1-2. a) Hi titwisa ku yini loko hi pimisa hi leswi Yesu a nga swi yendla ni ku swi vula nkama na a li lani misaveni? b) Hi ta djondza hi yini ka nhlokomhaka leyi?

 LOKO munhu lweyi hi mu rhandzaka a fa, hi sungula ku mu xuva swinene. Ku sunguleni hi vaviseka ngopfu loko hi pimisa hi leswi swi nga humelela na a li kusuhi ni ku fa, ngopfungopfu loko munhu yelweyo a rhange hi ku hlupheka na a nge se fa. Kambe hi ku famba ka nkama hi nga ha sungula ku tsaka loko hi khumbuka marito ya ku tiyisana lawa a nga hi byela wona, leswi a nga hi djondzisa ni leswi a nga swi vula swaku a hi hlekisa.

² Swa fana ni lifu la Yesu Kreste. Nkama lowu hi pimisaka hi leswi a nga hluphekisa xiswona na a nge se fa, hi vaviseka hintamu. Kambe hi nkama wa Xitsundzuxu, hi tinyika nkama wa ku pimisa hi leswi lifu la yena li hi pfunisaka xiswona. (1 Kor. 11:24, 25) Ha tsaka loko hi pimisa hi leswi a nga swi yendla nkama na a li lani misaveni ni leswi a nga swi vula. Xin’wani xi hi tsakisaka ku tlulisa, hi leswi a hi yendlelaka swona swoswi ni leswi a nga ta hi yendlela swona ka nkama lowu taka. Hi mhaka leyo, ka nhlokomhaka leyi hi ta vona swaku ku pimisa hi lirhandzu leli a nga hi komba lona, swi nga hi susumetelisa ku yini ku kombisa ku mu tlangela hi leswi hi swi yendlaka.

3. Hi mhaka muni hi wu khensa nkutsulu?

³ Ku pimisa hi wutomi ni lifu la Yesu, swi hi yendla hi khensa swinene. Loko Yesu a li lani misaveni a djondzise vanhu hi minkateko leyi Mfumu wa Xikwembu wu nga ta yi tisa. Phela ha swi rhandza leswi Bibele li hi djondzisaka swona hi nkutsulu ni minchumu yayinene leyi hi nga ta yi kuma hi mhaka ya wona. Ha wu khensa nkutsulu hikusa wu hi pfulela ndlela ya ku va ni wunghanu lalikulu na Yehovha na Yesu. Phela lava va kombisaka lipfumelo ka Yesu va ta va ni ntshembo wa ku hanya na va  nga fi va tlhela va vona varhandziwa va vona loko va pfuxiwa. (Yoh. 5:28, 29; Rom. 6:23) Phela minkateko leyi ni ku hi fanela a yi hi faneli, funtshi a xi kona lexi hi nga xi yendlaka swaku hi hakela leswi Yehovha na Yesu va nga hi yendlela swona. (Rom. 5:8, 20, 21) Kambe hi nga swi kombisisa ku yini swaku ha va khensa hi leswi va nga hi yendlela swona?

