Van’wani va kulisiwe ka tindhawu leti vavasati va tekeliwaka hansi. Hi xikombiso, makwerhu Hans mudjikelezi wa le Bolívia, a vule leswi: “Van’wani va kulisiwe ka tindhawu leti vavanuna va tibyelaka, va pimisaka swaku vavanuna i va lisima hintamu ku tlula vavasati.” Se makwerhu Shengxian, doda la le Taiwan, a vule leswi: “Lani ni tshamaka kona vavasati va tekeliwa hansi, hambi mavonelo ya vona ma tekeliwa hansi. Hi mhaka leyo, loko munhu a yo nyikela a vonelo a gama a vula swaku li ta hi ka wansati swi yendla swaku munhu yelweyo a nga ha hloniphiwi.” Ka tindhawu tin’wani vavanuna va va tekela hansi vavasati hi ndlela ya ku tumbelanyana hikusa va nga ha sungula ku yendla mapiyada lawa ma kombisaka swaku vavasati a hi vanchumu.

Ku nga na mhaka swaku wanuna a kulisiwe ka ndhawu ya ku tshamisa ku yini a nga swi kota ku txintxa mavonelo ya yena hi vavasati. Naswona a nga swi kota ku twisisa swaku wanuna ni wansati va fana funtshi a ku na lweyi a nga wa lisima ku tlula mun’wani. (Efe. 4:22-24) Kambe i ntxini xi nga mu pfunaka swaku a txintxa a mavonelo ya yena? I ku va a tekelela a xikombiso xa Yehovha. Hi mhaka leyo, ka nhlokomhaka leyi hi ta bula hi swaku Yehovha a va vonisa ku yini vavasati. Hi ta tlhela hi vona swaku vavanuna va nga swi kombisa ku yini swaku va vona vavasati ku fana ni leswi Yehovha a va vonisaka xiswona. Hi ta tlhela hi vona swaku madoda ma nga yendla yini leswaku ma va nyika lisima vamakwerhu va xisati ma tlhela ma va hlonipha.

LESWI YEHOVHA A VA VONISAKA XISWONA VAVASATI

Phela Yehovha a hi vekela xikombiso xaxinene xa ndlela leyi hi nga va vonaka hi yona vavasati. Leswi Yehovha a nga Papayi wa hina wa lirhandzu, hinkwerhu wa hi rhandza. (Yoh. 3:16) Naswona vamakwerhu va xisati va ku tshembeka va fana ni vana lava Yehovha a va rhandzaka hintamu. Swoswi a hi voneni leswi Yehovha a swi yendlaka swaku a kombisa swaku wa va rhandza a tlhela a va hlonipha vavasati.

Yehovha a nga na xikheto. Yehovha a yendle vavanuna ni vavasati hi xifaniso xa yena. (Gen. 1:27) A nga yendlanga vavanuna na va tiva ngopfu kumbe na va kota ku yendla swilo kahle ku tlula vavasati. (2 Tik. 19:7) Funtshi Yehovha a nga rhandzi vavanuna ku tlula vavasati, kambe yena a yendle vavanuna ni vavasati na va kota ku yi twisisa kahle mintiyiso leyi nga ka Bibele, va  tlhela va kota ku tekelela a wumunhu la yena la ku xonga. Yehovha a li vona li li la lisima lipfumelo la vavanuna ni la vavasati ku nga na mhaka swaku va ni ntshembo wa ku hanya a wutomi la ku kala li nga heli lani misaveni kumbe ku ya va tihosi amatilweni. (2 Pe. 1:1) Se swi yo baaa swaku Yehovha a nga va tekeli hansi vavasati.

Yehovha wa va yingisa vavasati. Yehovha a tsaka hintamu loko vavasati va khongela va mu byela leswi va ti twisaka xiswona. Hi xikombiso, nkama Ana na Rakel va nga khongela Yehovha a va yingisile. (Gen. 30:22; 1 Sa. 1:10, 11, 19, 20) Xin’wani lexi Yehovha a nga xi yendla ku ve ku tsala ka Bibele swikombiso swa vanhu lava va nga yingisa vavasati. Hi xikombiso Abrahamu a yingise nsati wa yena Sara. (Gen. 21:12-14) Davhida a yingise Abigayele, naswona a vule swaku a rhumiwe hi Yehovha swaku a vulavula na yena. (1 Sa. 25:32-35) Yesu a yingise mamani wa yena Mariya. (Yoh. 2:3-10) A swikombiso hinkwaswu leswi swi kombisa swaku Yehovha a va nyika lisima vavasati, funtshi ndlela ya ku va a swi kombisa leswo i ku va yingisa loko va tiphofula.

