1. Hikuya hi Vafilipiya 2:3, kutiveka hansi switahi pfunisa kuyini kuva ni vanghanu?

HI TIVEKA hansi ka minawu ya Yehovha hikusa yena ahi tiva kahle funtshi waswi tiva leswingahi pfunaka. (Efe. 4:22-24) Loko hi tiveka hansi hita vona leswi Yehovha aswi lavaka na swi li swa lisima kutlula leswi laviwaka hi hina hi tlhela hi rhangisa leswi laviwaka hi van’wana. Leswo switahi yendla hi va vanghanu va Yehovha ni vamakwerhu abandleni. — Lerha Vafilipiya 2:3.

2. I yini leswi Pawulo aaswi tiva naswona hita djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

² Loko hinga tivoneli hita fana ni vanhu lava fumiwaka hi Sathana lava tibyelaka va tlhela vanga vi ni mhaka ni van’wana. * Swi tikomba na Vakreste van’wana va nkameni wa vapostolo ava sungule kutibyela. Hi mhaka leyo, Pawulo ava tsalelile a ku: “Ni byela hinkwenu swaku minga tivoni na mi yampsa kutlula van’wana. Kambe tivekeni hansi”. (Rhom. 12:3) Pawulo aaswi tiva swaku aswi bihanga kuva munhu a titshemba. Kambe kutiveka hansi switahi pfuna kuva hinga tivoni na hi yampsa kutlula van’wana. Ka nhlokomhaka leyi, hita vona swiyimu swinharhu lani kutiveka hansi swingatahi pfuna a kukala hinga tibyeli. Kunga kutiveka hansi ka (1) lweyi unga chada na yena, (2) loko u ni mintirho abandleni ni (3) loko u tirhisa ma-redes sociais.

3. Hi mhaka muni minkama yin’wana nuna na nsati vanga twani naswona van’wani va gama va yendla yini?

³ Yehovha a lava swaku nuna na nsati va tsaka. Kambe leswi va kalaka vanga hetisekanga minkama yin’wana vangaha kwatisana. Hi mhaka leyo mupostolo Pawulo a vule swaku lava va lavaka kuchada vata kumana ni swikarhatu. (1 Kor. 7: 28) Nuna na nsati lava va tshamaka hi kuholova, vangaha pimisa swaku aswita yampsa loko avanga chadanga. Loko va pimisa kufana ni vanhu va misava leyi, vanga vona swaku swa yampsa va tshikana. Vanga vona swaku kudivhorsiyara hi swona swinga lunghisaka timhaka ta vona.

4. Hi fanele hi tivonela ka yini?

⁴ Awu fanelanga u tisola hi mhaka ya munhu lweyi unga chada na yena hikusa Bibele li li nuna na nsati vango tshikana ntsena loko mun’we wa vona a mbuyetile. (Mat. 5:32) Hi mhaka leyo loko nuna na nsati va kumana ni swikarhatu leswi Pawulo anga vulavula hi swona, ava fanelanga va sungula kukanakana va ku: Indje ani chadela swoleswi? A nkatanga wani rhandza hikakunene? Aswingata yampsa loko ani chade ni munhu mun’wana? Loko u pimisisa xileswi swi kombisa swaku awu na mhaka ni lweyi unga chada na yena, wova ni mhaka na wena ntsena. Vanhu va misava va tibyela swaku swa yampsa u landza leswi tsakisaka mbilu ya wena. Funtshi aswi na mhaka hambi loko wo tshikana ni lweyi unga chada na yena. Bibele li li: ‘Mun’wana ni mun’wana wa n’wina angatshuki atikarhatela leswi swinga swa yena ntsena, kambe aatikarhatele ni leswi swinga swa van’wana.’ (Filp. 2:4) Yehovha angaswi lavi swaku nuna na nsati va divhorsiyara. (Mat. 19:6) Naswona a lava swaku hima tekela nhlokweni mavonelo ya yena kunga li ya hina.

