1-2. Hi mhaka muni swi nga hi hlamalisi loko vanhu va hi yendlela swilo swa ku biha?

 KA KHAMBI lin’wani Yesu a tirhise xifaniso xin’wani lexi a xi vulavula hi wansati lweyi a nga kombela muyavanyisi leswaku a yi thetha kahle mhaka ya yena. Xifaniso lexi xi va khumbile vadjondzisiwa va Yesu, hikusa ka nkama lowuyani a swi tolovelekile leswaku vanhu va yendleliwa swa ku biha, kumbe timhaka ta vona ti nga thethiwi kahle. (Luk. 18:1-5) Ninamuntlha vanhu va tama va yendlela vanhu van’wani swilo wa ku biha, se hi mhaka leyo xifaniso lexi xi nga hi pfuna na hina.

² Ka misava leyi namuntlha vanhu va ni xikheto funtshi swi tolovelekile kuva va va yendlela swa ku biha van’wani. Se a swi hi hlamalisi loko vanhu va hi yendlela swa ku biha. (Ekl. 5:8) Kambe leswo a hi swi nyimelanga ka vamakwerhu. Hambileswo, minkama yin’wani va nga hi yendlela swa ku biha, kambe a vo swi yendla hi maxivomu swo va phazamisa hikusa a va hetisekanga. Se loko swi tshuka swi hi yendlekela hi nga tekelela a xikombiso xa Yesu hikusa yena a a tama a lehisa mbilu hambiloko van’wani va mu yendlela swa ku biha. Leswi hi swi kotaka ku va lehisela mbilu vanhu lava va kalaka va nga tirheli Yehovha loko va tshuka va hi yendlela swa ku biha, swi laveka hintamu kuva hi yendla leswi fanaka ni loko hi yendleliwa swa ku biha hi vamakwerhu. Phela loko hi tekelela Yesu hi ta swi kota ku va lehisela mbilu van’wani, ku nga na mhaka swaku i vamakwerhu kumbe a hi vamakwerhu. Se swoswi a hi voneni swaku Yehovha a titwisa ku yini loko van’wani va hi yendlela swa ku biha.

3. Yehovha a titwisa ku yini loko hi yendleliwa swilo swa ku biha naswona hi mhaka muni?

³ “Yehovha a rhandza wululami.” (Ps. 37:28) Leswi a rhandzaka a wululami swa mu vava loko a vona vanhu van’wani va hi yendlela  swilo swa ku biha. Yesu a vule leswaku Yehovha a ta va yavanyisa hi ndlela yayinene vanhu hinkwavu lava va yendlaka swilo swaswinene. (Luk. 18:7, 8) Funtshi ka nkama lowu taka Yehovha a ta hi susela ku vaviseka hinkwaku loku hi ku twaka hi mhaka leswi van’wani va hi yendlelaka swilo swa ku biha, funtshi a nga ha ta swi pfumelela swaku swilo swa ku fana ni swoleswo swi hi yendlekela. — Ps. 72:1, 2.

4. Yehovha a hi pfunisa ku yini?

⁴ Hi fanele hi nyimela nkama lowu Yehovha a nga ta lulamisa swilo hinkwaswu amisaveni. Na ha ha nyimela nkama wolowo, Yehovha wa hi pfuna hi ku hi byela leswi hi nga swi yendlaka loko van’wani va hi yendlela swa ku biha leswaku mhaka ya kona yi nga kuli. (2 Pe. 3:13) A yendla leswo hi ku hi vekela xikombiso xa Yesu ni ku tlhela a hi nyika matshinya ya minawu ya Bibele lawa ma nga ta hi pfuna loko vanhu va hi yendlela swa ku biha.

TIVONELI KA LESWI U NGA TA SWI YENDLA

5. Hi fanele hi tivonela ka yini?

⁵ Hi nga ha tshuka hi twa mbilu ya hina yi ku foo hi ku vava loko hi vona vanhu van’wani na va hi yendlela swilo swa ku biha. (Ekl. 7:7) Phela leswo swi va yendlekelile hambi hi vanhu va ku tshembeka va Yehovha va khale, va ku fana na Yobo na Habakuki. (Yob. 6:2, 3; Hab. 1:1-3) Hambiloko hi vaviseka loko hi yendleliwa swilo swa ku biha hi fanele hi tivonela ka leswi hi nga ta swi vula ni leswi hi nga ta swi yendla, leswaku hi nga tshuki hi tisola ka nkama lowu taka.

