1-2. Hi ku ya hi Matewu 5:11, hi fanele hi swi vonisa ku yini swikarhatu?

YESU a tshembise vadjondzisiwa va yena swaku a va ta tshama na va tsakile. Kambe a tlhele a va byela swaku a va ta kumana ni swikarhatu. (Mat. 10:22, 23; Luk. 6:20-23) Ha tsaka hi leswi hi nga vadjondzisiwa va Kreste. Kambe hi nga titwisa ku yini loko hi tiva swaku swi nga ha yentxeka ndjangu wa hina wu hi kaneta hi leswi hi nga Timboni, hi hluphiwa hi mimfumu, hi sindzisiwa hi vakolega va xikola kumbe va le ntirhweni swaku hi yentxa minchumu ya ku biha? Ku pimisa hi minchumu leyi swi nga hi yentxa hi vilela.

² Vanhu va pimisa swaku a swi twali swaku hi tsaka loko hi hluphiwa. Kambe Bibele li hi byela swaku swoleswo swa koteka. Yakobo a tsale swaku loko hi kumana ni swikarhatu a hi fanelanga hi godola kambe hi fanele hi tsaka. (Yak. 1:2, 12) Naswona Yesu a vule swaku hi fanele hi tsaka loko hi hluphiwa. (Lerha Matewu 5:11.) Hi nga swi kotisa ku yini ku tsaka hambi hi kumana ni swikarhatu? Hi nga djondza minchumu ya yinyingi ka leswi Yakobo a nga swi tsalela Vakreste va minkama ya vapostolo. Kambe ku sungula a hi voneni swikarhatu leswi Vakreste lava va nga kumana na swona.

3. I mpsini leswi nga yentxeka loko Yakobo a ve mudjondzisiwa wa Yesu?

³ Loko Yakobo a ve mudjondzisiwa, Vakreste va sungule ku hluphiwa aJerusalema. (Mint.1:14; 5:17, 18) Loko Stefano a dlayiwile, Vakreste va vanyingi va balekile Jerusalema va ya Yudiya ni Samariya, hi ku famba ka nkama va ye ka tindhawu ta kule ta ku fana ni Kipra ni Antiyokiya. (Mint. 7:58–8:1; 11:19) Hikakunene Vakreste lava va kumane ni swikarhatu swa swinyingi, hambi leswo va tame va chumayela mahungu ya ku tsakisa hinkwaku lomu a va ya kona. Naswona vanhu va vanyingi va ve Vakreste  ku tlhela ku pfuliwa mabandla ya manyingi ka tindhawu ta le Roma. (1 Ped. 1:1) Kambe va game va kumana ni swikarhatu swa swikulu.

4. Hi swihi swikarhatu swin’wani leswi Vakreste a va fanele va swi tiyiselela?

⁴ Vakreste va minkama ya vapostolo va tiyisele swikarhatu swa swinyingi. Hi xikombiso, kolomuya ka lembe la wu 50 E.C., Imperadori wa Roma Klaudiyu a humese nawu wa ku Vayuda hinkwavu va hlongoliwa aRoma. Se Vayuda lava a va li Vakreste va boheke ku siya miminti ya vona va ya ka tindhawu tin’wana. (Mint. 18:1-3) Kolumuya ka lembe la wu 61 E.C., mupostolo Pawulo a vule swaku Vakreste van’wani va biwile, va petiwa madjele va tlhela va yiveliwa swilo swa vona. (Heb. 10:32-34) Naswona ku fana ni vanhu van’wana Vakreste a va fanele va tiyisela wusiwana ni mavabyi. — Rom. 15:26; Filp. 2:25-27.

5. Hi swini swivutiso leswi hi nga ta swi hlamula ka djondzo leyi?

⁵ Loko Yakobo a tsala karta la yena na ku nge se fika lembe la wu 62 E.C., a a swi tiva kahle leswi a swi humelela vamakwerhu. Yehovha a byele Yakobo swaku a tsala swilo leswi a swi ta pfuna Vakreste volavo kuva va tama va tsaka hambi leswi a va kumana ni swikarhatu. Swoswi a hi kambisiseni swilo swoleswo ka karta la Yakobo hi gama hi hlamula swivutiso leswi: Hi kwini ku tsaka loku Yakobo a a vulavula hi kona? I yini lexi nga yentxaka Vakreste va heleliwa hi ku tsaka ka vona? Naswona, wutivi, ni lipfumelo ni ku kala hi nga chavi swi nga hi pfunisa ku yini ku tama hi tsaka ku nga na mhaka swaku hi kumana ni swikarhatu swa ku tshamisa ku yini?

