1-2. I mpsini leswi vapsali va faneleke va swi yendla loko vana va vona va va ni swivutiso hi leswi Bibele li swi vulaka?

 HA TSHEMBA swaku wa pfumelelana na swona swaku ku kulisa vana a swi fani ni ku dla wuswa. Hi mhaka leyo, hi lava ku ku tlangela hintamu loko u li papayi kumbe mamani hi swilo hinkwaswu leswi u swi yendlaka swaku u pfuna vana va wena ku va ni lipfumelo la ku tiya. (Det. 6:6, 7) Kambe loko va ya va kula, minkama yin’wani va nga ha sungula ku kala va nga swi kholwi leswi va swi djondzaka ka Bibele. Va nga ha tivutisa swaku ‘indjhe i ntiyiso swoleswi? Indjhe leswi Bibele li hlayaka swaku i swinene kumbe a hi swinene swa twala?’

² Ku sunguleni swi nga ha ku chavisa loko vana va wena va yendla swivutiso swa ku fana ni leswo. Kambe ku va va tivutisa leswo, a swi vuli swona swaku vana va wena vo kala va nga ha na lipfumelo ka Xikwembu kumbe ka Bibele, kambe vo lava ku tiyiseka hi voxe swaku leswi va swi djondzaka i ntiyiso kumbe nada. (1 Ko. 13:11) Se u nga dzuki loko va va ni swivutiso leswo! Londzola nkama wolowo leswaku u pfuna vana va wena leswaku va va ni ku twisisa va tlhela va tiyisa lipfumelo la vona ka Xikwembu.

3. Hi ta djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

³ Ka nhlokomhaka leyi hi ta vona leswi vapsali va nga swi yendlaka swaku va pfuna n’wana wa vona swaku 1) a tiyisa lipfumelo la yena ka leswi Bibele li swi vulaka, 2) a swi nyika lisima leswi Bibele li swi vulaka hi leswi nga swinene ni swa ku biha, ni 3) a kota ku nyimelela leswi a kholwaka ka swona. Hi ta tlhela hi vona swaku hi mhaka muni swi li swa lisima kuva n’wana a yendla swivutiso ni leswi vapsali va nga swi yendlaka swaku va pfuna vana va vona kuva va tiyisa lipfumelo ka leswi Bibele li swi vulaka.

PFUNA N’WANA WA WENA SWAKU A TIYISA LIPFUMELO KA LESWI BIBELE LI SWI VULAKA

4. I mpsini leswi n’wana wa wena a nga ha tivutisaka swona, naswona hi mhaka muni?

⁴ Ku fana ni leswi wena u kalaka u nga psaliwanga na u ni lipfumelo ka Yehovha, ni n’wana wa wena a nga psaliwanga na a ni lipfumelo  ka Yehovha. Naswona kuva vapsali va ni lipfumelo, a swi vuli swona swaku ni vana va vona va ta va na lona. Se a swi bihanga kuva n’wana wa wena a tivutisa a ku: ‘Indjhe Xikwembu xi kona hikakunene? I ntxini lexi nga ni yendlaka ni kholwa swaku leswi Bibele li swi vulaka i ntiyiso?’ Ku vula ntiyiso, hambi hi lona Bibele la hi kutxa leswaku hi tirhisa “mimpimiso” ya hina hi tlhela hi ‘kambisisa swilo hinkwaswu.’ (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21) Se u nga yendla yini swaku u pfuna n’wana wa wena leswaku a tiyisa lipfumelo la yena?

5. Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona swaku va tiyiseka hi leswi Bibele li swi vulaka? (Varoma 12:2)