6. Hi djondza yini ka xikombiso xa Absalomu? (Vona mufoto.)

⁶ Loko vanhu va hi yendlela swilo swa ku biha kumbe va yendlela vanhu lava hi va rhandzaka swilo swa ku biha, hi nga ha navela ku va tlhelisela. Kambe leswo swi nga yendla leswaku hi tiyengesela swikarhatu. Leswo hi leswi swi nga yendlekela Absalomu n’wana wa Davhida. Siku lin’wani Aminoni a pfinye makwavu wa yena Tamara, hi mhaka ya leswo Absalomu a kwate hintamu swinene naswona hi ku ya hi Nawu wa Moxe Aminoni a a fanele a dlayiwa. (Lev. 20:17) Hambileswi a swi twala kuva Absalomu a kwata, a a nga li na yona mfanelo ya ku dlaya makwavu wa yena Aminoni. — 2 Sa. 13:20-23, 28, 29.

7. Mupisalema a a titwisa ku yini loko a vona lava yendlaka swa ku biha?

⁷ Minkama yin’wani swi nga ha tikomba ingi lava va hi yendlelaka swilo swa ku biha a va khatisiwi, se hi nkama wolowo hi nga tivutisa swaku indjhe swa pfuna kuva hi tama hi yendla swaswinene ke? Phela hi leswo mupisalema na yena a nga titwisa  xiswona. A a vona ingi vanhu lava yendlaka swa ku biha a va na swikarhatu, kuve lava va yendlaka swaswinene swikarhatu swi yo maha hi ku vuya ka vona. Phela a ze a vula leswi: “Lava hi lava ku biha, lava swi va fambelaka kahle nkama hinkwawu.” (Ps. 73:12) Mupisalema a a karhateke hintamu a za a vona ingi a swa ha pfuni ku tama a tirhela Yehovha. A vule leswi: “Nkama a ni zama ku swi twisisa a swi ni karhata.” (Ps. 73:14, 16) A tlhela a ku: “A ku yo sala katsongo swaku minenge ya mina yi huma ndleleni; a ku yo sala katsongo swaku minenge ya mina yi rhetemuka.” (Ps. 73:2) Phela swilo swa ku fana ni leswi swi nga humelela mupisalema swi humelele makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Alberto. a

8. I mpsini swi nga yendlekela makwerhu Alberto hileswi va nga mu lumbeta?

⁸ Makwerhu Alberto a lumbetiwe swaku a yivile male ya bandla, leswo swi yendle swaku a nyimisiwa ku va doda funtshi leswi vamakwerhu va vanyingi va nga gama va swi tiva leswi swi nga yendleka a va nga ha mu hloniphi makwerhu lweyi. Phela leswi swi nga mu yendlekela swi mu godolisile hintamu makwerhu lweyi, lakaku a nga ha wu hisekeli ntirho wa Yehovha a tlhela a heta 5 wa malembe na a nga yi amintlhanganwini. Leswi swi nga yendlekela makwerhu Alberto swi hi komba leswi swi nga hi yendlekelaka loko hi veketela xiviti.

TEKELELA YESU

9. I mpsini leswi nga yendlekela Yesu? (Vona mufoto.)

⁹ Yesu a hi vekele xikombiso xaxinene hintamu  xa leswi hi nga swi yendlaka loko vanhu van’wani va hi yendlela swilo swa ku biha. Hi xikombiso, Yesu a yendleliwe swilo swa ku biha hi maxaka ya yena, varhangeli va wukhongeli, masonchwa ya Varoma ni van’wani. Maxaka man’wani ya Yesu lawa a ma nga kholwi swaku yena i N’wana wa Xikwembu a ma vula swaku wa hlanya, kasi a varhangeli va wukhongeli a va vula swaku a tirhisana ni madimoni. Se masonchwa ya Varoma ma mu bile, ma mu rhuketela ma gama ma mu dlaya. (Mar. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Kambe ka swilo hinkwaswu leswi, Yesu a a nga tlheliseli. Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Yesu?

10. Yesu a a yendla yini loko va mu yendlela swilo swa ku biha? (1 Pedru 2:21-23)

¹⁰ Lerha 1 Pedru 2:21-23. b Leswi Yesu a nga swi yendla nkama vanhu van’wani va nga mu yendlela swilo swa ku biha, swi hi pfuna ku vona leswi na hina hi nga swi yendlaka loko hi kumana ni xiyimu lexi fanaka. Yena a a nga swi voni na a sindziseka ku hlamula vanhu hinkwavu lava a va vulavula swilo swa ku kala swi nga li swona hi yena. (Mat. 26:62-64) Hi xikombiso, loko va mu hembela a wo miyela a ku ntse a nga va hlamuli, kambe loko a va hlamula a a swi yendla hi ndlela ya ku rhula. (Mat. 11:19) Yesu a yendle leswo hikusa a a swi tiva swaku Yehovha hi nkama wa kona a a ta lulamisa xiyimu lexi a a kumana na xona, se ‘a a swi tshika ka mavoko ya Lweyi a yavanyisaka hi ku lulama,’ ku nga Yehovha.

