1. I mpsini leswi Yesu a nga hi nyika swona?

 A KU na munhu lweyi a rhandzaka ku nyika ku fana Yesu. Nkama na a li lani misaveni a yendle swilo swa swinyingi swa ku hlamalisa leswaku a pfuna vanhu van’wani. (Luk. 9:12-17) A tlhele a nyikela hi wutomi la yena leswaku a hi ponisa. (Yoh. 15:13) Hambi hi nkama lowu a nga pfuxiwa, Yesu a tame a swi kombisa swaku wa swi rhandza ku pfuna vanhu van’wani. Hi xikombiso, a byele vadjondzisiwa va yena swaku a a ta kombela Yehovha Papayi wa yena swaku a hi nyika moya wa yena wa ku kwetsima swaku wu hi djondzisa wu tlhela wu hi tiyisa. Vhela leswi a nga swi tshembisa a swi yendlile. (Yoh. 14:16, 17, ntlhamuselo; 16:13) Funtshi Yesu wa ha tama a hi nyika matrenamentu ya ku hambanahambana ka mintlhanganu ya bandla lawa ma hi pfunaka leswaku hi wu yendla kahle ntirho wa ku chumayela mahungu ya ku tsakisa amisaveni hinkwayu. — Mat. 28:18-20.

2. I vamani vavanuna lava va nga tinyiko lava ku vulavuliwaka hi vona ka Vaefeza 4:7, 8?

² Kambe Yesu a hi nyike prezenti lin’wanyani. Ka buku la Vaefeza, Pawulo a tsale swaku nkama Yesu a nga tlhela a ya tilweni “a nyike bandla vavanuna swaku va va tinyiko.” (Lerha Vaefeza 4:7, 8.) Pawulo a tlhamusele swaku a vavanuna lava va kona swaku va ta pfuna bandla ka swilo swa ku hambanahambana. (Efe. 1:22, 23; 4:11-13) Hi vulavula hi vapfunisi va bandla, madoda ni vadjikelezi. a Hambileswi vavanuna lava va yendlaka swihoxo, va pfanaka va phazama minkama yin’wani, Yesu wa va tirhisa leswaku va hi pfuna. (Yak. 3:2) Phela vona i prezenti leli li nga nyikiwa bandla.

3. Hi nga va pfunisa ku yini vamakwerhu lava va nga vekiwa swaku va rhangela amabandleni?

 ³ Yesu a nyike bandla vavanuna lava va nga tinyiko leswaku va pfuna bandla. (Efe. 4:12) Kambe hinkwerhu hi nga swi kota ku yendla xan’wanchumu swaku hi va pfuna vamakwerhu lava leswaku va wu yendla kahle ntirho wa vona. Leswaku u yi twisisa kahle mhaka leyi pimisa hi leswi: Van’wani va hina hi tshama hi pfunisa hi ku kongoma ka ku yaka Yindlo ya Wugandzeli. Kambe van’wani va nga ha va va pfunisile hi tindlela tin’wani, ku nga ha va hi ku va swekela swakudla lava va yakaka ni ku heleketa swilo leswi lavekaka ka ndhawu leyi ku yakiwaka ka yona. Xikombiso lexi xi swi kombisa kahle leswaku leswi hi swi vulaka ni leswi hi swi yendlaka swi nga pfunisa leswaku a vapfunisi va bandla, madoda ni vadjikelezi va wu yendla kahle ntirho wa vona. Se swoswi a hi voneni swaku leswi swi yendliwaka hi vamakwerhu lava swi hi pfunisa ku yini hinkwerhu abandleni ni swaku hi nga yendla yini swaku hi va khensa hi ntirho wa vona hi tlhela hi khensa na Yesu lweyi a nga hi nyika vona.

