1. Hi mhaka muni vanhu vavanyingi namuntlha swi va karhatela ku tshemba Bibele?

 VANYINGI namuntlha swa va karhatela ku tshemba vanhu van’wani. Swa va karhatela hambi hi ku tshemba vanhu lava nga ka politika, vasiyentixta ni vayendli va manegosiyu. Phela hambi hi Bibele swa va karhatela ku li tshemba, hikusa va tsumbule swaku hambi hi vafundhisi a va tshembeki.

2. Hi ku ya hi Tipisalema 119:160, i mpsini leswi hi tiyisekaka hi swona?

² Hina malandza ya Xikwembu ha tiyiseka swaku xona xi ni ntiyiso ni swaku minkama hinkwayu xi lava ku hi pfuna. (Pis. 31:5; Esa. 48:17) Ha swi tshemba leswi nga ka Bibele hikusa marito ya Xikwembu “i ntiyiso.” (Lerha Tipisalema 119:160.) Ha pfumelelana ni leswi mudjondzi mun’wani wa Bibele a nga swi hlaya. A te: “Leswi swi nga ka Bibele a hi mavunhwa naswona leswi li swi vulaka swa yendleka minkama hinkwayu. Vanhu va Yehovha va swi tshemba leswi a swi vulaka hikusa minkama hinkwayu a vulavula ntiyiso.”

3. Hi ta vona yini ka nhlokomhaka leyi?

³ Hi nga va pfunisa ku yini van’wani swaku va tshemba Rito la Xikwembu? A hi pimiseni hi 3 wa swivangelo leswi nga hi yendlaka hi tshemba Bibele. Hi ta vona swaku leswi Bibele li swi vulaka a swi se tshama swi txintxa; swaku wuprofeta la Bibele minkama hinkwayu la hetiseka ni leswaku Bibele li ni matimba ya ku txintxa wutomi la vanhu.

4. Hi mhaka muni vanhu van’wani va pimisa swaku leswi nga ka Bibele swi txintxiwile?

⁴ Yehovha Xikwembu a tirhise kolomu ka 40 wa vavanuna va ku tshembeka swaku va tsala Bibele. Kambe matsalwa lawa  hi nga na wona namuntlha a hi wona lawa ma nga tsaliwa hi voko, namuntlha ho va ni makopiya ntsena. Leswo swi yendla vanhu va pimisa swaku leswi hi swi lerhaka namuntlha a hi swona leswi vavanuna lavayani va nga swi tsala. Kambe hina ha tiyiseka swaku leswi nga ka Bibele swa fana ni leswi a swi tsaliwile ka matsalwa ya ku sungula. Hi mhaka muni?

5. A Matsalwa ya Xiheberu a ma kopiyarisiwa ku yini? (Vona mufoto wa pajina la ku sungula.)

⁵ Leswaku a sirhelela Nawu wa yena, Yehovha a yendle leswaku wu kopiyariwa. Yena a vule swaku tihosi ta Israyele a ti fanele ti tiyendlela kopiya la Nawu a tlhela a nyika ntirho Valevhi swaku va djondzisa tiko a Nawu. (Det. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7) Ndzhaku ka ku ve Vayuda va chunsiwile aBabilona, ntlawa wa vanhu lava a va wu tiva kahle ntirho wa ku kopiyara va sungule ku yendla makopiya yamanyingi ya Matsalwa ya Xiheberu. (Ezra 7:6) Vavanuna lava, a va tsala swoleswiyani a swi li kona ka matsalwa ya ku sungula. Hi ku famba ka nkama, vavanuna lava va tshike ku konta marito ntsena kambe va konta ni maletra swaku va tiyiseka swaku leswi a va swi tsala a swi li swona leswi a swi tsaliwile ka Matsalwa ya ku sungula. Kambe leswi a va nga hetisekanga a va pfana va yendla swihoxo. Se, leswi a ku yendliwe makopiya yamanyingi, a swi ta kotekisa ku yini swaku swihoxo swoleswo swi tsumbuleka?

