1. Wansati lweyi a lavaka ku chada a fanele a rhanga hi ku tivutisa yini?

VAKRESTE hinkwavu va rhangeliwa hi Yesu naswona minawu ya yena ya tirha minkama hinkwayu. Kambe loko wansati a chada a fanele a pfumela ku rhangeliwa hi wanuna wa ku kala a nga hetisekanga. Leswo swi nga ha tshuka swi karhata. Se loko wansati a lava ku chada a fanele a tivutisa swaku ‘i yini leswi kombisaka swaku makwerhu lweyi a ta va nhloko ya yinene ya ndjangu? Ku tirhela Yehovha i swa lisima ka wutomi la yena? Loko a nga swi nyiki lisima, i mpsini swi ni tiyisekisaka swaku a ta ni pfuna swaku ni tama ni va munghanu wa Yehovha loko se hi chadile?’ Na yena wansati a fanele a tivutisa swaku: ‘Ni ni wumunhu leli nga ta ni pfuna ka muchadu wa mina? Na swi kota ku lehisa mbilu ni tlhela ni rhandza ku nyika? Ni ni wuxaka la linene na Yehovha?’ (Ekl. 4:9, 12) Swiboho leswi wansati a nga ta swi yentxa na a nga se chada, hi swona swi nga ta mu yentxa a tsaka kumbe a nga tsaki ka muchadu wa yena.

2. Hi ta djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

² Vamakwerhu va vanyingi vavasati i swikombiso swa swinene swa ku tiveka hansi ka vavanuna va vona. Na vona vamakwerhu lava va fanele va khensiwa! Swa tsakisa ku tirhela Yehovha ni vamakwerhu lava va ku tshembeka! Ka nhlokomhaka leyi hi ta hlamula swivutiso leswi swa swinharhu: 1) Hi swini swikarhatu leswi vavasati lava nga chada va kumanaka na swona? 2) Hi mhaka muni wansati a fanele a langa ku tiveka hansi ka nuna wa yena? 3) Vavanuna ni vavasati lava nga chada va nga djondza yini ka xikombiso xa Yesu, xa Abigayele ni xa Mariya mamani wa Yesu?

3. Hi mhaka muni lava nga chada vanga kumanaka ni swikarhatu?

³ Muchadu i prezenti lalikulu leli taka hi ka Yehovha, kambe vanhu a va hetisekanga. (1 Yoh. 1:8) Hi mhaka leyo, Bibele li vula swaku lava nga chada va ta kumana ni “swikarhatu awuton’wini”.  (1 Kor. 7:28) A hi voneni swikarhatu swin’wana leswi wansati lweyi a nga chada a nga ha kumanaka na swona.

4. Hi mhaka muni wansati a nga ha titwa a nga li wanchumu loko a tiveka hansi ka nuna wa yena?

⁴ Swi nga yentxeka wansati a pimisa swaku loko a tiveka hansi ka nuna wa yena swi vula swaku a hi wanchumu. Leswo a nga ha swi pimisa hi mhaka ya lomu a nga kulela kona kumbe hi mhaka ya leswi a nga kulisiwa xiswona. Marisol, lweyi a tshamaka aEstados Unidos a te: “Lomu ni nga kulela kona vavasati a va byeliwa swaku va fana ni vavanuna ka hinkwaswu. Na swi tiva swaku Yehovha a veke vavanuna swaku va rhangela ndjangu naswona a nyimela swaku wansati a tiveka hansi ka nuna wa yena ni leswaku nuna na yena a fanele a hlonipha nsati wa yena. Kambe swa karhata ku hlonipha nuna wa mina nkama hinkwawu, hi mhaka lomu ni tshamaka kona vanhu va talisa ku vula swaku hina vavasati a hi fanelanga hi tiveka hansi ka vavanuna.”