4. Mariya Madalena a swi kombisise ku yini swaku wa swi khensa leswi Yesu a nga mu yendlela swona? (Vona mufoto.)

⁴ A hi kambisiseni xikombiso xa wansati wa Muyuda, ku nga Mariya Madalena. Wansati lweyi a a hluphiwa hi 7 wa madimoni, naswona a a nga swi nyimelanga swaku siku lin’wani a nga tshuka a chunsiwa ka wona. Se, pimisa hi leswi a nga tsakisa xiswona nkama lowu Yesu a nga ma susa madimoni wolawo. Leswaku a kombisa ku khensa a ve mulandzeli wa Yesu a tlhela a tirhisa ntamu, nkama wa yena ni swilo leswi a a li na swona swaku a seketela Yesu ka ntirho wa ku chumayela. (Luk. 8:1-3) Kambe hambileswi Mariya Madalena a a mu khensa Yesu hileswi a nga mu yendlela swona, swi nga yendleka a a nga swi tivi swaku a ta mu yendlela swa ku tlula swoleswo, ku nga ku nyikela hi wutomi la yena swaku ‘lava va pfumelaka ka yena’ va kuma wutomi la ku kala li nga heli. (Yoh. 3:16) Mariya a tlhele a kombisa swaku wa mu khensa Yesu hi ku tshembeka ka yena. Nkama Yesu na a hluphiwa a tlhela a gongondzeliwa ka mhandzi, Mariya a a li kusuhi na yena a mu tiyisa a tlhela a tiyisa van’wani lava a va li kolanu. (Yoh. 19:25) Nkama lowu Yesu a nga fa, Mariya ni 2 wa vavasati van’wani, va yile ka sirha la yena. (Marku 16:1, 2) Mariya a tlhele a kuma nkateko wun’wani, wa ku vona Yesu na a pfuxiwile a tlhela a vulavula na yena, ku nga nkateko lowu ku tala ka vadjondzisiwa va Yesu va kalaka va nga vanga na wona. — Yoh. 20:11-18.

5. Hi nga swi kombisisa ku yini swaku ha swi khensa hinkwaswu leswi Yehovha na Yesu va nga hi yendlela swona?

⁵ Na hina hi nga kombisa swaku ha swi khensa leswi Yehovha na Yesu va hi yendlelaka  swona, hi ku tirhisa nkama wa hina, ntamu wa hina ni leswi hi nga na swona swaku hi tirhela Yehovha. Hi xikombiso, hi nga tinyikela swaku hi ya pfunisa ka ku yaka ni ku lunghisa Tiyindlo ta Wugandzeli.

6. Nkutsulu wu mu pfunisa ku yini mun’wani ni mun’wani wa hina?

⁶ Loko hi pimisa hi leswi Yehovha na Yesu va nga hi rhandzisa xiswona, hi ta lava ku va rhandza na hina. (1 Yoh. 4:10, 19) Lirhandzu lolelo li ya li kula loko hi pimisa hi swaku Yesu a fele mun’wani ni mun’wani wa hina. Ka karta leli Mupostolo Pawulo a nga li tsalela Vagalatiya, a swi kombisile swaku lifu la Yesu a li mu pfuna. A te: “N’wana wa Xikwembu lweyi a nga ni rhandza a tlhela a tinyikela hi mhaka ya mina.” (Gal. 2:20) Hi mhaka ya nkutsulu, swa koteka swaku hi li vanghanu va Yehovha. (Yoh. 6:44) A swi ku tsakisi ku tiva swaku Yehovha a vone nchumu wawunene ka wena ni swaku a nyikele hi N’wana wa yena swaku wena u ta kota ku va munghanu wa yena? Leswo a swi ku yendli u ya u va rhandza hintamu Yehovha na Yesu? Swi ta va kahle kuva hi tivutisa leswi: ‘Leswi ni va rhandzisaka xiswona Yehovha na Yesu swi ta ni susumetela ku yendla yini?’

7. Hi ku ya hi mufoto, i mpsini leswi hinkwerhu hi nga swi yendlaka swaku hi komba Yehovha na Yesu swaku ha va rhandza? (2 Vakorinto 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Lirhandzu leli hi nga na lona hi Yehovha na Yesu, li ta hi susumetela ku rhandza vanhu van’wani. (Lerha 2 Vakorinto 5:14, 15; 6:1, 2.) Ndlela yin’wani ya ku kombisa swaku ha va rhandza vanhu van’wani, i ku chumayela hilani hi nga kotaka hi kona. A hi langi lava hi va chumayelaka; hi chumayela vanhu hinkwavu ku nga na mhaka swaku va ta hi kwini, va ganyile, i swisiwana, va djondzekile kumbe a va djondzekanga, a hi kheti. Loko hi yendla leswo hi ta va hi hetisisa leswi Yehovha a  swi lavaka, ku nga leswaku “vanhu hinkwavu va ponisiwa va tlhela va wu tiva kahle ntiyiso.” — 1 Tim. 2:4.

