbe lirimi la wena? Loko swi li tano, ringeta kuheta nkama ni vanhu van’wana. Hi xikombiso, ungaha rhamba vamakwerhu va mindhavuku ya ku hambanahambana leswaku va famba na wena antirhweni wa kuchumayela kumbe kuta kaya ka wena. (Mintirho 16:14, 15) Hi kufamba ka nkama, mbilu ya wena yita tala hi lirhandzu la kakuva yi ngahavi ni ndhawu ya xihlawuhlawu. Swoswi ahi buleni hi xiyimo xin’wana lexingahi yendlaka hi ‘yavanyisa hikuya hi nghohe’.

UNGA YAVANYISI VANHU HIKUYA HIKUYA HI LESWI VANGA NA SWONA

8. Levhitika 19:15 yihi djondzisa yini?

8 Ndlela leyi hi langutaka van’wana ha yona yingaha khumbiwa hi leswi vanga na swona. Levhitika 19:15 yi li: “N’wina amifanelanga miyavanyisa hi ndlela leyingalulamangiki. Amifanelanga miva ni xihlawuhlawu ka swisiwana kumbe kunyima ni lweyi aganyeke. Mifanele miyavanyisa munhukulorhi hi kululama.”

9. I yini leswi Solomoni aswi vuleke naswona swihi djondzisa yini?

9 Xana swilo leswi munhu anga na swona kumbe leswi anga liki na swona swinga khumba ndlela leyi himu langutaka ha yona? Ina. Solomoni a tshame a vula ntiyiso lowu: “A xisiwana xinyeyiwa hambi hi vayakelani va xona, kambe lavaganyeke va ni vanghanu vanyingi.” (Swivuriso 14:20) Marito lawa ma kombisa leswaku loko hinga tivoneli, hingaha hamba xinghana ni vamakwerhu lava ganyeke ivi hi papalata lavanga swisiwana. Kuyendla leswo swi hoxile hintamu swinene. Hayini?

10. Yakobo a khutaze Vakreste leswaku va papalata yini?

10 Kuyavanyisa vamakwerhu hikuya hi kuganya kumbe wusiwana la vona swinga yendla leswaku bandla li yavana. Leswo swi humelelile ankameni wa vapostola. Hi xivangelo lexo, Yakobo a tsalele mabandla ama ba ndleve hi mhaka leyi. (Lerha Yakobo 2:1-4.) Ahi lavi kuyava bandla. Hikolaho, hi fanele hi papalata kuyavanyisa vanhu hikuya hi leswi vanga na swona. Hingaswi yendlisa kuyini leswo?

Hi kutitsongohota, hi fanele hi pfumela kupfuniwa leswaku hi vona xihlawuhlawu lexi hingaha vaka na xona

11. Xana swilo leswi munhu anga na swona swinga khumba wuxaka la yena na Yehovha? Hlamusela.

11 Hi fanele hi languta vamakwerhu hilaha Yehovha ava langutaka ha kona. Munhu ahi wa lisima ka Yehovha hileswi a ganyeke kumbe hileswi anga xisiwana. Wuxaka la hina na Yehovha ali titsheganga hileswi hinga na swona. I ntiyiso leswaku Yesu a vule leswaku “svitanonon’wa ka mufuwi kunghena Mfun’wini wa matilo”. Kambe leswo aswinga lavi kuvula leswaku aswinge koteki. (Matewu 19:23) Yesu a tlhele a ku: “Mikatekile n’wina svisiwana, hikuva Mfumu wa matilo wu le ka n’wina.” (Luka 6:20) Kambe leswi aswinga vuli swona leswaku swisiwana hinkwaswo aswitamu yingisa Kreste ivi swi kuma minkateko yohlawuleka. Swisiwana swinyingi aswimu yingisanga. Kambe ntiyiso wa mhaka hi lowu: wuxaka la hina na Yehovha ali pimiwi hi leswi hinga na swona.

12. Bibele li byela swisiwana ni lava ganyeke leswaku va tivonela ka yini?

12 Aphakati ka vanhu va Yehovha, ku ni vamakwerhu lava ganyeke ni lavanga swisiwana. Kambe hinkwavo ka vona va tirhela Yehovha hi mbilu leyi heleleke. Matsalwa ma basopisa lava ganyeke leswaku vanga veki ‘kulangutela ka vona erifuweni leringatiyangiki, kambe vaveka kulangutela ka vona ka Xikwembu.’ (Lerha 1 Timotiya 6:17-19.) Rito la Xikwembu li lemukisa hinkwavu, kunga khataliseki leswaku va ganyile kumbe i swisiwana, leswaku kurhandza male swi ni khombo. (1 Timotiya 6:9, 10) Loko hi languta vamakwerhu hilaha Yehovha ava langutaka ha kona, ahingeteva yavanyisa hileswi vanga na swona. Naswona ahingeteva yavanyisa hikuya hi ntanga ya vona. Hayini hi vula leswo?

