1. Hi yini minkateko leyi hi yi kumaka hileswi hi nga ka nhlengeletanu ya Yehovha?

 HI KATEKE hintamu hi ku va ka nhlengeletanu ya Yehovha ka masiku lawa ya ku karhata. Phela wutomi ka misava leyi li ya li karhata siku lin’wani ni lin’wani, kambe Yehovha a hi nyika vamakwerhu swaku va hi pfuna. (Ps. 133:1) Yena a hi pfuna leswaku hi tama hi tsaka amindjangwini ya hina. (Efe. 5:33–6:1) A tlhela a hi nyika wutlharhi leli hi li lavaka leswaku hi hlula swikarhatu hi tlhela hi va ni ku rhula ka ntiyiso.

2. I mpsini leswi hi faneleke hi swi yendla naswona hi mhaka muni?

² Hambileswo, hi fanele hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Hi mhaka muni? Hikusa minkama yin’wani hi nga ha kwatisiwa hi swilo leswi van’wani va swi yendlaka kumbe va swi vulaka. Funtshi hi nga ha hela ntamu hi mhaka ya swihoxo leswi hina hi swi yendlaka, ngopfungopfu loko ku li swihoxo leswi hi tshamelaka ku swi yendla. Se ka nhlokomhaka leyi hi ta vona swaku hi nga yendla yini swaku hi tama hi tiyisela hi tlhela hi tshemba Yehovha 1) loko makwerhu a hi kwatisa, 2) loko lweyi hi nga chada na yena a yendla swilo leswi hi vavisaka, ni 3) loko hi hela ntamu hi mhaka ya swihoxo leswi hi swi yendlaka. Ka nhlokomhaka leyi hi ta bula hi swiyimu leswi swa swinharhu. Hi ta tlhela hi djondza hi swikombiso swa Bibele swa vanhu va ku tshembeka.

TIYISELA LOKO MAKWERHU A YENDLA NCHUMU LEXI KU KWATISAKA

3. Hi xini xikarhatu lexi vanhu va Yehovha va kumanaka na xona?

³ Xikarhatu. Vamakwerhu van’wani va ni wumunhu leli hi kwatisaka. Van’wani va nga ha yendla swilo leswi hi hetaka matimba kumbe va hi khoma hi ndlela ya ku a hi yinene. Minkama yin’wani hambi hi vamakwerhu lava rhangelaka bandleni va nga ha yendla swihoxo. Se, loko hi vona swilo swa ku fana ni leswi, hi nga ha tshuka hi kanakananyana  swaku indjhe leyi i nhlengeletanu ya Xikwembu. Loko leswi swi yendleka, vamakwerhu van’wani handle ka ku va tama va tirhela Xikwembu xikan’we ni vamakwerhu, va nga ha nyima ku vulavula na vona kumbe va tshika ku ya mintlhanganwini. (Sof. 3:9) Indjhe i swinene ku yendla leswo? Swoswi a hi voneni xikombiso xa Bibele xa munhu lweyi na yena a nga kumana ni xikarhatu lexi fanaka ivi hi djondza ka leswi a nga swi yendla.

4. Hi swini swikarhatu leswi mupostolo Pawulo a nga kumana na swona?

⁴ Xikombiso xa Bibele. Mupostolo Pawulo a a swi tiva swaku vamakwerhu a va hetisekanga. Hi xikombiso, vamakwerhu van’wani aYerusalema a va mu chava hikusa a va nga kholwi swaku hikakunene se a a li Mukreste. (Min. 9:26) Hi ku famba ka nkama van’wani va vulavule swilo swa ku biha hi yena swaku va mu wonha vito. (2 Ko. 10:10) Pawulo a tlhele a vona doda na li yendla xiboho xa ku kala xi nga li xinene, lexi a xi ta tshuka xi yendla van’wani va tshika ku tirhela Yehovha. (Gal. 2:11, 12) Funtshi Marka lweyi a a tirha na Pawulo a yendle swilo leswi nga mu kwatisa. (Min. 15:37, 38) Phela Pawulo a a ta va a pfumelele swaku swiyimu leswi swi mu yendla a fambela kule ni vamakwerhu hinkwavu lava nga mu kwatisa. Kambe handle ka leswo, a tame a vona swilo swaswinene leswi vamakwerhu va yena a va swi yendla a tlhela a tama a tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Kambe i ntxini xi nga pfuna Pawulo swaku a tiyisela ka swiyimu leswi?

