1. Yehovha a talisa ku swi hlamulisa ku yini swikhongelo swa malandza ya yena?

 A WU swi tiva swaku Yehovha a nga ku tirhisa swaku a hlamula swikhongelo swa mun’wani wa malandza ya yena? A nga yendla leswo hi ku tirhisa doda, mupfunisi wa bandla, mupfuli wa ndlela, kumbe muchumayeli mun’wani abandleni. Funtshi hambi u li jovhem, u gugile, u li makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati Yehovha a nga ku tirhisa. Loko munhu lweyi a rhandzaka Yehovha a kombela ku pfuniwa, Yehovha a talisa ku tirhisa madoda kumbe malandza ya yena man’wani swaku ma mu tiyisa. (Kol. 4:11) I nkateko ku tirhela Yehovha ni vamakwerhu hi ndlela leyo! Phela hi nga swi kota ku pfuna ni ku tiyisa vamakwerhu hambiloko ku ni mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku hantlisa, tinghozi, kumbe ku hluphiwa.

2. Hi mhaka muni swi nga hi karhatelaka ku pfuna van’wani loko ku ni mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku hantlisa?

² Loko ku ni mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku hantlisa swi nga ha hi karhatela ku pfuna van’wani. Hi xikombiso, hi nga ha lava ku pfuxela vanghanu va hina, kumbe ku rhamba van’wani lava va kalaka va nga na male swaku va dla xa ku karhi kaya ka hina, kambe swoleswo a swi nge koteki. Hi nga ha swi lava ku pfuna van’wani, kambe swi nga ha hi karhatela ngopfungopfu loko ndjangu wa hina na wona wu li ku hluphekeni. Kambe, a hi fanelanga hi tshika ku pfuna vamakwerhu, naswona Yehovha wa tsaka loko hi yendla minzamu ya ku va pfuna. (Swi. 3:27; 19:17) Se hi nga swi yendlisa ku yini?

3. Hi djondza yini ka xikombiso xa madoda ya bandla la Desi? (Yeremiya 23:4)

³ Leswi madoda ma nga swi yendlaka. Loko u li doda, zama ku va tiva kahle vamakwerhu. (Lerha Yeremiya 23:4.) Desi, makwerhu  lweyi se hi nga bula hi yena ka nhlokomhaka leyi nga hundza, a vula leswi: “Madoda ya grupu la mina la nsimu a ma tolovela ku huma nsimu na mina ku patsa ni vamakwerhu van’wani funtshi a ma tolovela ku va na hina ka mintirho yin’wani.” b Phela ku va madoda lawo ma yendle leswo swi game swi ma vevukela ku pfuna Desi nkama lowu maxaka ya yena man’wani ma nga fa hi mhaka mavabyi ya corona.

4. Madoda ma mu pfunise ku yini Desi, naswona hi nga djondza yini ka leswo?

⁴ Desi a vula leswi: “Leswi madoda a ma li vanghanu va mina, swi ni vevukelile ku ma byela leswi a ni titwisa swona ni leswi a swi ni karhata.” Se madoda ma djondza yini ka xikombiso lexi? Ma djondza swaku ma fanele ma pfuxela vamakwerhu na swikarhatu swi nge se humelela. Vanani vanghanu va vona. Se loko mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku hantlisa ma ku swee naswona swi nga koteki swaku mi ya va pfuxela, zamani ku va tiyisa hi tindlela tin’wani. Desi a tlhela a ku: “Hi siku, a madoda a ma tolovela ku ni fonela ma tlhela ma ni mandarela mamensaji hi makhambi yamanyingi. Tindzimana ta Bibele leti a ma ni komba tona a ti ni khumba hintamu hambileswi a ni ti tolovelile.”