6. Swi tsumbulisiwe ku yini swihoxo leswi nga yendliwa ka makopiya ya matsalwa ya ku sungula ya Bibele?

⁶ Vadjondzi va tsumbule ndlela ya ku tshembeka ya ku tsumbula swihoxo leswi nga yendliwa hi vanhu lava nga kopiyara Matsalwa ya ku sungula ya Bibele. Hi xikombiso, a hi nge 100 wa vanhu va rhumiwa ku kopiyara buku la ku karhi hi mavoko. Mun’we ka vona a gama a yendla xihoxo xaxitsongo hintamu. Swaku ku tsumbuliwa xihoxo xolexo, ku fanele ku fananisiwa kopiya lolelo ni makopiya laman’wani hinkwawu. Hilani ku fanaka, loko va fananisiwa makopiya ya Bibele lawa ma nga tsaliwa hi voko, vadjondzi volavo va Bibele va swi kota ku tsumbula lomu ku nga phazamiwa kona.

7. Hi swi tivisa ku yini swaku lava va nga kopiyara matsalwa ya ku sungula ya Bibele va wu yendle kahle ntirho wa vona?

⁷ Lava va nga hamba makopiya ya matsalwa lawa ma nga tsaliwa hi voko ya Bibele a va wu teka wu li wa lisima ntirho wa vona. Xikombiso xa swoleswo i Códice de Leningrado, ku nga kopiya la khale li nga tsaliwa hi voko la Matsalwa ya Xiheberu. Lona li yendliwe hi 1008 kumbe 1009 E.C. Swoswinyana, ka ha ku tsumbuliwa swiphemu swaswinyingi swa Bibele swi nga tsaliwa hi voko, leswi nga tsaliwa kolomu ka 1.000 wa malembe na Códice de Leningrado li nge se tsaliwa. Swi nga yendleka van’wani a va pimisa swaku leswi ku nga hundza hambi hi 1.000 wa malembe na swiphemu swoleswo swi kopiyareliwa swi nga yendleka swi hambana kule ni Códice de Leningrado, kambe a hi swona leswi nga yendleka. Loko vadjondzi va fananise Códice de Leningrado ni matsalwa lawa ya khale, va kume swaku ku hambana loku ku nga kona i kutsongo swinene. A rungula la Bibele a la ha tama li hlayisekile.

8. Hi kwini ku hambana ka Matsalwa ya Wukreste ya Xigriki ni mabuku man’wani ya khale?

⁸ Vakreste va ku sungula va nkama wa vapostolo na vona a va kopiyara Matsalwa ya Xiheberu. Phela vona va ma kopiyare kahle 27 wa mabuku ya Matsalwa ya Xigriki, lawa a va ma tirhisa ka mintlhanganu ya vona ni loko va chumayela. Mudjondzi mun’wani loko a fananisa Matsalwa lawa Vakreste va nga ma  kopiyara ni leswi vanhu van’wani lava a va hanya ka nkama wolowuyani a va swi tsala, a te: “Ku ni makopiya yamanyingi namuntlha ya Matsalwa ya Xigriki ku tlula leswi vanhu vanyingi va nkama wolowuyani a va swi tsala.” Buku lin’wani li te: “Hi nga tiyiseka swaku leswi hi swi lerhaka ka Matsalwa ya Xigriki namuntlha, swa fana ni leswi nga tsaliwa ka matsalwa ya khale ya ku tsaliwa hi voko.”

9. Hi ku ya hi Esaya 40:8, i mpsini hi nga swi vulaka hi rungula la Bibele?

⁹ Vanyingi va lava va nga kopiyara matsalwa ya ku sungula ya Bibele va yendle hinkwaswu leswi va nga swi kota swaku va nga txintxi nchumu ka leswi a va swi kopiyara. b Ha tiyiseka swaku ku ve Yehovha lweyi a nga yendla leswaku rungula la yena li tama li hlayiseka ku ta fikela swoswi. (Lerha Esaya 40:8.) Kambe vanhu van’wani va nga ha vula swaku hambileswi rungula la Bibele li kalaka li nga txintxiwanga ku ta fikela swoswi, a swi vuli swona swaku lona i la Xikwembu. Se swoswi a hi voneni leswi swi hi tiyisekisaka swaku a Bibele i la Xikwembu.