5. I mpsini leswi nga pfuna mupostolo Pawulo swaku a va kusuhi ni vamakwerhu? (Vakolosa 3:13, 14) (Vona mufoto.)

⁵ Pawulo a a va rhandza vamakwerhu. Lirhandzu lelo li mu pfune leswaku a nga pimisi hi swihoxo leswi a va swi yendla, kambe a pimisa hi swilo swaswinene leswi a va swi yendla. Lirhandzu lelo li tlhele li mu pfuna Pawulo kuva a tirhisa leswi a nga swi tsala ka buku la Vakolosa 3:13, 14. (Lerha.) Hi xikombiso, nkama Marka a nga tshika Pawulo na va ya ku yendzeleni ka mabandla, Pawulo a nga mu vekelanga xiviti. Hi ku famba ka nkama loko a tsalele karta bandla la le Kolosa a vulavule kahle hi Marka a vula leswaku a a li mutirhi wa kahle ni leswaku ‘a a mu tiyisa.’ (Kol. 4:10, 11) Naswona nkama a a li djele aRoma, Pawulo a kombele leswaku ku va Marka lweyi a a fanele a famba a ya mu pfuna. (2 Tm. 4:11) Leswi swi kombisa leswaku Pawulo a va rivalelile vamakwerhu ni swaku a tame a tshama kusuhi na vona. Hi nga djondza yini ka xikombiso xa yena?

6-7. Hi nga swi kotisa ku yini ku tama hi rhandza vamakwerhu hambileswi va yendlaka swihoxo? (1 Yohani 4:7)

⁶ Leswi hi swi djondzaka. Yehovha a lava leswaku hi tiyisela hi ku komba vamakwerhu va hina swaku ha va rhandza. (Lerha 1 Yohani 4:7.) Loko makwerhu a hi kwatisa a hi fanelanga hi pimisa swaku a yendle hi maxivomu, kambe a yo phazama naswona wa swi lava ku yendla leswi Yehovha a ngo i swinene. (Swiv. 12:18) Phela Yehovha wa hi  rhandza naswona a nga tshiki ku va munghanu wa hina, hambiloko minkama yin’wani hi mu hoxela. (Ps. 103:9) Se i swa lisima hintamu kuva hi tekelela Yehovha Xikwembu xa hina lweyi a rhandzaka ku rivalela van’wani! — Efe. 4:32–5:1.

⁷ Khumbuka swaku leswi magamu ma nga kusuhi ni ku fika, swi lava leswaku hi tshama hi li kusuhi ni vamakwerhu. Swi nga yendleka ka nkama lowu taka hi hluphiwa hintamu hi tlhela hi petiwa djele hi mhaka lipfumelo la hina. Se loko leswo swi tshuka swi yendleka hi ta swi lava hintamu swaku vamakwerhu va hi pfuna. (Swiv. 17:17) Vona leswi nga yendlekela doda lin’wani la Espanha, leli vito la lona ku nga Josep. a Lona ni vamakwerhu van’wani va petiwe djele hi mhaka lipfumelo la vona. Lona li li: “A djele leswi a hi tshama ka ndhawu yayitsongo a swi vevuka leswaku hi kwatisana. Leswo swi hi djondzise kuva hi rivalelana ka swilo hinkwaswu, naswona swi yendle swaku hi tshama hi ku twanana hi tlhela hi vhikeleleka, ngopfungopfu leswi a hi pfaleliwe ni vanhu lava a va nga li vamakwerhu. Hi xikombiso, ka khambi lin’wani a ni tivavise voko funtshi a li tlhele li bandichiwa, se a ni nga swi koti ku tiyendlela swilo swin’wani hi noxe. Kambe mun’wani wa vamakwerhu a ni hlampsele mpahla a tlhela a ni yendlela swin’wani leswi a ni nga swi koti ku swi yendla. Leswo swi ni pfune ku vona swaku vamakwerhu va ni rhandza.” A xikombiso xa makwerhu lweyi xi swi kombisa kahle swaku i swinene kuva hi hanyisana hi ku rhula ni vamakwerhu hi tlhela hi lulamisa swikarhatu leswi nga ha vaka kona xikarhi ka hina na ka ha li swoswi!