5. Hi wani mapimiselo ya ku biha lawa vavanuna van’wana va nga na wona hi vavasati?

⁵ Minkama yin’wana wansati a nga chada ni wanuna lweyi a pimisaka swaku vavasati a hi vanchumu. Makwerhu Ivone lweyi a tshamaka América do Sul a te: “Lomu ni tshamaka kona a vavasati ni vavanuna a va dli hi nkama wun’we. Ku rhanga vavanuna va dla, loko va gamile hi kona se ku dlaka vavasati. Ku nyimeliwa swaku a timtombi ti sweka ti tlhela ti yentxa malimpeza ya le kaya, kambe madjaha ma phameliwa hi va mamana va wona kumbe hi vamakwavu va vona vavasati. Naswona madjaha lawa ma djondzisiwa na ma ha li matsongo swaku ‘i tihosi ta munti.’” Makwerhu Yingling lweyi a tshamaka Ásia, a te: “Hi lirimi la mina vanhu va talisa ku vula swaku wansati a ku laveki a tiva ngopfu kumbe a tiva ku yentxa minchumu ya yinyingi, lexi lavekaka i kuva a yentxa mintirho ya le kaya kambe a nga fanelanga a nyikela mavonelo ya yena ka nuna wa yena.” Wanuna lweyi a kalaka a nga kombisi lirhandzu a tlhela a nga yentxi leswi Bibele li swi vulaka a yentxa swaku wutomi la nsati wa yena li karhata. A nga xi landzeli xikombiso xa Yesu naswona a nga mu tsakisi Yehovha. — Efe. 5:28, 29; 1 Ped. 3:7.

6. Vavasati va fanele va yentxa yini swaku va tama va va vanghanu va vakulu va Yehovha?

⁶ Hi lani hi nga djondza hi kona ka nhlokomhaka leyi nga hundza, Yehovha a nyimela swaku vavanuna va pfuna mindjangu ya vona swaku yi gandzela Yehovha va tlhela va yi nyika leswi yi swi lavaka swaku yi tsaka yi tlhela yi va kahle ni ku yi komba swaku va yi rhandza. (1 Tim. 5:8) Hambileswo, vavasati lava nga chada va fanele va tinyika nkama siku ni siku swaku va djondza hi Xikwembu va tlhela va pimisa hi leswi va nga swi djondza ni ku khongela ka Yehovha hi mbilu ya vona hinkwayu. Leswo swi nga ha karhata hikusa va nga ha tivona na va khomeke ngopfu, va titwa va nga li na nkama ni ntamu wa ku yentxa minchumu leyi ya lisima. Kambe hi mhaka muni swi li swa lisima kuva va tinyika nkama wa ku yentxa leswo? Hi mhaka Yehovha a lava swaku mun’wana ni mun’wana wa hina a yentxa hinkwaswu swaku a tama a va munghanu wa mukulu wa Yehovha. — Mint. 17:27.

7. I yini xi nga ta pfuna wansati swaku swi nga mu karhateli ku yingisa nuna wa yena?

⁷ I ntiyiso swaku vavasati va fanele va tikarhata swaku va tiveka hansi ka vanuna va vona lava na vona va yentxaka swihoxo. Hambileswo, wansati a swi nga ta mu karhatela ku yingisa nuna wa yena loko a swi twisisa swaku hi mhaka muni Bibele li vula swaku a fanele a tiveka hansi ka nuna wa yena.

8. Hi ku ya hi Vaefeza 5:22-24, hi mhaka muni vavasati lava nga Vakreste va langa ku tiveka hansi ka vanuna va vona?

⁸ Vavasati lava nga Vakreste va pfumela ku tiveka hansi ka vanuna va vona hi mhaka ya leswi  Yehovha a va byelaka swaku va fanele va swi yentxa. (Lerha Vaefeza 5:22-24.) Va swi tiva swaku Yehovha i papayi wa lirhandzu naswona a va nyika nawu wolowo leswaku a va pfuna. — Det. 6:24; 1 Yoh. 5:3.

9. Ku ta yentxeka yini loko wansati lweyi a nga Mukreste a yingisa nawu wa Yehovha wa ku tiveka hansi ka nuna wa yena?

⁹ Vanhu va misava leyi va yentxa vavasati va pimisa swaku ku yingisa minawu ya Yehovha ya ku tiveka hansi ka vanuna va vona yi va yentxa va nga li vanchumu. Vanhu lava nga ni mapimisela wolawo a va xi tivi Xikwembu xa hina xa lirhandzu. Yehovha a nge tshuki a nyika vana va yena lava a va rhandzaka nawu lowu a wu ta va xixa. Wansati lweyi a lwelaka ku yingisa nawu lowu wa Yehovha, a yentxa swaku ka ndjangu wa yena ku va ni ku rhula. (Pis. 119:165) Nuna wa yena wa pfuneka, yena wa pfuneka ni vana va yena va pfuneka.