5. Hi kuya hi Vaefesa 5: 33, nuna na nsati va fanele va hanyisanisa kuyini?

 ⁵ Nuna na nsati va fanele va rhandzana va tlhela va hloniphana. (Lerha Vaefesa 5:33.) Bibele li djondzisa swaku swa tsakisa kunyika kutlula kunyikiwa. (Mint. 20:35) I yini xingata pfuna nuna na nsati swaku va rhandzana va tlhela va hloniphana? I kutiveka hansi. Nuna kumbe nsati lweyi a tivekaka hansi anga rhangisi leswi rhandziwaka hi yena kambe ‘a yanakanya ni swa van’wana.’ — 1 Kor. 10:24.

6. Hi djondza yini ka leswinga vuliwa hi Steven na Stefanie?

⁶ Kutiveka hansi swi pfuna Vakreste lavanga chada swaku va tsaka. Hi xikombiso, wanuna mun’wana vango i Steven a li: “Loko nuna ni nsati va tirha xikan’we switava pfuna, ngopfu ngopfu loko va ni swikarhatu. Kuhambana ni leswingata pfuna wena wexe, uta lava leswingata pfuna hinkwenu.” Nsati wa yena Stefanie na yena a titwisa xileswo. A li: “Anga kona lweyi a rhandzaka kutshama ni munhu lweyi amu holovisaka nkama ni nkama. Loko hi holova hi zama kuvona swaku i yini xingahi holovisa, hi gama hi khongela, hi kambisisa hi mhaka leyingahi holovisa, hi gama hi bula hi yona hi tlhela hi zama kulunghisa xikarhatu na hinga lumbetani.” Nuna na nsati vata tsaka loko mun’we anga tivoni a li wa lisima kutlula mun’wana.

7. Makwerhu a fanele a yendla yini loko a nyikiwa ntirho bandleni?

⁷ Kutirhela Yehovha i nkateko wawukulu. (Pis. 27:4; 84:10) Loko makwerhu a lava kuyengetela ntirho wa yena ka nhlengeletanu ya Yehovha swi kahle. Bibele li li: “Loko munhu a lwela kuva mulanguteli a navela ntirho wa kahle”. (1 Tim. 3:1, NM) Kambe loko makwerhu a nyikiwa ntirho abandleni anga fanelanga a tivona a li wa lisima kutlula van’wana. (Luk. 17:7-10) Naswona a fanele aswi lava hi mbilu hinkwayu kutirhela van’wana hi kutiveka hansi. — 2 Kor. 12:15.

8. Hi djondza yini ka xikombiso xa Diyotrefa, Uzhiya na Absalomu?

⁸ Bibele li ni swikombiso swa vanhu lava ava tivona va li va lisima kutlula van’wana. Diyotrefa aanga tiveki hansi, a arhandza “kuva wo rhanga” xikarhi ka bandla. (3 Yoh. 9) Uzhiya a atibyela a yendle ntirho lowu aanga fanelanga awu yendla. (2 Tikro. 26:16-21) Absalomu a alava kuva hosi. Hi mhaka leyo a yendle ingi a rhandza vanhu swaku vamu seketela. (2 Sam. 15:2-6) Swikombiso leswi, swi komba swaku Yehovha angava rhandzi vanhu va kutibyela. (Swi. 25:27) Hi wugamu vanhu lava tibyelaka ni lava va rhandzaka kudzunisiwa hi vanhu van’wana swi gama swingava fambeli kahle. — Swi. 16:18.

9. Hingamu tekelelisa kuyini Yesu?

⁹ Yesu aanga tibyeli kufana na Diyotrefa, Uzhiya na Absalomu. Bibele li vula swaku Yesu, “hambileswi aali kona hi xivumbeko xa kufanana ni xa Xikwembu, anga pimisanga hi kuwutla leswingamu lumbiki, kunga kupimisa leswaku aafanele aringana ni Xikwembu”. (Filp. 2:6, NM) Hambileswi Yesu a landzaka Yehovha hi matimba, anga tivoni a li wa lisima kutlula van’wana. Yesu a byele vadjondzisiwa va yena a ku: “Lweyi anga lwetsongo xikarhi ka n’wina hinkwenu, hi yena lweyi anga nkulu”. (Luk. 9:48) Swa tsakisa kutirha ni vapfuli va ndlela, vapfunisi va bandla, madoda ni vadjikelezi lava tivekaka hansi kufana na Yesu. Loko hi tiveka hansi swita tikomba swaku hava rhandza vamakwerhu hikusa Yesu a vule swaku vata tiva swaku hi vagandzeli va ntiyiso loko hi rhandzana. — Yoh. 13:35.