LOKO LWEYI U NGA CHADA NA YENA A YENDLA SWILO LESWI KU VAVISAKA

8. Hi swini swikarhatu leswi lava va nga chada va kumanaka na swona?

⁸ Xikarhatu. Hinkwavu lava nga chada va ni swikarhatu. Bibele li swi kombisa kahle leswo hikusa li li hinkwavu “lava chadaka va ta va ni swikarhatu awuton’wini.” (1 Ko. 7:28) Hi mhaka muni? Hikusa wanuna ni wansati lava chadaka, hi wumbirhi ka vona a va hetisekanga, va ni wumunhu la ku hambana naswona swi nga yendleka va rhandza minchumu ya ku hambana. Handle ka leswo, swi nga yendleka va kulisiwe ka tindhawu ta ku hambana ni ka swiyimu swa ku hambana, se minkama yin’wani va nga ha vona swilo leswi nuna kumbe nsati a swi yendlaka swa ku kala swi nga va tsakisi, leswi va kalaka va nga swi vonanga na va nge se chada. Se swilo leswo swi nga yendla swaku muchadu wa vona wu nga tsakisi. Kambe van’wani handle ka kuva va tirhisana swaku va lunghisa swikarhatu leswi va kumanaka na swona ka muchadu wa vona, va sungula ku nyika nandzu lweyi va nga chada na yena, naswona xa ku biha hintamu va pimisa swaku ndlela yayinene ya ku huma ka swona i ku va va hambana kumbe va divhorsiyara. Kambe ku nga va swaku leyo hi yona ndlela yayinene ya ku lunghisa swikarhatu swa vona? b A hi voneni xikombiso xa Bibele xa wansati mun’wani lweyi a a li ka muchadu lowu a wu djime hi nhloko.

9. Hi xini xikarhatu lexi Abigayili a nga kumana na xona?

⁹ Xikombiso xa Bibele. Abigayili a a chade na Nabali lweyi Bibele li vulaka swaku a a karhata a tlhela a va ni mahanyelo ya ku biha. (1 Sa. 25:3) Swi nga yendleka a swi mu karhatela Abigayili ku hanya ni wanuna lweyi. Phela yena a tshame a va na wona mukhandlu wa ku huma ka yena Nabali. Ku ve nkama lowu Davhida a a lava ku dlaya Nabali hileswi a nga mu rhuketela a tlhela a rhuketela ni masonchwa ya yena. (1 Sa. 25:9-13) Kambe Abigayili nkama a nga twa leswo a nga balekanga ivi a tshika Davhida a dlaya Nabali. Yena a ye a ya vulavula na Davhida a mu kombela leswaku a nga  mu dlayi Nabali. (1 Sa. 25:23-27) Kambe i ntxini lexi nga yendla Abigayili a vhikela muchadu wa yena?

10. I mpsini leswi nga pfuna Abigayili swaku a tama a tiyisela hambileswi a a ni nuna wa ku karhata?

¹⁰ Abigayili a a mu rhandza Yehovha naswona a a yi hlonipha minawu ya Yehovha hi muchadu. A hi kanakani swaku Abigayili a a swi tiva leswi Yehovha a nga byela Adamu na Evha nkama a nga va chadisa. (Gen. 2:24) Abigayili a a swi tiva swaku ka Yehovha a muchadu i nchumu wa ku kwetsima, funtshi a yendle hinkwaswu leswi a nga swi kota swaku a vhikela ndjangu wa yena ku patsa ni nuna wa yena. Leswi a a lava ku tsakisa Yehovha, Abigayili a yendle swilo hi ku hantlisa swaku a sivela Davhida kuva a nga mu dlayi Nabali. Funtshi a a tinyimisele ku kombela rivalelo hi swilo swa ku a hi yena a nga swi yendla. Se swi yo baa swaku Yehovha a a mu rhandza wansati lweyi wa ku kala a nga chavi a tlhela a nga pimisi hi yena ntsena. Se i mpsini leswi vavanuna ni vavasati lava nga chada va nga swi djondzaka ka xikombiso xa Abigayili?

11. a) I mpsini leswi Yehovha a nyimelaka swaku lava va nga chada va swi yendla? (Vaefeza 5:33) b) I mpsini leswi u nga swi djondza ka leswi Carmen a nga swi yendla? (Vona mufoto.)

