NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 43
LISIMU 90 Ahi Tiyisaneni
Hlula Ku Kanakana
“Kambisisani swilo hinkwaswu.” — 1 TES. 5:21.
LESWI HI NGA TA SWI DJONDZA
Ka djondzo leyi hi ta vona swaku hi nga ku hlulisa ku yini ku kanakana nkama lowu hi tirhelaka Yehovha.
1-2. a) Minkama yin’wani vanhu va Yehovha va nga ha kanakana hi yini? b) Hi ta vona yini ka nhlokomhaka leyi?
HINKWERHU hi nga ha tshuka hi kanakana. a Hi xikombiso, pimisa hi jovhem leli li nga muchumayeli naswona li kanakanaka hi ku lava ku tsakamisiwa. Kumbe u pimisa hi makwerhu lweyi se a nga kula naswona nkama na a ha li jovhem a nga langa ku tirhela Yehovha naswona a yendla mintirho yayitsongo leswaku a tihanyisa ni ndjangu wa yena. Phela hi ku famba ka nkama a nga ha kanakana leswaku indjhe xiboho lexi a nga xi yendla i xinene. Kumbe pimisa hi makwerhu lweyi se a nga guga, lweyi a kalaka a nga ha swi koti ku yendla minchumu ya yinyingi leswaku a tirhela Yehovha. Phela leswo swi nga ha mu heta matimba; phela a nga ha kanakana swaku Yehovha wa yi vona minzamu leyi a yi yendlaka. Se hi nga ha tivutisa hi ku: ‘Indjhe Yehovha wa ni vona? Indjhe wa yi vona minzamu leyi ni yi yendlaka swaku ni mu tirhela? Kumbe indjhe na ha li wa lisima ka yena?’
2 Loko hi tshuka hi va ni ku kanakana i swa lisima kuva hi ku lulamisa, hikusa loko hi nga yendli leswo ku nga ha khumba ndlela leyi hi mu tirhelaka hi yona Yehovha. A ka djondzo leyi hi ta vona leswaku a Bibele li nga hi pfunisa ku yini loko hi ni ku kanakana ka leswaku 1) indjhe Yehovha a ni mhaka na hina? 2) Indjhe swiboho leswi hi nga swi yendla khale i swinene ke? 3) Indjhe ha ha li va lisima ka Yehovha?
HI NGA YENDLA YINI SWAKU HI HLULA KU KANAKANA?
3. Hi nga yendla yini swaku hi hlula ku kanakana?
3 Nchumu wa lisima lowu nga hi pfunaka ku hlula ku kanakana i ku va hi lavetela tinhlamulu ta swivutiso leswi hi karhataka ka Bibele. Ku yendla leswo swi ta hi pfuna leswaku hi tama hi tiyisa wunghanu leli hi nga na lona na Yehovha hi tlhela hi tiyisa ‘lipfumelo la hina.’ — 1 Ko. 16:13.
4. Hi nga yendla yini leswaku hi ‘kambisisa swilo hinkwaswu’? (1 Vatesalonika 5:21)
4 Lerha 1 Vatesalonika 5:21. A Bibele li hi kutxa leswaku hi fanele hi ‘kambisisa swilo hinkwaswu.’ Hi nga swi yendlisa ku yini leswo? Hi xikombiso, loko ku ni nchumu lexi hi kalaka hi nga xi twisisi kahle, swi lava leswaku hi li djondza Bibele kuva swi basa ka nhloko ya hina. Pimisa hi jovhem leli kanakanaka leswaku indjhe i la lisima ka Yehovha? Li nga yendla yini leswaku li lulamisa mimpimiso leyo? Swi lava leswaku li kambela minchumu hinkwayu hi ku va li djondza Bibele kuva li tiva leswaku Yehovha a li vonisa ku yini.