10. U fanele u yendla yini loko u vona ingaku madoda amati lunghisi kahle timhaka bandleni?

 ¹⁰ U fanele u yendla yini loko u vona ingaku madoda amali khomi kahle bandla? Kuhambana ni kuva u ngurangura, u fanele u tiveka hansi ka wona u tlhela uma seketela. (Hev. 13:17) Hi mhaka leyo i swa lisima kuva u tivutisa leswi: ‘Ni vona ingaku kuni swilo swa lisima leswi madoda ma faneleke maswi lulamisa bandleni? Swilo swa kona swi fanele swi lunghisiwa swoswi? Hi mina ni faneleke niswi lulamisa? Ni zama swaku bandla li twanana kumbe ni zama kuva vani vona nili wa lisima?

11. Hikuya hi Vaefesa 4:2, 3, kuta yendleka yini loko u tirhela Yehovha hi kutiveka hansi?

¹¹ A xa lisima hintamu ka Yehovha i kutiveka hansi ni kuva vamakwerhu bandleni va twanana kutlula leswi hi kotaka kuswi yendla. Hi mhaka leyo, yendla hinkwaswu leswi ungaswi kotaka kuva u tirhela Yehovha hi kutiveka hansi. Loko u yendla leswo, vamakwerhu bandleni vata twanana. (Lerha Vaefesa 4:2, 3.) Chumayela nkama ni nkama, vona leswi ungaswi yendlaka swaku u pfuna vanhu van’wana. Yamukela vanhu hinkwavu kupatsa ni lava kalaka vanga na mintirho bandleni. (Mat. 6:1-4; Luk. 14:12-14) Loko u tirha ni vamakwerhu abandleni hi kutiveka hansi, vataswi vona leswi u kotaka kuswi yendla kambe a xa lisima hintamu, vata vona swaku u tiveka hansi.

12. Tlhamusela swaku Bibele li li yini hi kuva ni vanghanu.

¹² Yehovha wa tsaka loko hi bula ni maxaka ni vanghanu va hina. (Pis. 133:1) Yesu a ani vanghanu vavanene. (Yoh. 15:15) Bibele li vula swaku kuva ni vanghanu va ntiyiso swa  pfuna. (Swi. 17:17; 18:24) Naswona li vula swaku ahi swinene kutshama na hinga na vanghanu. (Swi. 18:1) Vanhu vavanyingi va pimisa swaku kuva ni vanghanu vavanyingi ka ma-facebook, whatsapp ni tindhawu tin’wana switava yendla va titwa na vanga li voxe. Kambe swi lava hi tivonela loko hi tirhisa ma-redes sociais.

13. Hi mhaka muni van’wana lava tirhisaka ma-redes sociais va titwa na va li voxe?

¹³ Kutsumbuliwe swaku kutala ka vanhu lava hetaka nkama na va vona mafoto ni leswinga tsaliwa ka ma-redes sociais, va titwa na va li voxe. Hi mhaka muni? Hi mhaka kutala ka vanhu lava petaka mafoto ka ma-redes sociais va langa mafoto lawa ya kuxonga ya kona, na va ni vanghanu va vona, va li ka tindhawu ta kusaseka, leswo swi yendla swaku lava vonaka mafoto wolawo va titwa ingi ahi va nchumu naswona wutomi la vona ali tsakisi. Makwerhu mun’wana lweyi anga ni 19 wa malembe a te: “Ni sungule kuxukuvala loko ni vona swaku van’wana va tikomba va tlanga hi ma-final de semana, kambe mina ani tshama kaya na ninga na xa kuyendla”.