UNGA YAVANYISI VANHU HIKUYA HI NTANGA YA VONA

13. Hi fanele hiva khomisa kuyini lava kuleke?

13 Bibele lihi khutaza hintamu kuhlonipha lava kuleke. Levhitika 19:32 yi li: “Ufanele usekeleka unyima mahlweni ka lavanga ni misisi ya kubasa, naswona ufanele ukombisa xichavo ka lava kuleke, ufanele uchava Xikwembu xa wena.” Swivuriso 16:31 yi vula leswi: “Misisi ya kubasa i harhi ya kusaseka loko yikumeka andleleni ya kululama.” Pawulo a khutaze Timotiya kukhoma vamakwerhu lava kuleke tani hi vapsele ni kupapalata kuva solasola. (1 Timotiya 5:1, 2) Hambileswi Timotiya a anyikiwe wutihlamuleli ahenhla ka lava kuleke, a afanele ava hlonipha a tlhela ava twela wusiwana.

14. Xana munhu lweyi akuleke anga lulamisiwa loko swi te yini?

14 Xana kuva munhu akulile swi vula leswaku anga hanya hilaha a lavaka ha kona? Nikatsongo. Yehovha angamu pfumeleli munhu kudjoha hi vomu kumbe kuhlohlotela mukhuva wa kubiha hambiloko se akulile kumbe a ni ndhuma leyinene. Esaya 65:20 yi li: “Mudjohi atarhukaniwa, hambiloko se a ni dzana la malembe”. Xivono xa Ezekiyele xa fambelana ni marito lawa. (Ezekiyele 9:5-7) Lexinga ni lisima hintamu i kuhlonipha Yehovha, Nkulunkumba wa masiku. (Daniyele 7:9, 10, 13, 14) Hi mhaka leyo, kunga khataliseki ntanga leyi makwerhu anga na yona, loko himu rhandza, hitava ni xivindzi xa kumu lulamisa loko swi fanela. — Vagalatiya 6:1.

Xana wava hlonipha vamakwerhu lavanga vampsha? (Vona paragrafu 15)

15. Xikombiso xa Pawulo xihi djondzisa yini hi kuhlonipha vamakwerhu lavanga vampsha?

15 Se hingaku yini hi vamakwerhu lavanga vampsha? Xana na vona va fanele va hloniphiwa? Ina. Pawulo a tsalele Timotiya a ku: “Kungavi ni lweyi achipisaka vumpsha bza wena, kambe vana xikombiso xikarhi ka vapfumeli hi mavulavulela ni mahanyela ya wena, hi rirhandzu ni kupfumela ni kutenga.” (1 Timotiya 4:12) Swinga yendleka Timotiya a ani kolomu ka 30 wa malembe loko Pawulo a tsala marito lawa. Hambileswo, se a anyikiwe wutihlamuleli la likulu swinene. Swihi djondzisa yini leswo? Ahi fanelenga hiva tekela hansi vamakwerhu lavanga vampsha. Pimisa hi leswi Yesu aswi yendleke loko a li ni 33 wa malembe ntsena!

16, 17. a) Madoda ma fanele ma landzela yini loko ma hlawula madoda kumbe vapfunisi va madoda bandleni? b) Hayini madoda manga fanelanga ma landza mavonelo ni ndhavuko wa vona?

16 Ka tindhawu tin’wana, vampsha va tekeliwa hansi. Hi mhaka leyo, hambiloko se va faneleka, madoda man’wana ya bandla mava sivela kuva madoda kumbe vapfunisi va madoda. Kambe aku kona Bibeleni laha kuvuliwaka ntanga leyi munhu a faneleke a va na yona leswaku a va doda kumbe mupfunisi wa madoda. (1 Timotiya 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Madoda ama fanelanga ma landzela swinawanawana swa ndhavuku wa vona amhakeni leyi. Ma fanele ma landzela leswi Rito la Xikwembu li vulaka swona. — 2 Timotiya 3:16, 17.

17 Phela loko madoda manga landzeleli matshinya ya minawu ya Bibele loko ma hlawula madoda kumbe vapfunisi va madoda manga yendla leswaku vanhu lava se fanelekaka va lovekiwa. Atikweni lin’wana, aku ni mupfunisi wa madoda lweyi a awuyendla kahle ntirho wa yena. Madoda man’wana ama vona leswaku wa faneleka kuva doda. Kambe ma’wana ama vula leswaku ahali mupfana. Lexi vavisaka, a lovekiwile ntsena hi mhaka ya ntanga ya yena. Swi tikomba ingaku tindhawu tinyingi amisaveni ti pimisa hi ndlela leyi fanaka. Hikolaho, i swa lisima kuseketela swiboho swa hina ka matsalwa, kunga li ka mavonelo kumbe ndhavuko wa hina. Loko hi yendla tano, hita yingisa xilerhiso xa Yesu, lexihi khutazaka ‘kungayi hi nghohe’.

YAVANYISA HI KULULAMA

18, 19. I yini lexingatahi pfuna kulanguta vanhu hilaha Yehovha ava langutaka ha kona?

18 I ntiyiso leswaku ahi hetisekanga. Hambileswo, hi fanele hi lwela kulanguta vanhu hilaha Yehovha ava langutaka ha kona. (Mintirho 10:34, 35) Hikolaho, minkama hinkwayo hi fanele hi yanakanya ni kuyingisa swileleto leswinga Bibeleni. Loko hi yendla tano, hita papalata kuyavanyisa hikuya hi nghohe. — Yohane 7:24.

19 Kungali khale, Hosi ya hina Yesu Kreste yita yavanyisa vanhu hinkwavo. Kambe ayingata landzela leswi voniwaka hi matihlo ya yona kumbe leswi yiswi twaka. Yita namarhela minawu ya Yehovha ya kululama. (Esaya 11:3, 4) Xana awuwu langutelanga nkama lowo?