5. Hi nga yendla yini swaku hi tiva leswi Yehovha a swi pimisaka?
5 Nkama lowu hi lerhaka Bibele, hi va hi twa leswi Yehovha a hi byelaka swona. Kambe leswaku hi twisisa ndlela leyi Yehovha a pimisaka hi yona kumbe leyi a titwaka hi yona hi xiyimu lexi hina hi nga ka xona, hi fanele hi yendla swa ku tlula ku lerha ntsena. Hi fanele hi hamba mapexkiza leswaku hi yi twisisa kahle mhaka yoleyo. Hi nga ha tirhisa mabuku ni swilo swin’wani leswi nhlengeletanu yi hi nyikaka swona leswaku swi hi pfuna ku twisisa Bibele. (Swiv. 2:3-6) Na hi nge se djondza, hi fanele hi khongela hi kombela swaku Yehovha a hi pfuna ku twisisa ndlela leyi a titwaka hi yona ka swilo leswi hi nga ta djondza hi swona. Xin’wani xi nga hi pfunaka i ku va hi djondza hi vanhu lava ku vulavuliwaka hi vona ka Bibele, lava va nga tshama va va ka xiyimu lexi hina hi nga ka xona.
6. Mintlhanganu yi nga hi pfunisa ku yini?
6 Xin’wani lexi hi nga xi yendlaka swaku “hi twa” leswi Yehovha a hi byelaka swona i ku ya mintlhanganwini. Phela loko hi ya mintlhanganwini nkama ni nkama, hi ta twa madixkursu, tinhlamulu ta vamakwerhu leti ti nga swi kotaka ku hi pfuna ku susa ku kanakana loku hi nga na kona hi nkama wolowo. (Swiv. 27:17) Swoswi a hi voneni swaku hi nga ku hlulisa ku yini ku kanakana kun’wani loku hi nga na kona.
LOKO HI KANAKANA SWAKU YEHOVHA A NI MHAKA NA HINA
7. I yini leswi hi nga ha tivutisaka swona?
7 Minkama yin’wani hi nga ha tivutisa hi ku: ‘Indjhe Yehovha a ni mhaka na mina?’ Hi nga pimisa hi ndlela leyo loko hi sungula ku tifananisa na yena, hi pimisa hi wukulu la yena, matimba lawa a nga na wona ni wutlharhi leli a nga na lona. Phela hambi hi Davhida nkama lowu a nga pimisa hi ndlela leyi Yehovha a nga mukulu hi yona, a ze a vutisa a ku: “Yehovha Xikwembu xanga, kasi munhu o va yini swaku u va ni mhaka na yena, n’wana wa munhu o va yini swaku u mu yingisa?” (Ps. 144:3) Se loko hi ni mapimiselo ya ku fana ni lawo, hi nga yendla yini swaku hi ma hlula?
8. Hi ku ya hi 1 Samuwele 16:6, 7, 10-12, Yehovha a vona yini ka hina?
8 A Bibele li ni swikombiso swa ndlela leyi Yehovha a va vonaka hi yona a vanhu lava va tikombaka na va nga na lisima. Hi xikombiso, khambi lin’wani nkama a nga rhuma Samuwele leswaku a ya langa n’wana mun’we wa Yese lweyi a a ta va hosi ya tiko la Israyele, Yese a vitane vana va yena hinkwavu lava vavakulu, kambe Davhida lweyi a a li mutsongo a nga mu vitananga. b Xa ku hlamalisa hileswaku Yehovha a game a langa yena Davhida lweyi a a nga vitaniwanga. Hi mhaka muni? Hikusa Yehovha a vonile mbilu ya Davhida. A vone leswaku a a li djaha leli a li rhandza Yehovha hikakunene. — Lerha 1 Samuwele 16:6, 7, 10-12.