VAPFUNISI VA BANDLA VA YENDLA NTIRHO WA LISIMA

4. Hi yini mintirho leyi a yi yendliwa hi “vapfunisi va bandla” aminkameni ya vapostolo?

⁴ Ka nkama wa vapostolo, vamakwerhu van’wani a va vekiwa swaku va va vapfunisi va bandla. (1 Tm. 3:8) Swi nga yendleka Pawulo a a vulavula hi vamakwerhu lava ka buku la 1 Vakorinto 12:28 nkama a nga vula swaku hi “lava va pfunaka van’wani.” Swi tikomba ingi vapfunisi va bandla a va yendla mintirho ya yinyingi abandleni naswona leswo a swi yendla swaku madoda ma tshama na ma khomekile hi ku pfuna vamakwerhu ma tlhela ma chumayela. Hi xikombiso, vapfunisi va bandla a va tirhisiwa ka ku yendla makopiya ya Matsalwa kumbe va rhumiwa swaku va xava materiyali lawa a ma laveka swaku va tsala makopiya wolawo.

5. Hi yini mintirho yin’wani leyi yi yendliwaka hi vapfunisi va bandla?

⁵ Hi leyi mintirho yin’wani leyi yendliwaka hi vapfunisi va bandla. (1 Pe. 4:10) Van’wani va tirha ka tikonta, ka materitoriyu, ka mabuku, ka som, va pfunisa ka ku lunghisa Yindlo ya Wugandzeli kasi van’wani i vaindikadori. Mintirho hinkwayu leyo i ya lisima leswaku yi yendliwa abandleni leswaku swilo swi famba kahle. (1 Ko. 14:40) Funtshi vapfunisi van’wani va bandla va vekiwa swaku va hamba swiyenge ka mintlhanganu ya xikarhi ka vhiki, va tlhela a veka madixkursu a ku heleni ka vhiki. Mupfunisi wa bandla a nga ha tlhela a vekiwa leswaku a pfunisa a muvoneleli wa grupu ya nsimu, van’wani va nga ha tlhela va rhambiwa swaku va famba ni madoda swaku va ya hamba mayendzo ya wurisi.

6. Hi mhaka muni hi fanele hi wu khensa ntirho wa vapfunisi va bandla?

⁶ Vona leswi vamakwerhu van’wani va swi vulaka hi ntirho lowu wu yendliwaka hi vapfunisi va bandla. Makwerhu Beberly b lweyi a tshamaka aBolívia, a vula swaku wa wu khensa ntirho lowu wu yendliwaka hi vamakwerhu lava, hikusa va pfunisa leswaku hinkwerhu hi nga mintlhanganwini hi yimbelela, hi hlamula, hi yingisela kahle madixkursu lawa ma vekiwaka va tlhela va hi komba mafoto ni mavhidiyo amintlhanganwini. Va tlhela va yendla leswaku hinkwerhu hi hlayiseka ka Yindlo ya Wugandzeli va tlhela va pfuna vamakwerhu lava va kalaka va nga swi kotanga ku ya ka Yindlo ya Wugandzeli swaku va khoma mintlhanganu hi ku tirhisa a video conferência. Loko mintlhanganu se yi helile, vamakwerhu lava va basisa Yindlo ya Wugandzeli va tlhela va tendera a kaxa la minyikelo ni ku tlhela va hi nyika mabuku. Kasi makwerhu Leslie lweyi i nga nsati wa doda lweyi a tshamaka aColômbia a li: “Loko a a nga pfuniwi hi vapfunisi va bandla, nuna wa mina a a ta tshama na a khomekile minkama hinkwayu. Se ni wu khensa swinene ntirho lowu vamakwerhu lava va wu yendlaka.” Swi nga yendleka na wena u titwa hi ndlela leyi fanaka loko u pimisa hi ntirho lowu wu yendliwaka hi vapfunisi va bandla. — 1 Tm. 3:13.