Yehovha wa va tshemba vavasati. Hi xikombiso, Yehovha a nyike ntirho wa lisima Evha wa ku va a hlayisa jardim la Edeni ni ku yendla swaku misava yi va paradesi. (Gen. 1:28) Hi ku yendla leswo a a kombisa swaku a a mu vona na a li wa lisima ku fana ni leswi a a mu vonisa xiswona Adamu. Ka nkama wun’wanyani Yehovha a nyike ntirho wa lisima Debora na Ulda wa ku va vaprofeta ka tiko la Israyele, funtshi leswo a swi patsa ku va va vulavula muyavanyisi ni hosi. (Vay. 4:4-9; 2 Tih. 22:14-20) Se ninamuntlha Yehovha a nga se txintxa, vavasati wa ha va nyika mintirho ya lisima swinene. Van’wani i vachumayeli, van’wani i vapfuli va ndlela, van’wani i vamisiyonariya, van’wani va yendla ntirho wa ku dezenyara ni wa ku yaka tiyindlo ta nhlengeletanu, Tiyindlo ta Wugandzeli ni mabetele, va’wani va tirha betele, van’wanyani va tirha ka swikritoriyu swa ku hundzuluxela. Phela vamakwerhu va xisati i ntlawa wawukulu hintamu swinene lowu yendlaka ntirho wa lisima ka nhlengeletanu ya Yehovha. (Ps. 68:11) Hinkwaswu leswi swi kombisa swaku Yehovha a nga voni vavasati na va nga pfuni nchumu kambe a va vona na va li va lisima lava va nga kotaka ku yendla minchumu yayikulu swinene.

U NGA MU TEKELELISA KU YINI YEHOVHA KA NDLELA LEYI A VA VONAKA HI YONA VAVASATI?

Vamakwerhu va xinuna, mi nga yendla yini leswaku mi tiva swaku mi vona vamakwerhu va xisati ku fana ni leswi Yehovha a va vonisaka xiswona? Mi fanele mi kambela leswi mi swi yendlaka ni leswi mi swi pimisaka hi vona. Hi xikombiso, ku fana ni leswi dotori a tirhisaka muchini swaku a kambela a mavabyi ya mbilu, na n’wina mi nga tirhisa Bibele leswaku mi tikambela naswona mi nga ha vutisa vamakwerhu van’wani swaku va mi pfuna leswaku mi tikambela. Kambe swoswi a hi voneni swilo swin’wani leswi nga mi pfunaka.

Bula ni munhu lweyi u mu tshembaka. (Swiv. 18:17) U nga ha bula ni munghanu wa wena lweyi u swi tivaka swaku a ta ku pfuna hikakunene. U nga ha mu hamba swivutiso swa ku fana ni leswi: “U swi vonisa ku yini, ni va khoma ndjhani vavasati? Indjhe leswi ni vulavulisaka xiswona na vona, leswi ni va khomisaka xiswona swa kombisa swaku na va hlonipha hikakunene? Kumbe ku ni nchumu lexi u vonaka swaku ni nga yampsisa ka xona?” Loko munghanu wa wena a ku byela swaku ku ni leswi u nga yampsisaka ka swona u nga zami ku tinyimelela kambe yendla hinkwaswu leswi u nga swi kotaka swaku u yampsisa.

Djondza Rito la Xikwembu. Ndlela yayinene ya ku vona loko hi va vona hi ndlela yayinene vamakwerhu va xisati i ku va hi djondza a Rito la Xikwembu. (Heb. 4:12) Loko u djondza Bibele u ta kuma swikombiso swa vavanuna lava va nga va khoma kahle vavasati ni swa vavanuna lava va kalaka va nga va khomanga kahle. Nkama u djondzaka hi vona zama ku tivutisa swaku na wena u fana na vona ke? Ivi u yampsisa lomu swi fanelaka. Xin’wani xa ku a hi fanelanga hi xi yendla i ku va hi hundzuleta a tindzimana ta Bibele swaku hi seketela a mavonelo ya hina ya ku hoxeka ya leswaku vavasati a hi va lisima. Hi xikombiso, 1 Pedru 3:7, a vula swaku wansati fanele a hlayisiwa kahle hikusa yena i “xibya ku kala xi nga tiyanga.” a Se leswo swi lava ku hlaya swaku wansati a nga tivi hintamu funtshi a hi wa lisima? Nada! Ka Vagalatiya 3:26-29 hi kuma swaku Yehovha a lange vavasati ni vavanuna swaku va ya fuma na Yesu amatilweni. Leswo swi kombisa swaku Yehovha a va vona na va li va lisima. Loko hi djondza Bibele hi tlhela kombela ku pfuniwa hi munghanu, hi ta swi kota ku vona vavasati ku fana ni leswi Yehovha a va vonisaka xiswona hi tlhela hi va hlonipha.

