1-2. Hi ta djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

U TITWISA ku yini loko xi nga fiki nchumu lexi a wu xi nyimelile hintamu? Swi nga yentxeka swi ku kwatisa. Swivuriso 13:12 yi vula leswi: “Ku nyimela nchumu xi gama xi nga yentxeki swi vavisa a mbilu.” Kambe swi nga yentxeka u nga ha kwati, loko u tsumbula swaku ku ni xivangelo xa xinene lexi nga yentxa swaku nchumu lowu a wu wu nyimele hintamu wu nga ha fiki. Naswona u nga tlhela u tama u xi nyimela na u tsakile hintamu na u tshemba swaku xi ta fika.

² Ka djondzo leyi, hi ta khumbuka tindzimana ta Bibele, leti nga hi pfunaka ku tama hi lehisa mbilu. (Miki. 7:7) Hi ta tlhela hi vona swiyimu swimbirhi leswi hi faneleke hi lehisa mbilu ka swona na hi nyimela swaku Yehovha a ta hi pfuna. Hi ta tlhela hi vona minkateko leyi Yehovha a nga ta yi nyika lava lehisaka mbilu.

3. Hi nga djondza yini ka Swivuriso 13:11?

³ Swivuriso 13:11 yi hi byela swaku hi mhaka muni hi fanele hi lehisa mbilu. Yona yi li: “Munhu lweyi a tsutsumelaka ku ganya hi ku hantlisa swilo swa yena swi hantla swi hela, kambe lweyi a ganyaka hi kutsongokutsongo swilo swa yena swi ta ya swi yengeteleka.” Hi djondza yini ka ndzimana leyi? Munhu wa ku tlhariha, a yentxa swilo hi ku lehisa mbilu, naswona a nga na magugu loko a swi yentxa.

4. Hi nga djondza yini ka Swivuriso 4:18?

⁴ Swivuriso 4:18 yi li: “Kambe ndlela ya lava va ku lulama yi fana ni ku vonakala ka ku phatima ka nimixo loku voningaka hi kutsongokutsongo anze li xa.” Ndzimana leyi, yi swi kombisa kahle swaku Yehovha a pfuna vanhu va yena hi kutsongokutsongo swaku va twisisa ndlela leyi a swi yentxaka hi yona swilo. Ndzimana leyi, yi tlhela yi hi pfuna ku twisisa ku txintxa loku  makwerhu a nga ku yentxaka hi kutsongokutsongo ka wutomi la yena swaku a tama a kulisa wunghanu la yena na Yehovha. Swi teka nkama swaku munhu a va munghanu wa mukulu wa Yehovha. Phela loko hi djondza Bibele, hi tlhela hi hanya hi leswi hi swi djondzaka ni ku yentxa leswi nhlengeletanu ya Yehovha yi hi byelaka swona, hi kutsongokutsongo hi ta ya hi tekelela wumunhu la Yesu Kreste, naswona hi ta ya hi mu tiva kahle Yehovha. Leswaku hi yi twisisa kahle mhaka leyi, a hi kambeleni xikombiso lexi Yesu Kreste a nga xi nyikela.

5. Hi xini xikombiso lexi Yesu a nga xi yentxa naswona xi vula yini?

⁵ Yesu a tirhise xikombiso swaku a tlhamusela ndlela leyi ntiyiso wu kulaka hi yona ndzeni ka timbilu ta vanhu lava rhandzaka swilo swa swinene. Yena a te: “Mbewu yi mila yi tlhela yi kula kambe [lweyi a nga byala] na a nga swi tivi swaku swi yentxekise ku yini. Misava yi kulisa mbewu hi kutsongokutsongo, yi sungula hi ku mila, ku landzela xigadjana, se xona xi psala mihandzu.” (Marku 4:27, 28) Yesu a a lava ku vula yini hi marito lawa? Yesu a a lava ku vula swaku ku fana ni xinsinyana lexi kulaka hi kutsongokutsongo, na wona ntiyiso wu kula hi kutsongokutsongo ka mbilu ya munhu lweyi a yamukelaka mahungu ya ku tsakisa ya Mfumu wa Xikwembu. Hi xikombiso, loko munhu lweyi hi djondzaka na yena ntiyiso, a kulisa wunghanu la yena na Yehovha hi swi vona hi ku txintxa loku a ku yentxaka ka wutomi la yena hi kutsongokutsongo. (Efe. 4:22-24) Kambe minkama hinkwayu hi fanele hi khumbuka swaku i Yehovha lweyi a yentxaka swaku mbewu yi kula. — 1 Kor. 3:7.