8. Hi nga swi kombisisa ku yini swaku ha va rhandza vamakwerhu?

⁸ Swin’wani hi nga swi yendlaka swaku hi komba Yehovha na Yesu swaku ha va rhandza, i ku rhandza vamakwerhu. (1 Yoh. 4:21) Hi nga yendla leswo hi ku va pfuna nkama lowu va kumanaka ni swikarhatu, hi va tiyisa loko va feliwile ni ku tlhela hi va pfuxela loko va vabya; na hi nga khohlwi ku va tiyisa loko va titwa va hele ntamu. (2 Kor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) Xin’wani hi nga xi yendlaka i ku va khongelela, na hi khumbuka swaku “xikhongelo xa munhu wa ku lulama xa pfuna hintamu.” — Yak. 5:16.

9. Hi yini ndlela yin’wani leyi hi nga va kombaka hi yona vamakwerhu swaku ha va rhandza?

⁹ Hi nga tlhela hi komba vamakwerhu swaku ha va rhandza hi ku hanyisana na vona hi ku rhula. Hi zama ku tekelela Yehovha hi ku rivalela vamakwerhu. Phela Yehovha a ze a nyikela hi N’wana wa yena swaku a hi fela leswaku a hi rivalela swidjoho swa hina. Se na hina, a hi fanelanga hi va veketelela xiviti vamakwerhu loko va hi kwatisa, kambe hi fanele hi va rivalela. A hi lavi ku fana ni xikarawa lexiyani xa xikombiso xa Yesu, lexi mutholi wa xona lweyi a xi mu devha male yayinyingi a nga xi rivalela, kambe xona xi gama xi tsandzeka ku rivalela xikarawa lexin’wani lexi a xi xi devha male yayitsongo. (Mat. 18:23-35) Loko swi ku u djohelane ni makwerhu, zama ku yendla ku rhula na yena na Xitsundzuxu xi nge se fika. (Mat. 5:23, 24) Loko u yendla leswo, u ta kombisa swaku wa va rhandza Yehovha na Yesu.

10-11. Madoda ma nga swi kombisisa ku yini swaku ma va rhandza Yehovha na Yesu? (1 Pedru 5:1, 2)

¹⁰ Madoda ma nga swi kombisisa ku yini swaku ma va rhandza Yehovha na Yesu? Xin’wani xa lisima lexi ma nga xi yendlaka, i ku hlayisa tinyempfu ta Yesu. (Lerha 1 Pedru 5:1, 2.) Yesu a yi basisile mhaka leyi nkama na a vulavula na Pedru. Ndzhaku ka ku Pedru a yale Yesu kanharhu, a a swi navela ku mu komba swaku wa mu rhandza. Loko Yesu se a pfuxiwile, a vutise Pedru a ku: “Simoni n’wana wa Yohani, wa ni rhandza ke?” Ha tiyiseka swaku Pedru a a ta yendla xin’wani ni xin’wani swaku a kombisa lirhandzu la yena ka Yesu. Se, Yesu a byele Pedru a ku: “Risa swinyempfana swa mina.” (Yoh. 21:15-17) Hi mhaka leyo, Pedru a yendle hinkwaswu leswi a nga swi kota swaku a hlayisa bandla la Wukreste hilani a nga kota hi kona, a kombisa swaku wa mu rhandza Yesu.

¹¹ Madoda ma nga tekelela xikombiso xa mupostolo Pedru hi ku khatalela tinyempfu ta Yesu, ngopfungopfu hi nkama wa Xitsundzuxu. Se, va nga khatalela tinyempfu ta Yesu hi yendla mayendzo ya wurisi nkama ni nkama va tlhela va pfuna vamakwerhu lava nga hola swaku va tlhelela ka Yehovha. (Ezek. 34:11, 12) Na va nga khohlwi ku veka tihlo ka vanhu lava va ha zamaka ku djondza hi Yehovha, ni lava va nga ta va kona ka Xitsundzuxu swaku na vona va va valandzeli va Kreste.