5. I mpsini leswi madoda ma nga swi yendlaka swaku ma tiva leswi vamakwerhu va swi lavaka va tlhela va va pfuna?

⁵ Ndlela yin’wani ya ku tiva leswi vamakwerhu va swi lavaka i ku bula na vona. (Swi. 20:5) Hi nga ha va vutisa swaku, va na swona swakudla, va na swona swa ku tidaha hi swona kumbe swin’wani? Hi nga ha tlhela hi va vutisa swaku swi famba ndjhani ntirhweni, va na yona male ya ku hakela lani va lugaraka kona kumbe va lava ku pfuniwa hi mfumu? Desi na yena a wu vonile mpfunu lowo. Nhambileswi a nga pfuniwa hi vamakwerhu, madoda hi wona ma nga mu pfuna hintamu ka swikarhatu leswi a a kumana na swona. Yena a vula leswi: “Madoda ma khongele na mina. Hambileswi ni kalaka ni nga ha swi khumbuki hi ku helela leswi va nga swi vula, na swi khumbuka leswi a ni titwisa xiswona. A swi fana ni loko Yehovha a ku: ‘A u wexe.’” — Esa. 41:10, 13.

6. I mpsini leswi van’wani abandleni va nga swi yendlaka swaku va pfuna van’wani? (Vona mufoto.)

⁶ Leswi van’wani va nga swi yendlaka. Madoda hi wona ma tolovelaka ku tiyisa vamakwerhu abandleni. Kambe Yehovha a nyimela swaku hinkwerhu hi tiyisana. (Gal. 6:10) Hambi hi marito yamatsongo lama kombisaka lirhandzu ma nga mu tiyisa makwerhu lweyi a vabyaka.  Hi xikombiso, xin’wanani xi nga ha tsala karta kumbe xi dezenyara nchumu lowu nga ta tiyisa makwerhu. Jovhem li nga ha ya xavela nchumu makwerhu mun’wani. Naswona van’wani bandleni va nga ha swekela swakudla makwerhu lweyi a vabyaka kumbe va ya va ya mu pfuxela. Loko ku ni mavabyi lama hangalakaka hi ku hantlisa, hinkwerhu abandleni hi lava ku tiyisiwa. Phela swi nga va kahle loko ho tinyika nkama wa ku bula ni vamakwerhu loko ntlhanganu wu hela, hi nga yendla leswo hambiloko mintlhanganu hi yi khoma hi vídeoconferência. Madoda na wona ma lava ku tiyisiwa. Makwerhu mun’wani a tsalele madoda a ma khensa, hileswi a ma tikarhata swaku ma tiyisa vamakwerhu ka nkama wa mavabyi lawa ma hangalakaka hi ku hantlisa hambileswi a ma ni swaswinyingi swa ku swi yendla. Phela i swinene ku yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku “hi tiyisana hi tlhela hi yakana”! — 1 Tes. 5:11.

7. I mpsini leswi nga ha humelelaka loko ku va ni tinghozi

⁷ Tinghozi ti nga ha txintxa wutomi la munhu hi ku tsopeta ka tihlo. Loko ku humelela tinghozi, van’wani va nga ha luzekeliwa hi tiyindlo, hambi hi ku feliwa hi vanhu lava va va rhandzaka. Phela hambi hi vamakwerhu va nga ha kumana na tona tinghozi. Se i mpsini hi nga swi yendlaka swaku hi va pfuna?

8. I mpsini leswi madoda ni tinhloko ta mindjangu va nga swi yendlaka na tinghozi ti nge se fika?

⁸ Leswi madoda ma nga swi yendlaka. Madoda, pfunani vamakwerhu swaku va tilunghiselela na tinghozi ti nge se fika. Tiyisekani swaku hinkwavu vamakwerhu abandleni va swi tiva leswi va nga swi yendlaka swaku va tivhikela ni swaku va na tona tinumeru ta madoda. Margaret, lweyi hi nga bula hi yena ka nhlokomhaka leyi nga hundza, a li: “Ka swilaveko swa bandla, madoda ya bandla la mina ma hi tsundzuxile swaku hi tivonela ka ndzilu wa mududumela lowu a wu ta va kona lani hi tshamaka kona. Va vule swaku loko mimfumu yi hi byela swaku hi suka lani hi tshamaka kona, a hi fanelanga hi nyima nyima kambe hi fanele hi suka hi xihantla.” Phela lexo kuve xitsundzuxu xa kahle hikusa ku yo hundza 5 wa mavhiki ntsena ku gama ku va ni ndzilu wa mududumela ka muganga lowuyani. Ka wugandzeli la ndjangu, tinhloko ta mindjangu ti nga ha bula hi leswi mun’wani ni mun’wani a nga swi yendlaka swaku a tivhikela. Loko wena ni vana va wena mi tilunghiselela ka ha li swoswi, mi ta swi kota ku tama mi rhula loko tinghozi ti fika.