¹¹ Leswi hi swi djondzaka. Yehovha a lava swaku lava va nga chada va hlonipha muchadu hambiloko ku hanyisana ni lava va nga chada na vona swi karhata. Phela yena a tsaka hintamu loko a vona lava va nga chada va tirha hi matimba swaku va lulamisa swikarhatu leswi va kumanaka na swona, va hloniphana, va rhandzana va tlhela va kombisa leswaku lava va nga chada na vona i va lisima ku va tlula. (Lerha Vaefeza 5:33.) Vona xikombiso xa Carmen. Yena a djondze Bibele a tlhela a tsakamisiwa a va Mboni ya Yehovha loko se ku hundze 6 wa malembe na se a chadile. Yena a li: “Nuna wa mina a nga swi tsakelanga. Yena a a tshamela ku ni rhuketela a tlhela a ni chavisela a ni byela swaku a ta ni tshika.” Carmen a tiyiselile ka muchadu wa yena. Yena a hete 50 wa malembe na a tirha hi matimba ka muchadu wa yena, hi ku zama ku kombisa lirhandzu ka nuna wa yena a tlhela a mu hlonipha. Yena a tlhele a ku: “Hi ku famba ka malembe ni djondze ku ya ni mu twisisa nuna wa mina ni tlhela ni vulavula na yena hi xihlonipho. Ni yendle hinkwaswu swaku ni vhikela muchadu wa mina hikusa a ni swi tiva swaku i wa lisima ka Yehovha. Ni nge tshuki ni tsukula muchadu wa mina hikusa na mu rhandza Yehovha.” c Se loko u tshuka u kumana ni swikarhatu ka muchadu wa wena, tiyiseka leswaku Yehovha a ta ku pfuna leswaku u tiyisela.

TAMA U TIYISELA HAMBILOKO U HELA MATIMBA HI MHAKA YA SWIHOXO SWA WENA

12. Hi xini xikarhatu lexi lava va nga tshama va yendla xidjoho xaxikulu va kumanaka na xona?

¹² Xikarhatu. Minkama yin’wani hi nga ha hela matimba loko hi yendla xidjoho xaxikulu. Bibele  li vula swaku swidjoho swa hina swi nga hi tshova swi tlhela swi hi ‘pfotlosa.’ (Ps. 51:17) Hi leswo swi nga yendlekela makwerhu mun’wani lweyi vito la yena ku nga Robert. Makwerhu Robert a yendle hinkwaswu leswi a nga swi kota swaku a faneleka ku va mupfunisi wa bandla. Kambe a game a maha xidjoho xaxikulu lexi nga mu yendla a pimisa swaku a kanganyise Yehovha. Yena a li: “Lipfalu la mina a li ni ba hintamu funtshi a ni tivona ni nga pfuni nchumu. Ni rilile ni khongela ka Yehovha. Ni khumbuka swaku ni pimise swaku Yehovha a nge he tshuki a swi yingisile swikhongelo swa mina hikusa ni mu kwatise hintamu.” Phela loko hi yendla xidjoho xaxikulu hi nga ha tivona hi nga pfuni nchumu, hi sungula ku pimisa swaku Yehovha a hi tsukulile ni swaku hi nge he mu tirheli. (Ps. 38:4) Loko na wena swi ku yendlekela leswi, u nga pfuneka ka xikombiso xa Bibele xa wanuna lweyi a nga tama a tiyisela a tirhela Yehovha hambiloko a yendle xidjoho xaxikulu.

13. I xidjoho xini xaxikulu lexi mupostolo Pedru a nga xi yendla, naswona i mpsini leswi nga yendla swaku a za a wela ka xidjoho lexo?

¹³ Xikombiso xa Bibele. Ka wusiku leli Yesu a nga dlayiwa hi lona, mupostolo Pedru a yendle swidjoho swa ku landzelelana naswona xa wugamu xa kona xi ve xikulu ka hinkwaswu. Ku sungula Pedru a tibyele swaku yena a a ta tama a tshembeka ka Yesu Kreste hambiloko vapostolo van’wani va mu tshika. (Mar. 14:27-29) Handle ka leswo, nkama a va li jardim la Getsemani, hi ku phindhaphindha a nga swi kotanga ku tshama na a rindzile. (Mar. 14:32, 37-41) A game a tshika Yesu nkama xitshungu lexi a xi ni matlharhi a xi lava ku mu khoma. (Mar. 14:50) Hi wugamu, Pedru a mu yale kanharhu Yesu swaku a a mu tiva. (Mar. 14:66-71) Se a titwise ku yini Pedru nkama a nga vona swaku a swidjoho leswi a nga swi yendla a swi li swikulu? Bibele li vula leswaku yena a rile hintamu naswona swi nga yendleka a titwe nandzu. (Mar. 14:72) Naswona swi nga yendleka nkama Pedru a nga swi twa swaku Yesu se a a dlayiwile, a titwe na a nga pfuni nchumu!

