Ni psaliwe hi 1934 naswona vapsali va mina a va sukile hi Suiça va ya tshama ka doropa la Ontário aCanadá. Kolomu ka ma 1939, mamani wa mina a sungule ku lerha Murindzi a tlhela a ya mintlhanganwini ya Timboni ta Yehovha. A game a teka mina ni 6 wa vamakwenu va mina hi famba na yena amintlhanganwini. Swi nge se ya kwini, mamani a tsakamisiwile a va Mboni ya Yehovha.

Papayi a nga tsakanga nkama mamani a nga va Mboni ya Yehovha, kambe Mamani a a tama a mu hlonipha papayi, hambileswi a a nga hi khomi kahle. Mamani a tame a tshama na a tshembekile ka Yehovha, hambi nkama lowu ntirho wa Timboni ta Yehovha wu nga tsimbisiwa aCanadá hi ma 1940. Mahanyelo yamanene ya mamani, ma yendle swaku mina ni vamakwenu va mina hi langa ku tirhela Yehovha. Lexi tsakisaka, hileswaku hi ku famba ka nkama papayi a sungule ku hi khoma kahle kaya.

Hi 1950, ni sixtire a Asembleya leyi a yi vulavula hi ku yengesela ka ntirho wa Mfumu naswona li khomeliwe ka doropa la Nova Iorque. Ni tsake swinene ni tlhela ni lava ku yengetela ntirho wa mina ka Yehovha. Ni twile swiperiyensiya swa vamakwerhu va xinuna ni va xisati ni tlhela ni twa maentrevhixta ya ku tsakisa swinene ya vamakwerhu lava nga ya Jiliyadi. Swi ni yendle swaku ni tinyimisela ku nghenela ntirho wa nkama hinkwawu. Nkama ni nga fika kaya, ni prenxere petição leswaku ni va mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu. A filiyali la Canadá li hlamulile xikombelo xolexo, li ni byela leswaku a ni fanele ku tsakamisiwa ku sungula. Ni swi yendlile leswo hi 1 ka Outubro wa 1950. Ndzhaku ka wheti yin’we, ni ve mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu ni tlhela ni yamukela nhlamulu ya xikombelo xa mina ivi ni ya tirhela aKapuskasing, doropa leli a li kumeka kule ni lomu a ni tshama kona.

Hi 1951, Betele li tsalele mabandla leswaku a ku ni xilaveko xa vanhu lava kotaka ku vulavula Xifransa.  Tanihi leswi a ni tiva ku vulavula Xifransa ni Xinghiza, ni titsalisile leswaku ni ya pfunisa ka doropa la Quebec. Leswaku ni famba, ni byeliwe ndhawu leyi a ni ta ya ka yona tanihi leswi ni nga hlaya ku sunguleni. Ni yile ni ya kuma makwerhu Marcel lweyi hi nga va vanghanu vavakulu. Ni tirhe aQuebec 4 wa malembe na ni li mupfuli wa ndlela wa ku hlawuleka.

Nkama lowu na ni li mupfuli wa ndlela wa ku hlawuleka aQuebec, ni tsake hintamu nkama ni nga rhambiwa leswaku ni ya ka Xikola xa Jiliyadi ka turma la wu 26 aNova Iorque. Mina ni lava hi nga djondza xikan’we ka xikola lexi, hi graduwarile hi diya 12 ka Fevereiro wa 1956, naswona mina ni rhumeliwe ku ya tirhela Gana b aAfrika. Kambe na ni nge se ya aGana a swi lava ni tlhelela aCanadá leswaku ni ya tratara madokumentu. Phela a ni pimisa swaku ni to heta mavhiki mambirhi ntsena kumbe manharhu na ni tratara madokumentu wolawo.

Kambe ni teke 7 wa tiwheti na na ha lunghisela maphepha wolawo. Ka nkama lowo, a ni tshama Toronto kaya ka va ka Cripps. Koseniyani, ni tive Sheila naswona ni mu tsakelile hintamu swinene. Nkama a ni li kusuhi ni ku bula na yena leswaku hi chada, phepha leli a ni li nyimela li humile. Hi khongele swinene hi mhaka leyi hi tlhela hi bula hintamu hi yona. Hi fikelele magamu ya leswaku a xaxinene a ku li leswaku ni famba ka ntirho wa mina aGana kambe a hi ta tama hi bula hi makarta. Hambileswi ku teka xiboho lexi a swi karhata hintamu, hi game hi swi vona swaku a ku li xona xiboho xa ku yampsa xa kona.