7. Hi nga swi kombisisa ku yini swaku ha va khensa vapfunisi va bandla? (Vona mufoto.)

⁷ Kambe swi lava hi swi kombisa hi mintirho swaku ha va khensa vapfunisi va bandla. Bibele li hi kutxa  kuva hi “khensa minkama hinkwayu.” (Kol. 3:15) Doda lin’wani leli vitaniwaka Cristóvão la le Finlândia, li tlhamusela leswi li swi yendlaka swaku li kombisa ku khensa ka lona, li li: “Ni tolovela ku tsala xikartani ni tsala marito ya ku karhi ni ndzimana yin’we ya Bibele, ni tsalela mupfunisi wa bandla leswaku ni mu khensa hi ntirho lowu a wu yendlaka ni ku mu komba a lisima la wona abandleni.” Pascal na Jael lava va tshamaka aNova Caledónia, va tolovela ku khongelela vapfunisi va bandla. Pascal a li: “Hi tolovela ku khongela hi va kombelela vamakwerhu lavayani leswaku Yehovha a va pfuna hi tlhela hi mu khensa hi ntirho lowu va wu yendlelaka bandla. Ha tiyiseka swaku Yehovha wa swi twa swikhongelo leswo a tlhela a swi hlamula naswona bandla la pfuneka hintamu swinene.” — 2 Ko. 1:11.

MADODA MA TIRHA HI MATIMBA

8. Hi mhaka muni Pawulo a tsale swaku madoda “ma tirha hi matimba”? (1 Vatesalonika 5:12, 13)

⁸ Ka nkama wa vapostolo, madoda a ma tirha hi matimba swaku ma hlayisa bandla. (Lerha 1 Vatesalonika 5:12, 13; 1 Tm. 5:17) A swi lava va fambisa mintlhanganu, va yi lunghiselela naswona a swi lava va tlhangana tanihi madoda leswaku va yendla swiboho. Xin’wani lexi a va xi yendla a ku li ku pfuna vamakwerhu hi ndlela ya lirhandzu ni hi ndlela leyi a yi ta yendla leswaku bandla li tshama na li vhikelelekile. (1 Tes. 2:11, 12; 2 Tm. 4:2) Xin’wani lexi a va fanele va xi yendla a ku li ku tirha leswaku va hlayisa mindjangu ya vona va tlhela va tiyisa lipfumelo la vona ni wunghanu la vona na Yehovha. — 1 Tm. 3:2, 4; Tit. 1:6-9.

9. Hi yini mintirho yin’wani leyi yi yendliwaka hi madoda?

⁹ Phela ninamuntlha a madoda ma ni mintirho ya yinyingi swinene. 2 Timotiya 4:5 yi vula swaku a madoda i vachumayeli, leswi nge va hi vekela xikombiso ka ntirho wa ku chumayela. Madoda ma tlhela ma lunghiselela hinkwaswu leswi swi lavekaka ka ntirho wa ku chumayela, ma lunghiselela materitoriyu ma tlhela ma trenara van’wani swaku va tiva ku djondzisa kahle ka ntirho wa ku chumayela. Xin’wani, madoda ma ni ntirho wa lisima wa ku pfuna vamakwerhu loko va tshuka va va ni swikarhatu leswi nga wonhaka wunghanu la vona na Yehovha. Loko munhu a tshuka a djoha, ma zama ku mu pfuna leswaku a lulamisa ndlela ya yena leswaku bandla li tshama na li basile. (1 Ko. 5:12, 13; Gal. 6:1) Xin’wani, a madoda i varisi abandleni. (1 Pe. 5:1-3) Va lunghiselela tinkulumi va tlhela va yendla hinkwaswu leswi va nga swi kotaka swaku va tiva vamakwerhu hinkwavu abandleni, va va yendzela swaku va va tiyisa. Madoda man’wani ma tirha ka ku yaka ni ku lunghisa Tiyindlo ta Wugandzeli, ka ku lunghiselela makongresu ni masembleya, man’wani ma tirha ka mintlawa ya lava va pfuxelaka vamakwerhu lava va vabyaka aswibelhela ni ka ku vulavulisana ni vadotori ni mintirho yin’wani. Vhela, swi tikomba kahle swaku a madoda ma ni swa swinyingi swa ku swi yendla.