9. I yini lexi hi pfunaka ku vona swaku Yehovha a ni mhaka na hina? (Vona mufoto.)
9 Xin’wani lexi nga hi pfunaka ku vona swaku Yehovha a ni mhaka na hina hikakunene, i ku pimisa hi leswi minawu leyi a hi nyikaka yona hi ku tirhisa Bibele yi hi pfunisaka xiswona. (Ps. 32:8) Phela minkama hinkwayu loko hi yendla leswi Yehovha a hi byelaka swona, a swilo swi hi fambela kahle ka wutomi la hina. Leswo swi swi kombisa kahle leswaku Yehovha wa hi rhandza naswona a ni mhaka na hina. (Ps. 139:1; 1 Tik. 28:9; Min. 17:26, 27) Yehovha a vona minzamu hinkwayu leyi hi yi yendlaka leswaku hi mu tirhela, a tlhela a vona wumunhu la hina lalinene funtshi a lava leswaku hi tama hi va vanghanu va yena. — Yer. 17:10; 1 Yo. 4:19.
“Loko u mu lavetela [Yehovha] a ta yendla swaku u mu kuma.” — 1 Tik. 28:9 (Vona paragrafu 9) c
LOKO HI KANAKANA SWIBOHO LESWI HI NGA SWI YENDLA
10. Hi nga ha tivutisa yini loko hi pimisa hi swiboho leswi hi nga swi yendla?
10 Ka wutomi la hina minkama yin’wani hi nga ha tshuka hi tivutisa swaku ‘indjhe swiboho ni nga swi yendla i swinene?’ Leswo swi nga ha yendleka minkama yin’wani loko hi tshike ntirho lowu a wu ta hi nyika male ya yinyingi leswaku hi kota ku va ni nkama wa ku yenela wa ku tirhela Yehovha. Se loko malembe ma ya ma famba, hi nga ha gama hi vona vanhu van’wani lava va nga yendla xiboho xa ku hambana ni xa hina ingaku wutomi la vona li famba kahle naswona va ni male ya yinyingi. Se hi nga gama hi tivutisa hi ku ‘indjhe xiboho lexiyani ni nga xi yendla i xinene? A ni yo yendla swilo hi magugu?’
11. I yini lexi a xi karhata mutsali wa Tipisalema 73?
11 Loko u tshuka u va ni swivutiso swa ku fana ni leswi, pimisa hi leswi mutsali wa Tipisalema 73 a nga titwisa xiswona. A vone vanhu lava kalaka va nga gandzeli Yehovha na va tikomba ingi va ni wutomi la kahle, va ganyile naswona a ku nga na swikarhatu ka vona. (Ps. 73:3-5, 12) Phela a vone vanhu lava na va nga karhateki naswona nkama a nga vona leswo, swi mu yendle a titwa na a nga pfuni nchumu ka Yehovha, swi tlhela swi mu yendla a karhateka hintamu. (Ps. 73:13, 14) Se i ntxini xi nga mu pfuna swaku a hlula ku karhateka koloko?
12. I yini lexi nga pfuna mupisalema leswaku a hlula ku kanakana? (Tipisalema 73:16-18)
12 Lerha Tipisalema 73:16-18. Lexi nga pfuna mupisalema lweyi leswaku a hlula ku kanakana, i ku va a ye ka tempele ya Yehovha. Nkama a nga fika seniyani, a tinyike nkama wa ku pimisa kahle hi xiyimu xa yena. A tsumbule leswaku a vanhu lavayani a a va navela, naswona a swi tikomba na swi va fambela kahle, a va nga na ntshembo wa nchumu. Leswo swi mu pfunile leswaku a hlula ku kanakana a tlhela a nga ha karhateki. A mupisalema lweyi a game a tinyimisela ku tama a tirhela Yehovha. — Ps. 73:23-28.