12. Hi mhaka muni leswi Yesu a nga swi byela vadjondzisiwa va yena na a nge se fa, swi hi pfuna swaku hi tiya nhlana? (Yohani 16:32, 33)

¹² Ka wusiku leli Yesu a nga fa hi lona, a byele vadjondzisiwa va yena a ku: “Misava yi ta mi hlupha swinene kambe tiyani nhlana! Ni yi hlulile misava.” (Lerha Yohani 16:32, 33.) Ku va Yesu a tshembe Yehovha swi mu pfunile swaku a nga va chavi valala va yena loko va mu hlupha. Leswi a a swi tiva swaku valandzeli va yena na vona a va ta ringiwa hi ndlela leyi fanaka, a kombele Yehovha swaku a va vonelela. (Yoh. 17:11) Se, hi mhaka muni ku tiva  swaku Yehovha wa hi vonelela swi hi yendla hi nga chavi? Hi mhaka ha swi tiva swaku Yehovha a ni matimba ku tlula nala mun’wani ni mun’wani. (1 Yoh. 4:4) Phela Yehovha wa swi vona swilo hinkwaswu leswi yendlekaka. Hi mhaka leyo, loko hi mu tshemba hi ta tiya nhlana.

13. Yosefa a swi kombisise ku yini swaku a a nga ha chavi?

¹³ Pimisa hi xikombiso xa Yosefa wa le Arimateya. Yena a a hloniphiwa hintamu hi Vayuda. A a li xirhu xa Tribunali la Vayuda. Kambe nkama lowu Yesu na a chumayela lani misaveni, yena a a chava. Yohani a vule swaku “Yosefa lweyi, a a li mudjondzisiwa wa Yesu, kambe a xihundleni hileswi a a chava Vayuda.” (Yoh. 19:38) Hambileswi Yosefa a a ma tsakelile mahungu ya ku tsakisa, yena a a swi fihla ka vanhu swaku a ni lipfumelo ka Yesu. Swi nga yendleka a a chava swaku va ta mu tshikisa ku yendla ntirho lowu a a wu yendla. Ku nga na mhaka swaku a a chava yini, Bibele li vula swaku loko Yesu se a file, Yosefa a game “a kanya mbilu a ya ka Pilatu a ya kombela ntsumbu wa Yesu.” (Marku 15:42, 43) Phela swa tikomba swaku ku sukela kolanu Yosefa a a nga ha tifihli swaku yena a ni lipfumelo ka Yesu.

14. U nga yendla yini loko u chava minkama yin’wani?

¹⁴ Ku nga va swaku minkama yin’wani na wena wa chava ku fana na Yosefa wa le Arimateya? Hi xikombiso, loko u li xikola kumbe ntirhweni wa chava ku byela vakolega va wena swaku u Mboni ya Yehovha? Wa kanakana ku va muchumayeli kumbe ku tsakamisiwa hi ku chava swaku van’wani va ta pimisa yini hi wena? U nga pfumeleli swaku mimpimiso yoleyo yi ku tshikisa ku yendla leswi u swi tivaka swaku i swinene. Loko u titwisa xileswo, khongela hintamu ka Yehovha, mu kombeli swaku a ku pfuna u nga chavi ku yendla ku rhandza ka Yena. Nkama lowu u vonaka ndlela leyi Yehovha a swi hlamulaka hi yona swikhongelo swa wena, u ta ya u tiya na u nga chavi nchumu. — Esa. 41:10, 13.