10. Nyikela xikombiso xa wuprofeta leli nga hetiseka leli kombaka swaku marito ya 2 Pedru 1:21 i ya ntiyiso. (Vona mafoto.)

¹⁰ Bibele li ni wuprofeta linyingi leli se li nga hetiseka. Lin’wani la lona li tsaliwe na ku chota ku tlula 100 wa malembe swaku li hetiseka. Hambi hi xitoriya xa hi tiyisekisa swaku wuprofeta lolelo li hetisekile. Leswo a swi hi hlamalisi hikusa ha swi tiva swaku Mutsali wa wuprofeta la Bibele i Yehovha. (Lerha 2 Pedru 1:21.) Pimisa hi wuprofeta leli khumbaka ku helisiwa ka doropa la Babilona. Ka malembe ya 701 ku ya ka 800 A.E.C., muprofeta Esaya a tsale hi ku hluliwa ka doropa la Babilona. Yena a tlhele a tsala ni lweyi a a ta hlula doropa leli, ku nga Korexe, ni leswaku doropa leli a li ta hluliwa ndjhani. (Esa. 44:27–45:2) Esaya a tlhele a profeta swaku Babilona a a nge te hluliwa ntsena kambe ndzhaku ka nkama wa ku karhi a ku nge he te hanya munhu. (Esa. 13:19, 20) Phela leswo swi yendlekile.  Babilona a hluliwile hi Vameda ni Vapersa hi 539 A.E.C., naswona doropa la Babilona namuntlha se i xidulu xa maribye. — Vona vhidiyo leli nge: Bibele Li Profete Swaku Babilona A A Ta Helisiwa ka buku leli nge: Tikhorisi Hi Wutomi La Ku Kala Li Nga Heli ka djondzo 03 pontu ya wu 5, leli nga ka interneti.

11. Tlhamusela swaku Daniyele 2:41-43 a hetisekisa ku yini namuntlha.

¹¹ A wuprofeta la Bibele a li hetisekanga ntsena ka nkama lowu nga hundza; kambe ni namuntlha la ha hetiseka. Hi xikombiso ha ku vona ku hetiseka ka wuprofeta la Daniyele leli vulavulaka hi mimfumu yimbirhi ya Misava Hinkwayu ya Estados Unidos ni Inglaterra. (Lerha Daniyele 2:41-43.) A wuprofeta la Daniyele li vule swaku a mimfumu leyi ya yimbirhi a yi ta tiya ku fana ni nsimbi yi tlhela yi nga tiyi ku fana ni madaka. Ha swi vona leswo namuntlha; hikusa Inglaterra ni Estados Unidos va hlule tinyimpi hatimbirhi ta misava hinkwayu naswona va tama va va ni masonchwa yamanyingi. Hambileswo, a mimfumu leyi yi hetiwa matimba hi vanhu va matiko ya yona, lava va yendlaka switereka na va lwela timfanelo ta vona, va yendla makampanya ni ku lwela nkhululeko. Ntivi yin’wani ya swa politika yi vule leswi: “Namuntlha a ku na tiko leli nga yavana hi tlhelo la politika ku tlula Estados Unidos.” Naswona mfumu wa Inglaterra, ku nga xiyenge xin’wani xa mfumu lowu wa misava hinkwayu, wu tikomba wu yavanile ka malembenyana lawa hi ku kala wu nga landzeli minawu leyi bohiwaka swaku wu tama wu va ka União Europeia. Se ku yavana loku, ku yendla swaku mfumu lowu wa Misava Hinkwayu wa Anglo-América wu nga tiyi.