MADODA MA NGA SWI KOMBISISA KU YINI SWAKU MA VA HLONIPHA VAMAKWERHU VA XISATI?

Vamakwerhu va xinuna abandleni va nga djondza ndlela ya ku hlonipha vamakwerhu va xisati hi ku vona  xikombiso xa madoda ya lirhandzu. Se madoda ma nga swi kombisa ku yini swaku ma va hlonipha vavasati? Vona tindlela tin’wani ta leswi ma nga swi yendlisaka xiswona leswo.

Madoda ma va khensa vamakwerhu va xisati. Mupostolo Pawulo a ma vekele xikombiso xaxinene madoda lexi ma nga xi tekelelaka. Nkama Pawulo a nga tsalela karta vamakwerhu va bandla la Roma a khense vamakwerhu va ku hambanahambana va xisati. (Rom. 16:12) Phela nkama vamakwerhu lava va nga twa karta leli na li lerhiwa abandleni, va twa leswi Pawulo a a va khensisa xiswona va tsake hintamu swinene! Hi ku fana, na wona madoda ma nga khensa vamakwerhu va xisati hi wumunhu lalinene leli va nga na lona va tlhela va va khensa hi mintirho leyi va yi yendlelaka Yehovha. Leswo swi nga yendla vamakwerhu va xisati va swi vona swaku va rhandziwa ni swaku va hloniphiwa abandleni. Phela marito lawa madoda va ma byelaka vamakwerhu va xisati, swi nga yendleka ku li wona lawa va lavaka ku ma yingisela leswaku va tama va tirhela Yehovha hi ku tshembeka. — Swiv. 15:23.

Nkama madoda ma khensaka vamakwerhu va xisati a swi yenelanga ku vula swaku: ‘Khanimambu swinene makwerhu hi ntirho wa wena na tsaka hi leswi u swi yendlaka.’ Hi mhaka muni? Jessica a vula leswi: “I swinene ku va madoda ma hi byela leswaku ma swi khensa leswi hi swi yendlaka ni swaku ma tsaka hi hina kambe swi hi khumba hintamu loko ma hi byela swaku hi swini swilo swa kona leswi ma hi khensaka ka swona. Hi xikombiso loko ma hi byela swaku ma hi khensa hi mhaka leswi hi pfunaka vatsongwani leswaku va yingisela mintlhanganu, loko ma hi byela swaku ma hi khensa hi mhaka minzamu hi nga yi yendla swaku hi ya teka xidjondzo xa hina leswaku xi ta mintlhanganwini, hi tsaka hintamu swinene funtshi ha khumbeka.” Se loko madoda ma va byela vamakwerhu va xisati leswi ma va khensaka ka swona, vamakwerhu lava va ta swi vona swaku va rhandziwa ni swaku i va lisima.

Madoda ma va yingisela vamakwerhu va xisati. Madoda lawa ma tivekaka hansi ma swi tiva swaku vamakwerhu va xisati va ni mavonelo yamanene. Naswona madoda lawa, ma kombela mavonelo ka vamakwerhu va xisati ma tlhela ma va yingisela kahle loko va vulavula. Loko ma yendla leswo, madoda ma tiyisa vamakwerhu va xisati na wona ma tlhela ma pfuneka. Swi kotekisa ku yini leswo? Makwerhu Gerardo lweyi a nga doda  naswona a tirhelaka Betele a vula leswi: “Ni tsumbule leswaku loko ni kombela mavonelo ka vamakwerhu va xisati ni wu yendla kahle ntirho wa mina hikusa va ni xiperiyensiya ka mintirho leyi va yi yendlaka ku tlula vamakwerhu van’wani va xinuna.” Vamakwerhu va xisati va vanyingi i vapfuli va ndlela, hi mhaka leyo va va tiva kahle vanhu va teritoriyu leli va nga ka lona. Makwerhu Bryan lweyi na yena a nga doda a vule leswi: “Vamakwerhu va xisati va tiva ku yendla mintirho ya yinyingi leyi nga pfunaka nhlengeletanu. Hi mhaka leyo, djondza ka leswi va swi yendlaka!”

Madoda a ma fanelanga ma hantlisela ku yala mavonelo ya vamakwerhu va xisati. Hi mhaka muni? Makwerhu Edward lweyi na yena a nga doda a tlhamusela swaku a mavonelo ya vamakwerhu va xisati ni xiperiyensiya lexi va nga xona swi nga pfuna makwerhu wa xinuna kuva a yi twisisa kahle mhaka ni ku tlhela a pimisa hi leswi van’wani va nga ta titwisa xiswona. (Swiv. 1:5) Hambiloko doda li nga ma tirhisi mavonelo lawa makwerhu wa xisati a nga ma nyikela i swinene ku va li yingisela kahle li tlhela li ma khensa mavonelo lawa.

