1. Hi ku ya hi 1 Pedru 5:2, hi wini ntirho lowu madoda ma nga na wona?

 MADODA ma ni ntirho wa ku hlayisa tinyempfu ta lisima ta Yehovha. Phela vavanuna lava va ku tshembeka va wu nyika lisima swinene ntirho lowu va nga na wona wa ku tirhela vamakwerhu, funtshi va yendla hinkwaswu leswi va swi kotaka leswaku va risa vanhu va yena. (Yer. 23:4; lerha 1 Pedru 5:2.) Hina hi va khensa hintamu vavanuna lava hi nga na vona mabandleni!

2. Hi swini swikarhatu leswi madoda man’wani ma nga ha kumanaka na swona?

² Madoda ma ni mintirho ya yinyingi, naswona nkama lowu ma yendlaka ntirho wa wona, ma kumana ni swikarhatu. Hi xikombiso, swi lava leswaku madoda ma tirha hintamu leswaku ma hlayisa bandla. Tony lweyi a nga doda aEstados Unidos, swi lave leswaku a djondza ku va a tiveka hansi ni ku kala a nga pfumeli mintirho ya yinyingi loko a vona leswaku a taleliwile. Yena a vula leswi: “A nkama ku nga sungula corona a ni tirha hintamu swinene swaku ni lunghiselela mintlhanganu ni ku rhangela ka ntirho wa nsimu. Kambe hambiloko ni tirha hintamu, mintirho yin’wani ya ku tala a yi ya yi yengeseleka. Hi ku famba ka nkama ni sungule ku kala ni nga ha lerhi Bibele, ni nga ha yendli djondzo ya mina noxe naswona ni nga ha swi hisekeli hintamu ku yendla swikhongelo.” Ilir doda la le Kosovo, a li kumana ni xikarhatu xin’wani. A nkama a li li ka ndhawu leyi a ku ni nyimpi, swi li tikelile hintamu swinene doda leli kuva li yingisela minkongomiso leyi a yi ta hi ka nhlengeletanu ya Yehovha. Lona li li: “Ni karhateke hintamu nkama Betele li nga ni kombela swaku ni ya ka ndhawu leyi a yi ni nghozi swaku ni ya pfuna vamakwerhu. A ni chava, funtshi a ni tibyela swaku leswi vamakwerhu va ni kombelaka swona a swi twali funtshi a swi na nhloko.” Tim misiyonariyu mun’wani wa le Ásia, a swi mu karhatela hintamu ku yendla mintirho ya siku ni siku. Yena a li: “Minkama yin’wani a ni karhala, ni nhloko ya mina yi tlhela yi hisa.” I ntxini xi nga pfunaka madoda lawa ma kumanaka ni swikarhatu swa ku fana ni leswi?

3. I mpsini leswi hinkwerhu hi nga swi djondzaka ka xikombiso xa Gidiyoni?

³ Gidiyoni i xikombiso xaxinene ka madoda namuntlha. (Heb. 6:12; 11:32) Yena a a vhikelela a tlhela a risa tiko la Xikwembu. (Vaava. 2:16;  1 Tikro. 17:6) Ku fana na Gidiyoni, madoda ma nyikiwe ntirho wa ku hlayisa vanhu va Xikwembu hi nkama wa ku karhata. (Mint. 20:28; 2 Tim. 3:1) Gidiyoni i xikombiso xaxinene xa ku tiveka hansi ni xa ku yingisa, naswona swi lave a tiyisela ka ntirho lowu a nga nyikiwa hi Yehovha. Se, hinkwerhu hi fanele hi wu nyika lisima ntirho lowu madoda ma wu yendlaka, ku nga na mhaka swaku hi madoda kumbe nada. Naswona hi nga va seketela vamakwerhu lava va tirhaka yi nga chayi leswaku va hlayisa bandla. — Heb. 13:17.