10. Hi nga djondza yini ka leswi nga vuliwa hi makwerhu Carol?

¹⁰ Wansati lweyi a tivekaka hansi ka nuna wa yena hambi leswi a kalaka a nga hetisekanga, a kombisa swaku a hlonipha Yehovha lweyi a nga yentxa swaku ku va ni nhloko. Carol lweyi a tshamaka América do Sul, a li: “Na swi tiva swaku nuna wa mina na yena wa phazama, kambe ndlela leyi ni nga ta mu yangula hi yona loko a phazama yi ta kombisa swaku ni mu rhandza ku fikela kwini Yehovha. Naswona ni yentxa hinkwaswu ni swi kotaka swaku ni tiveka hansi ka nuna wa mina swaku ni ta tsakisa Yehovha.”

11. I ntxini lexi pfunaka makwerhu Aneese swaku a va munhu lweyi a rivalelaka naswona hi nga djondza yini ka leswi a nga swi vula?

¹¹ Wansati swi nga ha mu karhatela ku hlonipha nuna wa yena ni ku tiveka hansi loko a vona swaku a nuna wa yena a nga na mhaka ni ndlela leyi a titwaka hi yona. Kambe a hi voni leswi makwerhu Aneese lweyi a nga chada a swi yentxaka loko leswo swi tshuka swi yentxeka, a li: “A ni mu vekeli xiviti hikusa na swi tiva swaku hinkwerhu ha djoha. Ni tinyimisele ku mu rivalela hi mbilu hinkwayu ku fana na Yehovha. Naswona loko ni mu rivalela, mbilu ya mina ya pepa ni tlhela ni va ni ku rhula.” (Pis. 86:5) Loko wansati a rivalela, a ta swi kota ku tiveka hansi ka nuna wa yena.

12. Hi swini swikombiso swi nga ka Bibele?

¹² Van’wana va nga ha pimisa swaku munhu lweyi a tivekaka hansi a hi wa nchumu, kambe  leswo a hi ntiyiso. Bibele li ni swikombiso swa swinyingi swa vanhu va ku tiveka hansi kambe na va li va lisima hintamu. Vona leswi hi nga swi djondzaka ka xikombiso xa Yesu, Abigayele na Mariya.

13. Hi mhaka muni Yesu a tiveka hansi ka Papayi wa yena?

¹³ Yesu wa tiveka hansi ka Yehovha, kambe leswo a swi vuli swaku a nga tivi kumbe a nga swi koti ku tiyentxela swilo. Ndlela leyi a a djondzisa hi yona ya ku twisiseka yi kombisa swaku a ku na munhu wa ku tlhariha ku fana na yena lani misaveni. (Yoh. 7:45, 46) Yehovha a kombise swaku wa swi tiva swaku Yesu a tlharihile hi ku mu pfumelela swaku a mu pfuna nkama na a tumbuluxa matilo ni misava. (Swi. 8:30; Heb. 1:2-4) Loko se a pfuxiwile, Yehovha a nyike Yesu “matimba ya ku fuma atilweni ni lani misaveni.” (Mat. 28:18) Hambi leswi Yesu a tivaka minchumu ya yinyingi mimkama hinkwayu a nyimela ku kongomisiwa hi Yehovha. A yentxa leswo hi mhaka wa mu rhandza Papayi wa yena. — Yoh. 14:31.

14. Vavanuna va nga djondza yini ka a) leswi Yehovha a va vonisaka xiswona vavasati? b) marito lawa ma kumekaka ka Swivuriso 31?