6-7. Hi djondza yini ka ndlela leyi Yehovha a nga swi yentxisa xiswona swilo lani misaveni?

⁶ Yehovha a lehisa mbilu ka swilo hinkwaswu leswi a swi yentxaka. Hi mhaka leyo, a tirhisa nkama lowu lavekaka leswaku ku dzunisiwa vito la yena a tlhela a pfuna vanhu van’wana. Hi xikombiso, vona ndlela leyi Yehovha a nga yentxa misava hi yona hi kutsongokutsongo a yi nyika vanhu.

⁷ Loko Bibele li vulavula hi ndlela leyi Yehovha a nga yi yentxa hi yona misava, li vula swaku ‘a yi pimile,’ a tlhela a ‘dzima,’ leswi tiyisaka  misava naswona hi yena a nga “veka ribye a magamu ka yona.” (Yobo 38:5, 6) Phela Yehovha a tlhele a tinyika ni nkama wa ku kambela ntirho lowu a nga wu yentxa. (Gen. 1:10, 12) Tintsumi ti nga va ti titwise ku yini loko ti vona swaku hinkwaswu leswi Yehovha a nga swi yentxa a swi xongile? Ti tsake hintamu! Naswona Bibele li vula swaku tintsumi ti ‘kulungele hi ku tsaka.’ (Yobo 38:7) Hi djondza yini ka mhaka leyi? Swi teke malembe ya manyingi swaku Yehovha a heta ntirho lowu a a wu sungulile, kambe kuva a yentxe swilo hi kutsongokutsongo ni hi ndlela ya yinene swi pfune hintamu. Phela nkama lowu a nga heta ntirho wa yena, a vone swaku hinkwaswu leswi a nga swi yentxa “swi sasekile hintamu.” — Gen. 1:31.

8. I yini leswi hi nga ta swi djondza swoswi?

⁸ Hilani se hi nga djondza hi kona, tindzimana ta tinyingi ta Bibele ti hi djondzisa lisima la ku lehisa mbilu. Swoswi hi ta vona swiyimu swimbirhi leswi hi faneleke hi lehisa mbilu ka swona na hi tshemba swaku Yehovha a ta hi pfuna.

9. I ka xiyimu xini lani hi faneleke hi nyimela Yehovha?

⁹ Nyimela Yehovha kuva a hlamula swikhongelo swa wena. Loko hi khongela ka Yehovha swaku a hi pfuna ku lwisana ni swikarhatu leswi hi kumanaka na swona, hi nga ha tshuka hi pimisa swaku wa hlwela ku hlamula swikhongelo swa hina. Se hi mhaka muni Yehovha a nga swi hlamuli kola na kola swikhongelo swa hina?