4. Gidiyoni a swi kombisise ku yini swaku a a tiveka hansi?

⁴ Gidiyoni a a tiveka hansi. b Nkama ntsumi ya Yehovha yi nga vulavula na yena, yi mu byela swaku yena a a langiwile swaku a ponisa Vayisrayele ka tiko la matimba la Midiyani, yena a hlamulile a ku: “A ndjangu wa mina hi wona wa wutsongo wa kona ka lixaka la va ka Manasi, funtshi ka ndjangu wa papayi, mina hi mina wa kona wa ku a ni wa nchumu.” (Vaava. 6:15) Marito lawa ma kombisa swaku Gidiyoni a a tivona na swi nga mu faneli kuva a yendla ntirho lowu a a nyikiwa wona. Kambe Yehovha a a swi tiva swaku Gidiyoni a a ta swi kota ku wu yendla kahle ntirho lowuyani, naswona a mu pfunile swaku a wu yendla kahle.

5. I ka swiyimu swini swi nga ha ma karhatelaka madoda ku tiveka hansi?

⁵ Madoda ma yendla hinkwaswu leswi ma swi kotaka swaku ma tiveka hansi minkama hinkwayu. (Miki. 6:8; Mint. 20:18, 19) A ma tibyeli hi swilo leswi ma kotaka ku swi yendla, kumbe hi swilo leswi se ma nga swi yendla, naswona a ma tivoni na ma nga pfuni nchumu loko ma yendla swihoxo. Kambe kuva ma yendla leswo a swi vevuki. Hi xikombiso, doda li nga ha pfumela mintirho ya yinyingi kambe li gama li nga ha swi koti ku yendla mintirho hinkwayu yoleyo. Minkama yin’wani li nga ha tlangeliwa hileswi li nga wu yendla kahle ntirho, kumbe li solasoliwa hi van’wani hileswi li nga wu yendlisa swona ntirho. Se ka swiyimu swoleswo, madoda ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni?

6. Madoda ma nga ku tekelelisa ku yini ku tiveka hansi ka Gidiyoni? (Vona mufoto.)

⁶ Kombela ku pfuniwa. Munhu lweyi a tivekaka hansi wa swi tiva swaku a nge swi koti ku yendla swilo hinkwaswu. Gidiyoni a a tiveka hansi. Hi mhaka leyo, ka khambi lin’wani a kombele van’wani swaku va mu pfuna. (Vaava. 6:27, 35; 7:24) Na wona madoda ma fanele ma yendla swoleswo. Tony lweyi se hi nga vulavula hi yena hala ndzhaku a vula leswi: “Hi mhaka ya leswi ni nga kulisiwa xiswona, a ni tolovela ku pfumela mintirho hinkwayu hambiloko ni swi  tiva swaku yin’wani ya kona a ni nga ta swi kota ku yi yendla. Se, ni bohe kuva hi bula hi mhaka leyi ya ku tiveka hansi ka wugandzeli la hina la ndjangu. Ni tlhele ni vutisa nsati wa mina swaku a a swi vonisa ku yini, indjhe a ni tiveka hansi ke? Ni tlhele ni sixtira vhidiyo leli kumekaka ka site leli nga ni nhlokomhaka leyi nge: Letela Van’wana, U Va Tshemba U Tlhela U Va Nyika Vutihlamuleri Hilaha Yesu A Endlaka Hakona (hi Xitsonga).” Ku va Tony a yendle hinkwaswu leswi, swi mu pfune kuva a djondza ku yavelana mintirho ni vamakwerhu van’wani abandleni. Swoswi yena a li: “Bandla li hlayisiwa kahle, funtshi na mina ni ni nkama wa ku tiyisa wunghanu la mina na Yehovha.”

7. Madoda ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni loko ma solasoliwa? (Yakobo 3:13)

⁷ U nga kwati loko u solasoliwa hi van’wani. Xikarhatu xin’wani lexi madoda ma kumanaka na xona xi yelana ni ku solasoliwa hi van’wani. Ni ka xiyimu lexi a xikombiso xa Gidiyoni xi nga pfuna. Ku va Gidiyoni a tiva swaku na yena wa phazama, swi mu pfunile ku tama a rhula nkama vavanuna va lixaka la Efrayimi va nga vulavula na yena na ma khwelile. (Vaava. 8:1-3) Gidiyoni a nga kwatanga. Yena a swi kombisile swaku a a tiveka hansi hi ku yingisela kahle leswi vavanuna lavayani va nga swi vula a tlhela a zama ku rhulisa xiyimu. I swinene swaku madoda ma tekelela xikombiso xa Gidiyoni loko ma solasoliwa hi van’wani, hi ku va ma yingisela kahle ni ku vulavula hi ndlela ya ku rhula. (Lerha Yakobo 3:13.) Loko madoda ma yendla leswo, ma ta yendla swaku ku va ni ku rhula bandleni.