Ni hete wheti na ni yendza hi ku tirhisa xitimela, boti ku patsa ni avião leswaku ni za ni ya fika aAcra lomu a ni rhumeliwe ku ya tirha kona, seniya Gana. Nkama ni nga fika ni vekiwile leswaku ni va mulanguteli wa dixtritu. Phela leswo a swi ta yendla leswaku ni nga yendzeli mabandla ya Gana ntsena, kambe ni yendzela ni mabandla ya matiko man’wani, ya ku fana ni Costa do Marfim ni Togolândia (ndhawu leyi swoswi yi vitaniwaka Togo). Minkama ya yinyingi a ni famba hi movha wa Betele. Phela a ni swi rhandza swinene ku wu yendla ntirho lowu wa ku pfuxela vamakwerhu.

 Minkama hinkwayu ka Masembleya ya Sirkwitu a ni ni mintirho ya ku hambanahambana. Tanihi leswi a ku nga na ma Salão de Assembleias, vamakwerhu a va tirhisa mabambu kumbe misengere ni mapalmeira leswaku va yaka a swilo leswi a swi ta hi vhikela ka mumu. Leswi a ku nga na majilera kumbe makonjelador leswaku va ta kota ku hlayisa swakudla, hina a hi tshama ni swiharhi leswi a hi ta gama hi swi tirhisa leswaku hi ta kota ku hi hamba mutxovelo leswaku hi dla hinkwerhu na hi li kona ka asembleya.

Ka masembleya wolawo a ku yendleka swilo swa ku hlekisa hintamu. Siku lin’wani na makwerhu Herb Jennings, c lweyi a a li misiyonariyu a veka dixkursu la yena, homu yi balekile yi suka lomu swiharhi a swi tshama kona, yi ya nyima a xikarhi ka palku ni vamakwerhu. Se, makwerhu Herb a nyime ku vulavula. 4 wa vamakwerhu lava nga ni ntamu va yi susile homu ya kona kolanu, va yi tlhelisa lomu swiharhi a swi vekiwa kona. Nkama homu yi nga susiwa, vamakwerhu hinkwavu ka asembleya va sungule ku ba mavoko.

A xikarhi ka vhiki a ni tolovela ku komba vanhu amugangeni lowu a ni li ka wona a drama leli vulavulaka hi mintirho leyi yendliwaka hi nhlengeletanu. Leswaku va swi vona kahle leswi a swi kombisiwa ka drama, a ni fanele ni gwimba panu ya ku basa. Vanhu va vanyingi lava a va sixtira drama leliyani a vo sungula ku sixtira nchumu wa ku fana ni lowuyani ka wutomi la vona. Phela a va swi rhandza swinene naswona loko va vona vanhu na va kombisiwa ka drama na va tsakamisiwa a va ba mavoko; naswona a drama leliya li pfune vanhu ku vona swaku hina Timboni ta Yehovha hi ndjangu wun’we lowu twananaka lowu nga kona amisaveni hinkwayu.

Loko se ku hundze kolomuyani ka malembe mambirhi na ni tirha Afrika, hi 1958 a ni tsakile hintamu hileswi a ni ta ya kongresu internacional ka doropa la Nova Iorque. Kambe xin’wani lexi a xi ni yendla ni tsaka hintamu hileswi a ni ta tlhela ni vona Sheila lweyi se a a li mupfuli wa ndlela wa ku hlawuleka aQuebec. I ntiyiso leswaku a hi tsalelana makarta, kambe swoswi a hi ta tlhela hi vonana, hi va xikan’we. Nkama hi nga vonana, ni tekele ku bula na yena ni mu vutisa kumbe a a swi lava kuva hi chada. Sheila a pfumelile ku chada na mina. Ni game ni tsala karta ni tsalela Makwerhu Knorr d ni mu vutisa kumbe a swi ta koteka swaku Sheila a ya Xikola xa Jiliyadi a gama a ta Afrika swaku hi ta tirha xikan’we. Makwerhu Knorr a pfumelile naswona Sheila a game a ta Gana. Hi chadile hi 3 ka Outubro wa 1959  ka doropa la Acra. Phela hi swi vonile swaku Yehovha a a hi katekisa hi mhaka leswi hi rhangisaka ku rhandza ka yena ka wutomi la hina.