10. Hi mhaka muni hi fanele hi lehisa mbilu loko hi khongela?

¹⁰ Yehovha wa swi yingisa swikhongelo swa hina. (Pis. 65:2) Wa swi twa swikhongelo swa hina leswi humaka mbilwini naswona wa swi vona swaku hi ni lipfumelo. (Heb. 11:6) Yehovha a tlhela a nyimela ku hi vona na hi hanya hi ku pfumelelana ni leswi hi swi kombelaka ka swikhongelo swa hina. (1 Yoh. 3:22) Se loko hi khongela ka Yehovha swaku a hi pfuna ku hlula minchumu ya ku biha leyi hi yi yentxaka, swi nga ha lava hi lehisa mbilu hi tlhela hi tikarhatela ku txintxa. Yesu Kreste a vule swaku minkama yin’wana swikhongelo swa hina a swi nga ta hlamuliwa hi ku hantlisa. Yena a te: “Tamani mi kombela, mi ta nyikiwa; tamani mi lava, mi ta swi kuma; tamani mi gongondza, mi ta pfuleliwa. Hikusa lweyi a kombelaka a ta nyikiwa, lweyi a lavaka a ta swi kuma naswona lweyi a gongondzaka a ta pfuleliwa.” (Mat. 7:7, 8) Se loko hi yingisa marito ya Yesu ya ku kala hi nga tshiki ku khongela, hi nga tiyiseka swaku Yehovha Papayi wa hina wa matilweni a ta swi twa a tlhela a swi hlamula swikhongelo swa hina. — Kol. 4:2.

11. Vaheberu 4:16 yi nga hi pfunisa ku yini loko hi pimisa swaku swikhongelo swa hina swa hlwela ku hlamuliwa?

¹¹ Minkama yin’wana hi nga ha pimisa swaku Yehovha wa hlwela ku hlamula swikhongelo swa hina, kambe hi fanele hi khumbuka swaku Yehovha a te a ta swi hlamula swikhongelo swa hina “loko hi lava ku pfuniwa.” (Lerha Vaheberu 4:16.) Se loko Yehovha a nga hi hlamuli kola na kola loko hi khongela, a hi fanelanga hi mu sola. Hi xikombiso, se i khale vanhu va vanyingi va khongela va kombela swaku Mfumu wa Xikwembu wu ta lani misaveni wu ta helisa wubihi leli nga kona. Phela leswi hi swona leswi Yesu a nga hi byela swaku hi swi khongelela. (Mat. 6:10) A swi nga ta va swinene loko a ho heleliwa hi lipfumelo hileswi magamu ma kalaka ma nga fikanga hi nkama lowu hina a hi wu nyimelile! (Hab. 2:3; Mat. 24:44) Kambe hi fanele hi tama hi khongela ka Yehovha na hi tiyiseka swaku a ta swi hlamula swikhongelo swa hina. Phela magamu ma ta fika hi nkama wa wunene, hikusa “siku la kona ni nkama wa kona” swi tiviwa hi Yehovha. — Mat. 24:36; 2 Ped. 3:15.

12. Hi ka xiyimu xini lani swi nga hi karhatelaka ku lehisa mbilu?

 ¹² Lehisa mbilu u nyimela Yehovha loko u khomiwa hi ndlela ya ku biha. Ka misava leyi swi tolovelekile swaku vanhu va hlupha vanhu van’wana hileswi va nga tshamisa xiswona, hileswi va nga va tiko lin’wana, hileswi va nga ni mahanyelo ya ku hambana ni ya vona kumbe hileswi va vulavulaka lirimi la ku hambana ni la vona. Van’wana va hluphiwa hileswi va nga limala kumbe hileswi vanga ni mavabyi ya nhloko. Timboni ta tinyingi ta hluphiwa hileswi ti kholwaka ka leswi Bibele li swi vulaka. Phela loko hi hluphiwa hi ndlela leyi, hi fanele hi khumbuka leswi Yesu a nga swi vula, loko a ku: “Kambe lweyi a nga ta tiyisela anze ku fika magamu, hi yena lweyi a nga ta ponisiwa.” (Mat. 24:13) Kambe u nga yentxa yini loko u tiva swaku ku ni makwerhu abandleni a nga yentxa xidjoho xa xikulu? Naswona loko u swi tiva swaku madoda ma xi tiva xidjoho lexi, ku nga va swaku wa lehisa mbilu na u tshemba swaku madoda ma ta lunghisa mhaka ya kona hi ndlela leyi Yehovha a yi lavaka? A hi voneni leswi madoda ma swi yentxaka swaku ma pfuna lweyi a nga djoha.