8. Madoda ma fanele ma yendla yini loko ma khensiwa? Nyikela xikombiso.

⁸ Yisa ku dzuneka ka Yehovha. Nkama lowu va nga mu khensa hileswi a nga ponisa tiko la Israyele ka Vamidiyani, Gidiyoni a yise ku dzuneka ka Yehovha. (Vaava. 8:22, 23) Se madoda ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni? Na wona ma fanele ma yisa ku dzuneka ka Yehovha hi hinkwaswu leswi wona ma kotaka ku swi yendla. (1 Kor. 4:6, 7) Hi xikombiso, loko makwerhu a tshinelela doda a li tlangela hileswi li kotaka ku djondzisa kahle, li fanele li byela makwerhu swaku a hi matimba ya lona kambe i matimba ya Yehovha, ni leswaku leswi li nga swi djondzisa a hi mimpimiso ya lona kambe i hinkwaswu leswi kumekaka ka Rito la Xikwembu, ni leswaku kuva li kota ku djondzisa hi ndlela liyani a hi swaku lo tiva hintamu, kambe hi mhaka trenamentu leli li li yamukelaka hi ka Yehovha. Minkama yin’wani swi nga ha lava leswaku madoda ma nyima ma tikambela kuva ma vona swaku indjhe a ma yendli swilo leswaku ma voniwa hi vanhu ke? Hi xikombiso, vona leswi nga yendlekela doda lin’wani leli vitaniwaka Timothy. Lona a la ha li ku vekiwa swaku li va doda funtshi a li swi rhandza ku veka madixkursu lawa ma yaka ka vanhu hinkwavu. Lona li li: “A ni lulamisela swingheniso swa ku hisa, ni swikombiso leswi a swi ni tipontu ta tinyingi leti a ni ti tlhamusela. Hi mhaka ya leswo, loko ni gama ku veka dixkursu la mina, vamakwerhu a va ni khensa swinene. Lexi vavisaka, hileswaku a ni veka madixkursu hi ndlela leyo leswaku ni voniwa, leswaku vamakwerhu va tsakela mina ku nga li kuva va tsakela Bibele kumbe kuva va khensa Yehovha.” Hi ku famba ka nkama, Timothy a swi vonile leswaku a a fanele a txintxa madjondzisela ya yena leswaku a nga lweli ku lava ku voniwa hi vamakwerhu. (Swi. 27:21) Se, kuva a yendle leswo swi mu pfunise ku yini? Yena a li: “Swoswi loko ni veka dixkursu, loko vamakwerhu va ni tela va khensa hintamu leswi dixkursu la mina li nga va pfunisa xiswona kuva va hlula xikarhatu lexi a va li na xona, ndzingo lowu a va kumana na wona kumbe leswi dixkursu li nga va pfunisa xiswona kuva va va vanghanu vavakulu va Yehovha. Ku vona swaku vamakwerhu a va tlangeli mina, kambe va tlangela leswi dixkursu li nga va pfunisa xiswona, swi ni yendla ni tsaka.”

9. Hi mhaka muni swi mu karhatelile Gidiyoni ku yingisa ni ku kombisa swaku a nga chavi? (Vona mufoto wa pajina la ku sungula.)

⁹ Loko Gidiyoni a vekiwe swaku a va muyavanyisi aIsrayele, swi lave a yingisa ni ku kombisa swaku a nga chavi, kambe swoleswo a swi mu vevukelanga. Yena a nyikiwe ntirho wa ku karhata swinene, ku nga ku helisa altari leli vanhu a va li tirhisa leswaku va gandzela  Bali ka lona, funtshi altari leli a li li la papayi wa yena. (Vaava. 6:25, 26) Ndzhaku ka nkamanyana, Yehovha a byele Gidiyoni leswaku a pumba masonchwa lawa a a li na wona makhambi mambirhi. (Vaava. 7:2-7) Gidiyoni a tlhele a nyikiwa ntirho wa ku hlasela valala phakati ka wusiku. — Vaava. 7:9-11.