14. I mpsini leswi nga pfuna mupostolo Pedru swaku a tama a tiyisela ka ntirho lowu a a wu yendlela Yehovha? (Vona mufoto.)

¹⁴ Ku ni swilo swa ku hambanahambana leswi nga pfuna Pedru kuva a tama a tiyisela ka ntirho lowu a a mu yendlela wona Yehovha. Yena a nga tihambanisanga ni vanhu van’wani, kambe a ye ka vapostolo van’wani lava va nga mu pfuna hi ku mu tiyisa. (Luk. 24:33) Handle ka leswo, Yesu loko se a pfuxiwile a humelelile ka Pedru a tlhela a mu tiyisa. (Luk. 24:34; 1 Ko. 15:5) Loko se ku hundze nkamanyana, Yesu a nga tlhelanga a vulavula hi swihoxo leswi Pedru a nga tshama a swi yendla, kambe a mu byele swaku a a ta mu nyika ntirho lowu yengetelekeke. (Yoh. 21:15-17) Pedru a a swi tiva swaku a yendle swidjoho swaswikulu, kambe a tame a zama ku yendla swaswinene hikusa a a swi tiva swaku Yesu Kreste a a mu rhandza naswona vapostolo van’wani va tame va mu  pfuna Pedru. I mpsini leswi hi nga swi djondzaka ka xikombiso xa yena?

15. Yehovha a lava swaku hi tiyiseka hi yini? (Tipisalema 86:5; Varoma 8:38, 39) (Vona mufoto.)

¹⁵ Leswi hi swi djondzaka. Yehovha a lava hi tiyiseka leswaku yena wa hi rhandza ni leswaku a nga hi rivalela. (Lerha Tipisalema 86:5; Varoma 8:38, 39.) Loko hi tshuka hi wela ka xidjoho swi kahle leswaku hi titwa nandzu, kambe a hi fanelanga hi pimisa leswaku a hi nge he rhandziwi funtshi a hi nge rivaleliwi, kambe hi fanele hi kombela ku pfuniwa. Hi swona leswi Robert lweyi se hi nga vulavula hi yena a nga swi yendla. Yena a li: “Ni yendle xidjoho hi mhaka leswi ni nga titshemba ni ku pimisa leswaku ni nga hlula mindzingo na ni nga pfuniwi hi Yehovha.” Yena a swi vonile swaku a swi lava a vulavula ni madoda. A tlhele a ku: “A nkama ni nga vulavula ni madoda, wona ma ni pfunile ku vona swaku Yehovha wa ni rhandza. Ma tlhele ma ni pfuna ku vona swaku Yehovha a nge tshuki a ni tshika.” Na hina hi nga tiyiseka swaku Yehovha wa hi rhandza ni leswaku wa hi rivalela loko hi tisola ka swidjoho swa hina, hi kombela ku pfuniwa ni ku tlhela hi nga ha yendli swidjoho swoleswi swa swin’we. (1 Yo. 1:8, 9) Hambiloko hi tshame hi yendla xidjoho, kuva hi tiyiseka hi leswo swi ta hi pfuna leswaku hi tama hi tirhela Yehovha.

16. Hi mhaka muni hi fanele hi tinyimisela ku tama hi tiyisela ka ntirho lowu hi mu yendlelaka wona Yehovha?

¹⁶ Yehovha a yi khensa hintamu minzamu leyi hi yi yendlaka leswaku hi tama hi mu tirhela ka masiku lawa ya wugamu. Phela hi ku pfuniwa hi yena hi nga swi kota ku tama hi tiyisela hambiloko hi hele matimba. Hi nga swi kota ku tama hi rhandza vamakwerhu va hina hi tlhela hi va rivalela loko va yendle swilo leswi nga hi kwatisa. Hi nga swi kota ku tama hi kulisa lirhandzu la hina hi Yehovha hi tlhela hi hlonipha muchadu, hi ku yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi lunghisa timhaka leti nga ha vaka kona ka muchadu wa hina. Naswona loko hi yendle xidjoho hi nga kombela Yehovha swaku a hi pfuna; hi pfumela swaku a hi komba lirhandzu, a hi rivalela hi tlhela hi tama hi mu tirhela. Phela hi nga tiyiseka swaku Yehovha a ta hi katekisa hintamu loko hi nga tshiki ku tama hi “yendla swaswinene.” — Gal. 6:9.