⁵ Pfuna n’wana wa wena swaku a tiyiseka hi yexe swaku leswi Bibele li swi vulaka i ntiyiso. (Lerha Varoma 12:2.) Loko n’wana wa wena a ku yendla xivutiso, mu djondzisi ku pexkizara leswaku a kuma nhlamulu. U nga ha mu komba leswi a nga yi tirhisisaka xiswona a Índice das Publicações da Torre de Vigia ni Nkongomiso Wa Ku Yendla Pexkiza Wa Timboni Ta Yehovha. Hi xikombiso, nkama lowu a tirhisaka Nkongomiso Wa Ku Yendla Pexkiza (hi Xitsonga) a nga ha nghena lani ku nge “Bibele” a gama a ya lani ku nge “Yi Huhuteriwe Hi Xikwembu” kuva a vona swaku Bibele a lo va buku leli nga tsaliwa hi vanhu ntsena, kambe i “rito la Xikwembu”. (1 Tes. 2:13) Swin’wani a nga swi yendlaka i kuva a pexkizara hi doropa la Ninivha. Khale tintivi tin’wani a ti sola Bibele ti vula swaku doropa la Ninivha a li zanga li va kona, kambe hi kolomuyani ka ma 1850 vakambisisi va kume swilo swa khale leswi nga tirhisiwa swaku ku yakiwa doropa leli, leswi kombisaka swaku leswi Bibele li swi vulaka hi doropa la Ninivha i ntiyiso. (Sof. 2:13-15) Kutxa n’wana wa wena swaku a ya lerha nhlokomhaka leyi nge “A Wu Swi Tiva?” ka Murindzi wa Novembro wa 2021 leswaku a vona swaku ku helisiwa ka doropa la Ninivha swi hetisise wuprofeta. Mu kutxi swaku a fanisa leswi a swi djondzaka ka mabuku ya nhlengeletanu ni leswi mabuku man’wani ya ku tshembeka ya ku fana ni ma enciclopédia ma swi vulaka. Phela loko n’wana wa wena a yendla leswo, a ta ya a tiyiseka swaku leswi Bibele li swi vulaka i ntiyiso.

6. Nyikela xikombiso xa leswi vapsali va nga mu pfunisaka xiswona n’wana wa vona swaku a yi tirhisa kahle mimpimiso ya yena. (Vona mufoto.)

⁶ Lavetela tindlela ta ku pfuna n’wana wa wena swaku a yi tirhisa kahle mimpimiso ya yena. Lavetela tindlela ta ku bula ni n’wana wa wena hi swilo leswi nga ta mu pfuna kuva a tiyisa lipfumelo la yena. U nga yendla leswo hi ku famba na yena ka muzewu, ajardim kumbe ka tindhawu leti ku kombisiwaka swilo swa khale, leti nga ka Mabetele ya hina. Loko u famba na yena ka muzewu kumbe u lavetela tindlela ta ku mu komba muzewu hambi a li kaya hi ku tirhisa interneti, u nga pfuna n’wana wa wena kuva a twisisa swaku swilo leswi nga kona ka ndhawu yoleyo, kumbe xitoriya lexi ku vulavuliwaka hi xona, swi swi kombisisa ku yini swaku leswi Bibele li swi vulaka i ntiyiso. Hi xikombiso, indjhe n’wana wa wena wa swi tiva swaku a vito la Xikwembu li tsaliwile ka ribye leli vitaniwaka Pedra Moabita leli nga ni 3.000 wa malembe na li li kona? Phela a  ribye leli li kona ka muzewu wa Louvre, aParís, aFrança. Nchumu xin’wani xa lisima xi nga ku pfunaka, i ndhawu leyi nga kona a sede mundial ka Timboni ta Yehovha aWarwick, aNova Iorque, lani ku nga tsaliwa swaku “A Bíblia e o Nome de Deus.” Ka ndhawu leyi ku ni xikombiso xa ribye leli vitaniwaka Pedra Moabita. Nchumu xin’wani xa ku hlamalisa xi nga tsaliwa ka ribye leli hi leswaku Mexa, hosi ya Mowabu a djikele Vayisrayele, ku nga leswi Bibele na lona li swi vulaka. (2 Tih. 3:4, 5) Loko wo tirhisa minchumu hinkwayu leyi, u nga pfuna n’wana wa wena kuva a tiyiseka a tlhela a tshemba swaku hinkwaswu swi nga ka Bibele i ntiyiso ni ku tlhela a tiyisa lipfumelo la yena. — Fananisa ni 2 Tikronika 9:6.