10. I ka swiyimu swini lani swi nga ha ma karhatelaka madoda kuva ma yingisa?

¹⁰ Madoda ma fanele ma tshama na ma lunghekele “ku yingisa”. (Yak. 3:17) Doda leli yingisaka a li hlweli ku landzela leswi Bibele kumbe nhlengeletanu ya Yehovha yi swi vulaka. Loko madoda ma yendla leswo, ma vekela vamakwerhu van’wani bandleni xikombiso xaxinene. Kambe ka swiyimu swin’wani a swi vevuki ku yingisa. Hi xikombiso, minkama yin’wani madoda ma nga ha yamukela minkongomiso ya yinyingi, kumbe minkongomiso leyi ma yi yamukelaka yi tshamela ku txintxatxintxa hi ku kahlula. Kumbexana minkama yin’wani ma nga ha kanakana swaku indjhe nkongomiso lowu va nga hi nyika wona wu ta tirha hikakunene? Kumbe xin’wani xi nga ha yendlekaka i kuva va chava ku yingisa nkongomiso lowu va wu yamukelaka hi ku tiva leswaku loko vo wu yingisa va nga ha tshuka va khomiwa. Se loko madoda ma kumana ni swiyimu swa ku hambanahambana swa ku fana ni leswi, ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni?

11. I mpsini leswi madoda ma faneleke ma swi yendla loko ma yamukela minkongomiso?

¹¹ Yingisa leswi minkongomiso yi swi vulaka u tlhela u swi tirhisa. Yehovha a byele Gidiyoni leswi a a fanele a li helisisa xiswona altari la papayi wa yena, ni swaku a a ta li yaka kwini altari la nyuwani ni xiharhi lexi a a ta nyikela magandzelo hi xona. Nkama Yehovha a nga mu nyika nkongomiso, Gidiyoni a nga solasolanga leswi Yehovha a nga mu byela swona, kambe a tekele ku swi tirhisa. Namuntlha nhlengeletanu ya Yehovha yi posela madoda makarta, switiviso ni minkongomiso leyi va byelaka leswi va nga va pfunisaka xiswona vamakwerhu swaku va tiyisa wunghanu la vona na Yehovha va tlhela va va pfuna hi leswi va swi lavaka swaku va tihanyisa. Hi ma rhandza hintamu madoda hikusa wona hi ku tshembeka ma landzelela leswi nkongomiso wu swi vulaka funtshi leswo swi li pfuna hintamu bandla hinkwalu. — Pis. 119:112.