13. Loko makwerhu a yentxe xidjoho xa xikulu, i yini leswi Yehovha a lavaka swaku madoda ma swi yentxa?

¹³ Loko madoda ma tiva swaku makwerhu bandleni a yentxe xidjoho xa xikulu, ma khongela ma kombela “wutlharhi leli taka hi le henhla” leswaku ma kota ku vona swilo hi ndlela leyi Yehovha a swi vonaka hi yona. (Yak. 3:17) Leswi ma swi lavaka i ku pfuna lweyi a nga djoha “swaku a huma ka xidjoho xa yena” loko swi koteka. (Yak. 5:19, 20) Phela madoda ma lava ku yentxa hinkwaswu leswi ma nga swi kotaka leswaku ma vhikela bandla ma tlhela ma tiyisa hinkwavu lava nga khomiwa hi ndlela ya ku biha. (2 Kor. 1:3, 4) Loko makwerhu a yentxe xidjoho xa xikulu, madoda ma fanele ma kambela hinkwaswu leswi nga yentxeka naswona leswo swi nga ha teka nkama. Hi mhaka leyo, ma khongela ma tlhela ma lava ndlela ya yinene ya ku pfuna mudjohi hi ku tirhisa Bibele, naswona ma laya lweyi a nga djoha “hi mpimu lowunene.” (Yer. 30:11) Loko makwerhu a yentxe xidjoho xa xikulu, madoda a ma hlweli hintamu ku mu pfuna. Hambileswo, a ma yentxi xiboho hi ku hantlisa. Phela loko madoda ma lunghisa mhaka hi ndlela ya yinene, bandla hinkwalu li ta pfuneka. Kambe hambiloko madoda ma lunghisa mhaka hi ndlela ya yinene, swi nga yentxeka lweyi a nga djoheliwa a tama a vaviseka. Ku nga va swaku leswo swi ku yentxekelile? Loko swi ku yentxekelile, i yini lexi nga ku pfunaka swaku u nga vaviseki?

14. Hi xini xikombiso xa Bibele lexi nga ku pfunaka loko ku ni makwerhu lweyi a nga ku kwatisa?

 ¹⁴ U tshame u yentxiwa minchumu ya ku biha na wu nga na nandzu, kumbexana hi makwerhu wa bandleni? Loko leswo swi ku yentxekelile Bibele li nga ku pfuna. Rito la Xikwembu li tale hi swikombiso swa swinene, leswi nga hi pfunaka ku nyimela swaku Yehovha a ta lunghisa timhaka hi ndlela ya yinene. Hi xikombiso, Yosefa a hluphiwe hi vamakwavu va yena, kambe a nga pfumelelanga swaku leswo swi mu yentxa a tshama na a vavisekile. Handle ka leswo, a tame a tinyimisela ku tirhela Yehovha a tlhela a lehisa mbilu. Hi mhaka leyo, Yehovha a mu katekisile hintamu. (Gen. 39:21) Hi ku famba ka nkama, Yosefa a va rivalelile vamakwavu va yena. (Gen. 45:5) Ku fana na Yosefa, na hina hi nga tiya loko hi tama hi tiyisa wunghanu la hina na Yehovha hi tlhela hi tshemba swaku a ta lunghisa timhaka hi ndlela ya yinene ni hi nkama wa wunene. — Pis. 7:17; 73:28.