Madoda ma va trenara vamakwerhu va xisati. Hi xikombiso, ma trenara vamakwerhu va xisati swaku va fambisa ntlhanganu wa nsimu loko ku nga ma makwerhu lweyi a nga tsakamisiwa naswona ma trenara vamakwerhu va xisati swaku va kota ku tirhisa michini, leswaku va lunghisa swilo leswi nga wonheka va tlhela va tirha ka ku yaka. A Betele, vamakwerhu lava rhangelaka madepartamentu va trenara vamakwerhu va xisati ka mintirho ya ku hambanahambana. Hi xikombiso, va va trenara ka ku lunghisa swilo, ku xava swilo, tikonta, ku tirha hi makomputadori ni swin’wani. Se loko madoda ma trenara vamakwerhu va xisati, ma kombisa leswaku ma va nyika lisima vamakwerhu lava naswona ma kombisa swaku ma tiyiseka swaku vamakwerhu lava va nga swi kota ku yi yendla mintirho leyi.

Vamakwerhu va vanyingi va xisati va tirhisa leswi va kombiwaka swona hi madoda swaku va pfuna vanhu van’wani. Hi xikombiso loko ku tshuka ku va ni xidzedze xaxikulu hintamu kutani tiyindlo ti dilika, vamakwerhu va xisati va tirhisa leswi va nga swi djondza ka maprojetu ya ku yaka swaku va pfuna vamakwerhu van’wani swaku va tiyakela tiyindlo ta vona. Vamakwerhu van’wani va xisati lava va nga ni xiperiyensiya xa ku chumayela hi xikarinyani ka tindhawu leti ti nga tala hi vanhu, va pfuna vamakwerhu van’wani swaku na vona va wu yendla kahle ntirho lowu. Funtshi loko va tirha ni madoda lawa ma va trenaraka vamakwerhu lava va tsaka hintamu swinene. Hi xikombiso, makwerhu Jennifer a li: “A nkama na ni tirha ka projetu lin’wani la ku yaka Yindlo ya Wugandzeli a muvoneleli wa projetu a a tinyika nkama wa ku ni trenara. A a vona ntirho lowu na ni wu yendla a tlhela a ni khensa hintamu hi leswi a ni swi yendla. Phela a ni swi rhandza ku tirha na yena hikusa a ni swi vona swaku a ni nyika lisima funtshi wa ni tshemba.”

MINKATEKO YA KU VONA VAVASATI KU FANA NI LESWI YEHOVHA A VA VONISAKA XISWONA

Phela hi va rhandza hintamu vamakwerhu va hina va xisati ku fana ni leswi Yehovha a va rhandzisaka xiswona. Hi mhaka leyo, hi va vona va li ndjangu wa hina. (1 Tm. 5:1, 2) Phela ha tsaka hi ku tirhela Yehovha na hi li xikan’we ni vamakwerhu lava, naswona vona va tsaka hintamu loko va swi vona swaku ha va rhandza ni swaku ha va seketela. Makwerhu Vanessa a vule leswi: “Ni mu khensa hintamu Yehovha hileswi ni lumbaka nhlengeletanu ya yena leyi nga tala hi vamakwerhu va xinuna lava va ni pfunaka va tlhela va ni tiyisa.” Makwerhu mun’wani wa xisati a tshamaka Taiwan a vule leswi: “Ni mu khensa hintamu Yehovha ni nhlengeletanu ya yena hikusa va hi nyika lisima hina va xisati va tlhela va twisisa leswi hi titwisaka xiswona. Leswo swi tiyisa lipfumelo la mina, ni tlhela ni swi vona swaku i nkateko wawukulu ka mina ku lumba nhlengeletanu ya Yehovha.”

Phela Yehovha a tsaka hintamu loko a vona vamakwerhu va xinuna va yendla hinkwaswu va nga swi kotaka swaku va vona vavasati ku fana ni leswi yena a va vonisaka xiswona! (Swiv. 27:11) Benjamin wa Escócia a vula leswi: “A vanhu va misava a va va hloniphi vavasati, kambe hi lava swaku loko wansati a nghena ka Yindlo ya Wugandzeli, a swi vona swaku lani ku hambanile.” Kutani a hi yendleni hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi tekelela Yehovha hi vona vavasati ku fana ni leswi Yehovha a va vonisaka xiswona, hi va rhandza hi tlhela hi va hlonipha. — Rom. 12:10.