11. Hi nga mu tekelelisa ku yini Yesu loko vanhu van’wani va hi yendlela swilo swa ku biha? (Vona mafoto.)

¹¹ Hi nga mu tekelelisa ku yini Yesu loko va hi yendlela swilo swa ku biha? Hi nga yendla leswo hi ku pimisa kahle hi leswi hi nga ta swi vula. Phela minkama yin’wani swi nga va kahle kuva hi swi tshika swi hundza, loko swilo swa kona swi nga tati  nkombe. Kasi minkama yin’wani swi nga va kahle kuva hi miyela kunene hikusa loko hi zama ku vula xan’wanchumu hi nga yendla swaku mhaka ya kona yi kula. (Ekl. 3:7; Yak. 1:19, 20) Kambe ku ni minkama leyi swi nga lavaka swaku hi nyimelela munhu lweyi va mu hluphaka kumbe hi nyimelela swilo leswi hi kholwaka ka swona. (Min. 6:1, 2) Se ka swiyimu leswo swi nga va kahle kuva hi swi yendla na hi rhulile ni hi xihlonipho. — 1 Pe. 3:15. c

12. Hi nga yendla yini kuva hi kombisa swaku ha mu tshemba Yehovha?

¹² Xin’wani hi nga xi yendlaka swaku hi tekelela Yesu loko van’wani va hi yendlela swilo swaku biha, i ku va hi nga zami ku swi lulamisa hi hoxe, kambe hi swi tshikela Yehovha na hi tiyiseka swaku yena a tiva ntiyiso hinkwawu naswona hi nkama wa kona a ta xi lulamisa xiyimu xa hina. Ku tshemba Yehovha swi ta hi pfuna kuva hi tiyisela xiyimu lexi hi kumana na xona, funtshi swi ta tlhela swi hi pfuna swaku hi nga tshameli ku veketela xiviti hikusa ku veketela xiviti swi nga yendla leswaku hi tshama na hi nga tsakanga swi tlhela swi wonha wunghanu leli hi nga na lona na Yehovha. — Ps. 37:8.

13. I mpsini leswi nga hi pfunaka ku tama hi tiyisela swilo swa ku biha?

¹³ Phela a hi nge swi koti ku mu tekelela hi ku helela Yesu, naswona minkama yin’wani hi ta vula kumbe ku yendla swilo leswi hi nga ta gamaka hi tisola hi swona. (Yak. 3:2) Swilo swin’wani swa ku biha leswi vanhu va hi yendlelaka swona swi ta hi vava hintamu naswona minkama yin’wani swi ta hi siyela swivavu leswi hi nga ta tshama na swona wutomi la hina hinkwalu. Indjhe hi swona leswi wena u titwisaka xiswona? Loko ku li swaku u vavisekile hi mhaka swilo swa ku biha leswi va nga ku yendlela swona, tiyiseka swaku Yehovha wa ku twisisa naswona N’wana wa yena Yesu na yena wa ku twisisa kahle swinene, hikusa na yena a tshame a kumana ni swilo swa ku fana ni leswo. (Heb. 4:15, 16) Yehovha a hi nyike xikombiso xa Yesu a tlhela a hi byela ka Bibele leswi hi nga swi yendlaka loko vanhu va hi yendlela swilo swa ku biha. A hi voneni swilo swimbirhi leswi buku la Varoma li swi vulaka leswi nga hi pfunaka.

“SWI TSHIKELENI XIKWEMBU”

14. Marito lawa ma nge: “Swi tshikeleni Xikwembu” ma lava ku vula yini? (Varoma 12:19)

¹⁴ Lerha Varoma 12:19. Ndlela leyi mupostolo Pawulo a nga ma tirhisa hi yona marito lawa ma nge: “Swi tshikeleni Xikwembu” yi kombisa swaku swi kahle ku kala hi nga zami ku lulamisa swilo hi hoxe, kambe hi tshika Yehovha i li yena a swi lulamisaka hi nkama wa yena ni hi ndlela ya yena. Leswo hi swona leswi makwerhu John a nga swi yendla nkama lowu va nga mu yendlela swilo swa ku biha, yena a li: “Phela swi lave ni tikhoma leswaku ni nga kwati kumbe ni zama ku lulamisa swilo hi ndlela ya mina. Varoma 12:19 yi ni pfunile kuva ni tshika Yehovha a lulamisa swilo hi ndlela ya yena.”