9. I mpsini leswi madoda ma nga swi yendlaka na tinghozi ti nge se humelela kumbe loko se ti humelelile?

⁹ Loko u li mulanguteli wa grupu ya nsimu, tiyiseka swaku u na lona lixta la tinumeru hinkwatu ta vachumayeli va grupu la wena, u tlhela u tiyiseka swaku tinumeru toleto ta ha tirha. Se loko nghozi yi ku swee u ta va u lunghekile ku fonela makwerhu mun’wani ni mun’wani wa grupu la wena. Hi xihantla byela mutlhanganisi wa ntlawa wa madoda hi mhaka leyi naswona yena a ta gama a byela mudjikelezi. Loko ku va ni ku tirhisana swi nga koteka swaku vamakwerhu va pfuniwa. Nkama ku nga va ni ndzilu wa mududumela ka muganga lowu Margaret a a tshama ka wona, mudjikelezi a hete 36 wa mawora na a nga yetleli, a a tirhisana ni madoda swaku va zama ku pfuna 450 wa vamakwerhu lava va nga suka makaya ka vona. (2 Kor. 11:27) Se, hinkwavu lava a va lava ndhawu ya ku tshama va nyikiwe yona.

10. Hi mhaka muni madoda ma swi vona na swi li swa lisima ku tiyisa van’wani? (Yohani 21:15)

¹⁰ Madoda ma ni ntirho wa ku tiyisa vamakwerhu hi ku tirhisa Bibele va tlhela va va tiyisa loko va karhatekile. (1 Ped. 5:2) Nkama  lowu nghozi yi humelelaka, madoda ma fanele ma tiyiseka swaku makwerhu mun’wani ni mun’wani a vhikelelekile funtshi a na swona swakudla, mpahla ni ndhawu ya ku tshama. Hambiloko se ku hundze tiwheti na nghozi yi humelelile, vamakwerhu va nga ha swi lava ku tiyisiwa. (Lerha Yohani 21:15.) Makwerhu Harold lweyi a tirhaka ka Comissão La Betele naswona a pfuneke vamakwerhu lava va nga humeleliwa hi tinghozi, a vule leswi: “Swi teka nkama kuva munhu a rivala leswi nga yendleka. Hi ku famba ka nkama wutomi la vona li nga ha sungula ku yampsa, kambe va nga ha khumbuka leswi va nga swi luza, xaka leli li nga fa, kumbe swiyimu swa ku karhata leswi va nga va ka swona. Leswo swi nga tlhela swi va heta ntamu. Kambe leswo a swi vuli swona swaku vo kala va nga na lipfumelo la ku tiya.”

11. I mpsini leswi mindjangu leyi nga humeleliwa hi nghozi yi nga ha pfuniwaka hi swona?

¹¹ Madoda, zamani ku “rila ni lava rilaka.” (Rom. 12:15) Va tiyisekiseni swaku Yehovha ni vamakwerhu va va rhandza. Va pfuneni swaku va tama va djondza, va khongela, va ya mintlhanganwini, va tlhela va chumayela. Kutxani vapsali swaku va nga tshameli ku pimisa hi leswi va nga swi luza kambe va pimisa hi leswi va kalaka va nga swi luzanga, ku nga wunghanu la vona na Yehovha. Se n’wina vapsali ke, mi nga yendla yini? Khumbukisani vana va n’wina swaku Yehovha minkama hinkwayu a na vona ni swaku vamakwerhu amisaveni hinkwayu va na vona naswona va ta va pfuna. — 1 Ped. 2:17.