12. Madoda ma nga swi tirhisisa ku yini leswi nga ka Vaheberu 13:17 loko ma kuma nkongomiso wa nyuwani?

¹² Tinyimiseli ku yingisa hambiloko swiyimu swi txintxa. Nkama lowu Yehovha a nga rhuma Gidiyoni swaku a tlhelisa masonchwa ya manyingi kaya, Gidiyoni a nga ha va a pimise leswi: ‘Indjhe swi ta pasa? Indjhe leswi hi tlhelisaka masonchwa kaya hi ta swi kota ku hlula?’ Hambiloko ku li leswaku a pimisile leswo, Gidiyoni a yingisile leswi a nga byeliwa swona. (Vaava. 7:8) Namuntlha madoda ma tekelela xikombiso xa Gidiyoni hi ku longoloka ni nhlengeletanu loko ku ni leswi swi faneleke swi txintxiwa. (Lerha Vaheberu 13:17.) Hi xikombiso, hi 2014 Ntlawa Lowu Rhangelaka wu txintxe ndlela leyi minyikelo a yi tirhisiwa hi yona swaku yi seketela maprojetu ya ku yaka Tiyindlo ta Wugandzeli ni tindhawu leti hi khomelaka ka tona masembleya ni makongresu. (2 Kor. 8:12-14) A khale loko mabandla ma lava ku yaka Tiyindlo ta Wugandzeli kumbe tindhawu ta ku khomela ka tona masembleya, nhlengeletanu a yi ma lomba male, se hi ku famba ka nkama ma yi tlhelisa. Namuntlha vamakwerhu amisaveni hinkwayu  va humesa minyikelo, se nhlengeletanu ya Yehovha yi tirhisa minyikelo yoleyo leswaku yi seketela maprojetu ya ku yaka, ku nga na mhaka swaku mabandla ma na wona makotelo kumbe a ma na wona ya ku tihakelela. A nkama José a nga tiva leswaku swilo a swi ta fambisa xileswo, a a pimisa swaku a swi nge te pasa. Yena a te: ‘Loko swilo swi fambisa xileswi, a hi nge te yaka hambi hi Yindlo ya Wugandzeli ni yin’we. Phela swilo a swi fambisi xileswi!’ I ntxini lexi nga pfuna José swaku a seketela nkongomiso wa nyuwani? Yena a te: “Marito ma nga ka Swivuriso 3:5, 6 ma ni khumbukisa swaku ni fanele ni tshemba Yehovha. Naswona hambileswi mina a ni pimisa swaku a swi nge te pasa, swilo swi fambe kahle. Ha swi kota ku yaka Tiyindlo ta Wugandzeli, naswona hi yaka Tiyindlo ta Wugandzeli ta ku tlula leti a hi ti yaka khale. Naswona hi humesa minyikelo hi tindlela ta ku hambanahambana leswaku hambi hi vamakwerhu lava kalaka va nga na male, swi koteka leswaku va va ni Yindlo ya Wugandzeli.”

13. a) Gidiyoni a a tiyiseka hi yini? b) Madoda ma nga mu tekelelisa ku yini Gidiyoni? (Vona mufoto.)

¹³ Yendla ku rhandza ka Yehovha na u nga chavi. Gidiyoni a yingise Yehovha hambiloko a pfana a chavanyana kumbe a swi vona swaku wutomi la yena li le nghozini. (Vaava. 9:17) Nkama lowu Yehovha a nga mu tiyisa, Gidiyoni a swi vonile swaku impela Yena a a ta mu pfuna swaku a vhikela vanhu va yena. Madoda lawa ma hanyaka ka tindhawu leti ntirho wa hina wu tsimbisiwaka, na wona ma xi tekelela xikombiso xa Gidiyoni. A ma chavi ku rhangela ka nhlengeletanu ya Yehovha, ma lunghiselela mintlhanganu ni ntirho wa ku chumayela, hambiloko ku yendla leswo swi ta ma veka ka nghozi ya ku ma petiwa djele, ma thethisiwa, ma heleliwa hi ntirho kumbe ma hluphiwa. c Phela ka nhlomulu wawukulu swi ta lava madoda ma nga chavi ku yingisa nkongomiso lowu Yehovha a nga ta hi nyika wona, hambiloko leswo swi tshuka swi va veka nghozini. Swi nga yendleka hi nkama wolowuyani hi ta nyikiwa nkongomiso wa nyuwani wa machumayelelo ya rungula la wuyavanyisi ni leswi hi faneleke hi swi yendla swaku hi kota ku pona loko hi dumeliwa hi Gogo wa Magogo. — Ezek. 38:18; Nhla. 16:21.

14. Ku ve xiyimu xini lexi nga yendla swaku swi mu karhatelanyana Gidiyoni ku tiyisela?

¹⁴ Leswaku Gidiyoni a va muyavanyisi wa Israyele  a swi lava a va ni matimba. Nkama Vamidiyani va nga baleka a phakati ka wusiku, Gidiyoni a va hlongolisile ku sukela ka Nkova wa Yizriyele ku ya fika ka Nambu wa Yordani. Naswona swi nga yendleka a Nambu wolowo a wu ni swinsinyana leswi a swi ni mimintwa. (Vaava. 7:22) Ku nga va swaku nkama Gidiyoni a nga fika ka Nambu wa Yordani a tshike ku va hlongolisa? Ihim! Hambileswi yena ni 300 wa masonchwa lawa a ma li na yena a va karhalile, va tlulele Nambu va tama va va hlongolisa. Ndzhaku ka leswo va swi kotile ku hlula masonchwa ya Vamidiyani. — Vaava. 8:4-12.