7-8. a) Hi djondza yini ka leswi ntumbuluku wu nga tshamisa xiswona? Nyikela xikombiso. (Vona mufoto.) b) I mpsini swi nga pfunaka n’wana wa wena swaku a ya a tiyiseka swaku i Yehovha lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu?

⁷ Pfuna n’wana wa wena swaku a djondza ka swilo swa ku hlamalisa leswi nga kona ka ntumbuluku. Nkama lowu wena ni n’wana wa wena mi fambaka ka tindhawu ta ku xonga ta ku fana ni jardim kumbe tin’wanyani, mu pfuni kuva a vona swaku swilo swa ku tala leswi nga kona ka ntumbuluku swi ni matshamelo ya ku fana. Phela ku twisisa leswo swi ta mu pfuna kuva a tiyiseka leswaku ku ni munhu wa wutlharhi ni wutivi lalikulu swinene lweyi a nga yendla hinkwaswu leswi. Hi xikombiso, swilo swa swinyingi leswi nga kona ka ntumbuluku, swa ku fana ni mintlawa yin’wani ya tinyeleti, matluka ya minsinya ni maflori ya jirasoli, swi ni matshamelo ya ku fana; naswona ku sukela khale vasiyentixta va vanyingi va djondza hi swona swilo leswi. a Hi xikombiso, ntivi yin’wani ya Biologia ni Física leyi vitaniwaka Nicola Fameli yi tlhamusela swaku a numeru ya mindzhati ya redondu leyi nga kona ka swilo leswi ya fana, naswona ku fana koloko ku vitaniwa sequência de Fibonacci.

⁸ Swi nga yendleka axikolweni n’wana wa wena a djondza hi leswi swilo swin’wani ka ntumbuluku swi nga tshamisa xiswona. Hi xikombiso, swi nga yendleka a djondzile swaku loko nsinya wu kula wa yavana wu huma tigadja, naswona ka tigadja toleto ku tlhela ku huma swigadjani swin’wani, leswi na swona swi humesaka swigadjani swin’wani, swi fambisa swoleswo hi ku phindhaphindha. Funtshi leswo a swo yendleka ka minsinya ntsena, ku ni swilo swin’wani ka ntumbuluku leswi na swona swi nga ni matshamelo ya ku fana ni lawo. Se i mani a nga yendla swilo leswi hi ndlela leyi ya ku saseka hintamu? Ku pimisa hi xivutiso lexi swi nga pfuna n’wana wa wena swaku a ya a tiyiseka swaku i Yehovha lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu. (Heb. 3:4) Loko a ya a kula, swi ta lava u mu pfuna ku vona lisima la ku yingisa minawu ya Xikwembu. U nga yendla leswo hi ku mu vutisa u ku: “U swi vonisa ku yini, leswi Yehovha a nga hi yendla, a hi yena munhu wa kahle wa ku hi byela leswi hi faneleke hi swi yendla ni leswi hi kalaka hi nga fanelanga hi swi yendla leswaku hi tsaka?” Loko se u mu hambile xivutiso lexo, u nga mu tlhamusela swaku Yehovha a hi nyike Bibele leswaku a hi komba leswi nga hi pfunaka swaku hi tsaka awuton’wini.

 PFUNA N’WANA WA WENA SWAKU A YI NYIKA LISIMA MINAWU YA BIBELE

9. I mpsini swi nga ha vaka swi yendla n’wana wa wena a kanakana swaku minawu ya Bibele ya pfuna?

⁹ Loko n’wana wa wena a kanakana leswaku swa pfuna ku landza leswi Bibele li swi vulaka, u fanele u lavetela ku tiva swaku hi mhaka muni a kanakana. Tivutisi leswi: ‘Ku nga va leswaku n’wana wa mina o kala a nga kholwi ka leswi Bibele li swi vulaka, kumbe o kala a nga swi koti ku tlhamusela leswi a kholwaka ka swona?’ Pfuna n’wana wa wena kuva a twisisa leswaku hi mhaka muni swi li swinene kuva a hanya hi minawu ya Yehovha. U nga yendla leswo hi ku tirhisa buku leli nge Tikhorisi Hi Wutomi La Ku Kala Li Nga Heli. b