10. Hi mhaka muni ntirho wa madoda wu li wa lisima?

¹⁰ Yehovha a tshembise vanhu va yena swaku a a ta va nyika varisi lava a va ta va hlayisa va tlhela va va pfuna swaku va nga “chavi nchumu.” (Yer. 23:4) Johanna wa le Finlândia, loko a vulavula hi leswi doda lin’wani li nga mu pfunisa xiswona nkama lowu mamani wa yena a a vabya hintamu a te: “Mina swa ni karhatela hintamu ku byela munhu mun’wani ndlela leyi ni titwaka hi yona, kambe doda lin’wani hambileswi a ni nga li tivi kahle li ni yingisele kahle nkama lowu a ni li byela leswi a ni titwisa xiswona li tlhela li ni lehisela mbilu. Lona li khongele na mina li tlhela li ni komba swaku Yehovha wa ni rhandza. Phela a ni khumbuki hinkwaswu leswi li nga ni byela swona doda leliyani, kambe leswi ni swi khumbukaka hi leswaku loko se ni bulile na lona ni ve ni ku rhula ka le mbilwini. Na tiyiseka swaku Yehovha a mu tirhisile makwerhu lwiyani leswaku a ni pfuna hi nkama lowuyani wa xikarhatu.” Se wena ke, madoda ma ku pfunise ku yini?

11. Hi nga yendla yini kuva hi kombisa swaku ha ma khensa madoda ya bandla la hina? (Vona mufoto.)

¹¹ Phela Yehovha a tsaka hintamu loko a hi vona na hi komba madoda swaku ha wu khensa ntirho lowu ma wu yendlaka. (1 Tes. 5:12, 13) Henrietta lweyi a tshamaka aFinlândia a li: “Phela madoda minkama hinkwayu ma tinyimisele ku hi pfuna lakaku hi  nga ha pimisa swaku a ma na swikarhatu ka wutomi la wona naswona ma ni nkama wa wunyingi. Se minkama yin’wani ni tolovela ku yela doda ni fika ni li byela hi ku kongoma ni ku ‘ku ni nchumu ni lavaka u xi tiva, phela wena u doda la kahle swinene.’” Se makwerhu Sara wa le Turquia a li: “Phela madoda ma swi lava hintamu ku nyikiwa ntamu leswaku ma swi kota ku tama ma yendla ntirho lowu ma nga nyikiwa wona. Se hi nga yendla leswo hi ku va hi ma tsalela xiphephani xa ku ma khensa, hi ma rhamba swaku hi ta dlanyana na wona kumbe ku ma rhamba swaku hi famba na wona ka ntirho wa ku chumayela.” Vamakwerhu lava, va swi lava hintamu ku khensiwa hi ntirho hinkwawu lowu va wu yendlelaka bandla. Se wena ke, u nga yendla yini swaku u kombisa swaku wa ma khensa madoda ya bandla la wena? — 1 Ko. 16:18.

VADJIKELEZI VA TIYISA MABANDLA

12. I vamani lava Yesu a a va tirhisa swaku va tiyisa mabandla ka nkama wa vapostolo? (1 Vatesalonika 2:7, 8)

¹² Vavanuna van’wani lava va nga kona amabandleni lava va yendlaka ntirho wa lisima i vadjikelezi. Hi xikombiso, a madoda ya le Yerusalema ma lange Pawulo na Barnaba ni van’wani swaku va va vadjikelezi naswona hinkwavu ka vona a va yendla ntirho lowu na va kongomisiwa hi Yesu. (Min. 11:22) Kasi hi wini ntirho wa vona? Xikongomelo xa vona i ku tiyisa mabandla. (Min. 15:40, 41) Phela vavanuna lava a va tshika minchumu ya yinyingi ka wutomi la vona va tlhela va veka wutomi la vona a nghozini leswaku va famba va pfuna mabandla hi ku ma djondzisa ni ku ma tiyisa. — Lerha 1 Vatesalonika 2:7, 8.