15. Hi mhaka muni madoda ma fanele ma tiyisela?

¹⁵ Leswaku li tendera timhaka ta bandla li tlhela li hlayisa ndjangu wa lona, doda li fanele li tiyisela. Phela mintirho ya yinyingi leyi li nga na yona, yi nga yendla leswaku li karhala ni nhloko yi tlhanya yi tlhela yi hisa. Se a xikombiso xa Gidiyoni xi nga va pfunisa ku yini vamakwerhu lava nga madoda mabandleni?

16-17. I mpsini leswi nga pfuna Gidiyoni swaku a tiyisela, naswona i yini leswi madoda ma nga tiyisekaka hi swona? (Esaya 40:28-31) (Vona mufoto.)

¹⁶ Tiyiseka swaku Yehovha a ta ku nyika matimba. Gidiyoni a a tshemba swaku Yehovha a ta mu nyika matimba naswona hi swona leswi Yehovha a nga swi yendla. (Vaava. 6:14, 34) Khambi lin’wani Gidiyoni ni masonchwa ya yena va hlongolise tihosi ta Midiyani. Naswona vona a va va hlongolisa hi minenge, kuve swi nga yendleka tihosi ta kona a ti famba hi makamela. (Vaava. 8:12, 21) Phela Yehovha a va pfunile swaku va kota ku khoma tihosi leti ni ku tlhela va hlula nyimpi. Na wona madoda ma nga tiyiseka swaku Yehovha “lweyi a kalaka a nga karhali kumbe ku hela matimba,” a ta ma nyika ntamu. — Lerha Esaya 40:28-31.

¹⁷ Loko makwerhu Matthew lweyi a tirhaka ka Comissão La Ku Vulavulisana Ni Swibelhela a tlhamusela leswi nga mu pfuna ku tiyisela a li: “Phela ni swi vonile hi ya mina ku hetiseka ka marito lawa ma nga ka Vafilipiya 4:13. Minkama ya ku tala a ni titwa ni karhalile ni tlhela ni hela ntamu, kambe loko ni khongela ka Yehovha ni mu byela na swi suka mbilwini leswi ni titwisaka xiswona, yena a a ni nyika matimba ya ku kota ku pfuna vamakwerhu hilani ni nga kotaka hi kona. Hi nkama wolowo a ni swi vona swaku Yehovha a a ni nyika moya wa ku kwetsima swaku ni kota ku tiyisela.” Ku fana na Gidiyoni, madoda ma tirha yi nga chayi swaku ma pfuna vanhu va Yehovha. Ma yendla leswo hambiloko swi nga ma vevukeli. Kambe madoda ma fanele ma swi khumbuka swaku swa laveka kuva ma humula, ma nga tisindzisi ku yendla swilo hambiloko ma nga na matimba. Loko ma yendla leswo, ma nga tiyiseka swaku Yehovha a ta ma twa loko ma khongela ma mu kombela swaku a ma nyika ntamu wa ku tiyisela. — Pis. 116:1; Filp. 2:13.

18. Hi ku ya hi leswi hi nga swi vona ka nhlokomhaka leyi, madoda ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni?

¹⁸ Nhlokomhaka leyi yi hi djondzise minchumu ya lisima hintamu swinene. Yi hi kombile leswi madoda ma nga swi djondzaka ka xikombiso xa Gidiyoni. Hi xikombiso, ku fana na Gidiyoni, madoda ma fanele ma tiveka hansi ma tlhela ma khumbuka swaku a ma nge swi koti ku yendla swilo hinkwaswu loko ma tshuka ma kombeliwa ku yendla mintirho yin’wani. Ma fanele ma yisa ku dzuneka ka Yehovha loko ma tlangeliwa naswona ma nga kwati loko ma solasoliwa. Ma fanele ma yingisa, ma nga chavi, ngopfungopfu leswi misava leyi ya ku biha ya Sathana Davulosi yi yaka ku helisiweni. Naswona ma fanele ma tshemba swaku Yehovha a ta ma nyika ntamu ku nga na mhaka swaku ma kumana ni yini. Hilani Bibele li vulaka hi kona, hinkwerhu hi fanele hi va nyika lisima vamakwerhu lava va tirhaka hi matimba, ku nga madoda. — Filp. 2:29.