10. U nga mu pfunisa ku yini n’wana wa wena kuva a vona swaku Yehovha i Munghanu wamunene?

¹⁰ Pfuna n’wana wa wena swaku a li nyika lisima wunghanu la yena na Yehovha. Nkama u djondzaka Bibele ni n’wana wa wena, tirhisa swivutiso ni swikombiso leswi nga ka buku leli nge Tikhorisi Hi Wutomi La Ku Kala Li Nga Heli swaku u twisisa leswi n’wana wa wena a swi pimisaka hi timhaka tin’wani. (Swiv. 20:5) Hi xikombiso, ka djondzo 8, Yehovha a fanisiwa ni munghanu lweyi a hi basopisaka swaku a hi pfuna a tlhela a hi vhikela. Loko se u lerhile buku la 1 Yohani 5:3, u nga ha vutisa n’wana wa wena u ku: “Leswi Yehovha a nga Munghanu wamunene, hi fanele hi yendla yini loko a hi kombela swaku hi yendla xanchumu?” Xivutiso lexi xi nga ha tikomba xi vevukile, kambe xi nga pfuna n’wana wa wena ku vona swaku Yehovha a hi nyika minawu hileswi a hi rhandzaka. — Esa. 48:17, 18.

11. U nga mu pfunisa ku yini n’wana wa wena ku vona swaku swa pfuna ku hanya hi leswi Bibele li swi vulaka? (Swivuriso 2:10, 11)

¹¹ Tlhamusela n’wana wa wena swaku hi pfunekisa ku yini loko hi yingisa leswi Bibele li hi byelaka swona. Londzola nkama lowu mi djondzaka Bibele xikan’we kumbe nkama lowu mi djondzaka Tsalwa la Siku swaku u mu tlhamusela leswi ndjangu wa n’wina wu pfunekisaka xiswona loko wu tirhisa leswi Bibele li swi djondzisaka. Hi xikombiso, zama ku vona kumbe n’wana wa wena wa swi twisisa leswaku ku tirha hi matimba ni ku tshembeka minkama hinkwayu swa pfuna. (Heb. 13:18) Ni ku vona kumbe n’wana wa wena wa swi twisisa leswaku ku yendla leswi Bibele li swi djondzisaka swi hi yendla hi tsaka hi tlhela hi tipumbela mavabyi. (Swiv. 14:29, 30) Loko wo bula ni n’wana wa wena hi leswi, swi nga yendleka a swi twisisa swaku ku hanya hi leswi Bibele li swi vulaka swa pfuna. — Lerha Swivuriso 2:10, 11.

12. Steve a mu pfunise ku yini n’wana wa yena ku vona swaku leswi Bibele li swi vulaka swa pfuna?

¹² Makwerhu Steve wa le França ni nsati wa yena, va zama ku pfuna n’wana wa vona Ethan lweyi a nga ni 16 wa malembe kuva a twisisa leswaku Yehovha a hi nyika minawu hileswi a hi rhandzaka. Yena a li: “Hi tolovela ku mu vutisa leswi Ethan, ‘hi mhaka muni Yehovha a hi nyike nawu lowu? Nawu lowu wu swi kombisisa ku yini swaku Yehovha wa hi rhandza? I mpsini leswi a swi ta yendleka loko a hi nga wu yingisi nawu lowu wa Yehovha?’” Mabulu ya ku fana ni lawo ma pfune Ethan kuva a tiyiseka leswaku Yehovha a hi nyika minawu leswaku yi hi pfuna. Steve a tlhela a vula swaku xikongomelo xa vona i ku pfuna Ethan leswaku a twisisa swaku wutivi la Yehovha leli nga ka Bibele li tlakukile ku tlula wutivi la munhu mun’wani ni mun’wani.

13. Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona swaku va hanya hi minawu ya Bibele? Nyikela xikombiso.