12. I mpsini leswi wuprofeta la Bibele li hi tiyisekisaka hi swona?

¹² Wuprofeta lalinyingi leli nga ka Bibele leli se li nga hetiseka li hi yendla hi tiyiseka swaku switshembiso leswi Xikwembu xi nga hi yendlela swona swa nkama lowu taka swi ta hetiseka. Hi titwa ku fana ni Mupisalema lweyi a nga vula leswi ka xikhongelo: “Ni navela ku ponisiwa hi wena, hikusa ni tshemba rito la wena.” (Pis. 119:81) Hi ku tirhisa Bibele, Yehovha a hi byela leswi a hi navelelaka swona ni ku hi nyika ntshembo. (Yer. 29:11) A ntshembo lowu hi nga na wona wa nkama lowu taka, a wu ti hi ka vanhu, kambe i xitshembiso xa Yehovha. Se a hi tameni hi tshemba Rito la Xikwembu hi ku va vadjondzi va kahle va wuprofeta la Bibele.

13. Hi ku ya hi Tipisalema 119:66, 138, hi xini xivangelo xin’wani lexi nga hi yendlaka hi tshemba Bibele?

¹³ Xin’wani lexi kombisaka swaku hi nga li tshemba Bibele, i ku vona minkateko leyi van’wani va nga yi kuma hi ku landzela switsundzuxu swa lona. (Lerha Tipisalema 119:66, 138.) Hi xikombiso, van’wani lava a va li kusuhi ni ku divhorsiyara, swoswi va tsakile funtshi va twanana. Naswona vana va vona va tsakile hileswi va kulisiwaka ka ndjangu wa kahle wa Vakreste funtshi va titwa va sirhelelekile va tlhela va rhandziwa. — Efe. 5:22-29.

14. Nyikela xikombiso lexi kombisaka swaku ku hanya hi minawu ya Bibele swa txintxa wutomi la munhu.

¹⁴ Ku yingisa switsundzuxu swa Bibele swi yendle swaku hambi hi swigevenga swaswikulu swi txintxa wutomi la swona. Vona leswi switsundzuxu swa Bibele swi nga mu pfunisa xiswona Jack c lweyi a a li djele. A a li xigevenga lexi a xi ni tihanyi, a a tiviwa funtshi a a chaviwa hi vanhu hinkwavu naswona a a  vekeliwe siku leli a a ta dlayiwa hi lona. Kambe siku lin’wani Jack a tikume na a yingisela djondzo ya Bibele ya xib’ochwa xin’wani. Ku vona timpsalu leti vamakwerhu a va ti komba xib’ochwa lexiyani, swi mu khumbile swi tlhela swi mu yendla a lava ku sungula ku djondza Bibele. Leswi a nga sungula ku hanya hi minawu ya Bibele, mahanyelo ni wumunhu la yena swi sungule ku yampsa. Hi ku famba ka nkama, Jack a ve muchumayeli wa ku kala a nga tsakamisiwanga, naswona ndzhakunyana a game a tsakamisiwa. A a chumayela swib’ochwa swin’wani hi Mfumu wa Xikwembu naswona a pfune 4 wa swona swaku swi djondza ntiyiso. Siku leli Jack a a fanele a dlayiwa hi lona li fikile kambe yena se a a txintxile. Mun’we wa va adivhogadu va yena a te: “Lweyi a hi yena Jack lweyi ni nga mu tiva ka 20 wa malembe lama nga hundza. Leswi a nga swi djondza ka Timboni ta Yehovha swi txintxe wutomi la yena.” Hambileswi Jack a nga gama a dlayiwa hi siku leli a a vekeliwe lona, xikombiso xa yena xi kombisa swaku hi nga li tshemba Rito la Xikwembu ni leswaku li ni matimba ya ku txintxa wutomi la vanhu. — Esa. 11:6-9.