12. I mpsini leswi van’wani va nga swi yendlaka swaku va pfuna lava nga kumana ni nghozi? (Vona mufoto.)

¹² Leswi van’wani va nga swi yendlaka. Loko ku humelele nghozi kusuhi ni lani u tshamaka kona, vutisa madoda hi leswi u nga swi yendlaka swaku u pfunisa. Swi nga yendleka lava nga kumana ni nghozi va lava ka ku tshama, se wena u nga ha tshama na vona ku ringana masikunyana kumbe u rhamba lava va taka swaku va ta va pfuna swaku va tshama na wena. U nga ha tlhela u va pfuna hi ku va nyika swakudla kumbe swin’wani leswi va swi lavaka. Se loko nghozi yi humelele kule ni lani u tshamaka kona, u nga yendla yini swaku u va pfuna? U nga ha va patsa ka swikhongelo. (2 Kor. 1:8-11) U nga ha peta male ka kaxa la minyikelo. (2 Kor. 8:2-5) Loko u lava ku famba lani nghozi yi nga humelela kona, u nga vutisa madoda swaku u nga swi yendlisa ku yini. Se loko u rhambiwa swaku u famba, u ta nyikiwa trenamento leli nga ta ku pfuna ku tiva leswi u nga va pfunisaka xiswona.

13. Hi swini swikarhatu leswi vamakwerhu va nga ha kumanaka na swona?

¹³ Ka matiko lawa ntirho wa hina wu tsimbisiwaka, vamakwerhu va kumana ni swikarhatu swin’wani. Va nga ha pfumala male, va vabya, va feliwa, funtshi leswi ntirho wu tsimbisiwaka, madoda swi nga ha ma karhatela ku pfuxela vamakwerhu va tlhela va va tiyisa. Leswo hi swona swi nga yendlekela Andrei, lweyi hi nga bula hi yena ka nhlokomhaka leyi nga hundza. Makwerhu wa xisati lweyi a nga ka grupu la yena la nsimu a a li wusiwanini funtshi a a kumane ni acidente la movha. A tlhele a hamba ma cirurgia yamanyingi naswona a a nga ha swi koti ku tama a tirha. Kambe hambileswi ntirho a wu tsimbisiwa naswona a ku li nkama wa mavabyi ya corona, vamakwerhu a va tama va mu pfuna funtshi Yehovha a a swi vona leswi a va swi yendla.

14. Madoda ma nga swi kombisa ku yini swaku ma mu tshemba Yehovha?

¹⁴ Leswi madoda ma nga swi yendlaka. Andrei a khongelile a tlhela a yendla leswi a nga swi kota. Yehovha a xi hlamulile xikhongelo xa yena? Ina, a xi hlamulile hikusa a tirhise vamakwerhu va ku hambanahambana swaku va ya pfuna makwerhu lwiyani a a kumana ni xikarhatu. Van’wani va mu pfunile hi ku mu heleketa swaku a ya ka dotori. Funtshi van’wani va mu pfunile hi ku mu nyika male. Phela i Yehovha a nga va pfuna swaku va yendla leswi va nga swi kota, funtshi a yi katekisile minzamu ya vona. (Heb. 13:16) Madoda, loko ntirho wa hina wu tsimbisiwa, nyikani van’wani mintirho yin’wani leyi n’wina mi yi yendlaka. (Yer. 36:5, 6) Xa lisima, tshembani Yehovha. Yena a ta mi pfuna swaku mi kota ku pfuna vamakwerhu.