¹³ Trenara n’wana wa wena swaku a hanya hi minawu ya Bibele. Hi xikombiso, axikola va nga ha kombela n’wana wa wena swaku a lerha buku. Swi nga yendleka vanhu lava ku vulavuliwaka hi vona ka buku la kona va ni mahanyelo ya ku biha, va rhandza ku lwa kumbe va yendla minchumu yin’wani leyi Yehovha a yi nyenyaka; naswona buku la kona li nga ha kombisa swaku minchumu yoleyo a yi bihanga. Se u nga pfuna n’wana wa wena kuva a vona ndlela leyi Yehovha a va vonaka hi yona vanhu lava hanyaka hi minchumu ya ku biha ya ku fana ni yoleyo. (Swiv. 22:24, 25; 1 Ko. 15:33; Filp. 4:8) Leswo  swi ta pfuna n’wana wa wena ku twisisa swaku i wutlharhi ku yingisa Yehovha. Se loko swi lava a nyikela mavonelo ya yena hi leswi nga ka buku lolelo, a ta swi kota ku nyimelela lipfumelo la yena hi ku vulavula hi leswi a kholwaka ka swona.

PFUNA N’WANA WA WENA SWAKU A VULAVULA HI LESWI A KHOLWAKA KA SWONA

14. I mpsini leswi swi nga ha karhatelaka vana ku swi tlhamusela naswona hi mhaka muni?

¹⁴ Vana lava nga Vakreste minkama yin’wani swi nga ha va karhatela ku tlhamusela leswi va kholwaka ka swona. Hi xikombiso, vaprofesori xikola va nga ha vula swaku a djondzo ya leswaku swilo swi yo tiyendlekela i ya ntiyiso funtshi swa twala kuva vanhu va kholwa ka yona. Leswo swi nga ha yendla vana va chava ku tlhamusela vaprofesori kumbe vakolega va vona swaku hi mhaka muni va nga kholwi ka djondzo ya leswaku swilo swi yo tiyendlekela. Swoswi a hi voneni swaku vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona leswaku va tiyiseka swaku leswi va kholwaka ka swona i ntiyiso.

15. I mpsini leswi nga pfunaka n’wana wa wena leswaku a tiyiseka hi leswi a kholwaka ka swona?

¹⁵ Pfuna n’wana wa wena leswaku a tiyiseka hi leswi a kholwaka ka swona. N’wana wa wena a nga fanelanga a dana hi ku kholwa swaku ku ni Lweyi A Nga Yendla Swilo Hinkwaswu; hikusa hambileswi ka swikola swa swinyingi amisaveni ku djondzisiwaka leswaku swilo swi yo tiyendlekela, ku ni vasiyentixta va vanyingi lava kalaka va nga swi kholwi leswo. (2 Tm. 1:8) Loko va djondza hi leswi wutomi li nga tshamisa xiswona, va vona swaku vhela ku ni munhu lweyi a nga ni wutivi lalikulu lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu. Xin’wani xi nga yendlaka n’wana wa wena a tiyiseka hi leswi a kholwaka ka swona, i ku vona leswi nga pfuna vamakwerhu van’wani leswaku na vona va tiyiseka swaku swilo hinkwaswu swi yo yendliwa. c

16. Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona kuva va tlhamusela swaku ku ni Lweyi A Nga Yendla Swilo Hinkwaswu? (1 Pedru 3:15) (Vona mufoto.)

¹⁶ Pfuna n’wana wa wena kuva a tlhamusela swaku ku ni Lweyi A Nga Yendla Swilo Hinkwaswu. (Lerha 1 Pedru 3:15.) Leswi nga ku pfunaka ku yendla leswo i ku va u djondza ni n’wana wa wena tinhlokomhaka leti nga ka site la jw.org lani ku nge: “Vantshwa Va Vutisa.” U nga tirhisa nhlokomhaka leyi nge: “Xana Swilo Swi Lo Tumbuluxiwa Kumbe Swi Lo Tiendlekela?” hi Xitsonga. U nga ha byela n’wana wa wena swaku a langa nhlokomhaka yin’we leyi a vonaka swaku yi nga mu pfuna kuva a twisisa swaku ku ni Lweyi A Nga Yendla Swilo Hinkwaswu; u gama u mu trenara swaku a nga yi tlhamuselisa ku  yini mhaka yoleyo. Mu pfuni ku twisisa swaku a nga fanelanga a holovisana ni munhu nkama lowu a tlhamuselaka, kambe a fanele a mu tlhamusela hi ndlela yayinene ni ya ku vevuka. Hi xikombiso, kolega wa yena a nga ha vula leswi: “Mina ni kholwa ntsena ka leswi ni swi vonaka, kuve Xikwembu a ni se tshama ni xi vona.” Se n’wana wa wena a nga mu hlamula leswi: “Tipimisi na u famba ka khwati u gama u kuma xihlovo xa mati. Ku nga va swaku a wu ta pimisa swaku xihlovo xolexo xi yo humelela? Na tiyiseka swaku a wu ta vula swaku ku ni lweyi a nga xi yendla. Se hi nga ku yini hi minchumu hinkwayu leyi nga kona? Swa tikomba swaku ku ni lweyi a nga yendla minchumu hinkwayu!”