15. I yini lexi nga pfuna makwerhu wawansati kuva a lehisa mbilu a tlhela a tiyisela loko a kwatisiwile?

¹⁵ I ntiyiso swaku swikarhatu leswi hi humelelaka a hi swikulu hintamu ku fana ni swa Yosefa, kambe swa vavisa loko hi hluphiwa kumbe hi kwatisiwa hi munhu mun’wana. Ku nga na mhaka swaku hi kwatisiwa hi makwerhu kumbe munhu lweyi a kalaka a nga mu tirheli Yehovha, leswi nga ta hi pfuna i ku tirhisa leswi Bibele li swi vulaka. (Filp. 2:3, 4) Vona leswi nga yentxekela makwerhu mun’wana wawansati. Makwerhu lweyi a tsumbule swaku ka lava a a tirha na vona ku ni munhu lweyi a a vulavula ku biha hi yena ka van’wana. Kambe makwerhu lweyi, handle ka ku lava ku lunghisa swilo hi magugu a sungule hi ku pimisa hi xikombiso xa Yesu. Phela Yesu a a nga tlheliseli hi swa ku biha loko va mu rhuketela. (1 Ped. 2:21, 23) Hi mhaka leyo, makwerhu lweyi a nga zanga a swi landzelela, a vhele a swi tshika. Kambe hi ku famba ka nkama, makwerhu lweyi a game a ya tsumbula swaku wansati lweyi na a vulavula ku biha hi yena ntirhweni, a ni mavabyi ya makulu, funtshi a tshama na a nga tsakanga. Leswo swi pfune makwerhu lweyi ku vona swaku wansati lweyi a nga vulavula ku biha hi yena, a nga swi yentxanga hi maxivomu. Naswona makwerhu lweyi a tsake hintamu hi ku va a lehise mbilu a tlhela a titwa na a rhulile.

16. I yini leswi nga ku tiyisaka loko u vavisekile? (1 Pedru 3:12)

¹⁶ Loko u vavisekile hileswi u nga hluphiwa, kumbe hi minchumu yin’wana khumbuka swaku  “Yehovha a kusuhi ni lava tshovekeke mbilu.” (Pis. 34:18) Tiyiseka swaku Yehovha wa ku rhandza hileswi u lehisaka mbilu ni hileswi u mu byelaka leswi swi ku karhataka. (Pis. 55:22) Phela Yehovha a vona swilo hinkwaswu leswi yentxekaka lani misaveni. (Lerha 1 Pedru 3:12.) Hi mhaka leyo, loko u tshuka u kumana ni swikarhatu swaku a wu swi koti ku swi lunghisa swa yampsa u lehisa mbilu na wu tshemba swaku Yehovha a ta ku pfuna.

17. Hi ku ya hi Esaya 30:18, i yini leswi Yehovha a hi tshembisaka swona?

¹⁷ Ku nga li khale, Papayi wa hina wa matilweni a ta hi katekisa hi swilo swa swinyingi loko a tisa Mfumu wa yena. Esaya 30:18 yi li: “Kambe Yehovha a tinyimisele ku hi twela wusiwana hi ku hi lehisela mbilu, a ta mi khoma hi tinpsalo. Hikusa Yehovha i Xikwembu xa ku lulama. Va tsaka lava tshamaka na va nyimele ku pfuniwa hi yena.” Marito lawa ma kombisa swaku lava va tinyimiseleke ku lehisa mbilu ka Yehovha va ta kuma minkateko ya yinyingi swoswi ni ka nkama lowu taka.

18. Hi yini minkateko leyi hi nga ta yi kuma ka nkama lowu taka?

¹⁸ Loko vanhu va Xikwembu va nghena ka misava ya nyuwani, a va nga ha ta kumana ni swikarhatu leswi va kumanaka na swona namuntlha. Hikusa ku hlupheka hinkwaku ku ta va ku helisiwile. (Nhla. 21:4) Hi nkama wolowo hi ta va ni hinkwaswu leswi hi swi lavaka. (Pis. 72:16; Esa. 54:13) Impela minkateko leyi yi ta tsakisa!

19. Yehovha a hi lunghiselelisa ku yini swoswi swaku hi ta hanya ka misava ya nyuwani?

¹⁹ Loko Yehovha a hi pfuna ku hlula minchumu ya ku biha leyi hi lwisanaka na yona a tlhela a hi pfuna swaku hi va ni wumunhu la linene, hi nkama wolowo a va a hi lunghiselela swaku hi hanya ka misava ya nyuwani. Hi mhaka leyo, u nga pfumeleli nchumu xi ku tshikisa ku tirhela Yehovha. Khumbuka swaku ku ni minkateko ya yinyingi ya yinene leyi Yehovha a nga ta hi nyika yona. Se tama u lehisa mbilu u nyimela swaku Yehovha a ta swi hetisisa hinkwaswu leswi a nga hi tshembisa swona!