15. Ku va vanhu va Yehovha va hanya hi minawu ya Bibele swi yendla leswaku va va vanhu va ndjhani? (Vona mufoto.)

¹⁵ Vanhu va Yehovha va twanana hikusa va hanya hi minawu ya Bibele. (Yoh. 13:35; 1 Kor. 1:10) Ku rhula ni ku twanana loku hina hi nga na kona swa voneka, ngopfungopfu leswi hi hanyaka ka misava leyi nga tala hi ku yavana ka swa politika ni hileswi hi kalaka hi nga humi ka ndhawu yin’we. Jovhem lin’wani leli vitaniwaka Jean li khumbeke swinene loko li vona ku twanana loku vanhu va Yehovha va nga na kona. Jovhem leli li kulele ka tiko lin’wani aÁfrica. Nkama ku nga sungula nyimpi li nghenele wusonchwa, kambe ndzhaku ka nkamanyana li balekele ka tiko lin’wani leli a li li kusuhi ni lani a li tshama kona. Ku ve ka tiko lolelo lomu li nga ya tiva Timboni ta Yehovha. Jean a te: “Ni djondze swaku valandzeli va Kreste a va tingheniseli  ka politika naswona a va yavananga. Handle ka leswo, va rhandzana.” A tlhele a ku: “Ni hete malembe yamanyingi na ni lwela tiko, kambe nkama ni nga djondza ntiyiso ni susumeteleke ku nyikela wutomi la mina ka Yehovha.” Jean a txintxe wutomi la yena. Handle ka ku a lwa ni vanhu va tiko lin’wani, namuntlha a djondzisa vanhu hinkwavu lava a va kumaka hi rungula la Bibele leli yendlaka swaku vanhu va twanana. Ku va switsundzuxu swa Bibele swi txintxa wutomi la vanhu vavanyingi i nchumu xin’wani lexi hi kholwisaka swaku hi nga li tshemba Rito la Xikwembu.

16. Hi mhaka muni swi li swa lisima ku tiyisa ndlela leyi hi li tshembaka hi yona Rito la Xikwembu?

¹⁶ Leswi misava leyi yi yaka yi biha, ndlela leyi hi wu tshembaka hi yona ntiyiso yi ta ringiwa. Vanhu va nga ha ringeta ku hi yendla hi kanakana swaku Bibele li ni ntiyiso ni swaku Yehovha a hi nyike mutirhi wa ku tshembeka ni wa ku tlhariha swaku a hi kongomisa. Kambe loko hi kholwa swaku minkama hinkwayu Rito la Yehovha li ni ntiyiso, hi ta nyima hi tiyile hambiloko lipfumelo la hina li ringiwa. ‘Hi yendle xiboho xa ku yingisa minawu ya Yehovha, minkama hinkwayu anze hi fa.’ (Pis. 119:112) A hi nge dani ku byela van’wani hi ntiyiso ni ku va khutaza ku hanya hi wona. (Pis. 119:46) Ku nga na mhaka swaku ha hluphiwa kumbe hi kumana ni yini hi ta tama hi tiyisela ‘na hi nga heli mbilu naswona na hi tsakile.’ — Kol. 1:11; Pis. 119:143, 157.

17. Ndzimana ya hina ya lembe yi ta hi pfuna ku yendla yini?

¹⁷ Hi mu khensa hintamu Yehovha hileswi a nga hi komba ntiyiso! Ntiyiso wu hi yendla hi rhula, wu hi nyika xikongomelo wu tlhela wu hi djondzisa ndlela leyi hi faneleke hi hanya hi yona ka misava leyi wubihi li yaka li yengeteleka swinene. Wu hi nyika ntshembo wa ku va ni wutomi la ku yampsa na hi fumiwa hi Mfumu wa Xikwembu. Onge ndzimana ya hina ya lembe ya 2023 yi nga hi pfuna ku tama hi tshemba swaku a ntsutsu wa Rito la Xikwembu i ntiyiso! — Pis. 119:160.