14. Leswinga tsaliwa ka 1 Petro 3:8, swingahi pfunisa kuyini kuma tirhisa kahle ma-redes sociais?

¹⁴ Loko hima tirhisa kahle ma-redes sociais mangahi pfuna. Hingaha bula ni maxaka ni vanghanu. Indje uswi tsumbulile swaku vanhu van’wana lava petaka mafoto, mavhidiyu ni kutsala minchumu ka ma-redes sociais vo lava kunaveta vanhu van’wana? Swi tikomba ingi minkama hinkwayu va lava kuvoniwa. Van’wana va tsala nhlambha ka mafoto ya vona kumbe ka mafoto ya vanhu van’wana. Hina Vakreste hi djondzisiwa kuva vanhu va kutiveka hansi, hi mhaka leyo ahi fanelanga hiswi yendla leswi vanhu van’wana vaswi yendlaka ka ma-redes sociais. — Lerha 1 Petro 3:8.

15. Bibele lihi pfunisa kuyini kuva hinga tivoni na hi li va lisima kutlula van’wana?

¹⁵ Loko u tirhisa ma-redes sociais tivutisi leswi: ‘Mafoto, mavhidiyu ni leswi niswi tsalaka ka ma-redes sociais swi komba swaku na gwira? Ni yendla van’wana va navela leswi ninga na swona?’ Bibele li li: ‘Hikuva hinkwaswu leswi swinga kona misaveni, kunavela ka nyama, ni kunavela ka mahlo, ni kutikulisa hi swa vutomi leli, hinkwaswu leswi aswiti  hi le ka Tatana, kambe swita hi le ka misava.’ (1 Yoh. 2:16) Ka Mabibele man’wana, lani vange: ‘Kutikulisa hi swa wutomi leli’ kutsaliwe swaku: “Kuvoniwa na u li wa lisima kutlula van’wana”. Hina Vakreste ahi lavi kuvonisiwa xileswo. Hi landzela leswi Bibele liswi vulaka loko li ku: “Hingatshukeni hitilavela kutidzunisa ka hava; ahichaveni kupfukana ni kutshohokana kumbe kunavela leswi van’wana vanga na swona.” (Gal. 5:26) Loko hi tiveka hansi, ahingata fana ni vanhu va misava leyi va kutibyela lava tivonaka na vali va lisima kutlula van’wana.

16. Hi mhaka muni hinga fanelanga hi tibyela?

¹⁶ Hi fanele hi tiveka hansi hikusa kutibyela aswi pfuni nchumu. (Rhom. 12:3) Vanhu va kutibyela va rhandza kuphikizana naswona ava na mhaka ni vanhu van’wana. Leswi vaswi pimisaka ni leswi vaswi yendlaka swi talisa kuvavisa vona ni vanhu van’wana. Loko vanga tshiki kutibyela, Sathana ata tama a fuma mimpimiso ya vona. (2 Kor. 4:4; 11:3) Kuva munhu wa kutiveka hansi swa pfuna, hikusa munhu wa kutiveka hansi wa ringanisela naswona waswi tiva swaku vanhu van’wana vamu tlula ka swilo swin’wana. (Filp. 2:3) Naswona waswi tiva swaku “Xikwembu xiyalela lavatikulisaka, kambe xitsetselela lavatitsongahataka.” (1 Pet. 5:5) Vanhu lava tivekaka hansi ava lavi kunyenyiwa hi Yehovha.

17. Hi fanele hi yendla yini swaku hi tama hi tiveka hansi?

¹⁷ Leswaku hi tiveka hansi hi fanele hi tirhisa leswi Bibele liswi vulaka loko li ku: “Hlivilani mahanyela ya n’wina ya khale ni mintirho ya wona. Mi tiyambexa mahanyela lamampsha”. Kuyendla leswo aswi vevuki, hi fanele hi djondza ka xikombiso xa Yesu, hi tlhela hi zama kumu tekelela hilani hinga kotaka hi kona. (Kol. 3:9, 10, NM; 1 Pet. 2:21) Loko hi yendla leswo, switahi pfuna hintamu. Loko hi tiveka hansi, mindjangu ya hina yita tsaka naswona kuta va ni kutwanana abandleni. Funtshi ahingata tirhisa ma-redes sociais swaku hi gwirela van’wana kumbe kuva komba swaku hi va lisima kuva tlula. Kambe xalisima hintamu, hita tsakisa Yehovha a tlhela ahi katekisa.