15. Ndzhaku ka ku va Yesu a pfuxiwile, ntsaku lowu vadjondzisiwa va yena a va li na wona wu va susumetele ku yendla yini? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Nkama lowu Yesu a nga fa, vadjondzisiwa va yena a va tshoveke timbilu swinene, hikusa a va feliwe hi munghanu wa vona lweyi va mu rhandzaka. Se, a va ngo yo tshoveka timbilu ntsena kambe a va heleliwe ni hi ntshembo. (Luk. 24:17-21) Hambileswo, nkama lowu Yesu a nga pfuxiwa a tlhela a humelela ka vona a va tiyisile a tlhela a va yendla va twisisa xiyenge lexi a a ta xi hetisisa ka wuprofeta leli nga Bibeleni. Naswona a va nyike ntirho  wa lisima lowu a va fanele va wu yendla. (Luk. 24:26, 27, 45-48) Kambe loko se ku hundze 40 wa masiku na Yesu a tlhelele tilweni, valandzeli va yena se a va nga ha tshovekanga timbilu kambe a vo yo tala hi ku tsaka, hi ku tiva swaku Yesu se a pfuxiwile naswona a ta va pfuna ku hetisisa ntirho lowu a nga va nyika wona. Ntsaku wolowo, wu va susumetele ku dzunisa Yehovha hi ku hiseka. — Lerha Luka 24:52, 53; Mint. 5:42.

16. Hi nga va tekelelisa ku yini vadjondzisiwa va Yesu?

¹⁶ Hi nga va tekelelisa ku yini vadjondzisiwa va Yesu? Hi nga va tekelela hi ku tsaka nkama lowu hi yendlaka ntirho wa ku chumayela. I ntiyiso swaku nkama wa Xitsundzuxu i nkama wa ku tsakisa hintamu, kambe hi lava ku va ni ntsaku wolowo lembe hinkwalu ku nga li hi nkama wa Xitsundzuxu ntsena. Leswo swi ngo koteka ntsena loko hi rhangisa Mfumu wa Xikwembu ka wutomi la hina. Hi xikombiso, vanyingi va hina swi lave hi pumba nkama lowu a hi wu heta na hi tirha swaku hi ta kota ku chumayela, hi ya mintlhanganwini ni ku tlhela hi va kona ka wugandzeli la ndjangu nkama ni nkama. Van’wani va tshike ku tixavela swilo leswi vanhu va swi vonaka swi li swa lisima kuva munhu a va na swona, leswaku va ta kota ku pfunisa bandleni kumbe va ya pfunisa ka ndhawu leyi ku nga ni xilaveko xa vachumayeli. Hambileswi swi lavaka hi tiyisela ka ntirho wa ku chumayela, Yehovha a hi tshembisa swaku a ta hi katekisa loko hi rhangisa Mfumu wa yena. — Swi. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. U tinyimisele ku yendla yini hi nkama wa Xitsundzuxu? (Vona mufoto.)

¹⁷ Hi mu nyimele hintamu Terça-feira wa diya 4 ka Abril wa 2023, ku nga siku la Xitsundzuxu. Kambe a swi lavi hi nyimela siku leli swaku hi sungula ku pimisa hi lifu la Yesu ni lirhandzu leli Yehovha na Yesu va nga hi komba lona; hi nga swi yendla leswo na Xitsundzuxu xi nge se fika kumbe loko se xi hundzile. Hi xikombiso, hi nga tinyika nkama wa ku lerha hi tlhela hi pimisa hi leswi swi nga yendleka ka nkama lowuyani wa lifu la Yesu, hi ku ya lerha ka ndhawu leyi nge: “A Vhiki Ro Hetelela Ra Yesu eMisaveni” leyi kumekaka ka Apêndice B12 la Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani (hi Xitsonga). Nkama lowu u lerhaka hi wutomi la Yesu, zama ku kuma tindzimana ta Bibele leti nga ta ku pfuna swaku u khensa, u rhandza Yehovha na Yesu, u nga chavi u tlhela u tsaka. Tlhela u pimisa hi leswi u nga swi yendlaka hi ku kongoma swaku u kombisa swaku wa swi khensa leswi Yehovha na Yesu va nga hi yendlela swona. Tiyiseka swaku Yesu a ta tsaka hintamu loko a ku vona u yendla hinkwaswu leswi u nga swi kotaka swaku u khumbuka lifu la yena hi nkama lowu wa Xitsundzuxu. — Nhla. 2:19.