15. Hi nga yendla yini swaku hi tama hi twanana hambiloko ntirho wa hina wu tsimbisiwa?

¹⁵ Leswi van’wani va nga swi yendlaka. Loko ntirho wa hina wu tsimbisiwa, swi nga ha lava hi tlhangana hi mintlawa. Hi mhaka leyo i swa lisima kuva hi hanya hi ku rhula. Phela a hi lwi hi xihina, kambe lweyi hi lwaka na yena hi Sathana. Se u nga tshameli ku veka tihlo ka swihoxo swa van’wani, kambe loko u kwatisana ni makwerhu vhela u lunghisa timhaka hi xihantla. (Swi. 19:11; Efe. 4:26) Tinyiketeli swaku u pfuna van’wani. (Tito 3:14) Leswi vamakwerhu va nga swi yendlela makwerhu lwiyani wa xisati swi yendle swaku grupu hinkwalu li tiya li tlhela li twanana ingi lo va ndjangu wun’we. — Pis. 133:1.

16. Hi ku ya hi Vakolosa 4:3, 18, hi nga va pfunisa ku yini vamakwerhu lava hluphiwaka?

 ¹⁶ Vamakwerhu van’wani va tirhela Yehovha ka matiko lawa ntirho wa hina wu tsimbisiwaka. Van’wani va petiwa djele hi mhaka lipfumelo la vona. Hi nga va khongelela vamakwerhu lava, hi tlhela hi khongelela mindjangu ya vona, na hi nga khohlwi ku khongelela vamakwerhu lava va va pfunaka hi ku va nyika leswi va swi lavaka, lava va va tiyisaka swaku va tama va tshemba Yehovha ni lava va va nyimelelaka tribunali hambileswi ku yendla leswo swi nga ha yendlaka swaku na vona va petiwa djele. c (Lerha Vakolosa 4:3, 18.) U nga xi tekeli hansi xikhongelo xa wena! — 2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. U nga tilunghiselelisa ku yini na ka ha li swoswi swaku u ta tiva swa ku swi yendla loko ntirho wa hina wu tsimbisiwa?

¹⁷ Wena ni ndjangu wa wena tilunghiseleleni na ka ha li swoswi swaku loko ntirho wa hina wo tshuka wu tsimbisiwa mi ta swi tiva swa ku swi yendla. (Mint. 14:22) U nga tshameli ku pimisa hi swilo swa ku biha leswi nga ta yendleka hi nkama wolowo. Kambe, tiyisa wunghanu la wena na Yehovha u tlhela u pfuna vana va wena swaku va yendla leswi fanaka. Loko u vilela, byela Yehovha hi xikhongelo leswi swi ku karhataka. (Pis. 62:7, 8) Hi ndjangu, tiyisani wunghanu la n’wina na Yehovha ku fana ni leswi mi pfunaka vana va n’wina swaku va tilunghiselela na tinghozi ti nge se fika, pfunani vana va n’wina swaku va tilunghiselela na ka ha li swoswi swaku loko vo tshuka va hluphiwa hi ku nyimelela vito la Yehovha va ta swi tiva swaku swi yendla. d Leswo swi ta yendla swaku vana va wena va nga chavi, hikusa u ta va u va djondzisile na ka ha li nkama.

18. Hi yini minkateko leyi hi nga ta yi kuma ka nkama lowu taka?

¹⁸ Ku rhula ka Xikwembu ka hi tiyisa. (Filp. 4:6, 7) Yehovha a hi nyika ku rhula koloko swaku a hi pepisa mbilu nkama hi kumanaka ni mavabyi, tinghozi, kumbe loko hi hluphiwa hi mhaka lipfumelo la hina. A tirhisa madoda swaku ma hi tiyisa a tlhela a tirhisa vamakwerhu swaku va hi pfuna. A hi tirhiseni nkama lowu hi nga na wona swoswi na ha ha rhulile swaku hi tilunghiselela ka swikarhatu leswi hi nga ta kumana na swona swa ku fana ni “nhlomulu wa wukulu.” (Mat. 24:21) Hi nkama wolowo, swi ta lava hi rhula hi tlhela hi pfuna van’wani swaku na vona va rhula. Kambe loko nkama wolowo se wu hundza, a hi nga ha ta vilela. Hi ta tikhorisa hi ku rhula loku Yehovha a a lava swaku hi va na kona ku sukela ku sunguleni. — Esa. 26:3, 4.