6. Hi ku ya hi Luka 6:22, 23, Hi mhaka muni Vakreste va fanele va tsaka loko va kumana ni swikarhatu?

⁶ Vanhu va nga ha pimisa swaku va ngo tsaka  ntsena loko va va ni wutomi la kahle, male ya yinyingi ni loko va twanana ni maxaka ya vona. Kambe ku tsaka loku Yakobo a vulavulaka hi kona ku tisiwa hi mihandzu ya moya wa Xikwembu ku nga li hi swiyimu leswi munhu a nga ka swona. (Gal. 5:22) Mukreste a nga va ni ku tsaka ka ntiyiso loko a tiva swaku a tsakisa Yehovha naswona a landzelela xikombiso xa Yesu. (Lerha Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Ku tsaka ka hina ku nga fanisiwa ni ku voninga loku ku nga ndzeni ka motso. A vhidru la motso li pfalela ku voninga loku nga ndzeni swaku ku nga timiwi hi moya ni mpfula. Hi ku fanana na hina hi nga tama hi tsaka ku nga na mhaka swaku hi humeleliwa hi yini awuton’wini. Ku tsaka ka hina a ku pumbeki loko hi nga ha na male kumbe loko hi vabya, naswona ku nge hi heleli hambiloko hi poyiliwa kumbe loko ndjangu wa hina wu hi hlupha hi leswi hi nga Timboni kumbe loko hi humeleliwa hi swilo swin’wana. Phela nkama lowu vanhu va zamaka ku hi heta ntamu hi kona ku tsaka ka hina ku tamaka ku yengeseleka. Swikarhatu leswi hi kumanaka na swona swi hi yentxa hi tiyiseka swaku hi vadjondzisiwa va Yesu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoh. 15:20) Hi mhaka leyo, Yakobo a tsale marito lawa: “Vamakwerhu, tsakani loko mi kumana ni mindzingo ya yinyingi”. — Yak. 1:2.

7-8. Lipfumelo la hina li nga tiya hi ndlela yini, loko hi kumana ni swikarhatu?

⁷ Yakobo a tlhele a kombisa nchumu xin’wana lexi yentxaka Vakreste va nga godoli loko va kumana ni swikarhatu. A tsale marito lawa: “Hikusa ma swi tiva swaku lipfumelo leli nga ringiwa li psala ku tiyisela.” (Yak. 1:3) Swikarhatu swi nga fanisiwa ni ndzilu lowu tirhiseliwaka ku hamba xipada. Loko nsimbi ya ku hamba xipada yi hisiwa yi tlhela yi holisiwa yi ya yi tiya swinene. Hi ku fanana loko hi tiyisela swikarhatu, lipfumelo la hina li ya li tiya hintamu. Hi mhaka leyo, Yakobo a tsale marito lawa: “Tshikani ku tiyisela ku yentxa ntirho wa kona, leswaku mi ta hetiseka mi tlhela mi va va ku lulama ka hinkwaswu.” (Yak. 1:4) Loko swikarhatu swi tiyisa lipfumelo la hina, hi ta kota ku swi tiyiselela na hi tsakile.

⁸ Ka karta la yena, Yakobo a tlhela a kombisa swin’wana leswi nga yentxaka hi heleliwa hi ku tsaka. I mpsini swilo swa kona, naswona hi nga swi hlulisa ku yini?

9. Hi mhaka muni hi fanele hi va ni wutlharhi?

⁹ I yini lexi nga yentxaka swaku hi heleliwa hi ku tsaka? Loko hi nga xi tivi xa ku xi yentxa. Loko hi kumana ni swikarhatu, hi fanele hi lava Yehovha swaku a hi pfuna hi yentxa swilo leswi nga ta mu tsakisa, swi tsakisa vamakwerhu, swi tlhela swi hi pfuna swaku hi tama hi tshembeka. (Yer. 10:23) Hi fanele hi va ni wutlharhi leswaku hi tiva xa ku xi yentxa ni xa ku xi hlaya ka lava va hi kanetaka. Loko hi nga xi tivi xa ku xi yentxa,  hi nga godola, naswona hi nga heleliwa hi ku tsaka hi ku hantlisa.

10. Hi ku ya hi Yakobo 1:5, a kuva hi kuma wutlharhi hi fanele hi yentxa yini?

¹⁰ Hi nga yentxa yini swaku hi nga heleliwi hi ku tsaka? Kombela Yehovha swaku a ku nyika wutlharhi. Loko hi lava ku tiyisela na hi tsakile, ku sungula hi fanele hi khongela ka Yehovha hi mu kombela swaku a hi nyika wutlharhi a kuva hi yentxa swiboho swa swinene. (Lerha Yakobo 1:5.) Se hi ta ku yini loko hi vona swaku Yehovha a nga swi hlamuli swikhongelo swa hina hi ku hantlisa? Yakobo a te hi fanele hi tama hi ‘kombela’ ka Xikwembu. Yehovha a nga hi kwateli loko hi mu kombela wutlharhi. Yehovha, Papayi wa hina wa matilweni a hi nyika wutlharhi “hi mbilu ya ku basa” leswaku hi tiyisela swikarhatu. (Pis. 25:12, 13) Wa swi vona swikarhatu swa hina. A twa ku vava loko a hi vona hi hlupheka, naswona wa swi lava ku hi pfuna. Phela ku tiva leswo, swi hi yentxa hi tsaka! Se, Yehovha a hi nyikisa ku yini wutlharhi?