15. Hi mhaka muni swi yampsa ku swi tshikela Yehovha loko van’wani va hi yendlela swilo swa ku biha?

¹⁵ Loko vanhu va hi yendlela swilo swa ku biha hi gama hi swi tshikela Yehovha swi pfuna hina, hikusa swi ta hi pumbela switresi ni ku vaviseka loku hi nga vaka na kona hi ku zama ku lulamisa xikarhatu xa hina. Loko hi nga zami ku lulamisa xiyimu xa hina kambe hi swi tshikela Yehovha, hi va na hi rhula ndzhwalu wa ku tika hi wu tshikela yena naswona Yehovha a tinyimisele ku hi pfuna. Swo fana ni loko a ku: ‘Yi tshikeli mina mhaka leyi, ni ta yi lulamisa hi ndlela yayinene.’ Loko hi swi tshikela Yehovha hi pfumela ku pfuniwa hi yena hi nga tiyiseka swaku a ta yi lulamisa kahle mhaka ya hina ku tlula hina. Phela hi leswo swi nga yendliwa hi makwerhu John lweyi se hi nga vulavula hi yena. Yena a vula leswaku a swi vone swi yampsa akuva a tshika a mhaka ya yena ka Yehovha, na a tshemba swaku a ta yi lulamisa hi ndlela yayinene ku tlula leswi yena a a ta swi yendla leswaku a yi lulamisa.

 “HLULA SWA KU BIHA HI SWASWINENE”

16-17. Xikhongelo xi nga ku pfunisa ku yini loko van’wani va ku yendlela swa ku biha? (Varoma 12:21)

¹⁶ Lerha Varoma 12:21. Mupostolo Pawulo a tlhele a pfuna Vakreste leswaku va “hlula swa ku biha hi swaswinene.” Yena a te: “U nga pfumeli ku hluliwa hi swilo swa ku biha, kambe hlula swa ku biha hi swaswinene.” Na yena Yesu a vulavule hi yona mhaka leyi ka Dixkursu la yena la le Ntshaveni. Yena a te: “Tamani mi rhandza valala va n’wina ni ku khongelela lava mi hluphaka.” (Mat. 5:44) Ka wutomi la yena, Yesu a hlule swa ku biha hi swaswinene. Hi xikombiso, nkama lowu Yesu a nga gongondzeliwa mhandzini hi masonchwa ya Varoma a twe ku vava kakukulu swinene, kambe a tiyiselile a nga zanga a tlhelisela hi swa ku biha.

¹⁷ Hambileswi Yesu va nga mu yendlela swilo swa ku biha a nga veketelanga xiviti, funtshi a nga kombelanga Yehovha swaku a ma khatisa masonchwa lawayani. Kambe a khongelile ka Yehovha a ku: “Papayi, va rivalele, hikusa a va swi tivi leswi va swi yendlaka.” (Luk. 23:34) Phela na hina hi nga yendla leswi fanaka. Loko hi khongelela vanhu lava va hi yendlelaka swilo swa ku biha swi ta pfuna hina hikusa a hi nga ta veketela xiviti funtshi a hi nga ta tshama na hi kwatile. Naswona swi ta hi pfuna kuva hi vona swaswinene ka vanhu lava va nga hi yendlela swa ku biha.

18. Xikhongelo xi mu pfunise ku yini Alberto na John?

¹⁸ Ku yendla xikhongelo swi va pfunile hintamu vamakwerhu lava hi nga vulavula hi vona ka nhlokomhaka leyi. Makwerhu Alberto a li: “Ni khongelile, ni khongelela vamakwerhu lava va nga ni yendlela swilo swa ku biha, ni khongele makhambi ya manyingi ni mu kombela Yehovha leswaku a ni pfuna swaku ni nga tshameli ku pimisa hi leswi va nga ni yendlela swona.” Lexi tsakisaka hi leswaku makwerhu Alberto a game a tlhela a mu tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Se makwerhu John a li: “Minkama ya yinyingi a ni khongela ni khongelela makwerhu lwiyani a nga ni yendlela swa ku biha. Ka swikhongelo swa mina a ni kombela Yehovha swaku a ni pfuna ku vona makwerhu lwiyani hi ndlela yayinene ni tlhela ni nga mu pimiseli swilo swa ku biha. Funtshi ku yendla leswo swi ni pfunile leswaku ni va ni ku rhula ka le mbilwini.”

19. I mpsini leswi hi faneleke hi tama hi swi yendla loko va hi yendlela swilo swa ku biha? (1 Pedru 3:8, 9)

¹⁹ Na ha ha hanya ka misava leyi ya ku biha vanhu va ha ta tama va hi yendlela swilo swa ku biha. Kambe hambileswi hi kalaka hi nga swi tivi swaku leswo swi ta yendleka siku muni, hi nga tshikeni ku khongela hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna. Hi fanele hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tekelela xikombiso xa Yesu ni ku yendla leswi Bibele li vulaka swaku hi fanele hi swi yendla loko vanhu va hi yendlela swa ku biha. Loko hi yendla hinkwaswu leswi, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a ta yi katekisa minzamu ya hina. — Lerha 1 Pedru 3:8, 9.