¹⁴ Vavanuna va nga djondza yini? Kuva Yehovha a veke vavanuna swaku va rhangela a swi vuli swona swaku vavasati a hi va nchumu. Yehovha a swi kombisile leswo hi kuva a langa vavanuna ni vavasati swaku va ya fuma na Yesu amatilweni. (Gal. 3:26-29) Yehovha a swi kombisile swaku wa mu tshemba N’wana wa yena hi ku mu nyika wuhosi. Hi ku fanana wanuna lweyi a nga tlhariha, wa mu tshemba nsati wa yena hi ku mu pfumelela swaku a yentxa mintirho yin’wana. Bibele li kombisa minchumu ya yinene leyi wansati wa munene a yi yentxaka. Hi xikombiso a nga ha yavela mintirho ya le kaya ni ku kombisa swaku yi yentxisiwa ku yini, a xava kumbe ku hlayisa terenu kumbe a hamba manegosiyu. (Lerha Swivuriso 31:15, 16, 18.) Phela wansati a hi xikarawa swaku a nga nyikeli mavonelo. Ku hambana ni leswo, a nuna wa yena wa mu tshemba a tlhela a yingisela mavonelo ya yena. (Lerha Swivuriso 31:11, 26, 27.) Loko wanuna a mu hloniphisa xileswo, nsati wa yena a ta tiveka hansi hi ku swi rhandza ku nga li hi ku sindzisiwa.

15. Vavasati va nga djondza yini ka xikombiso xa Yesu?

¹⁵ Vavasati va nga djondza yini? Hambileswi Yesu a nga yentxa minchumu ya yinyingi, a nga tivonanga na a nga li wa nchumu hi kuva a tiveka hansi ka Yehovha. (1 Kor. 15:28; Filp. 2:5, 6) Vavasati va vanene lava va tekelelaka xikombiso xa Yesu, va nga ta titwa na va tisusa lisima loko va tiveka hansi ka vanuna va vona. Va seketela vanuna va vona ku nga li hi mhaka ya leswi va va rhandzaka ntsena kambe hi mhaka ya leswi va rhandzaka Yehovha va tlhela va mu hlonipha.

16. Hi ku ya hi 1 Samuwele 25:3, 23-28 hi xihi xikarhatu lexi Abigayele a nga kumana na xona? (Vona mufoto ka pajina la ku sungula.)

¹⁶ Abigayele a a li nsati wa Nabali. Nabali a a li munhu wa ku tsonana, a a tibyela funtshi a a nga khensi. Loko Abigayele a wo lava ku helisa muchadu wa yena i na a tshike Davhida ni vanhu va yena va dlaya Nabali, kambe ku hambana ni leswo, ku ni leswi a nga swi yentxa swaku a vhikela Nabali ni ndjangu wa yena. Phela a swi lava Abigayele a tiya loko a tshinela kusuhi ni 400 wa vavanuna lava a va tamele swipada. A yentxe leswo hikusa a a lava ku mu kombelela rivalelo nuna wa yena hi mhaka ya leswi a nga swi yentxa. (Lerha 1 Samuwele 25:3, 23-28.) Davhida a tekele ku swi vona swaku Yehovha a tirhise wansati lweyi wa ku kala a nga chavi swaku a mu pfuna kuva a nga yentxi xihoxo xa xikulu.

17. Vavanuna va nga djondza yini ka leswi Davhida a nga mu vonisa xiswona Abigayele?

¹⁷ Vavanuna va nga djondza yini? Abigayele a a li wansati wa ku tlhariha. Na yena Davhida a kombise swaku a tlharihile hi kuva a mu yingisa.  Ku yentxa leswo swi mu pfunile kuva a nga kumi nandzu wa ngati. Hi ku fanana, wanuna wa ku tlhariha a yingisa mavonelo ya nsati wa yena na a nga se yentxa swiboho swa lisima. Minkama yin’wana leswo swi nga mu pfuna kuva a nga yentxi xiboho xa ku kala xi nga li xinene.

18. Vavasati va nga djondza yini ka xikombiso xa Abigayele?

¹⁸ Vavasati va nga djondza yini? Wansati lweyi a rhandzaka Yehovha a tlhela a mu hlonipha a nga wu pfuna hintamu ndjangu wa yena hambiloko nuna wa yena a nga tirheli Yehovha. A nga laveteli nchumu xa ku a helisa muchadu wa yena hi xona, handle ka leswo hi ku tiveka hansi ni ku hlonipha nuna wa yena a ta lavetela tindlela ta ku mu pfuna swaku a djondza hi Yehovha. (1 Ped. 3:1, 2) Hambiloko nuna a nga djondzi nchumu ka xikombiso xa yena xa xinene Yehovha wa tsaka hi ku vona swaku wansati lweyi wa tshembeka ka yena.