13. I ntxini xi nga hi pfunaka swaku hi rhula loko hi kanakana swiboho leswi hi nga swi yendla? (Vona mufoto.)
13 Xin’wani, a Bibele li nga hi pfuna leswaku hi rhula ka swiboho leswi hi nga swi yendla. Loko hi li djondza hi ta vona lisima leli hi nga na lona ka Yehovha ni ku tsumbula leswaku hi ni wutomi la ku tsakisa hintamu swinene ni xikongomelo; ku hambana ni vanhu lava va nga ganya, lava nga ni male, lava tikombaka na va hanya wutomi la ku tsakisa. Hikusa ka wutomi la vona a va na ntshembo, kambe hina hi ni ntshembo wa ku tsakisa wa nkama lowu taka. (Ps. 145:16) Xin’wani xa lisima xa ku pimisa hi xona, hileswaku swi nga yendleka a xiboho lexi a hi pimisa swaku xi ta va kahle, a xi nga ta huma hi ndlela leyi hina hi swi pimisaka hi yona. Kambe mhaka hileswaku a xiboho lexi hi nga xi yendla, loko hi xi yendlile hileswi hi rhandzaka Yehovha ni ku lava ku pfuna vanhu van’wani, hi nga tiyiseka leswaku a wutomi la hina li ta tsakisa hikakunene.
Tivoni na u li Paradesi (Vona paragrafu 13) d
LOKO HI KANAKANA SWAKU HA HA LI VA LISIMA KA YEHOVHA
14. I yini lexi nga ha godolisaka vanhu va Yehovha naswona va nga ha tivutisa yini?
14 Vanhu van’wani lava tirhelaka Yehovha va nga ha hela ntamu hileswi va nga guga ni hi leswi va vabyaka. Se leswo swi nga va yendla va sungula ku kanakana va tlhela va tivutisa leswaku indjhe va ha li va lisima ka Yehovha ke? Kambe i yini lexi nga va pfunaka leswaku va hlula ku kanakana koloko?
15. A a tiyiseka hi yini mutsali wa Tipisalema 71?
15 Mutsali wa Tipisalema 71 na yena a a karhateka hintamu hileswi se a a gugile. Yena a khongelile ka Yehovha a ku: “U nga ni tshiki loko matimba ya mina ma hela.” (Ps. 71:9, 18) Hambileswi mupisalema lweyi a a karhateka hi mhaka xiyimu xa yena, a a tiyiseka leswaku Yehovha a a ta tama a mu pfuna leswaku a tama a mu tirhela hi ku tshembeka. Naswona a a swi tiva swaku Yehovha a a yi nyika lisima minzamu leyi a yi yendlaka leswaku a tama a mu tirhela, hambiloko ku ni swin’wani leswi a kalaka a nga ha koti ku swi yendla ku fana ni khale. — Ps. 37:23-25.
16. Vamakwerhu lava kuleke hi ntanga, va nga yendla yini leswaku va pfuna van’wani? (Tipisalema 92:12-15)
16 N’wina vamakwerhu mi nga kula hi ntanga, tinyikeni nkama wa ku pimisa hi ndlela leyi Yehovha a mi vonaka hi yona. Phela Yehovha a nga mi nyika ntamu leswaku mi kota ku tama mi mu tirhela hi ku ya hi swiyimu leswi mi nga ka swona. (Lerha Tipisalema 92:12-15.) Zamani ku pimisa hi leswi mi nga kotaka ku swi yendlela van’wani. Hi xikombiso, mi nga ha zama ku tiyisa van’wani abandleni ni ku va komba leswaku ma va rhandza hi tindlela ta ku hambanahambana. Mi nga ha va bulela hi ndlela leyi Yehovha a nga mi pfuna hi yona hi ku famba ka malembe leswaku mi tiyisa ntshembo wa n’wina, ni ndlela leyi mi nga vona switshembiso swa Yehovha swi hetiseka hi yona ka wutomi la n’wina. Naswona mi nga ha tlhela mi va khongelela vanhu van’wanyani abandleni. (1 Pe. 3:12) Ku nga na mhaka xiyimu lexi mun’wani ni mun’wani wa hina a nga ka xona, hi nga swi kota ku mu yendlela nchumu Yehovha kumbe ku pfuna vanhu van’wanyani.