13. Hi yini mintirho ya lisima leyi vadjikelezi va yi yendlaka?

¹³ Phela vadjikelezi va tshama na va li ku fambeni leswaku va yendzela mabandla. Minkama yin’wani va famba mpfhuka wa ku leha. Vhiki ni vhiki mudjikelezi a yendla madixkursu ya ku hambanahambana, mayendzo ya wurisi, a yendla ntlhanganu wa vapfuli va ndlela, ntlhanganu wa madoda, a tlhela a fambisa mintlhanganu ya nsimu. Funtshi a tlhela a lunghiselela madixkursu, a lunghiselela leswi swi nga ta yendliwa ka masembleya ya sirkwitu ni makongresu.  Kan’we hi lembe a fanele a fambisa a xikola xa vapfuli va ndlela a tlhela a lunghiselela a ntlhanganu wa xipesiyali wa vapfuli va ndlela. Mintirho hinkwayu leyi i yinyingi, kambe minkama yin’wani a nga ha tshuka a nyikiwa mintirho yin’wani funtshi swa kola na kola.

14. Hi mhaka muni hi nga vulaka swaku a vadjikelezi i nkateko amabandleni?

¹⁴ A vadjikelezi i nkateko wawukulu amabandleni. Hi mhaka muni hi hlaya leswo? Makwerhu mun’wani wa le Turquia loko a vulavula hi mayendzo ya vadjikelezi a vule leswi: “Phela loko vhiki li gama, ni titwa na ni khumbekile hintamu swinene mbilwini lakakuva ni lava ku yendla hinkwaswu ni nga swi kotaka swaku ni pfuna vamakwerhu abandleni. I ntiyiso swaku vadjikelezi va ni swilo swa swinyingi swa ku swi yendla, kambe a ni khumbuki mudjikelezi ni mun’we lweyi a nga tshama a tikomba na a khomekile swinene swaku hambi hi nkama wa ku hi bula na yena a nga li na wona.” Johanna lweyi se hi nga bula hi yena ka maparagrafu lawa ma nga hundza, a tlhamusela swaku na yena a tiyisiwile hintamu swinene hi mudjikelezi mun’wani. Ka khambi lin’wani va nga huma xikan’we nsimu, hambileswi va kalaka va nga kumanga munhu ansin’wini, Johanna a nga li khohlwi siku leliyani, yena a li: “Mina a ni nge swi khohlwi leswi mudjikelezi lwiyani a nga swi yendla, phela a ni tiyisile hintamu. Mina a ni xukuvalile hi mhaka leswi vamakwavu va mina va nga rhurha va ya tshama kule, kambe mudjikelezi lwiyani a ni tiyisile a ni byela swaku ku nga li khale ka misava ya nyuwani hi ta va ni nkama wa wunyingi wa ku tshama ni maxaka ya hina funtshi ma ta va na ma li kusuhi na hina. Marito lawayani ma ni khumbile hintamu ma tlhela ma ni tiyisa funtshi a ni nge ma khohlwi.” Phela leswi ko va swin’wani swa swikombiso swa ku tala swinene swi kombisaka ndlela leyi vadjikelezi va ma pfunaka va tlhela va ma tiyisa hi yona mabandla. — Min. 20:37–21:1.

15. a) Hi ku ya hi 3 Yohani 5-8, hi nga swi kombisa ku yini swaku ha wu khensa ntirho wa vadjikelezi? (Vona mufoto.) b) Hi nga swi kombisa ku yini swaku hi va nyika lisima vasati va vavanuna lava va nga ni mintirho bandleni? (Vona kwadru leli nge “ Khumbuka Vasati Va Vona.”)