17. Vapsali va nga mu pfunisa ku yini n’wana wa vona swaku a sungula mabulu hi Bibele ni vanhu van’wani? Nyikela xikombiso.

¹⁷ Pfuna n’wana wa wena ku vona swaku a nga ma sungulisa ku yini mabulu hi Bibele. (Rom. 10:10) Mu pfuni ku vona leswaku kuva a sungula mabulu ni vanhu van’wani hi Bibele a swi lavi leswaku a sungula hi minchumu ya ku karhata. Hi xikombiso, loko munhu a lava ku djondza ku chaya nchumu xa ku fana ni vhiyola kumbe piyanu, a nga tekeli ku tirhisa mamuzika ya ku karhata hintamu, kambe a djondza hi mamuzika ya ku vevuka. Se hi ku famba ka nkama loko a ya a djondza, a sungula ku tirhisa mamuzika lawayani ya ku karhata hintamu. Swa fana ni ku vulavula ni vanhu hi Bibele! Mu pfuni n’wana wa wena ku vona swaku a nga ha sungula mabulu hi minchumu yayitsongo. Hi xikombiso, a nga ha byela vakolega va yena va le xikolweni a ku: ‘Indjhe se a wu swi vonile swaku vanhu vanyingi lava yendlaka swilo va kopiyara minchumu leyi se yi nga kona ka ntumbuluku? Ni kombela ku ku komba vhidiyo leli. . . .’ Se a nga gama a mu komba vhidiyo lin’we leli kumekaka ka site la jw.org ka xiyenge lexi nge Swi Yo Yentxiwa? Loko se a mu kombile vhidiyo a nga ha gama a ku: “Leswi vanhu vanyingi va khuzeliwaka hi minchumu leyi va nga yi yendla, kuve vo yo yi kopiyara ka ntumbuluku, swi li yini hi ntumbuluku lowu va nga kopiyara ka wona? Indjhe Lweyi a nga wu yendla ntumbuluku lowu a nga fanelanga a dzunisiwa na yena?” Mavulavulelo ya ku fana ni lawo ma nga pfuna vanhu van’wani swaku va navela ku djondza swin’wani hi Bibele.

TAMA U PFUNA N’WANA WA WENA SWAKU A TIYISA LIPFUMELO LA YENA

18. Vapsali va nga va pfunisa ku yini vana va vona swaku va tama va tiyisa lipfumelo la vona?

¹⁸ Leswi vanhu va vanyingi ka misava leyi va kalaka va nga na lipfumelo ka Yehovha, n’wina vapsali, loko mi djondza ni vana va n’wina va pfuneni swaku va ya va swi kambisisa kahle swilo leswi nga ta va pfuna swaku va ya va li hlonipha hintamu Bibele ni minawu ya Xikwembu. (2 Pe. 3:3) Bulani na vona hi swilo swa ku hlamalisa leswi Yehovha a nga swi yendla mi tlhela mi va pfuna swaku va pimisa hi swona. Kutxani vana va n’wina swaku va djondza hi wuprofeta la Bibele leli se li nga hetiseka. Khongelani ni vana va n’wina mi tlhela mi va khongelela. Phela loko mi yendla leswo, tiyisekani swaku Yehovha a ta yi katekisa minzamu leyi mi yi yendlaka swaku mi pfuna vana va n’wina leswaku va va ni lipfumelo la ku tiya. — 2 Tik. 15:7.