Hi 1961 hi rhumeliwe leswaku hi ya Camarões lani a ni ta vonelela a ntirho ka betele la nyuwani. Swi lave leswaku ni djondza a swilo swa swinyingi leswaku ni ta kota ku wu yendla kahle a ntirho wolowo. Kambe hi 1965 hi tsumbule swaku Sheila a a ni nyimba kambe a hi nga tivoni na hi li vapsali, hikusa a hi tsake hintamu ka ntirho lowu a hi wu yendla. Kambe hi tilunghiselelile leswaku hi tlhelela aCanadá leswaku hi ta kota ku hlayisa a n’wana wa hina. Kambe na hi nge se tlhelela ku yendleke nchumu lowu nga hi tshova timbilu.

N’wana wa hina a file na a nge se phulukiwa. Dotori a hi byelile ka leswaku n’wana yelweyo a a ta va xidjahatana. Hambileswi leswo swi nga yendleka ka 50 wa malembe lawa ma nga hundza, ha ha tama hi swi khumbuka ni namuntlha. Hambileswi a hi karhateka hi leswi swi nga hi humelela, a hi tsakile hi ntirho wa hina lowu a hi wu rhandza swinene.

A Camarões vamakwerhu a va tolovela ku hluphiwa hileswi a va nga tipeti ka politika. Phela leswo a swi yendleka hintamu loko ku fika nkama wa mavhoto. Se hina a hi chava, hi chava swaku ntirho wa hina wu nga tshuka wu tsimbisiwa aCamarões. Xa ku vava xa kona hi swoleswo swi nga gama swi yendleka. Hi 13 ka Maio wa 1970 a ntirho wa hina Timboni ta Yehovha wu tsimbisiwile naswona hi tekeliwe ni betele la hina la nyuwani leli a ku hundza 5 wa tiwheti ntsena na hi sungule ku tshama ka lona. Mina na Sheila ni vamisiyonariyu lavan’wani lava a va li kona aCamarões hi hlongoliwile ka ndhawu liyani. Leswo swi hi vave swinene hikusa a hi va rhandza hintamu vamakwerhu; se a hi tivutisa swaku leswi hi fambaka ku ta yendleka yini hi vona.

Hi ye hi ya tirha ka betele la França. Koseniyani a ntirho wa mina a ku li ku tama ni pfuna vamakwerhu va Camarões. Hi tshame 6 wa tiwheti seniyani. Hi Dezembro hi rhumeliwile leswaku hi ya tirha ka betele la Nigéria, leli a li vonelela ntirho lowu a wu yendliwa Camarões. Vamakwerhu va Nigéria va hi yamukele kahle swinene. Swi tsakisile hintamu ku tirha malembe ya ku tala ka betele la Nigéria.

Hi 1973 swi lave hi yendla xiboho xa ku karhata swinene ka wutomi la hina, hi mhaka Sheila a a vabya hintamu. Siku lin’wani na hi li kongresu aNova Iorque hi ku twa ku vava, Sheila a ni byele swaku a a karhalile naswona a a nga ha gwenti. Kambe Sheila a a ngo vula leswo hileswi a a ni wunyenyeti, hikusa se a ku hundza 14 wa malembe na hi tirha xikan’we aAfrika. Hi game hi bula hi mhaka liyani hi tlhela hi khongela ka Yehovha hi mu kombela swaku a hi pfuna ku yendla xiboho xaxinene. Se hi vone swaku swa yampsa hi tlhelela aCanadá leswaku hi tendera mavabyi ya yena. Phela ku yendla leswo swi hi karhatelile swinene hikusa a hi wu rhandza ntirho wa hina wa wumisiyonariyu.

A nkama hi nga fika Canadá munghanu wa hina lweyi i nga khale swinene na hi tivana, a hi pfunile ku kuma ntirho ka doropa la Toronto. Hi swi kotile ku lugara yindlo lani hi nga tshama kona, hi xavanyana minchumu leyi a hi ta yi lava ka yindlo ya hina; kambe a hi zanga hi tipeta ka swikweneti. Lexi a hi xi lava a ku li ku vevukisa wutomi la hina hikusa  a hi navela swaku siku lin’wani hi tlhelela ka ntirho wa nkama hinkwawu. Xa ku tsakisa hi leswaku a swiyimu swi hi kombile swaku a swi ta koteka swaku hi tlhelela ka ntirho wa nkama hinkwawu.