11. I mpsini swin’wana leswi hi nga swi yentxaka a kuva hi kuma wutlharhi?

¹¹ Yehovha a hi nyika wutlharhi hi ku tirhisa Rito la yena. (Swi. 2:6) Leswaku hi kuma wutlharhi lolelo hi fanele hi lerha Bibele ni mabuku ya nhlengeletanu. Kambe, handle ka ku djondza ntsena hi fanele hi yentxa leswi Xikwembu xi hi byelaka swona. Yakobo a tsale marito lawa: “Minkama hinkwayu yentxani leswi rito la Xikwembu li vulaka swona, mi nga vi vatwi ntsena.” (Yak. 1:22) Loko hi yingisa leswi Xikwembu xi hi byelaka swona, hi ta va vanhu va ku rhula, hi ta va ni mhaka ni vanhu van’wana hi tlhela hi va ni timpsalu. (Yak. 3:17) Swoleswo swi ta hi pfuna ku tiyisela swikarhatu hi tlhela hi nga heleliwi hi ku tsaka.

12. Hi mhaka muni swi li swa lisima ku li tiva kahle Rito la Xikwembu?

¹² Rito la Xikwembu li tirha ku fana ni xipelhu, li hi pfuna ku tiva leswi hi faneleke hi swi yentxa kuva hi va vanhu va kahle ni swaku hi nga swi yentxisa ku yini. (Yak. 1:23-25) Hi xikombiso,  loko hi djondza Rito la Xikwembu, li ta hi pfuna ku vona swaku hi fanele hi va vanhu va ku rhula. Hi ku pfuniwa hi Yehovha hi ta djondza ku va ni ku rhula loko vanhu kumbe swikarhatu swi hi heta ntamu. Loko hi va vanhu va ku rhula hi ta tiva swaku swi yentxa loko hi kumana ni swikarhatu hi tlhela hi pimisa kahle ni ku yentxa swiboho swa swinene. (Yak. 3:13) Impela i swa lisima ku djondza ni ku li tiva kahle Rito la Xikwembu!

13. Hi mhaka muni hi fanele hi djondza hi swikombiso leswi nga ka Bibele?

¹³ Phela minkama yin’wana hi nga ha djondza swaku ndzilu wa hisa loko hi psha. Kambe leyo a hi yona ndlela ya yinene ya ku djondza. Ndlela ya kahle ya ku kuma wutlharhi i ku djondza hi swilo swa swinene ni swa ku biha leswi van’wana va nga swi yentxa. Hi mhaka leyo, Yakobo a hi byela swaku hi lagunta swikombiso swa le Bibeleni swa ku fana na Abrahamu, Rahabi, Yobo na Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Vanhu volavo va ku tshembeka ka Yehovha va swi kotile ku tiyisela swikarhatu leswi a swi ta va yentxa va heleliwa hi ku tsaka. Phela swikombiso swa vona, swi hi komba swaku hi ku pfuniwa hi Yehovha na hina hi nga swi kota ku tiyisela swikarhatu na hi tsakile.

14-15. Hi mhaka muni hi fanele hi lulamisa ku kanakana ka hina?

¹⁴ Loko hi kanakana. Minkama yin’wana swi nga hi karhatela ku twisisa minchumu leyi Bibele li yi vulaka. Kumbe loko Yehovha a nga hlamuli swikhongelo swa hina hi ndlela leyi a hi yi nyimelile hi nga ha sungula ku kanakana. Kambe loko hi nga yentxi nchumu swaku hi helisa ku kanakana koloko swi nga hi yentxa hi heleliwa hi lipfumelo ni wunghanu la hina na Yehovha. (Yak. 1:7, 8) Naswona leswo swi nga hi yentxa hi heleliwa hi ntshembo.