¹⁵ Mupostolo Yohani a byele Gayo swaku a a fanele  a va yamukela kahle vadjikelezi loko va yendzela bandla la yena. A mu tsalele a ku: “U va khoma hi ndlela leyi yi nga ta tsakisa Xikwembu.” (Lerha 3 Yohani 5-8.) Se hina ke namuntlha, hi nga swi yendlisa ku yini leswo? Ndlela yin’wani ya ku yendla leswo i ku va rhamba swaku hi ta dla xikan’we na vona kaya. Hi nga ha tlhela hi seketela ntirho wa ku chumayela vhiki hinkwalu leli va hi yendzelaka. Leslie lweyi se hi nga vulavula hi yena henhla, a vula swaku ku ni swin’wani leswi a swi yendlaka swaku a komba vadjikelezi swaku wa wu khensa ntirho wa vona. A li: “Na va khongelela ka Yehovha swaku a tama a va hlayisa. Mina ni nuna wa mina hi tsala makarta hi va khensa ni ku va komba ndlela leyi va hi pfunaka hi yona.” Hi fanele hi khumbuka swaku vadjikelezi i vanhu va ku fana na hina. Minkama yin’wani na vona va vabya, va karhateka, va vilela ni ku pfana va hela ntamu. Se i swa lisima ku khumbuka swaku a marito lawa hi va byelaka wona ya ku va tiyisa hambi mo va matsongo ma nga va pfuna hintamu swinene. Yehovha a nga va a tirhisa hina swaku a hlamula swin’wani swa swikhongelo swa vona swa ku lava ku pfuniwa. — Swiv. 12:25.

KA HA LAVEKA VAVANUNA SWAKU VA PFUNA MABANDLA

16. Hi ku ya hi Swivuriso 3:27, hi swini swivutiso leswi vamakwerhu va xinuna va faneleke va tivutisa swona?

¹⁶ Amisaveni hinkwayu ka ha laveka vamakwerhu va xinuna swaku va pfuna vamakwerhu amabandleni. Loko ku li swaku se u tsakamisiwile, indjhe wa pimisa hi leswi u nga swi yendlaka leswaku u yengesela leswi se u swi yendlaka abandleni? (Lerha Swivuriso 3:27.) Indjhe wa pimisa hi ku va mupfunisi wa bandla? Loko u li mupfunisi wa bandla, wa pimisa hi ku va doda leswaku u khomisana ni madoda man’wani swaku mi hlayisa vamakwerhu abandleni? c Indjhe wa pimisa hi ku ya ka Xikola xa Vachumayeli va Mfumu? Phela xikola lexi xi ta ku pfuna hintamu swinene xi tlhela xi ku trenara swaku u tirhisiwa hintamu hi nhlengeletanu ya Yehovha. Kambe loko swi ku wa pimisa hi hinkwaswu leswi kambe u tibyela swaku a wu nge swi koti, u nga godoli, khongela ka Yehovha. Mu kombeli swaku a ku nyika moya wa yena wa ku kwetsima swaku wu ku pfuna ku yendla xin’wani ni xin’wani lexi va nga ta ku nyika xona abandleni. — Luk. 11:13; Min. 20:28.

17. Yesu i Hosi ya ku tshamisa ku yini?

¹⁷ Phela vavanuna lava Yesu a va tirhisaka swaku va pfuna mabandla namuntlha, i ndlela ya ku a hi komba swaku wa hi pfuna hambileswi hi hanyaka ka masiku lawa ya wugamu. (Mat. 28:20) Ha tiyiseka leswaku Yesu hi yena Hosi yayinene leyi yi hi rhandzaka hintamu funtshi a rhandzaka ku nyika a tlhela a tinyika nkama wa ku txuvuka leswi vamakwerhu va swi yendlaka. Xin’wani, a hi nyike vamakwerhu lava va hi pfunaka amabandleni. Loko hi tinyika nkama wa ku pimisa hi leswi vavanuna lava va hi yendlelaka swona, swi hi yendla hi tsaka hintamu. Hi ndlela leyo, a hi laveni tindlela ta ku va khensa vavanuna lava hi leswi va hi yendlelaka swona, na hi nga khohlwi ku khensa Yehovha hi leswi a nga hi nyika vavanuna lava. — Yak. 1:17.