17. Hi mhaka muni hi nga fanelanga hi tifananisa ni van’wani?
17 Loko minkama yin’wani u tshuka u hela ntamu kumbe u vaviseka hileswi u kalaka u nga ha swi koti ku mu yendlela leswi a wu mu yendlela swona khale Yehovha, tiyiseka leswaku a swi nyika lisima leswi u kotaka ku swi yendla swoswi. U nga tifananisi ni vanhu van’wani hikusa leswo swi nga ku heta matimba funtshi Yehovha a nga hi fananisi ni van’wani. (Gal. 6:4) Hi xikombiso, Bibele li vulavula hi Mariya lweyi a nga nyika Yesu mafurha ya ku nunhwela ya ku dura swinene. (Yoh. 12:3-5) Kambe li tlhela li vulavula hi wansati lwiyani wa xisiwana lweyi a a feliwe hi nuna lweyi a nga nyikela hi masentavhu mambirhi ka kaxa la minyikelo atempeleni. (Luk. 21:1-4) Kambe Yesu a nga zanga a fananisa vavasati lava va vambirhi. A vule leswaku a va li vavasati va lipfumelo naswona a va mu rhandza swinene Yehovha. Leswi Yesu a nga swi yendla swi swi kombisa kahle leswaku Yehovha a yi nyika lisima minzamu hinkwayu leyi hi yi yendlaka leswaku hi tama hi mu tirhela, hambiloko hina hi pimisa swaku leswi hi mu yendlelaka swona i switsongo.
18. I yini lexi nga ta hi pfuna ku hlula ku kanakana? (Vona kwadru leli nge “ Bibele Li Nga Ku Pfuna Ku Hlula Ku Kanakana.”)
18 Minkama yin’wani hinkwerhu ha kanakana. Hilani hi nga swi vona hi kona, Rito la Xikwembu ku nga Bibele li nga hi pfuna leswaku hi lwisana ni ku kanakana. Kambe leswaku li hi pfuna, hi fanele hi li lerha kahle leswaku hi kuma tinhlamulu ta swivutiso leswi hi nga na swona. Naswona ha tshemba leswaku Yehovha a ta tama a hi pfuna ku lwisana ni ku kanakana ka hina, naswona a hi tshembisa leswaku a ta hi hakela hi mhaka ya leswo funtshi a ta hi komba lirhandzu a tlhela a hi hlayisa nkama hi kumanaka ni swikarhatu.
LISIMU 111 Leswi Swihi Yendlaka Hi Tsaka
a RITO LELI NGA TLHAMUSELIWA: Ku kanakana loku hi vulavulaka hi kona ka nhlokomhaka leyi, a hi leswiyani swaku munhu a kanakana switshembiso swa Yehovha kumbe a nga kholwi ka swilo swin’wani leswi Bibele li swi vulaka; kambe hi vulavula hi ku kanakana lokuyani ka ku munhu a tisola hi mhaka ya swiboho leswi a nga swi yendla khale leswaku a tirhela Yehovha, ni ku va a pimisa leswaku a hi wa lisima ka Yehovha.
b Bibele a yi swi hlayi leswaku Davhida a a ni malembe mangaki nkama Yehovha a nga mu langa swaku a ta va hosi, kambe swi tikomba a wa ha li mutsongo hintamu. — Vona Murindzi wa 1 ka Setembro wa 2011 paj. 29 par. 2 (hi Xitsonga).
c NTLHAMUSELO WA MAFOTO: Makwerhu wa xisati na a djondza Bibele leswaku a tiva leswi Yehovha a swi pimisaka hi xiyimu lexi a nga ka xona.
d NTLHAMUSELO WA MUFOTO: Makwerhu wa xinuna na a limpa majanela swaku a hlayisa ndjangu wa yena. A tlhela a pimisa hi leswi wutomi li nga ta tshamisa xiswona aParadesi.