¹⁵ Mupostolo Pawulo a fananise ntshembo wa hina ni nsoma kumbe Ankora. (Heb. 6:19) A ankora i nsimbi leyi yentxaka swaku hambi loko boti li biwa hi moya li nga mbombomeli. Kambe a nsimbi yoleyo yi ngo tirha ntsena loko a chini leli nga boha a boti li nga thinyeki. Ku fana ni leswi a chini la ku ferujara li nga yentxaka a boti li mbombomela, ku kanakana ku nga yentxa swaku lipfumelo la munhu li mbombomela. Phela loko munhu a kumana ni swikarhatu swi nga ha mu yentxa a kanakana a gama a heleliwa hi lipfumelo la yena ka switshembiso swa Yehovha. Swi fana ni leswi Yakobo a nga swi hlaya swaku munhu lweyi a kanakanaka “a fana ni gandlati la lwandle leli li biwaka hi moya lowu yaka hala ni hala.” (Yak. 1:6) Munhu lweyi a titwisaka xileswi a nga ta swi kota ku tshama na a tsakile!

16. Hi fanele hi yentxa yini loko hi lava ku hlula ku kanakana?

¹⁶ Ku hlula ku kanakana swi tiyisa lipfumelo. Lulamisa ku kanakana hi ku hantlisa. Ka masiku ya muprofeta Eliya, vanhu va Yehovha a va nga tiyiseki hi leswi a va swi kholwa. Eliya a va byele leswi: “Mi ta va ni mavonelo mambirhi anze siku muni? Loko Yehovha a li Xikwembu xa ntiyiso mu tirheleni, kambe, loko ku li Bali tirhelani yena!” (1 Tiho. 18:21) Ni namuntlha na hina hi fanele hi yentxa nkambisiso kuva hi kholwa swaku Yehovha i Xikwembu, ni swaku Bibele i Rito la yena ni leswaku Timboni ta Yehovha i vanhu va yena. (1 Tes. 5:21) Ku yentxa leswi hinkwaswu swi ta hi pfuna ku hlula ku kanakana hi tlhela hi tiyisa lipfumelo la hina. Loko swi hi tsandza ku hlula ku kanakana hi nga ha kombela ku pfuniwa hi madoda. Hi fanele hi lulamisa ku kanakana hi ku hantlisa leswaku hi tama hi tirhela Yehovha na hi tsakile!

17. Ku ta yentxeka yini loko hi hela ntamu?

¹⁷ Loko hi hela ntamu. Rito la Xikwembu li vula leswi: “Loko u hela mbilu hi siku la swikarhatu, matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swi. 24:10) Rito la Xiheberu leli nge “ku hela  mbilu” li nga ha vula “ku hela ntamu.” Loko u heleliwa hi ntamu, ku tsaka ka wena ku ta hela hi ku hantlisa.

18. Swi vula yini ku tiyisela?

¹⁸ Kombela Yehovha a ku nyika ntamu swaku u tiyisela. Kuva hi kota ku tiyisela swikarhatu swi lava hi va ni ntamu. (Yak. 5:11) Rito leli Yakobo a nga li tirhisa a ku “ku tiyisela” li hi yentxa hi pimisa hi munhu lweyi a nga nyima a tiya a nga suki lani a nga kona kumbe hi nga ha pimisa hi sonchwa leli li tamaka li nyima lani li nga kona na li nga chavi naswona li nga baleki loko li hlaseliwa hi nala.

19. Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Pawulo?

¹⁹ Mupostolo Pawulo a hi vekele xikombiso xa kahle xa munhu lweyi a tiyiselaka. Minkama yin’wana Pawulo a a hela matimba kambe a tame a tiyisela hikusa a a tshemba swaku Yehovha a ta mu nyika ntamu. (2 Kor. 12:8-10; Filp. 4:13) Na hina hi nga swi kota ku tiyisela loko hi ku tiveka hansi hi kombela Yehovha swaku a hi pfuna. — Yak. 4:10.

20-21. Hi nga tiyiseka hi yini?

²⁰ Ha tiyiseka swaku swikarhatu leswi hi kumanaka na swona a hi Yehovha a swi vangaka. Yakobo a hi tiyisekise hi marito lawa: “Loko munhu a ringiwa, a nga tshuki a ku: ‘Ni ringiwa hi Xikwembu.’ Hikusa Xikwembu a xi nge ringiwi hi minchumu ya ku biha, funtshi hambi xona a xi ringi munhu.” (Yak. 1:13) Loko hi tiyiseka swaku marito lawa i ntiyiso, wunghanu la hina ni Papayi wa hina Yehovha li ta ya li tiya. — Yak. 4:8.

²¹ Yehovha a nga ‘txintxatxintxi.’ (Yak. 1:17) Yehovha a pfune Vakreste va nkama wa vapostolo swaku va hlula swikarhatu, funtshi a tama a pfuna mun’wana ni mun’wana ka hina. Loko u kombela Yehovha hi xikhongelo swaku a ku nyika wutlharhi, lipfumelo ni ku tiyisela a ta ku hlamula. Hi ndlela leyo, u nga tiyiseka swaku Yehovha a ta ku pfuna kuva u tama u tsaka hambi u kumana ni swikarhatu.