19. I ka swiyimu swini lani nsati a nga yalaka loko nuna a mu kombela nchumu?

¹⁹ Wansati lweyi a nga Mukreste a tlhela a tiveka hansi, a nge pfumeli loko nuna wa yena a mu kombela ku yentxa minchumu leyi lwisanaka ni Matsalwa. Hi xikombiso, wansati lweyi nuna wa yena a kalaka a nga li Mukreste a nga ha mu kombela swaku a hemba, a yiva, kumbe a yentxa swilo swin’wana swa ku kala swi nga fambisani ni Matsalwa. Vakreste hinkwavu ku patsa ni vavasati lava nga chada va fanele va yingisa Yehovha ku tlula vanhu van’wana. Loko makwerhu a kombeliwa ku yentxa minchumu ya ku kala yi nga fambisani ni Bibele, a fanele a yala a tlhela a tlhamusela swaku hi mhaka muni a yala na a nga chavi. — Mint. 5:29.

20. Hi swi tivisa ku yini swaku Mariya a a li munghanu wa mukulu wa Yehovha?

²⁰ Mariya a a ni wunghanu la le kusuhi na Yehovha funtshi a a ma tiva kahle Matsalwa. Nkama lowu a nga vulavula na Elizabete mamana wa Yohani Mutsakamisi, a vulavule hi Matsalwa ya Xiheberu ya ku tlula 20. (Luk. 1:46-55) Pimisa hi leswi: Hambileswi a a tshembisane muchadu na Yosefa, ntsumi ya Yehovha a yi rhanganga yi humelela ka Yosefa, kambe yi rhange hi ku vulavula na Mariya yi mu byela swaku a a ta psala N’wana wa Xikwembu. (Luk. 1:26-33) Yehovha a a mu tiva kahle Mariya naswona a a swi tiva swaku a a ta hlayisa N’wana wa yena hi lirhandzu. A swi kanakanisi swaku Mariya a tame a va munghanu wa mukulu wa Yehovha hambiloko  Yesu a dlayiwile a tlhela a pfuxiwa a ya matilweni. — Mint. 1:14.

21. Vavanuna lava nga chada va nga djondza yini ka leswi Bibele li swi vulaka hi Mariya?

²¹ Vavanuna va nga djondza yini? Wanuna lweyi a nga tlhariha wa tsaka loko nsati wa yena a ma tiva kahle Matsalwa. A nga titwi na a paliwa hi nsati wa yena, hikusa wa swi tiva swaku loko nsati wa yena a ma tiva kahle Matsalwa swi ta pfuna ndjangu hinkwawu. I ntiyiso swaku hambiloko nsati a djondze ngopfu ku tlula nuna, lweyi a faneleke a rhangela ka djondzo ya ndjangu ni ka mintirho yin’wana ya Yehovha i wanuna. — Efe. 6:4.

22. Vavasati lava nga chada va nga djondza yini ka xikombiso xa Mariya?

²² Vavasati va nga djondza yini? Hambileswi vavasati va faneleke va tiveka hansi ka vanuna va vona, hi vona va faneleke va tiyisa wunghanu la vona na Yehovha. (Gal. 6:5) Hi mhaka leyo va fanele va tilavela nkama wa ku djondza Bibele va tlhela va pimisa hi leswi va swi djondzaka. Leswo swi ta va pfuna swaku va tama va rhandza Yehovha ni ku mu hlonipha ni ku tlhela va tiveka hansi ka vanuna va vona hi ku swi rhandza.

23. Vavasati lava tivekaka hansi va pfuneka hi yini naswona va wu pfunisa ku yini ndjangu wa vona ni bandla?

²³ Vavasati lava tivekaka hansi ka vanuna va vona hi mhaka ya leswi va rhandzaka Yehovha, va ta tsaka ku tlula vavasati lava kalaka va nga wu hloniphi nawu wa Yehovha lowu kombaka swaku wanuna i nhloko ya ndjangu. Vavasati lava i xikombiso xa xinene ka majovhem naswona va yentxa swaku ku va ni ku rhula a ndjangwini ni bandleni. (Tito 2:3-5) Namuntlha ku tala ka Vakreste va ku tshembeka i vavasati. (Pis. 68:11) Hinkwerhu kumbe hi vavanuna kumbe hi vavasati hi ni ntirho wa lisima bandleni. Ka djondzo leyi landzelaka hi ta bula hi leswi mun’wana ni mun’wana a nga swi yentxaka swaku a wu hetisisa kahle ntirho wa yena abandleni.