Hi Masábado ni sungule ku pfunisa ka ntirho wa ku yaka aSalão de Assembleias leli a li yakiwa aNorval, aOntário. Hi ku famba ka nkama, ni vekiwe swaku ni rhangela mintirho leyi a yi yendliwa aSalão de Assembleias leliyani. Leswi mavabyi ya Sheila a ma ya ma yampsa, a hi swi vona swaku a hi ta swi kota ku pfumela mintirho yin’wani ka nhlengeletanu ya Yehovha. Hi Junho wa 1974 va hi rhambe leswaku hi tshama aSalão de Assembleias. Phela se a hi tlhelile ka ntirho wa nkama hinkwawu wa ku hlawuleka!

Lexi tsakisaka hi leswaku a mavabyi ya Sheila a ma ya ma yampsa. Se loko ku hundze malembe mambirhi, hi nyikiwe ntirho wa ku ya va vadjikelezi aManitoba, aCanadá. Phela a hi swi rhandza hintamu a ku tirha ni vamakwerhu, hi va pfuxela mabandleni. Hi tlhele hi djondza swaku a xa lisima ka wutomi leli, i ku tama hi tirhela Yehovha, ku nga na mhaka swaku hi mu tirhela na hi li kwini.

Loko ku hundze malembe na hi li vadjikelezi, hi vitaniwile leswaku hi ya tirha betele la Canadá hi 1978. Nkama na hi tirha koseniyani, ni nyikiwe dixkursu leli a li ta teka wora ni hafu ka ntlhanganu wa ku hlawuleka, lowu a wu ta yendliwa aMontreal. Nkama na ni veka dixkursu leliyani ni cheletele mati. Hambi vamakwerhu a va li tsakelanga dixkursu la mina. Hi mhaka leyo, makwerhu mun’wani lweyi a a tirha ka Departamentu de Serviço a tile leswaku a ta ni pfuna. Kambe hi mhaka ya leswi a kalaka a nga ni khensanga nkama a nga ni pfuna, a ni wu yamukelanga mpfunu wa yena. Na tisola hi mhaka ya leswi ni kalaka ni nga wu yamukelanga mpfunu lowuyani hikusa a ni txuvuka hintamu ndlela leyi ni nga pfuniwa hi yona ni munhu wa kona, ku nga li leswi a ni pfuniwa hi swona.

Ndzhaku ka masikunyana makwerhu mun’we wa Comissão de Filial, a te a ta vulavula na mina hi mhaka leyi. A ni yendle ni swi twisisa swaku leswi a ni swi yendlile a swi nga li swinene. Se ni game ni kombela ku rivaleliwa kolahayani. Ni game ni famba ni ya vulavula ni makwerhu lwiyani a nga ni pfuna ku sunguleni. Na yena a ni rivalelile nkama hi nga bula. Kambe leswiyani swi djondzise nchumu xa lisima swinene: Ku nga ku tiveka hansi loko ni pfuniwa. Leswo a ni nge swi khohlwi! (Swiv. 16:18) Ni game ni khongela swinene ka Yehovha hi mhaka leyi ni tlhela ni tinyimisela leswaku ni tiva ku pfumela loko ni pfuniwa.

Se ni ni kolomuyani ka 40 wa malembe na ni tirha lani ka betele la Canadá naswona ku sukela hi 1985, ni mun’we wa vamakwerhu va Comissão la Filiyali. Xa ku vava xa kona, hi leswaku nsati wa mina Sheila a file hi Fevereiro wa 2021, funtshi na mina na vabya. Kambe ku tshama na ni khomekile hi ku tirhela Yehovha, swi ni yendla ni tsaka hintamu; ni nga pimisi hintamu hi swikarhatu leswi ni humelelaka. (Ekl. 5:20) Hambileswi ni kumanaka ni swikarhatu leswi, loko ni swi txuvuka a hi swa nchumu loko ni swi fanisa ni ku tsaka loku ni ku twaka hileswi ni tirhelaka Yehovha. Phela Yehovha a ni katekisile hintamu hileswi ni nga mu rhangisa ka wutomi la mina ka 70 wa malembe lawa ni ma hetaka na mu tirhela. Hi mhaka leyo, ni khongelela majovhem hinkwawu leswaku ma tama ma rhangisa Yehovha ka wutomi la wona, hikusa loko ma yendla leswo, ma ta tsaka swinene. Phela a ku na munhu mun’wani lweyi a nga hi nyikaka wutomi la ku tsakisa loko ku nga li Yehovha.